¿Alliku akrëkantsik kushikunapaq rurëkunata?
¿Alliku akrëkantsik kushikunapaq rurëkunata?
“Shumaq tantiyecur Teyta Dios munashqannona cawacuyë.”(EFE. 5:10.)
1, 2. a) ¿Bibliapa mëqan textonkunataq rikätsikun kushishqa kawakunata Jehová munanqanta? b) Hamë hörakuna Diospa qarënin këkaptinqa, ¿imakunatataq tsë hörakunachö rurashwan?
BIBLIAQA atska textonkunachömi rikätsikun Jehová llutalla kawakunantsikta mana munanqanta, sinöqa kushishqa kawakunata. Más musyarinapaq, Salmo 104:14, 15 textom kënö nin: “Pëqa [...] patsapitam mikïta yarqëkätsimun y vïnota nunapa shonqunta kushitsinampaq, aceiteta qaqllan chipapänampaq, y tantatana nunapa shonqun kushishqa kanampaq”. Awmi, Diosqa llapan murukïkunatam winëkätsin, gränokunata y aceiteta mikunapaq y vïnota upyanapaq. Pero musyanqantsiknöpis, vïnoqa manam alimentamantsikllatsu, sinöqa ‘shonquntsiktapis kushitsinmi’ (Ecl. 9:7; 10:19). Musyëmi, Jehová Diosqa nunakuna kushishqa kawakuyänantam munan, tsëmi “cushi cushita wätamantsic” (Hech. 14:16, 17).
2 Tsënö kaptinmi, Diosta sirveqkunaqa llakikuyanmantsu kushikuyänampaq hora hora imatapis rurayanqampita. Musyanqantsiknöpis, “syelu[chö] pishqukunata” y “kampuchow liryukunata” rikärinqantsikllapis, kallpatam qomantsik y más alli nuna kanapaqmi yanapamantsik (Mat. 6:26, 28, QKW; Sal. 8:3, 4). Rasumpa kaqchöqa, kushishqa y alli saludyoq kawakïqa “Diospa qarëninmi” (Ecl. 3:12, 13). Musyantsikmi hamë hörakunaqa Diospa qarënin kanqanta, tsëmi tsë hörakunachöqa Diosnintsikta kushitsinqanta ruranantsik. *
Alli kaqkunallata akrashun
3. ¿Imanirtaq musyanantsik kushikunapaq rurëkunataqa cada cristiano akrakïta puëdenqantsikta?
3 Huk alli cristiänoqa musyanmi pipis kushikunampaq kaq rurëkunata kikin akrakïta puëdenqanta, pero Diosta kushitsinqan kaqkunallatam akranan, tsëtam kë yachatsikïchö rikäshun. Kushikunapaq rurëkunaqa imëka mikï cuentam, wakin markachöqa huk mikïta alläpam yachayan, pero huk markachöqa tsë mikïta manam alläpaqa yachayantsu. Hina tsënöllam, itsa huk markachö täraq cristiänokuna kushikuyänampaq akrayanqan rurëkunaqa, gustanmantsu huk markachö täraq cristiänokunataqa. Y tsëqa pasakunmi hasta markapurakunawampis. Wakinkunaqa shumaq tëkur leikïtam gustayan, pero wakimpaqqa, tsë rurëqa alläpa ajayëpaqmi; wakinkunanam biciclëtawan purita alläpa gustayan, pero wakimpaqqa tsë rurë alläpa utipaqmi. Llapantsikmi musyanantsik mikïwan pasanqannöpis, kushikunapaqqa tukï rurëkuna kanqanta y gustontsikpaqnö kaqta akrëta puëdenqantsikta (Rom. 14:2-4).
4. ¿Imanirtaq kushikunapaq rurëkunataqa lluta akrashwantsu? Huk igualatsikïwan willakaramï.
4 Pero akrakunapaq mëtsika kaptimpis, manam mana alli kaqkunataqa akrashwantsu. Mikïpaq yapë parlarishun. Tukï mikïta llami o yaway gustamashqapis, ¿mikukurkushwantsuraq ismushqa mikïtaqa? Tsëqa upa këchi kanman y itsachi qeshyëkatsimashwampis. Tsënöllam kushikunapaq tukï rurëkuna kaptimpis, rakcha kaqta, maqanakï kaqta y kawënintsikta peligroman churaq kaqtaqa akranantsiktsu, tsëkunaqa Biblia yachatsikunqampa contranmi, y Jehoväwan amigo kënintsikta y saludnintsiktapis ushakäratsinmanmi. Diosnintsikpa rikënimpaq alli kaqkunallatam imëpis akranantsik. Tsëmi puntallapitana rikänantsik kushikunapaq akrëta munanqantsik kaq rurëkuna alli o mana alli kanqantapis (Efe. 5:10). Qateqninchömi rikärishun imanö akranapaq kaqta.
5. ¿Imanötaq musyashwan kushikunapaq akranqantsikkuna Diospa rikënimpaq alli o mana alli kanqanta?
5 Kushikunapaq ruranqantsikkunaqa yanapamäshun Jehoväpa rikënimpaq alli karllam. ¿Imanötaq musyashwan kushikunapaq rurëkunata akranqantsik Bibliapa contran mana kanqanta? (Sal. 86:11.) Kima tapukïkunatam rurakunantsik: “Ima, imë y piwan” kanampaq kaqta. Hukllëllapayan tsëkunata rikärishun.
¿Ima rurëraq kanqa?
6. ¿Ima kushikunapaq rurëkunatataq ni imanöpapis akranantsiktsu, y imanir?
6 Kushikunapaq rurëkunata alli akranapaqqa, “rurëta munëkanqä, ¿ima rurëraq kanqa?” nirmi puntata tapukushwan. Huk parlakïchöqa, ¿imanö rurëraq kanqa? Cristiänokunaqa allim musyanantsik kushikunapaq ishkëläya rurëkuna kayanqanta: huk kaqqa, paqwë mana alli kaptin mana akranantsikpaq kaqmi, y ishkë kaqnam, concienciantsik permitiptin akrëta puëdenqantsik kaqkuna. ¿Mëqankunataq paqwë mana akrëta puëdenqantsikkuna kayan? Rikanqantsikchö o ruranqantsikchö Diospa mandakïnimpa contran kaqkunam (1 Juan 5:19). Kanan witsanqa, pukllakunachö, televisionchö y tukïchömi yarqamun chikinakïkuna, brujerïakuna, ollqupura pununakïkuna, ollquwan warmi rakchata rurëkaqkuna, maqanakïkuna y wanutsinakïkunapis, y tsëkunapaqqa alläpa mana alli kanqantam Biblia nin, tsëmi cristiänokunaqa ni imanöpapis tsëkunataqa akrashwantsu (1 Cor. 6:9, 10; lei Apocalipsis 21:8). Mëchö këkarpis, kë mana alli rurëkunataqa paqwëmi chikinantsik, tsënömi wiyakuntsik Jehová kënö nimanqantsikta: “Mana alli rureniquicunata melanar dejariyë” (Rom. 12:9; 1 Juan 1:5, 6).
7, 8. ¿Imanötaq huk cristiano musyanman kushikunampaq rurëta pensëkanqan Diospa rikënimpaq alli kanqanta? Huk igualatsikïwan willakaramï.
7 Kananna parlarishun alli o mana alli kanqanta Biblia mana willakunqan rurëkunapaq. ¿Imanötaq huk cristiano musyanman akrëta munëkanqan Diospa rikënimpaq alli kanqanta? Tsëkunapaq Biblia ima ninqantaraq puntata rikarmi (Pro. 4:10, 11). Tsënö ruraptinqa, kushikunampaq akranqan rurëkuna conciencianta manam rakchatanqatsu (Gal. 6:5; 1 Tim. 1:19). ¿Imaraq yanapanqa alli kaqta akranampaq? Mikïpaq yapë parlarishun. Mana reqinqantsik mikïta llaminapaq o yawanapäga, imakunawan rurayanqantaran puntata tapukuntsik. Tsënöllam kushikunapaq rurëkunata akrarpis, tapukunantsik o musyanantsik ima y imanö kanampaq kaqtaraq (Efe. 5:17).
8 Këman yarpärishun. Wakin pukllakunaqa wakinnintsikta gustamantsik y kushitsimantsikmi. Y tsëqa manam mana allitsu. Tsënö karpis, ¿allitsuraq kanman wanutsinakïpa gananakuyanqan, kawëninkunata peligroman churayanqan, malogranakuyanqan y fiestakunachö lluta kushikuyanqan o nacionninkunarëkur tukïta rurayanqan gustamashqaqa? Imakuna gustamanqantsikman alli pensarqa, itsa cuentata qokurishwan wakin kaqkuna Diospa rikënimpaq mana alli kanqanta, y kuyanakïta y yamë kawakïta yachatsikunqantsikpa contran kanqanta, tsënö kaptinqa, tsëkunata haqinantsikmi (Isa. 61:1; Gal. 5:19-21). Pero tsë kushikunapaq rurëkuna Bibliapa contran mana kaptinqa, rikanqantsik o pukllanqantsikpis allillapaqmi kanqa (Gal. 5:22, 23; lei Filipenses 4:8).
¿Imëraq ruräman?
9. Kushikunapaq rurëta pensëkanqantsik imë kanampaq kaqta tapukunqantsik imata rikätsikunqanta willakaramï.
9 Kushikunapaq rurëkunata alli akranapaq ishkë kaq tapukïqa këmi: “¿Imëraq kë kushikunäpaq kaqkunata ruräman?”. Alliraqmi rikänantsik imë ruranapaq kaqta y ëka tiempota wananantsikpaq kaqta. Ima rurë kanampaq kaqta tapukunqantsikqa rikätsimäshun pensëkanqantsik rurë alli o mana alli kanqantam, pero imë kanampaq kaqta tapukunqantsikqa rikätsimäshun kawënintsikchö imakunata precisaqpaq churanqantsiktam. Tsëqa, ¿imatataq rurashwan kushikunapaq rurëkunata kawënintsikchö puntaman mana churanapaq?
10, 11. ¿Imanötaq Mateo 6:33 texto yanapamantsik kushikunapaq rurëkunachö ëka tiempota utilizänäpaq kaqta musyanapaq?
10 Yarpäshun, Jesusqa kënömi nirqan: “Dios Yayata cuyay llapan shongoyquiwan, llapan almayquiwan, llapan yarpayniquiwan, llapan callpayquiwan” (Mar. 12:30, NTCN). ¿Imanötaq Jehoväta kawënintsikchö alläpa kuyanqantsikta rikätsikuntsik? Jesus kënö ninqanta wiyakurninmi: “Puntata ashiyey Dyospa reynunta i justisyanta, i llapan keykunam yapashqa kayäpushunki” (Mat. 6:33, QKW). Rikanqantsiknöpis, kë ninqanqa yanapamantsik, kushikunapaq rurëkunachö atska tiempota mana perdinapaq y tsëkunata kawënintsikchö puntaman mana churanapaqmi.
11 Jesusqa manam ‘Dyospa reynunllata’ ashinapaqtsu nimantsik. Pëqa “puntata ashiyey Dyospa reynunta” ninmi. Pëqa musyanmi huk rurëkunapaqpis tiempota y kallpata wananqantsikta, musyanmi wayita, mikïta, röpata, estudiota, trabäjota y kushikunapaq rurëkunata y maskunatapis wananqantsikta. Pero Diospaq kaq rurëkunaqa puntachömi imëpis kanan (1 Cor. 7:29-31). Tsëta imëpis yarparqa, manam haqishuntsu imapis Jehoväpa kaqta qepaman churatsimänata. Diospa Palabran ninqanta wiyakurninqa, musyashunmi mëqan kushikunapaq rurëkunata akranapaq kaqta y ëka tiempo ruranapaq kaqta, y tsënöpam akranqantsik kaqqa allipaq kanqa.
12. ¿Imanötaq yanapamantsik Lucas 14:28 texto kushikunapaq rurëkunachö?
12 ¿Ëka tiempotaraq utilizashwan kushikunapaq rurëkunachö? Puntataqa ‘llapan gastutaran tantiyanantsic’ (Luc. 14:28). Awmi, puntataqa rikänantsik kushikunapaq rurëkunachö ëka tiempota utilizänäpaq kaqtaran, tsëran musyashun allipaq o mana allipaq kanqantapis. Hapallantsik yachakunantsik hörata, Familiachö Diosta Adoranantsik Hörata, reunionkunata, y yachatsikoq yarqunantsik hörakunata perditsimänantsik kaptinqa, manam allipaqtsu kanqa (Mar. 8:36). Pero hora höralla kanan kaptin, kallpata qomänantsik kaptin y Diospa Gobiernonta puntaman churanapaq yanapamänantsik kaptinqa, allipaqmi tiempontsikta tsëkunapaq rakikäshun.
¿Piwanraq yanaqänakushaq?
13. ¿Imanirtaq precisan pikunawan kushikurinapaq kaqta alli rikëkur akranantsik?
13 Kushikunapaq rurëkunata alli akranapaq kima kaq tapukïqa këmi: “¿Piwanraq kushikunäpaq rurëkunachö yanaqänakushaq?”. Alläpam precisan piwan yanaqänakunapaq kaqta alli akranantsik, porque kushikunapaq rurënintsikkunaqa alli kanqa, alli amïgokunata akrashqallam. Imanömi huk mishki mikïta gusto mikurintsik alli amïgokunawan ëllukëkur, tsënöllam kushikunapaq rurëkunachöpis gusto karintsik alli amïgokunawan karqa. Tsëmi casi llapantsiktapis y jövenkunatanäqa tiempota kushishqa pasanapaq atskaq kë gustamantsik. Y rasumpa kushishqa karinapaqqa alli amïgokunatam akranantsik, manam mana alliman chätsikoq amïgokunatatsu (2 Cró. 19:2; lei Proverbios 13:20; Sant. 4:4).
14, 15. a) ¿Imatataq Jesuspita yachakuntsik amïgontsikkunata akranqantsik höra? b) ¿Ima tapukïkunatataq rurakunantsik amïgontsikkunata akranqantsik hora?
14 Amïgokunata akranantsik höraqa Jesus ruranqantam qatishwan. Diosnintsik imëkatapis kamanqan witsampita patsëmi pëqa nunakunata kuyan (Pro. 8:31). Y Patsachö kawanqan witsanqa kuyëpa y shumaqmi nuna mayinkunata tratarqan (Mat. 15:29-37). Tsënö kaptimpis, musyaqmi nuna mayinkunawan shumaq apanakïpita piwampis alli amigo këqa hukläya kanqanta. Llapan nunakunatam shumaq trataq, pero Diosnintsik ninqankunata ruraqkunallawanmi rasumpa amïgoqa karqan. Tsëmi chunka huk qateqninkunata kënö nirqan: “Noqa mandacushqäcunata rurarnenqa, amigücunam cayanqui” (Juan 15:14; hina rikäri Juan 13:27, 30). Clärom këkan, Jesusqa pëta qateqkunata y Diosta sirveqkunallatam amïgonkuna kayänampaq akrarqan.
15 Tsënöllam noqantsikpis rurashwan. Pitapis amïgontsik kanampaq akranapaq o mana akranapaqpis, kënömi tapukushwan: “¿Rikätsikunku parlakïninchö y rurëninkunachö Jehoväpa y Jesuspa mandakïninkunata wiyakunqanta? ¿Noqa creinqäkunataku crein y precisaqpaqku Biblia ninqanta churan? ¿Yanapamanqatsuraq Jehoväta imëpis servinäpaq y Gobiernonta puntaman churanäpaq?”. Tsënö karqa, alli amïgom kanqa y kushikunapaq rurëkunachöpis alli yanaqim kanqa (lei Salmo 119:63; 2 Cor. 6:14; 2 Tim. 2:22).
Kushikunapaq rurëkunata alli rikäshun
16. ¿Imakunatataq tapukunantsik hamanqantsik hörakuna kushikunapaq ruranqantsikkuna alli kanampaq?
16 Këyaqmi rikarquntsik hamanqantsik hörakuna ruranapaq kaqkuna alli o mana alli kanqanta musyanapaq kima tapukïkunata: kushikunapaq imata akranapaq kaqta, imë ruranapaq kaqta y piwan yanaqänakunapaq kaqta. Hina rikarquntsikmi kushikunapaq rurëkuna yanapamänapaqqa, kë kiman tapukïkunachö Biblia ninqannö kanan alläpa precisanqanta. Hamanqantsik hörakunachö kushikunapaq ruranqantsikkuna alli kanampaqqa, ima kanampaq kaqtaran tapukunantsik. Alliran rikänantsik cristiänopaqnö kananta (Pro. 4:20-27). Nïkurnam imë ruranapaq kaqta tapukunantsik. Manam haqinantsiktsu alläpa tiempota qochimänantsikta (1 Tim. 4:8). Y tsëpitanam, piwan yanaqänakunapaq kaqta tapukunantsik. Mana alli amïgokunawanqa manam ni imëpis takukashwantsu (Ecl. 9:18; 1 Cor. 15:33).
17, 18. a) ¿Imanötaq musyashwan kushikunapaq akranqantsik rurëkuna Bibliapa contran mana kanqanta? b) ¿Imatataq huk cristiano puntata yarpänan kushikunampaq rurëkunata akrar?
17 Kushikunapaq rurënintsikkuna ima, imë y piwan kanampaq kaq tapukïkunachö Biblia ninqampa contran kaptinqa, manam allipaqtsu kanqa. Pero Biblia ninqannö kaptinqa, kushitsimäshunmi y Jehoväta alabanapaqmi yanapamäshun (Sal. 119:33-35).
18 Tsëmi hamanantsik hörakunachö imatapis kushikunapaq rurëta munarqa, alliraq rikänantsik imata, imë y piwan ruranapaq kaqta. Llapan shonquntsikwan sinchikushun Biblia kënö ninqanta imëpis qatinapaq: “Alcabu cashun imata micurpis, upurpis y rurarpis Dios cushicunanpaq caqta yarpacachar rura[napaq]” (1 Cor. 10:31).
[Päginapa ura kuchunchö willakï]
^ par. 2 Kë yachatsikïchöqa, hamë hörakunachö tukï rurëkunapaqmi, kushikunapaq rurëkuna nin.
¿Ima ninkimanraq?
¿Imanötaq kë textokuna yanapamashwan kushikunapaq rurëkunata akranqantsik hora?
[Yachakunapaq kaqpa tapukïninkuna]
[11 kaq päginachö dibüju]
(Imanö yarqamunqanta rikëta munarqa, kikin publicacionta rikäri)
✔Ima
[12 kaq päginachö dibüju]
(Imanö yarqamunqanta rikëta munarqa, kikin publicacionta rikäri)
✔Imë
[14 kaq päginachö dibüju]
(Imanö yarqamunqanta rikëta munarqa, kikin publicacionta rikäri)
✔Piwan
[12 kaq päginachö dibüju]
¿Imanötaq Jesus yachatsimantsik amïgokunata y kushikunapaq rurëkunata alli akranapaq?
