Yachaysapa runakunapa nisqankuqa, ¿tupanchu bibliapa nisqanwan?
¿Imatam bibliaqa yachachin?
Arí, bibliapa nisqanqa tupanmi yachaysapa runakunapa nisqankuwanqa. Qatiqninpim chaymanta astawan yachachkasun.
Bibliam nin allpa pachanchik Diospa unanchasqan kasqanta (Genesis 1:1, Chuya Qellqa, CQ). Ñawpaq runakunam ichaqa nirqaku kikillanmanta rikurirusqanta. Babilonia llaqtayuq runakunañataqmi nirqaku lamar quchamanta lluqsimuq iskay taytachanku kay allpa pachanchikta ruwasqankumanta. Wakinñataqmi ninku, kay allpa pachanchikqa hatu-hatun runtumanta rikurisqanta.
Bibliam nin Diospa munaynillanpi kay pachapi hinaspa hanaq pachapi tukuy imakunapas maymi kananpi kasqanta (Job 38:33; Jeremias 33:25, CQ). Runakunam ichaqa ninku kikillanmanta imapas kasqanta hinaspa llutanpi imapas pasakusqanta, wakin llaqtayuqkunaqa ninkum pantay dioskuna tukuy imata munaychakusqanta.
Bibliam nin kay allpa pachanchikqa “mana imapa hawanpi” kasqanta (Job 26:7, CQ). Ñawpaq runakunam ichaqa nirqaku kay allpa-pachanchikqa huk hatun animalpa hawanpi kasqanta.
Bibliam nin mayuqa chaynataq quchaqa parawan kasqanmanta, parañataq lamar-qucha chaynataq mayukuna waspisqanrayku kasqanmanta (Job 36:27, 28; Eclesiastes 1:7; Isaias 55:10; Amos 9:6, CQ). Ñawpaqtam ichaqa griego runakuna nirqaku mayukunaqa lamar quchapa yakunwan kasqanmanta.
Biblia nin urqukunaqa yakukuna asllayasqanrayku rikurisqanmanta, chaynataq urqukunaqa huqarikusqanmanta (Salmos 104:6, 8, CQ). Ichaqa runakunam ninku urqukunataqa taytachakuna ruwasqankumanta.
Bibliapim Israel runakunata nirqa mana unqurunankupaq imata ruwanankumanta. Diosmi paykunata kamachirqa wañusqa animalta hapiruspankuqa makinkuta mayllakunankupaq, chaymantapas kamachirqam ratakuq unquyniyuq kaqtaqa sapaqchanankupaq. Chaynataq hatun ispayta ispakuspankupas pampanankupaq (Levitico 11:28; 13:1-5; Deuteronomio 23:13, CQ). Chay tiempopi Egipto runakunam ichaqa hatun ispaywan heridankuta hampikuqku.
Kaynatam wakin runakuna bibliamanta ninku
Wakin runakunam ninku, bibliapa wakin nisqanqa yachaysapa runakunapa nisqanwan mana tupasqanta, ichaqa sumaqta yachaykusqaqa manam chaynachu. Qatiqninpiyá chaymanta yachaykusun.
Ninkum: “Bibliaqa ninmi tukuy imata suqta punchawllapi Dios unanchasqanta”, nispa.
Bibliapa nisqan: Bibliaqa ninmi cielotawan kay allpa pachanchikta Dios qallariyllanpi unanchasqanmanta (Genesis 1:1, CQ). Ichaqa manamá ninchu haykapi unanchasqantaqa, manataqmi ninchu Genesis punta capitulopa punchawkunaqa achikyaymanta tutaykuqkamalla kasqantaqa. Chaymantapas cielokunatawan kay pachata unanchasqan tiempomanta rimaspanmi biblia nin: ‘Chay punchawmi Diosqa unancharqa’, nispa (Genesis 2:4, TNM).
Ninkum: “Bibliapim nichkan Dios manaraq intita unanchachkaspanqa plantakunata unanchasqanmanta, ¿chayqa imaynataq kanman? Plantakunaqa intillawantaq wiñan”, nispa (Genesis 1:11, 16, CQ).
Bibliapa nisqan: Bibliam nin manaraq plantakunata unanchachkaspan Diosqa cielokunata unanchasqanmanta. Cielokunata unanchaspanqa Diosqa lucerokunatapas hinaspa intitapas unancharqam (Genesis 1:1, CQ). Chaymi punta kaq punchawpiqa intipa kanchayninqa anta-antallapas allpa pachamanqa chayamurqaña. Kimsa kaq punchawpaqñataqmi aswan allintaña intiqa plantakuna wiñananpaq hinaña chayamurqa (Genesis 1:3-5, 12, 13, CQ). Chaymantañataqmi intiqa suma-sumaqtaña kanchamurqa (Genesis 1:16, CQ).
Ninkum: “Bibliapim nichkan allpa pachanchikta inti muyurisqanta”, nispa.
Bibliapa nisqan: Chaynataqa ninku Eclesiastes 1:5 kaynata nisqanraykum: ‘Intim qispimun. Intim siqaykun. Maymi lluqsimusqanmanmi kallpan. Kasqallan qispimunanpaqmi kallpan’, nispa. Kayqa rimachkan manam kay allpa pachanchikta inti muyusqanmantachu, aswanqa ñuqanchikpa ima rikusqallanchikmantam rimachkan, chaymi ninchik: “Intim lluqsimuchkanña, intim siqaykuchkanña”, nispa. Ichaqa yachasqanchikpi hinapas kay allpa pachanchikmi intitaqa muyuchkan.
Ninkum: “Bibliapim nichkan kay allpa pachanchikqa pampalla kasqanta”, nispa.
Bibliapa nisqan: Biblia kay pachapa “cantonmanta” rimaspanqa, nichkan manam kay allpa pachanchik patayuq kasqanmantachu, aswanqa rimachkan karullay-karupi tarikuq llaqtakunamantam (Hechos 1:8). Aswanmi bibliaqa Isaias 40:22 nin allpa pachanchikqa “ruyrunpa” kasqanta.