1, 2. ¿Imakuna pasasqantataq Eliasqa chay punchawpi rikurqa?

ELIASQA yanay-yanay parapim kallpachkan. Jezreel llaqtaman chayananpaqqa karuraqmi kachkan, ‘Dios kallpata’ qoykuptinmi mana samaykuspan kallpachkan. Manam haykapipas chaynataqa kallparqachu, rey Acabpa carretan chutaq caballokunatapas llallirurqaraqmi (leey 1 Reyes 18:46).

² Reyta saqeruspanmi kallpachkan chayananpaqqa karuraqmi kachkan. Chay punchawpi admirakuypaq pasasqankunapi piensastinmi uyanmantapas yaku suturisqa hinalla kallpachkan. Carmelo orqopim Jehova Diosqa qawachirqa paylla cheqap Dios kasqanta, Baalta yupaychayqa yanqapaqmi karqa. Baalta yupaychaq sacerdotekunapas wañuchisqam karqaku, chaymantapas Eliaspa mañakusqanman hinam Jehova Diosqa parachimurqa. Chaykunapi piensastinchá Eliasqa kallparqa (1 Rey. 18:18-45).

3, 4. a) ¿Imakunapi piensaspantaq Eliasqa kusisqa sientekurqa? b) ¿Ima tapukuykunatam contestasun?

³ Jezreel llaqtaman 30 kilometrota kallpaspanqa kusikuywanchá Eliasqa piensan rey Acabqa Carmelo orqopi qawasqankunawan pim cheqap Dios kasqanmanta cuentata qokuspan Baal taytacha yupaychaynin saqenanpaq kasqanpi, chaynataq Jehova Dios serviqkunata amaña qatikachananpaq warmin Jezabelta harkakunanpaq kasqanpipas.

⁴ Imapas allinpaq kaptinqa kusikuywanmi piensanchik. Piensanchikchá ima sasachakuyninchikpas manaña kaptin astawan allin kayninchikpi. ‘Eliaspas ñoqanchik hina’ sentimientoyoq kaspanmi chaynata sientekurqa (Sant. 5:17). Ichaqa ñakariyninkunaqa manam tukurqachu. Chayllam llaki qatirqa, chaywanmi hukmanyaruspan wañuruytaña munarqa. ¿Imataq pasarurqa? ¿Imaynatam Jehova Diosqa Eliasta iñiyninpi kallpancharqa?

5. ¿Ima nispanmi rey Acabqa mana reqsikurqachu Carmelo orqopi Jehova Diospa ruwasqankunata?

⁵ Jezreelpi palacionman Acab chayaruspanqa, ¿qawachirqachu  huchanmanta wanakusqanta? Bibliam nin: “Rey Acabmi warmin Jezabelman willarqa Eliaspa llapa ima rurasqanta, willarqataqmi Baalmanta willakuqkunata imayna wañurachisqantapas”, nispa (1 Rey. 19:1). Warminman willaspanqa manam nirqachu tukuy chaykunataqa Jehova Dios ruwasqanmanta. Mana iñiyniyoq kasqanraykum nirqa tukuy chaykunataqa ‘Elias ruwasqanmanta’. Hinallam qawachirqa Jehova Dios mana respetasqanta. ¿Imatam nirqa Jezabelqa?

6. ¿Imapaq tanteasqantam Jezabelqa Eliasman willachimurqa?

⁶ Jezabelqa llumpayta piñakuspanmi Eliasman willachimurqa wañuchisqa kananmanta. Kaynata: “Dioskunayá sinchita castigawachun Baalmanta willakuqkunata imaynam rurasqaykiman hina sichu qamtapas paqarin kay horakama mana chaynata ruraruptiyqa”, nispa (1 Rey. 19:2). Baalmanta willakuqkunata wañuchisqanmanta vengakunanpaqmi Jezabelqa tantearun. Chaymi jurarqa paqarintillanta Eliasta mana wañuchispanqa kikin wañunanpaq kasqanmanta. Chay amenazasqanmanta yacharuspanqa imaynaraq Eliasqa sientekurqa. Payqa Jezreelpim huk wasichapi chay tuta puñuchkarqa, hinaptinmi qonqayllamanta rikcharirachispa willarqaku Jezabelpa tanteasqanta. ¿Imaynataq Eliasqa sientekurqa chayta uyarispan?

7. ¿Imaynam Eliasqa sientekurqa wañunanpaq amenazasqa kasqanwan hinaspa imatam ruwarqa?

⁷ Eliasqa piensarqam Baal taytachataqa manaña yupaychanankupaq kasqanta, ichaqa manam chayna piensasqanman hinachu karqa. Jezabelqa wañurachirqañam Jehova Diosmanta willakuq profetakunata, Eliasta wañuchinanpaqpas tantearurqañam. ¿Imaynam Eliasqa sientekurqa Jezabelpa amenazasqanwan? “Wañuypa patanpiña kasqanta” musyaruspanmi mancharikurqa. Yaqapaschá piensayta qallaykurqa Jezabelqa imayna wañuchinanpaq tanteasqanpi. Chaywanchá llumpayta mancharikuspan vidanta salvananrayku lluptikurqa (1 Rey. 18:4; 19:3).

8. a) ¿Imam pasarqa Eliastawan Pedrota? b) ¿Imatam yachachiwanchik paykunata pasasqan?

⁸ Manam Eliasllachu manchakuqqa karqa. Paymanta unay watakuna pasaytam apostol Pedropas mancharikurqa. Huk kutipim Señor Jesucristo kallpancharqa yakupa hawanpi purinanpaq, Pedrom ichaqa ‘sinchi wayrawan mancharikuspan’ yakuman chinkaykuyta qallaykurqa (leey Mateo 14:30). Eliasta hinaspa Pedrota pasasqanmi yachachiwanchik iñiyninchikpi takyanapaqqa manam llumpaytaqa piensanachu ima mana allinkuna pasawananchikpiqa.  Aswanqa Jehova Diospa yanapayninpim tukuy sonqonchikwan confiananchik.

9. Rimarimuy Elias mayman lluptikusqanmanta chaynataq imayna tarikusqanmantapas.

⁹ Eliasqa mancharisqallañam pasakurqa Juda law Beerseba llaqtaman, chay llaqtaqa 150 kilometro karupiraqmi karqa. Serviqninta chaypi saqeykuspanmi pasakurqa ‘huk punchaw puriy’ karu chunniqman. Yaqachusmi mikunanpaq imatapas mana apaspan pasakurqa. Hukmanyasqa hinaspa mancharisqam llumpay rupaypi qachyallaña ñanninta richkan. Inti seqaykuytapas Eliasqa llumpay pisipasqañam hinalla richkan. Hinaspam retamapa sikinpi pisipasqallaña tiyaykurqa, chay sitiopiqa chayllatam tarirqa llantukunanpaq (1 Rey. 19:4).

10, 11. a) ¿Imapaqmi Eliasqa Jehova Diosta mañakurqa? b) Diosta serviqkuna hukmanyasqa tarikuspanku imayna sientekusqankumanta rimarimuy textokunapa nisqanman hina.

¹⁰ Eliasqa llumpay hukmanyasqa kaspanmi Jehova Diosta mañakurqa wañurachinanpaqña. Qaparispanmi nirqa: “Ñoqaqa manam abueloykunamanta aswan allinchu kani”, nispa. Eliasqa yacharqam paykunapa tullunku otaq uchpanku sepulturapi kasqanta chaynataq yanapaykunanpaq ima ruway mana atisqankutapas (Ecl. 9:10). Eliasqa chay wañusqakuna hinam mana imapaq valeq kasqanta piensarqa. Chaymi wañuruytaña munarqa.

¹¹ ¿Admirakunanchikchu Diosta serviq runapa hukmanyasqanwan? Manam. Bibliaqa willakunmi Diosta serviq warmikunapas chaynataq qarikunapas llumpay hukmanyasqa kasqankuwan wañuruytaña munasqankumanta, paykunamanta wakinmi karqa Rebeca, Jacob, Moises hinaspa Job (Gen. 25:22, NM; 37:35; Num. 11:13-15; Job 14:13).

12. ¿Imaynatam Eliasta qatipakuchwan hukmanyasqa tarikuspaqa?

¹² Kunanqa “sasallaña” tiempokunapim kawsanchik, chaymi Jehova Diosta serviqkunapas wakinpiqa hukmanyasqa tarikunchik (2 Tim. 3:1). Hukmanyasqa tarikuspaykiqa Elias hinayá imayna tarikusqaykimanta Jehova Diosman willakuy. Payqa “llakipayakuq” Diosmi (leey 2 Corintios 1:3, 4). Qawasunyá Eliasta imayna consuelasqanmanta.

13, 14. a) ¿Imaynatam Jehova Diosqa angelninwan yanapachirqa Elias hukmanyasqa tarikuptin? b) ¿Imatam ñoqanchikpi Jehova Diosqa reparan?

¹³ Jehova Diosqa, ¿imaynaraq sientekurqa kuyasqa serviqnin retamapa sikinpi tiyaykuspan wañuchinanpaqña mañakuptin? Jehova Diosqa llakikuywanchá qawarqa. Elias puñuruptinmi Jehova Diosqa angelninta kacharqa, angelñataqmi sumaqllata rikcharichispan nirqa: ‘Hatariykuspayá mikuy’, nispa. Elias hatariptinmi angelñataq qorqa sansapa hawanpi ruwasqa tortillata chaynataq aysakupi yakuta. Eliasñataqmi mikuruspan kaqmanta puñuykurqa. Llumpay hukmanyasqa kasqanwanmi mana imatapas rimarispa siriykurqa. Angelqa kaqmanta rikcharichispanmi nirqa: ‘Hatariykuspayá mikuy’, nispa. Yaqapaschá achikyaq lawtaña chaynata rikcharichirqa, chaymantapas nirqam: “Llumpay karuraqmi rinaykiqa kachkan”, nispa (1 Rey. 19:5-7).

¹⁴ Diospa yanapayninwanmi angelqa yacharqa Eliaspa mayman risqanta. Yacharqataqmi Eliasqa kikinpa kallpallanwanqa mana puriy atisqanmantapas. Ñoqanchikpas anchatam kusikunchik imayna tarikusqanchikpi chaynataq imayna sientekusqanchikpi Jehova Dios reparasqanmanta yachasqanchikwan (leey Salmo 103:13, 14). Chay mikuyqa, ¿hayka punchawtaq Eliasman kallpata qorqa?

15, 16. a) ¿Imaynatam Eliasta yanaparqa Jehova Diospa mikuy qochisqan? b) ¿Imanasqataq Jehova Diospa mikuy hina qowasqanchik yachachikuyninkunata chaninchananchik?

¹⁵ Bibliam nin: ‘Chaymi hatariruspa mikurqa hinaspa tomarqa, chay mikuywan kallpanchakuykuspanmi tawa chunka punchaw hinaspa tawa chunka tutan rirqa Diospa orqonwan sutichasqa Horeb orqoman’, nispa (1 Rey. 19:8). Eliasmi ayunarqa tawa chunka punchaw hinaspa tawa chunka tuta. Paymanta soqta pachak wata ñawpaqtam Moisespas chaynata ayunarqa, Eliasmanta waranqa wata pasaytañataqmi Señor Jesucristopas chaynata ayunarqa (Ex. 34:28; Luc. 4:1, 2). Chay mikuyqa manam hukmanyasqa kaynintaqa chinkachirqachu ichaqa kallpatam Eliasman qorqa hinalla kawsananpaq. Eliasqa yuyaqña kaspanpas hinallam sapa punchaw rirqa yaqa killa parten.

¹⁶ Kay tiempopipas Jehova Diosqa mikuchichkaq hinam serviqninkunataqa cuidawanchik (Mat. 4:4). Palabranta chaynataq chaymanta horqosqa qellqakunata estudiaspam Diosmanta yachanchik chaywanmi saksasqa hina tarikunchik. Diosmanta yachasqanchikkunaqa manapaschá lliw sasachakuyninchiktachu chinkachinqa ichaqa yanapawanchikmi chaykunata aguantanapaq. Yanapawasuntaqmi wiñay kawsayta haypanapaqpas (Juan 17:3).

17. ¿Maymantaq Eliasqa chayarurqa? ¿Imakunataq ñawpaqta chay orqopi pasarqa?

 ¹⁷ Eliasmi 320 kilometrota purispan Horeb orqoman chayarurqa. Chay orqopim Jehova Diosqa angelnintakama lenguachkaq ninapi Moisesman rikuriykurqa, hina chay orqopitaqmi israelitakunapaq Leyninkunata qorqa. Chay orqoman chayaruspanmi Eliasqa machay ukupi samarqa.

18, 19. a) ¿Imamantam angelqa Eliasta tapurqa? ¿Ima nirqataq Eliasqa? b) ¿Imakunaraykutaq Eliasqa hukmanyasqa tarikurqa?

¹⁸ Horeb orqopi kachkaptinmi Jehova Diosqa angelnintakama Eliasta tapurqa: “¿Imatataq kaypi rurachkanki?”, nispa. Diosqa yachaytam munarqa imanasqa chaypi tarikusqanmanta. Angelqa sumaqllatam tapurqa, hinaptinmi Eliasqa imayna sientekusqanmanta kaynata nirqa: “Llapallan kamachiq Dios Taytalláy, qanmantam llumpayllataña sientini, Israelpa mirayninkunam contrato rurasqaykita saqeruspa altarnikikunatapas tuñirachinku. Qanmanta willakuqkunata espadawan wañurachiptinkum sapallayña puchuruni, ichaqa ñoqatapas maskawachkankum wañurachiwanankupaq”, nispa (1 Rey. 19:9, 10). Chayna nisqanwanmi qawachirqa imakunarayku hukmanyasqa kasqanmanta.

¹⁹ Puntataqa Diosta serviyninpi ruwasqankuna yanqapaq kasqantam piensarqa. Eliasqa tukuy sonqonwanmi Jehova Diosta unay watakunaña servirqa chaymantapas paylla cheqap Dios kasqantam qawachirqa, chaykunawan kusikuypi kananmantaqa sasachakuypim tarikun. Israelitakunaqa hinallam Diosta mana kasukuq mana iñiyniyoq kachkanku, taytacha-mamacha yupaychayñataqmi onqoy hinaña mirachkan. Chaymantapas ‘sapallan’ sientekusqanwanmi hukmanyasqa tarikun. Eliasqa piensanmi enteron Israel nacionpi Jehova Diosta paylla servisqanmanta. Hinaspapas manchakuywanmi kachkan. Diosmanta willakuqkunatam achkataña wañurachinku, paytapas wañuchinankupaq kasqanpim piensachkan. Penqakurqapaschá imayna sientekusqanmanta willakuytaqa, ichaqa chaywan mana harkachikuspanmi willakurqa. Ñoqanchikpas Elias hinam imayna sientekusqanchikmanta Diosman willakunanchik (Sal. 62:8).

20, 21. a) ¿Imakunatataq Eliasqa rikurqa machaypa punkunpi sayaspan? b) ¿Imamantataq Eliasqa cuentata qokurqa tukuy chaykunawanqa?

²⁰ ¿Imaynatam Jehova Diosqa Eliasta kallpancharqa? Angelmi Eliasta nirqa machaypa punkunpi sayananpaq, imapaq chayna sayananta mana yachaspanpas payqa kasukurqam. Hinaptinmi qonqayllamanta llumpayta wayramuyta qallaykurqa. Chay wayraqa  llumpayta qaparispanmi orqokunapa puntanta tuñichirqa, qaqakunatapas tuñichirqa. Eliasñataqmi machaypa punkunpi sayachkan ñawinta allpamanta tapakuspan chaynataq pachantapas hapikuspan. Wayra pasaruptinmi allpa kuyuyta qallaykuptin pampaman mana laqakurunanpaq hapipakurqa. Chay sitiopiqa terremotom pasarqa allpa kuyusqanmanta sosegaruptillanmi lenguachkaq nina rikuriykamurqa chay mana ruparunanpaqmi Eliasqa machay ukuman pawaykurqa (1 Rey. 19:11, 12).

²¹ Ichaqa Jehova Diosqa manam wayrapichu, terremotopichu nitaq ninapichu karqa. Eliasqa yacharqam Jehova Diosqa Baal taytachamantaqa tukuy atiyniyoq kasqanta. Baalta yupaychaqkunam niqku pay parachimuq kasqanta. Jehova Diosmi ichaqa wayratapas paratapas atiyninwan unancharqa. Cielopas paypaqqa manam hatunchu (1 Rey. 8:27). Ichaqa, ¿imaynatam tukuy chaykunaqa Eliasta kallpancharqa? Yachamusqanchikman hinam payqa manchakuywan tarikurqa. Kunanqa cuentatam qokurun tukuy atiyniyoq Jehova Dios paywan kasqanmanta. Ichaqa, ¿hinallaraqchu manchakunqa rey Acabtawan Jezabelta? (Leey Salmo 118:6.)

22. a) ¿Imaynam Eliasqa sientekurqa angelpa sumaqlla rimapayasqanwan? b) ¿Pitaq kanman karqa Eliasta sumaqlla rimapayaqqa? (Uray patanpi willakuyta qawariy.)

²² Lenguachkaq nina pasaruptinmi hawkayayña karqa. Hinaptinmi angelqa Eliasta kaqmanta sumaqllata tapurqa: “¿Imatataq kaypi rurachkanki?”, nispa. Chaymi Eliasqa kaqmanta willakurqa imayna sientekusqanmanta. * Manañam llumpay hukmanyasqañachu tarikurqa, ichaqa sumaqllata chayna tapusqanwanmi astawanraq kallpanchaykurqa, Jehova Diosqa qawachirqam Eliasta ancha valorasqanta. ¿Imaynatam chayta qawachirqa? Willarqam Israelpi Baal yupaychaqkunata imam pasananmanta. Jehova Diospa chayna tanteasqantaqa manam imapas harkayta atinqachu, chaywanmi Eliasqa cuentata qokun ruwasqankuna mana yanqapaq kasqanmanta. Chaymantapas Jehova Diosqa  Eliastam kamachirqa huk ruwaytaraq ruwananpaq (1 Rey. 19:12-17).

23. ¿Imakunawanmi Jehova Diosqa Eliasta kallpancharqa?

²³ ¿Imaynatataq Jehova Diosqa Eliasta kallpancharqa sapallan mana sientekunanpaq? Iskay ruwaykunata ruwananpaqmi nirqa. Puntatam kamachirqa Diosmanta willakuq kananpaq Eliseoman aceitewan umanpi tallimunanpaq. Eliseoqa mozoraqmi karqa Eliasmantaqa payqa unay watakunaraqchá Eliasta compañanqa chaynataq yanapanqa. ¡Eliasqa maynatachá kusikurqa! Chaymantapas Jehova Diosqa kusikuypaqmi kaynata nirqa: “Israel nacionpim puchuchirqani qanchis waranqa runakunata, paykunaqa manam qonqorakurqakuchu nitaqmi Baal sutiyoq taytachataqa mucharqakuchu”, nispa (1 Rey. 19:18). Eliasqa manam sapallanchu tarikurqa. Maynatachá kusikurqa chay waranqantin runakuna Baal taytacha mana yupaychasqankumanta yachasqanwanqa. Paykunaqa chay sasachakuy tiempopim necesitarqaku Jehova Diosta tukuy sonqonwan servispan Elias kallpanchananta. Angelpa sumaqllata rimapayasqanqa maynatachá Eliasta kallpancharqa, payqa chay angelpa rimasqantam uyarirqa kikin Jehova Diospa econta hina.

24, 25. a) ¿Imaynatam ñoqanchikpas Diospa sumaqlla rimapayawasqanchikta uyarichwan? b) ¿Imaynatam yachanchik Eliasqa Dioswan consuelachikusqanmanta?

²⁴ Elias hinam ñoqanchikpas admirakunchik llumpay wayrata otaq nisyu parata qawaspaqa. Chaykunata unanchasqanmi qawachiwanchik Jehova Diosqa tukuy atiyniyoq kasqanta (Rom. 1:20). Jehova Diosqa hinallam atiyninta servichikuchkan tukuy sonqonwan serviqninkunata yanapananpaq (2 Cron. 16:9). Diosmantam astawan yachananchik Bibliata estudiaspa (leey Isaias 30:21). Saqekuptinchikqa Bibliantakamam Jehova Diosqa sumaqllata rimapayawasun, yachachiwasun, corregiwasun, kallpanchawasun chaymantapas kuyawasqanchiktam qawachiwasun.

²⁵ ¿Allinpaqchu Eliasqa hapirqa Jehova Diospa Horeb orqopi imayna consuelasqanta? Awriki. Eliasqa anchatam munarqa Baal taytacha yupaychay saqenankuta chaypaqmi hinalla kallpanchakurqa. Ñoqanchikpas Elias hinayá Palabranpi Diospa nisqankunata tukuy sonqonchikwan kasukusunchik (Rom. 15:4).