1, 2. Casarasqakuna sasachakuypi tarikuspankuqa, ¿manañachu allichayta atinmanku? Willarimuy.

 CASADO vidataqa Diosmi qallarichirqa, chaynapi runakuna kusisqa kawsanankupaq. Chayna kaptinpas casarasqakunaqa sasachakuykunapim tarikunku. Wakinpim sasachakuykunaqa manaña tukuq rikchakunman. Chaynapim casarasqakunaqa manaña qallariypi hinañachu kuyanakunmanku.

² Casarasqa kaqkunaqa sasachakuypi kaspankuqa manam hukmanyanankuchu nitaq ninankuchu yanqapaq casarakusqankutaqa. Atinmankum sasachakuyninkunata allichaytaqa. Llumpay sasachakuypi tarikuq casarasqakunapas sasachakuyninkuta allichaytaqa atirqakum, hinaspam kunanqa kusisqaña kawsakunku. ¿Imataq yanaparqa kusisqaña kawsakunankupaq?

3, 4. ¿Ima sasachakuypim wakin casarasqakuna tarikunmanku?

³ Casarakuqkunaqa manam chaynallachu kanku imapas munasqankupi, piensasqankupi hinaspa ima ruwayninkupipas. Manachá chayna uywasqallachu karqaku, manataqchá chay llaqtallamantachu kanku. Allinta riqsinakunankupaqwan entiendenakunankupaqqa  iskayninkum kallpanchakunanku hinaspa tiempochakunanku.

⁴ Punchawkunapa risqanman hinam casarasqakunaqa imapas ruwayninkuwan manaña rimanakunmankuchu. Wakinpiqa rakinasqa hinañam tarikunmanku. ¿Imatam ruwanmanku chayna sasachakuypi mana kanankupaq?

5. (1) ¿Imataq casarasqakunata yanapanman kusisqa kawsakunankupaq? (2) Hebreos 13:4 nisqanman hinaqa, ¿imaynataq casado vidaqa kanan?

⁵ Jehova Diosmi casarasqakunaman sumaq yachachikuykunata qurqa, chay yachachikuykunawan yanapachikuspa payman asuykunankupaq hinaspa casado vidankupi kusisqa kawsakunankupaq (Salmo 25:4; Isaias 48:17, 18). Diosmi nin: “Casado vidaqa llapallanpa respetasqanyá kachun”, nispa (Hebreos 13:4). Diosqa munanmi casado vidata mana pukllayta hinalla qawananchikta.  Chaymi casado vidanchik allin kananpaq tukuyta ruwananchik hinaspa chaninchananchik.

6. Mateo 19:4-6 nisqanman hinaqa, ¿imatam Jehova Diosqa casarasqakunapaq munan?

⁶ Jehova Diosmi casarakuytaqa qallarichirqa. Churin Jesucristopas nirqam: ‘¿Manachu leerqankichik Diosqa qallariymantapacha qaritawan warmita unanchasqanmanta? Paymi nirqa: “Chayraykum qariqa tayta-mamanta saqispan warminmanña hukllawakunqa hinaptinmi hukllaña kanqaku”, nispa. Chaynaqa manam iskayñachu kanku aswanqa hukllañam. Hinaptinqa Diospa kuskanchasqantaqa amayá pipas rakichunchu’, nispa (Mateo 19:4-6). Kaypi nisqanman hinam Jehova Diosqa munarqa casado vidaqa wiñaypaq kananta. Payqa munanmi ayllukuna huk sunqulla kusisqa kawsakunankuta.

7. ¿Imataq casarasqakunata yanapanqa kusisqa kawsakunankupaq?

⁷ Casarasqakunaqa tukuy ima sasachakuykunapim tarikunku. Wakinpiqa llumpay sasachakuyniyuq kasqankuraykum rakinakuytaña munanku. Ichaqa casado vidamanta Diospa ima piensasqanta allinta entiendespankuqa kusisqam kawsakunqaku (1 Juan 5:3).

8, 9. (1) ¿Imapas allin kaptillanchu Jehova Diosta kasukunanchik? ¿Imanasqa? (2) ¿Imatam mana ruwasunchu yananchikta kuyaspanchikqa?

⁸ Yachamusqanchikman hinam, Jehova Diosqa kamachiwanchik: “Casado vidaqa [...] respetasqanyá kachun”, nispa (Hebreos 13:4; Eclesiastes 5:4). Jehova Diospa kamachiwasqanchikta tukuy tiempo kasukuyqa allinninchikpaqmi. Diospa niwasqanchiktaqa sasa kaptinpas kasukunanchikmi, kasukuspanchikqa kusisqam kasunchik (1 Tesalonicenses 1:3; Hebreos 6:10).

 ⁹ Yananchikta anchata kuyasqanchikraykum imapas llakichinapaq kaqtaqa mana rimananchikchu nitaq ruwananchikchu. Aswanmi warminchikwan utaq qusanchikwan allinlla hinaspa kusisqalla kananchikpaq kallpanchakunanchik. ¿Imaynatam chayta ruwachwan?

10, 11. (1) ¿Ima sasachakuyniyuqmi kanku wakin casarasqakuna? (2) ¿Imataq kanman casarasqakuna nanay simiwan rimanakuptinkuqa?

¹⁰ Yanaykipa sunquntaqa imawanpas nanarachiwaqmi. Diosta yupaychaqkunaqa yachanchikmi yananchikta haykapipas mana maqananchikmanta. Chayna kaptinpas, imapas nisqanchikwanmi sunqunta nanarachichwan. Nanay simi kayninchikqa cuchillowan tuksiy hinam kanman. Chaymi huk warmi nirqa: “Qusayqa rimasqanwanmi sunquyta nanachin. Mana maqapasqa kaspaypas, sunquypiqa llakisqam tarikuni, qusaymi sapa kuti niwan: ‘Mana imapaq valeq hinaspa mana imapas ruwaqmi kanki’”, nispa. Huk runañataqmi nirqa tukuyta nispan warmin sapa kuti sunqunta nanachisqanmanta. Paymi nin: “Manam rimayllapas-rimaymanchu tukuy ima niwasqantaqa. Chaymi paywanqa mana rimanichu, hinaspapas llamkayniypim tutakama qipakuyta munani. Chaypim aswan allinqa tarikuni wasiypi kanaymantaqa”, nispa. Chaynam kay tiempopi runakunaqa yaqa llapanku nanay simillaña kanku.

¹¹ Casarasqakunapas nanay simiwan rimanakuspankuqa piñanakuruspankum chay mana allin ninakusqankuta yuyarayanqaku. Jehova Diosqa manam munanchu casarasqakuna chayna kawsanankutaqa. Wakinpiqa mana musyakuspaykim qusaykita utaq warmikita llakirachiwaq. Ichapas qamqa kuyakuywan rimasqaykita piensanki, ichaqa ¿ima nintaq qusayki utaq warmiki? Imapas  nisqaykiwan sunqunta nanarachisqaykimanta cuentata qukuspaykiqa kallpanchakunaykim kuyakuywanña rimanaykipaq (Galatas 5:15; qaway Efesios 4:31).

12. ¿Imayna kaptinchiktaq Dios yupaychasqanchikqa yanqapaq kanman?

¹² Jehova Diosqa anchatam chaninchan sapallanchikpi utaq runakunapa qayllanpi warmi-qari imayna rimasqanchiktaqa (qaway 1 Pedro 3:7). Santiago 1:26 nin: “Dios yupaychaq kasqanta piensachkaspa rimasqanta mana controlaq runaqa kikintapunim engañakuchkan, Dios yupaychasqanpas yanqapaqmi”, nispa.

13. ¿Imaynataraqtaq kuyay yananchikta llakirachichwan?

¹³ Kuyay yanaykitaqa llakichiwaqtaqmi huk ruwaykunawanpas. Kaypi yuyaymanay: ¿Imaynataq qusayki utaq  warmichayki tarikunman paypaq mana tiempochakuptiki? Kuyay yanayki llakisqa tarikuptinqa, manam allinchu kanman hukkunataraq Diosmanta willakunanpaq utaq ima sasachakuyninpipas yanapaynikiqa. Huk iñiqmasinchikmi kaynata willakurqa: “Anchatam llakichiwarqa huk warmi iñiqmasinchikta yanapananpaq qusaypa llumpay tiempochakusqan. Chayraykum mana valeq hina tarikurqani”, nispa.

14. (1) ¿Imatam Genesis 2:24 nisqan yachachiwanchik? (2) ¿Imatam tapukunanchik?

¹⁴ Diosta yupaychaqkunaqa tayta-mamanchikta hinaspa iñiqmasinchikkunatam yanapananchik. Ichaqa casarakuruspaqa kuyay yananchiktam astawanqa yanapananchik. Jehova Diosmi qusakunata nirqa ‘taytanta mamanta saqispa warminmanña hukllawakunanpaq’ (Genesis 2:24). Warminchikta utaq qusanchikta mana imawanpas llakichinanchikpaqmi astawanqa kallpanchakunanchik. Chaymi tapukunanchik: “¿Tiempochakuchkanichu kuyay yanaypaq, hinaspapas anchatachu kuyani?”, nispa.

15. ¿Imanasqataq casarasqakunaqa huk warmiwanqa utaq huk qariwanqa mana llumpaytaqa hukllawakunanchikchu?

¹⁵ Casado kachkaspaqa manam llumpaytaqa huk qariwanqa utaq warmiwanqa hukllawakunanchikchu, ¿imanasqa? Chayqa sasachakuykunatam apamunman. Chaymantapas chay runatam utaq warmitam kuyayta qallaykuchwan (Mateo 5:28). Chayna kaptinqa huchapakuruchwanmi, hinaspam casado vidanchikpiqa manaña allinñachu kachwan.

16. ¿Imatawanraqmi bibliaqa nin casarasqakunata?

¹⁶ Yachamusqanchikman hinam bibliaqa nin: ‘Casado vidaqa llapallanpa respetasqanyá kachun’, nispa. Ichaqa  casarasqakunatam  kaynatawanraq nin: “Warmi-qari puñuyninkupas respetasqayá kachun. Hukwan pierdekuqkunatawan huchapakuqkunataqa Diosmi juzganqa”, nispa (Hebreos 13:4). Kaypi ‘warmi-qari puñuyninkumanta’ rimaspanqa nichkanmi casarasqakunalla puñunankumanta (Proverbios 5:18). ¿Imaynatam casarasqakunaqa warmi-qari puñuyninkuta respetasqankuta qawachinmanku?

17. (1) ¿Imaynatam achka runakuna qawanku hukwan pierdekuyta? (2) ¿Imaynatam Diosta yupaychaqkunaqa qawananchik hukwan pierdekuytaqa?

¹⁷ Wakin runakunam allinpaq qawanku hukwan pierdekuytaqa. Ñuqanchikqa manam paykuna hinaqa piensananchikchu. ¿Imanasqa? Jehova Diosmi nin huchapakuytawan hukwan pierdekuyta anchata chiqnisqanmanta (qaway Romanos 12:9; Hebreos 10:31; 12:29). Casado kachkaspa hukwan pierdekuspaqa casado vidanchiktam pinqaypi churachwan. Chaymantapas Jehova Diospa kamachiwasqanchikkunatam mana kasukuchkachwanchu hinaspam paywanpas manaña kuyachikuchwanchu. Chayraykum mana qusanchik utaq mana warminchik kaqtaqa mana munapayanachu nitaq pierdekuytaqa piensayllapas-piensananchikchu (Job 31:1).

18. (1) ¿Imapim pierdekuyqa tupan taytacha-mamachata yupaychaywan? (2) ¿Imaynatam Jehova Diosqa hukwan pierdekuy huchata qawan?

¹⁸ Moisespa chaskisqan kamachikuyman hinaqa llumpay hucham karqa hukwan pierdekuyqa, chayqa karqa taytacha-mamachata yupaychay hinam. Chay huchaman wichiykuq runakunaqa wañuchisqam karqaku (Levitico 20:2, 10). ¿Chaynallachu karqa pierdekuyqa taytacha-mamachata yupaychaywan? Arí, ñawpaqpi Israel runakuna taytacha-mamachata yupaychaspankuqa Jehova Diostam qipancharqaku. Hukwan pierdekuspankupas  qusankuta utaq warminkutam qipancharqaku (Exodo 19:5, 6; Deuteronomio 5:9; qaway Malaquias 2:14). Jehova Diosqa mana allinpaqmi qawan hukwan pierdekuy huchataqa.

19. ¿Imam yanapawasun hukwan pierdekuy huchata imaniraqllatapas mana munanapaq?

¹⁹ ¿Imaynatam Jehova Diosqa kunanpas hukwan pierdekuy huchataqa qawan? Moisespa chaskisqan kamachikuyman hinaña mana kawsakuptinchikpas, Jehova Diosqa hinallam chiqnin hukwan pierdekuytaqa. Manam haykapipas taytacha-mamachakunataqa yupaychachwanchu, chaynam qusanchikta utaq warmichanchiktaqa mana haykapipas qipanchananchikchu (Salmo 51:1, 4; Colosenses 3:5). Hukwan pierdekuspaqa casado vidanchiktam yanqacharuchwan hinaspapas Jehova Diostam qipancharuchwan (qaway 26 kaq yachachikuyta).

20. ¿Imaynatam yachayniyuq kayqa casado vidapi yanapakun?

²⁰ ¿Imaynatam casado vidaykipi yanaykiwan astawanraq kuyanakuwaqchik? Bibliam nin: “Wasitaqa yachaywanmi hatarichina, allinta tantiarispam cimientonta churana”, nispa (Proverbios 24:3). Wasiqa kanmanmi chunnirayaq, chirikuqllaña utaq qunichapas, kanmantaqmi sumaq hinaspa hatunpas. Chaynallataqmi casado vidapas kanman. Yachayniyuq runaqa tukuytam ruwanqa casado vidanpi yananwan kusisqa hinaspa allin kanankupaq.

21. ¿Imaynatam bibliamanta yachasqayki yanapasunkiman casado vidaykipi aswan allin kawsakunaykipaq?

²¹ Bibliaqa nintaqmi: “Yachaywanmi [wasipa] cuartonkunatapas sumaq kaqkunawan chaynataq valorniyuq kaqkunawan huntachina”, nispa (Proverbios 24:4).  Bibliamanta yachasqaykim yanapasunki casado vidaykipi aswan allin kawsakunaykipaq (Romanos 12:2; Filipenses 1:9). Bibliata hinaspa qillqanchikkunata ñawinchaspaykichik rimaychik imaynata casado vidaykichikpi kasukunaykichikpaq. Kallpanchakuychik kuyakuq, respetakuq hinaspa llakipayakuq kanaykichikpaq. Allin sunquyuq kanaykichikpaq Jehova Diospa yanapakuyninta sapakama mañakuychik, chaynapim astawan kuyanakunkichik (Proverbios 15:16, 17; 1 Pedro 1:7).

22. ¿Imanasqam qusanchikta utaq warmichanchikta kuyananchik hinaspa respetananchik?

²² Kallpanchakunanchikmi qusanchikta utaq warmichanchikta astawan kuyanapaq hinaspa respetanapaq. Chaynapim casado vidanchikpi astawan kuyanakusun hinaspa hawka kawsakusun, chaymantapas Jehova Diostam kusichisunchik (Salmo 147:11; Romanos 12:10).