17 KAQ YACHACHIKUY
“Wiñaychik suma-sumaq iñiynikichikpi”
“Wiñaychik suma-sumaq iñiynikichikpi, [...] Diospa kuyakuyninpiyá waqaychakuychik.” (JUDAS 20, 21.)
1, 2. ¿Imapitaq llamkachkanchik wasi hatarichiypi hina, hinaspa imanasqataq chaytaqa allintapuni rurananchik?
PIENSARIY, wasi ruraypi hinam afanakuchkanki. Chaytaqa unayñam rurachkanki, chaywanpas manaraqmi tukunkichu. Wasi rurayqa sasam chaywanpas anchatam kusichisunki. Sasa kaptinpas manam qellakunkichu nitaq chay rurasqaykitaqa saqeyta piensankichu. Kawsakuyniki hinaspa hamuq tiempopi vidaykiqa allin llamkasqaykimantam kanqa. Tapukunkipaschá: “¿Ima wasi ruraymantataq rimachkanchik?”, nispa. Iñiyninchikpi wiñananchikmantam.
2 Jesuspa qatiqnin Judasqa rimachkan iñiyninchikpi sapakama wiñananchikmantam. Cristianokunaman kayna nisqanpiyá piensasun: “Diospa kuyakuyninpiyá waqaychakuychik”. Chayta ruranapaqqa ‘wiñananchikmi iñiyninchikpi’ (Judas 20, 21). Ichaqa, ¿imaynatataq iñiyninchikpi wiñachwan chaynapi iñiyninchik qaqa hina kaptin Diospa kuyakuyninpi takyanapaq? Iñiyninchikpi wiñananchikpaq kimsa asuntokunamantayá qawasunchik.
KALLPACHAKUSUN DIOSPA KAMACHIKUYNINKUNAPI CONFIANAPAQ
3-5. a) Jehová Diospa kamachikuyninkunamanta, ¿imayna qawananchiktam Satanasqa munan? b) ¿Imaynatam Diospa kamachikuyninkunata qawananchik, hinaspa imaynam tarikusunchik chaynata qawaspaqa? Rikchanachiywan willarimuy.
3 Iñiyninchikpi wiñananchikpaq punta kaq asuntoqa kaymi: kallpanchakunanchikmi Jehová Diospa kamachikuyninkunapi Genesis 3:1-6). Ñoqanchikqa, ¿urmaruchwanchu chay toqllapi? Diospa kamachikuyninkuna mana allinninchikpaq hina kasqanta qawaspaqa urmaruchwanmi.
confiananchikpaq. Kay libropim yacharunchik Diospa munasqanman hina imayna kawsakuymanta. ¿Imaynatataq chay yachachikuykunata qawanchik? Jehová Diospa leyninkunata, yachachikuyninkunata hinaspa kamachikuyninkunata llumpay sasata hina qawananchiktam Satanasqa munan. Eden huertapim Satanasqa chayna piensayta qallarichirqa, chay toqlla allin kasqanraykum chayta kunankama servichikun (4 Kay rikchanachiypi piensarisun. Suma-sumaq huertapi purichkachwan, ichaqa astawanraq sumaq kaq lawman riyta munaspanchik mana pasayta atichwanchu hatu-hatun perqa kasqanrayku. Perqa harkawasqanchikta qawarispaqa rabiakuchwanpaschá. Ichaqa rikuruchwan perqapa qepanpi yarqasqa leonta. Chayraqmi cuentata qokunchik perqaqa leonmanta harkawananchikpaq kasqanta. Ichaqa, ¿kachkanmanchu pawaykamuspa mikuruwaqninchik leon hina? Arí kachkanmi, Diospa Palabranmi niwanchik: ‘Listollayá rikchaychik, enemigoykichik Diabloqa yarqasqa leon hinam muyuriqnikichikpi purichkan pitapas millpurunanpaq’, nispa (1 Pedro 5:8).
5 Cheqaptamá, Satanasqa llumpay daño ruraqmi. “Wateqawaqninchik” Diablopa toqllankunaman mana urmananchikpaqmi Jehová Diosqa kamachikuyninkunawan harkawanchik (Efesios 6:11). Chaymi kamachikuyninkunapi yuyaymanaspaqa kaypi piensananchik: hanaq pachapi Taytanchikqa kuyawasqanchikraykum kamachikuyninkunata qowanchik. Chaynata piensaspanchikqa yachasunchá Diospa kamachikuyninkuna peligrokunamanta harkawananchikpaq hinaspa kusisqa kananchikpaq kasqanta. Chayraykum Diosta serviq Santiago qellqarqa: “Alli-allin leypi yuyaymanaqqa hinaspa mana qonqaspa kasukuqqa mayna kusisqam kanqa tukuy ima rurasqanpi”, nispa (Santiago 1:25).
6. ¿Imatam rurananchik Diospa kamachikuyninkunapi confianzanchik kallpanchakunanpaq? Ejemplowan willarimuy.
Galatas 6:2; Mateo 28:19, 20). Cristianokunaqa kasukunchikmi huñunakunapaq hinaspa kallpanchanakunapaq kamachikuytapas (Hebreos 10:24, 25). Kasukunchiktaqmi tukuy sonqonchikwan mañakunapaq kamachikuytapas (Mateo 6:5-8; 1 Tesalonicenses 5:17). Kay kamachikuykunata kasukuspanchikmi cuentata qokunchik allinninchikpaq kasqanta. Arí, kusikuytawan hawkayaytam tarichiwanchik, runaqa manam chaytaqa qowanchikmanchu. Diospa kamachikuyninkunapi confianzanchikqa kallpanchakunmi kasukusqanchikmanta allinkuna chaskisqanchikpi yuyaymanaptinchik.
6 Leykuna qoq Jehová Diospi chaynataq kamachikuyninkunapi confianapaqqa sapa punchawmi kamachikuyninkunata kasukunanchik. Ejemplopaq, ‘Jesucristopa kamachikuyninkunatam’ kasukuna, payqa nirqam: ‘Yachachimuychikyá qamkunaman tukuy ima kamachisqayta kasukunankupaq’, nispa (7, 8. ¿Ima bendicionkunatam Diosqa palabranpi prometen kamachikuyninta watan-watan kasukuqkunaman?
7 Wakinkunaqa piensanku Diospa kamachikuyninkuna watan-watan cumpliyqa sasa kasqanta, chaymi manchakunku Isaias 48:17, 18). ¿Kay sumaq textopi piensarirqanchikchu?
tukuy imapi mana kasukunankumanta. Chayna piensayta qallarispanchikqa Bibliapa kayna nisqantayá yuyarisun: “Yupaychasqayki Tayta Diosmi ñoqaqa kani. Allinnikipaq yachachiqnikim kani. Imaynam kawsanaykipaq yachachiqnikim kani. Amalaya kamachisqaykunata entiendewaq karqa, hinaptinqa hawkayaynikim mayu hinaraq kanman karqa. Allin ruraynikim lamar qochapi olakuna hinaraq kanman karqa” (8 Kay textopim Jehová Diosqa qawachiwanchik kasukuptinchikqa iskay bendicionkuna chaskinanchikmanta. Puntataqa, mayo hinam hawka kayninchikqa mana tukuq kanqa. Chaymantapas, allin rurayninchikmi lamar qochapi olakuna hina kanqa. ¿Imaynanpi? Lamar-qochapa patanmanta olakuna qatinasllanpi hamusqanta qawaspanchikqa yachanchikmi olakunaqa mana tukuq kasqanta. Chaynam allin rurayninchik otaq Diospa munasqanman hina kawsakuyninchikqa wiñaypaq kanqa. Diosman sonqo kananchikpaq kallpanchakuptinchikqa, payqa manam haykapipas saqewasunchu (leey Salmo 55:22). Chaykunamanta yachaymi kallpanchawanchik Jehová Diospi hinaspa promesankunapi confianapaq.
‘YUYAYNIYOQÑAYÁ KASUNCHIK’
9, 10. a) ¿Imanasqataq kallpanchakunanchik Diosta serviypi yuyayniyoq kananchikpaq? b) ¿Imanasqataq kusisqa kanku chuya espirituman hina kawsaqkunaqa?
9 Iñiyninchikpi wiñananchikpaq iskay kaq asuntoqa qawakunmi Bibliapa kayna nisqanpi: “Yuyayniyoqña kasunchik” (Hebreos 6:1). Kunanqa manamá mana pantaq runa kaytaqa atichwanchu, atichwanmi ichaqa Dios serviypi allin yuyayniyoq kayta. Diosta serviypi allin yuyayniyoq kanapaq kallpanchakusqanchikman hinam, Jehová Diosta serviyqa kusichiwasun. ¿Imanasqa?
10 Diosta serviypi allin yuyayniyoq cristianoqa kallpanchakunmi iñiyninpi allin takyasqa kananpaq, hinaspa Juan 4:23). Pablom nirqa: ‘Aychaman hina kawsaqkunaqa aychaman hinallam imamantapas piensanku. Chuya espirituman hina kawsaqkunam ichaqa paypa munasqanman hina imatapas piensanku’, nispa (Romanos 8:5). Aychapa munayninman hina kawsaqkunaqa kanku kikillanpaq munaq, qollqella kuyaq hinaspa yuyayninpipas tutayasqa, chaymi kusisqa kaytaqa mana atinkuchu. Chuya espirituman hina kawsaqkunam ichaqa kusisqa kanku, ‘kusikuq’ Jehová Diosta servisqankurayku (Salmo 104:31). Diostam agradayta munanku, iñiyninkupi pruebasqa kaspankupas kusisqam tarikunku. ¿Imaynataq chayqa kanman? Yachankum Diosman sonqo kasqankuwan Satanas llulla kasqanta qawachisqankuta hinaspa Diosta kusichisqankutapas (Proverbios 27:11; leey Santiago 1:2, 3).
Diospa piensasqanman hina imatapas rurananpaq (11, 12. a) ‘Allin kaqta mana allin kaqtapas reqsinanchikpaq’, ¿ima rurananchikpaqmi Pablo kallpanchawanchik, hinaspa preparasqa kanamanta rimaspaqa imawanmi rikchanachirqa? b) ¿Imatam rurananchik cuerponchik controlayta yachananchikpaq, hinaspa admirakunapaq kaqkunata rurananchikpaq?
11 Diospa nisqanta kasukuspallanchikmi iñiyninchikpi allin takyasqa kasunchik. Chayna kasqanmantam Biblia nin: “Mikuyqa yuyayniyoqkunapaqmi, paykunaqa entiendeqña [“preparasqa”, NM] kaspankum allin kaqtapas hinaspa mana allin kaqtapas reqsinku”, nispa (Hebreos 5:14). Allin kaqta hinaspa mana allin kaqtapas yachanapaq preparakunamantam Pabloqa rimachkan. Preparakunamanta rimaspanqa Pabloqa rikchanachichkanmi ñawpa Grecia nacionpi ejerciciota ruranapaq sitiokunapi runapa ejercicio rurasqanwan. Qawasunchikyá imayna preparakunamanta.
12 Llullu wawakunaqa cuerponku controlaytaqa manam atinkuchu. Sasatam cuentata qokunku brazochankunawan piernachankuna maypi kasqanta, uyantapas sillunkuwanmi heridakunku. Wiñasqankuman hinam ichaqa cuerponkuta controlayta atinku: latanku, puriyta qallarinku * Runakuna cuerponta controlay atisqanqa ejerciciota ruraqkunapim astawan qawakun. Mana pampata saruspanku muyusqankuta qawaspanchikmi cuentata qokunchik cuerponku allinta controlasqankumanta. Chaynata ruranankupaqqa unay tiempom preparakurqaku. Bibliaqa qawachinmi ‘ejerciciota ruraptinchik cuerponchik kallpa hapisqanmanta’, ichaqa qawachinmi Diosta serviypi kallpanchakuy aswan allin kasqanta (1 Timoteo 4:8).
hinaspam kallpakachanku.13. ¿Imatam rurananchik allin kaqta hinaspa mana allin kaqta reqsinanchikpaq?
13 Kay libropim yacharunchik allin kaqta hinaspa mana allin kaqta reqsinanchikpaq imakuna yanapawananchikmanta, chaynapi iñiyninchikpi allin takyasqa hinaspa Diosman sonqo kanapaq. Sapa punchawmi manaraq imapaqpas tanteakuchkaspa Diospa yachachikuyninkunamanta orakuspa estudiananchik. Tapukunanchikmi: “¿Bibliapa mayqan yachachikuyninkunataq yanapawan imapipas allinta tanteanaypaq? ¿Imaynatam chaywan yanapachikuyman? ¿Diospa agradonpaqchu kanqa?”, nispa (leey Proverbios 3:5, 6; Santiago 1:5). Kayna tapukuykunata rurakuspanchikqa imam allin kaqta hinaspa imam mana allin kaqtam yachasunchik. Chaynapim iñiyninchikpi allin takyasqa kaspanchik Diospa munasqanman hina imatapas rurasunchik.
14. Iñiyninchikpi wiñananchikpaqqa, ¿imatam rurananchik hinaspa imayna kaymantam cuidakunanchik?
Proverbios 4:5-7; 1 Pedro 2:2). Ichaqa yuyayniyoq hinaspa yachayniyoq kaspapas manam hatun tukuqqa kananchikchu. Cuidakunanchikmi hatun tukuq kaymanta otaq mana allinkuna sonqonchikpi hatalliymantapas. Chaymi Pabloqa kallpanchan iñiyninchikpi imayna kasqanchikmanta tapukunanchikpaq hinaspa kikinchikta reqsikunanchikpaqpas (2 Corintios 13:5).
14 Iñiyninchikpi allin takyasqa kaspapas hinallam kallpanchakunanchik. Iñiyninchikpi hinalla ñawparinanchikpaqqa Diosmantam yachananchikpuni. Pablopa nisqanman hina “mikuyqa yuyayniyoqkunapaqmi”. Chaynaqa, iñiyninchik allin takyasqa kananpaqqa Diospa Palabrantam allintapuni estudiananchik. Yuyayniyoq kaytapas maskananchikmi, chaypaqqa Diosmanta yachasqanchikkunaman hinam imatapas rurananchik. Chayna rurayqa ancha allinpunim, Bibliam nin: “Imamantapas puntataqa yachaytayá maskay”, nispa. Chaynaqa, ñuñuta wawa maskachkaq hinayá Diospa cheqap palabranta maskasunchik (15. ¿Imanasqataq kuyakuyqa ancha allinpuni iñiyninchikpi allin takyasqa kananchikpaq?
15 Wasita qespirachispaqa cuidananchikmi, huk cuartokunatapas rurachwanmi. Chaynallataqmi iñiyninchikwanpas. ¿Imatam necesitanchik iñiyninchikpi allin kananchikpaq hinaspa astawan iñiyninchik kananpaqpas? Tukuymanta llalliriqtaqa kuyakuytam. Arí, Jehová Diosta hinaspa wawqe-paninchikkunatam astawan kuyananchik. Mana kuyakuq kaptinchikqa yachasqanchikkunapas, rurasqanchikkunapas yanqapaqmi kanman (1 Corintios 13:1-3). Chaynaqa, yuyayniyoq hinaspa iñiyninchikpi takyasqa kanapaqqa kuyakuqmi kananchik.
YUYAYMANASUN SALVASQA KANANCHIKMANTA
16. ¿Imayna tarikunanchiktam Satanasqa munan, hinaspa imaynatam Jehová Dios amparawanchik?
16 Iñiyninchikpi wiñananchikpaq kimsa kaq asuntomantayá yachasunchik. Allin cristiano kanapaqqa cuidakunanchikmi Efesios 2:2). Chayna tarikuyqa manam allinninchikpaqchu, imaynam puyu uru tablamanta wasita tukurunman chaynam kanman. Ichaqa Jehová Diosmi amparawanchik suyakuyninchikwan.
imayna piensasqanchikpi. Kay pachata munaychakuq sacre-sacre Satanasqa munanmi hukmanrayananchikta, iskayrayananchikta, hinaspa llakiwan intuchikunanchiktapas (17. Bibliaqa, ¿imawantaq tupachin suyakuyninchikta?
17 Bibliapa nisqanman hinaqa ‘salvasqa kananchikpaq’ suyakuyninchikmi yanapawasun, Satanaspa hinaspa qatiqninkunapa contranpi peleayninchikpi. Arí, suyakuyninchiktaqa soldadopa casconwanmi tupachin (1 Tesalonicenses 5:8). Ñawpaq tiempopi soldadoqa chukunpa hawanmanmi fierromanta cascota churakuq peleaptin enemigon mana llumpayta dañananpaq, casconta mana churakuptinqa wañuchisqam kanman karqa. Imaynam soldadopa casconqa umanta harkarqa chaynam suyakuyninchikpas piensayninchikta waqaychanqa.
18, 19. ¿Imaynatam Jesusqa allintapuni qawachirqa suyakuyninpi takyasqanta, hinaspa imaynatam ejemplonta qatikuchwan?
18 Jesusqa allintapunim qawachirqa suyakuyniyoq kaymanta. Yuyarisunchikyá huk tutallaña wañukunanpaq faltachkaptin Jesus ñakarisqanmanta. Huknin kuyasqan qatiqninmi qollqerayku traicionarurqa. Hukninñataq negarurqa. Wakiqninkunañataq ayqekuspanku saqerurqaku. Llaqtamasinkunam contranpi churakurqaku hinaspam qaparispanku mañakurqaku Roma llaqtamanta soldadokuna ñakarichispa wañuchinankupaq. Mana iskayrayaspam nichwan ñoqanchikmantaqa Jesus aswan sasa pruebakuna aguantasqanmanta. ¿Imataq yanaparqa aguantananpaq? Hebreos 12:2 niwanchik: “Paymi ancha kusikuyniyoq kananta yachaspan cruzpi [“qerupi”, NM] ñakarirqa penqaytapas qepanchakuykuspa hinaspam Diospa tiyananpa alleq lawninpi tiyaykurqa”, nispa. Qawasqanchikman hina, payqa ‘kusikuyniyoq kananmanta yachasqantam’ allinpaq hapirqa.
19 Ichaqa, ¿imamantam kusikurqa? Payqa yacharqam Jehová Taytanpa sutinta hatunchananmanta hinaspa Satanas llulla kasqanta qawachinanmantapas. Chaykunamanta yachasqanmi astawan kusichirqa. Chaymantapas yacharqam hanaq pachapi Taytan achka bendicionkuna qonanmanta hinaspa kaqmanta kuska kanankumantapas. Sasachakuypi tarikuspanmi Jesusqa suyakuyninpi hapipakurqa. Ñoqanchikpas paypa ejemplontam qatikunanchik. Manam qonqananchikchu Jehová Dios kusikunanchikpaq suyakuy qowasqanchikmanta. Payqa favorecewanchikmi sutinta hatunchananchikpaq hinaspa Satanas llulla kasqanta qawachinanchikpaqpas. ¿Imaynatam chayta rurachwan? Lliw kamachiq Taytanchikpi hapipakuspa hinaspa ima pruebakunaña kaptinpas kuyakuyninpi takyaspam.
Diosman sonqo kaspan20. ¿Imataq yanapawasun mana allinkunawan mana intuchikunapaq hinaspa mana hukmanyarunanchikpaqpas?
20 Jehová Diosqa payman sonqo kaqkunatam bendeciyta munachkanpuni (Isaias 30:18; leey Malaquias 3:10). Payqa munanmi serviqninkunapa munasqan qoyta (Salmo 37:4). Chaymi hamuq tiempopaq suyakuyninchikpi hapipakunanchik. Amayá haykapipas mana allin piensaykunata, mana allin ruraykunata hinaspa yanqakunapi runakuna afanakusqankutaqa qatipakusunchu. Chaykunawan intuchikuspaqa Jehová Diostam mañakunanchik ‘runakunapa mana entiendey atinan hawkayayta’ qowananchikpaq, chaynapim sonqonchikpas yuyayninchikpas waqaychasqa kanqa (Filipenses 4:6, 7).
21, 22. a) ¿Ima suyakuytaq kachkan “hatu-hatun ñakariymanta” librasqa ‘achkallaña runakunapaq’? b) Suyakuynikimanta, ¿imatataq astawan chaninchanki, hinaspa ima ruranaykipaqmi kallpanchakunayki?
Apocalipsis 7:9, 14). ¡Mayna kusikunapaqchá kanqa Satanasmantawan demonionkunamanta librasqa kawsakuyqa! Manam pipas Satanasmanta librasqaqa kawsarqachu. Satanaspa munaychakusqan chinkaruptinqa kusikuywanchá kay Pachata suma-sumaq paraisoman tikrasunchik, Jesuswan 144.000 yanapaqninkuna hanaq pachamanta kamachimuptinku. Munanchikmá onqoykuna chinkananta, amistadninchikkuna kawsarimuptinku tupaykuyta, hinaspa qallariymantapacha Diospa munasqanman hina kawsakuytapas. Manaña huchayoq kaptinchikmi ‘churinkunata Dios libraykuwasunchik’, chayqa imamantapas hatu-hatun bendicionmi (Romanos 8:21).
21 ¡Mayna kusikunapaqmá suyakuyninchikqa! “Hatu-hatun ñakariymanta” ‘achkallaña runakunawan’ kuska librasqa kaspanchikqa achka bendicionkunatam chaskisunchik (22 Jehová Diosqa munanmi imamantapas wiñaypaq librasqa kanaykita. Chaypaqqa kasukuqmi kanayki. Chaynaqa, ¿manachu allinpuni kanman Diosta kasukunapaq sapa punchaw kallpanchakuyqa? Hinaptinqa, ¡hinallayá kallpanchakuy iñiynikita wiñachiypi chaynapi Diospa kuyakuyninpi wiña-wiñaypaq takyanaykipaq!
^ par. 12 Yachaysapa runakunam ninku wiñasqanchikman hina cuerponchikpa partenkuna maypi kasqanta yachasqanchikmanta. Chaymi qemchinpapas taqllakuyta atinchik. Yuyaqña kaspanchik cuerponchikta mana controlayta atispanchikqa sayariytapas, puriytapas, derecho tiyaytapas manam atichwanchu.