Yachachikuypa kasqanman rinapaq

Yachachikuyman rinapaq

QARANPI KAQ YACHACHIKUY

¿Imaynataq allin amistadqa?

¿Imaynataq allin amistadqa?

2010 kaq watapa diciembre 25 punchawninpim Gran Bretaña nacionpi 42 watayoq warmi wañuchikunanpaq kasqanmanta Internetpi qellqarqa. Chaylla yanapanankuta munaspanmi qellqarqa. Internetnintakama qellqanakusqan amistadninkuna waranqa masnin kaptinpas manam mayqenninkupas yanapaykurqakuchu. Huk punchaw pasaytam policia chay warmita tarirurqa wañusqataña, payqa wañururqa pastillakunata llumpayta tomarusqanwanmi.

Internetnintakama otaq celularnintakama amistadta (redes sociales) maskayqa manam sasachu, chaynintakamam pachaknintin otaq waranqantin amistadkunata chaylla tarichwan. Mayqen amistadninchik manaña kananta munaspaqa chayllam sutinta chinkarachichwan. Ichaqa kay yachachikuypa qallariyninpi yachamusqanchikman hinam kuyakuq amistadtaqa mana lliwchu tarinku. Kay tiempopiqa achka amistadniyoq kayqa manam sasachu, kuyakuq amistadta tariymi ichaqa sasa.

Internetnintakama achka amistadkuna tarinapaq mana sasa kasqanta yachaspapas wakin runakuna hinachá qampas piensanki kuyakuq amistadniyoq kayqa allin kasqanta. ¿Imayna runatataq maskawaq amistadniki kananpaq? ¿Imaynataq allin amistadqa? ¿Imatam ruwachwan piwanpas amistadninchik toda la vida kananpaq?

Allin amistad kanapaqmi kay yachachikuypi yachasunchik Bibliapa yachachisqanman hina tawa consejokunamanta.

1. Hukkunapi tukuy sonqoykiwan reparasqaykita qawachiy

Cheqap amistadqa kuyasqan amistadninkunapim tukuy sonqonwan preocupakun. Ichaqa iskayninkum chayna kuyanakusqankuta qawachinakunankupaq kallpanchakunku. Manam yanqapaqchu chayna amistad kayninkuqa. Tapukuy: “¿Yaqachu amistadniykunapaq tiempochakuni hinaspa kallpaytawan ima kapuqniykunatapas qoni?”, nispa. Kuyakuq amistadta tarinapaqqa kikinchikraqmi kuyakuq allin amistad kananchik.

¿IMAYNA RUNATAM PIPAS MASKAN AMISTADNINPAQ?

Irene: “Allin amistadniyoq kayqa huertapi sumaq waytakuna kananpaq tiempochakuspa cuidanapaq hina kallpanchakuymi. Chaypaqqa ñoqanchikmi allin amistad kananchik. Paykunapi reparaspa kuyakuywan qoykuq hinaspa imataña necesitaptinkupas chaylla yanapaykuq.”

Luis Alfonso: “Kay tiempopi runakunaqa kallpanchasunki kikillaykipi piensanaykipaq, hinaspa amistadnikikunapi mana reparanaykipaqmi. Chaymi mana imata qoptikipas qampi reparaqqa allin amigom.”

¿IMATAM BIBLIA NIN?

“Runamasikichik qamkunapaq allin kaqkuna rurananta munaspaqa qamkunapas paykunapaqyá allin kaqkunata ruraychik.” (Lucas 6:31, 38.) Chaynata nispanmi Jesusqa kallpanchawachkanchik mana imata suyaspa amistadninchikkunata yanapanapaq, chaynapi paykunapas allin amistadpaq hapiwananchikpaq.

2. Uyarinaykipaqwan rimanaykipaq kallpanchakuy

Pipas amistadninchik astawan kananpaqqa paywan parlanapaqmi kallpanchakuna. Imamanta parlay munasqanchiktam parlananchik, chaymantapas rimasqantam atencionwan uyarina, ima nisqanpipas reparaspam allin kaptinqa alabaykuspa kallpanchana. Wakin kutipiqa consejanayki otaq anyanaykim kanqa, ichapas chay ruwayqa sasapaq rikchakusunki. Mana allin ruwasqanta amistadnin reparaspaqa valorchakuspanmi corregin hinaspa kuyakuywan consejan.

¿IMAYNA RUNATAM PIPAS MASKAN AMISTADNINPAQ?

Juan: “Cheqap amistadqa sonqonmantam imam piensasqanta nisunki, manataqmi hukmanyanchu piensasqanwan mana acuerdopi kaptikiqa.”

Eunice: “Imapas pasawasqanmanta uyariwananpaq tiempochakuq amistadtam anchata valorani, astawanraqmi sasachakuykunapi tarikuspayqa.”

Silvina: “Cheqap amistadkunaqa allinnikipaq munaspankum sonqonmantapuni imam kaqta nisunki.”

¿IMATAM BIBLIA NIN?

“Chaylla uyariqyá kaychik, rimaychikpas allinta tanteaspayá, amataqyá piñakuqllañaqa kaychikchu.” (Santiago 1:19.) Uyariq kaspanchikqa allin amistad kasqanchiktam qawachisunchik. Munasqallanchikmanta uyarinanta munaspaqa paypa rimasqanta mana kaqpaqpas hapisqanchiktam qawachichkachwan. Chayraykum ima llakinmanta rimayta munaptinqa kallpanchakuna uyarinapaq. Imatapas imam kaqta nisuptikiqa ama chayllaqa sientikuychu, Bibliaqa ninmi: “Amigoqa kuyasuspaykim [allinnikipaq] qaqchaykusunki”, nispa (Proverbios 27:6, Chuya Qellqa revisión 2012).

3. Amistadkunaqa pantaqmi kanku

Amistadninchikta astawan reqsispaqa astawanmi cuentata qokusun imapipas pantaq kasqankuta. Paykunaqa ñoqanchik hinam pantaq kanku, chaymi ima pantasqankupi reparanaykimantaqa allin runa kasqanpi reparaspa pantaptinpas pampachaykuy.

¿IMAYNA RUNATAM PIPAS MASKAN AMISTADNINPAQ?

Samuel: “Ima ruwaypipas ñoqanchikmanta astawan ruwanantam wakinpiqa hukkunamanta suyanchik. Pantasqanchikmanta reqsikuspa hinaspa pampachaykuwananchikta munaspaqa kallpanchakunanchikmi hukkunata pampachaykunapaq.”

Daniel: “Amistadninchikkuna imapipas pantasqankutaqa yachanchikmi, chaymi imawanpas sienteranachikuspaqa chaylla rimaspa allichanapaq kallpanchakuna, chaymantapas manañam chay asuntotaqa yuyanañachu.”

¿IMATAM BIBLIA NIN?

¿Yaqachu pampachaykuyta atiwaq? (Colosenses 3:13, 14)

“Llapallanchikmi achkaqpi pantaq kanchik, pipas rimasqanwan mana huchallikuspanqa cabal runañam kachkan, chayna kaspaqa tukuy cuerpontapas controlanmanmi.” (Santiago 3:2.) Kay textopa nisqanta reqsikusqanchikmi yanapawasun amistadninchikkunata entiendenapaq. Pantasqanku mana hukmanyanapaq hina kaptinqa pampachaykunapaqmi kallpanchakusun. Bibliapas ninmi: “Pipapas quejan kaptinqa aguantanakuspayá pampachanakuykuychik [. . .]. Tukuymanta llalliqtaqa kuyanakuychikyá, kuyanakuyllam tukuy imatapas sumaqtaqa allinyanachin”, nispa (Colosenses 3:13, 14).

4. Ama wiñaymasillaykitachu amistadpaq maskay

Yachanchikmi amistadninchik kananpaqqa allinta reparaspa akllanamanta, chaypaqqa manam amistadninchikkunaqa wiñaymasillanchikchu otaq allin educacionniyoqllachu kanan. Amistadninchik kananpaqqa akllachwanmi mayorninchiktapas sullkanchiktapas hinaspa maylaw llaqtamanta otaq nacionmanta kaqtapas astawanmi kusikusun.

¿IMAYNA RUNATAM PIPAS MASKAN AMISTADNINPAQ?

Unai: “Wiñaymasillaykita otaq munasqaykiman hina kaqkunallata amistadnikipaq akllakuspaykiqa hina kaqlla colorniyoq pachawan sapa punchaw churakuymanmi rikchakunman. Gustasuptikipas amiruwaqmi chay pachallawan churakuytaqa.”

Funke: “Yuyayniyoq kanaypaqmi yanapawarqa achka amistadniykuna. Huklaw llaqtayoqkunawanpas chaynataq mayorniykunawan sullkaykunawanpas allin amistadtam armarqani. Kunanqa piwanpas amistad armaytam atini. Chayna kasqayqa amistadniykunatam gustan.”

¿Yaqachu amistadta ruwarqanki mayornikiwan sullkaykiwan? (2 Corintios 6:13)

¿IMATAM BIBLIA NIN?

“Qamkunapas sonqoykichikta kichariychik.” (2 Corintios 6:13.) Bibliaqa kallpanchawanchikmi lliw runata reqsinapaq. Chayna kaspanchikqa vidanchikpim allin tarikusun, hukkunapas allin amistadpaqmi hapiwasun.