1. ¿Imayna kawsakunapaqmi Filipenses 2:3 niwanchik? ¿Imaynam kasun chayman hina kawsakuspanchikqa?

ÑUQANCHIKQA mana hatun tukuspam taytanchik Jehovata kasukunchik. Payqariki sumaqtam yachan ima allinninchikpaq kasqanta (Efes. 4:22-24). Mana hatun tukuq kaspaqa, taytanchik Jehovapa nisqanman hinam kawsakusun. Hinaspapas manam hukkunamantaqa aswan allinpaqchu hapikusun. Chayna kaspaqa taytanchik Jehovawanmi kuyachikusun, iñiqmasinchikkunawanpas huk sunqullam kawsakusun (qaway Filipenses 2:3).

2. (1) ¿Imaynam kananchik apostol Pablopa nisqanman hinaqa? (2) ¿Imakunamantam kunan yachasun?

² Ñuqanchikqa anchatam kallpanchakunanchik hawa runakuna hina mana hatun tukuq kanapaq, mana kikillanchikpaq munaq kanapaq. * Apostolkunapa tiemponpi Roma llaqtayuq iñiqkunapas chayna kaytam qallaykuchkarqaku. Chayraykum paykunata apostol Pablo nirqa: ‘Sapakamatam nimuykichik: Amayá imayna kasqaykichikmanta aswan allinraq kasqaykichiktaqa piensaychikchu, aswanqa sapakamaman Diospa qususqaykichik iñiyman hinayá yuyaywan piensaychik’, nispa (Rom. 12:3). Apostol Pablopa niwasqanchikman hinaqa, manam hukkunamanta aswan allinpaqqa hapikunanchikchu. Manataqmi mana kaqpaq hinaqa hapikunanchikchu. Chaymi kay yachachikuypi yachasun mana hatun tukuq kaymanta, chayqa yanapawasunmi warmi-qari allinta kawsakunapaq, iñiqmasinchikkunawan huk sunqulla kanapaq, allinta tantiakuspa internetman imatapas churanapaq.

3. (1) ¿Imanasqataq wakinpiqa warmi-qari kawsakuypi sasachakuykuna kanman? (2) ¿Imakunatam ruwayta munanku chayna sasachakuypi tarikuq iñiqmasinchikkunaqa?

³ Taytanchik Jehovaqa munanmi warmi-qari kusisqa kawsakunanchikta. Pantaq runa kasqanchikraykum ichaqa wakinpiqa sasachakusunchik. Apostol Pablopas chayna kananmantam nirqa (1 Cor. 7:28). Wakin iñiqmasinchikkunaqa warmi-qari kawsakuyninkupim manaña kusisqachu kanku, chaymi casarakusqankumanta ñakakunku. Wakinkunañataqmi hawa runakuna hina papelwan rakinakuyta munanku.

4. ¿Imatam mana ninanchikchu warmi-qari kawsakuyninchikpi sasachakuykuna kaptin?

⁴ Warmi-qari kawsakuyninchikpi sasachakuy kaptinqa, amayá nisunchu “yanqapaqmi casarakurqani, rakikuymanchusmi” nispaqa. Bibliaqa niwanchikmi warmin utaq qusan huchapakuruptillan pipas papelwan rakikunanmanta (Mat. 5:32). Amataqyá nisunchu “paywanqa manam kusisqachu kani, payqa munasqaytaqa manam quwanchu, hukwan kaspayqa ichapas aswan kusisqa kayman” nispaqa. Chayna niyqa manam allinchu. Chaynata nispaqa hawa runakuna hinam hatun tukuq hinaspa kikillanchikpaq munaq kachkachwan. Ñuqanchikqa Diospa niwasqanchikman hinam kawsakuyta munanchik. Paymi niwanchik: “Amayá kikillaykichikpa allinnikichiktachu maskaychikqa, aswanqa wakinnikichikpa allinnintayá”, nispa (Filip. 2:4). Chaymantapas taytanchik Jehovaqa munanmi wañukunanchikkama warminchikwan utaq qusanchikwan kusisqa kawsakunanchikta (Mat. 19:6). Taytanchikqa munantaqmi mana kikillanchikpaq munaspa paypa munasqanman hina kawsakunanchikta.

5. Efesios 5:33 nisqanman hinaqa, ¿imaynam kananchik warminchikwan utaq qusanchikwan?

⁵ Ñuqanchikqa kuyakuqllañam kananchik qusanchikwanqa utaq warminchikwanqa (qaway  Efesios 5:33). Chaypaqqa llampu sunqum kananchik. Llampu sunqu kaspaqa, bibliapa nisqanman hinam mana hatun tukusunchu, nitaqmi kikillanchikpaqqa imatapas maskasunchu. Aswanqa warminchikpa utaq qusanchikpa allinnintam maskasunchik (Hech. 20:35; 1 Cor. 10:24).

6. ¿Imatam ninku iñiqmasinchik Estivenwan warmichan? ¿Imatam chaymanta yachachwan?

⁶ Llampu sunqu kasqankuraykum achka iñiqmasinchikkuna warmi-qari kusisqa kawsakunku. Iñiqmasinchik Estivenmi nin: “Warmi-qari yanapanakuspaqa ima sasachakuykunatapas atipasunmi. Chaymi imatapas kuska ruwanapaq kallpanchakuyninchikqa ancha allin”, nispa. Warmichan Estefanipas ninmi: “Liryanakuyqa manam allinchu, aswan allinqa iskayninchik Diosta mañakuymi, iskayninchik imapas sasachakuymanta rimaq qillqanchikkunata ñawinchaymi hinaspa chaymanta rimayninchikmi”, nispa. Chaynaqa warmi-qari kusisqa kawsakunapaqqa, warminchikpa utaq qusanchikpa allinnintam maskananchik.

7. ¿Imaynam kananchik imapipas yanapakuspaqa?

⁷ Ñuqanchikpaqqa Diosta yupaychaymi imamantapas aswan allinqa (Sal. 27:4; 84:10). Chaymi achka iñiqmasinchikkuna kallpanchakunku Diospa munaynin ruwakunanpaq yanapakuypi. Bibliapas niwanchikmi: “Iñiqkunamanta nanachikuq kananpaq pipas kallpanchakuqqa, allin llamkaytam munachkan”, nispa (1 Tim. 3:1). Chaynaqa, pipas astawan yanapakunanchikpaq niwaptinchikqa mana hatun tukuspam yanapakunanchik (Luc. 17:7-10). Aswanqa llampu sunqu kaspam kuyakuywan yanapakunanchik (2 Cor. 12:15).

8. ¿Imanasqataq Diotrefes, Uzias, Absalon hinaqa mana kananchikchu?

⁸ Bibliam willawanchik hatun tukuq runakunamanta. Paykunamanta wakiqninkum karqaku Diotrefes, Uzias hinaspa Absalon. Diotrefesqa hatun tukuspam pimantapas aswan riqsisqa kayta munarqa (3 Juan 9). Uziasñataqmi hatun tukuspan hinaspa Diosta mana kasukuspan hukpa ruwananta ruwarqa (2 Cron. 26:16-21). Absalonpas allin tukuspanmi, hukkunapa sasachakuyninkunata allichayta munarqa. Chaytaqa ruwarqa kamachiq kayta munasqanraykullam (2 Sam. 15:2-6). Chaynaqa, paykuna hinaqa amayá kasunchu. Diospas chayna runakunataqa chiqninmi, hinaspapas chayna runakunaqa mana allinmanmi chayanku (Prov. 16:18; 25:27).

9. ¿Imaynam Jesusqa karqa hinaspa imaynam ñuqanchikpas kananchik?

⁹ Jesusqa mana hatun tukuqmi karqa. Bibliapas paymanta rimaspanmi nin: “Cristoqa Dios hina kachkaspanpas manam munarqachu Diospa rantinpi churakuytaqa”, nispa (Filip. 2:6). Arí, Jesusqa Diospa churinmi karqa. Chaywanpas uchuychakuspanmi hukkunata sunqumanta yanapaykurqa. Chaymi qatiqninkunatapas niykurqa: “Llapallaykichikmanta sullka hina kaqmi riqsisqa kaqqa”, nispa (Luc. 9:48). Kunanpas Jesus hinam llaqtan-llaqtan watukuq iñiqmasinchikkuna, punta apaqkuna, punta apaqkunapa yanapaqninkuna hinaspa precursorkuna kallpanchakunku mana hatun tukuq kanankupaq. Paykunawan kayqa sumaqmi, ¿aw? Chaymantapas llampu sunqu kanapaq utaq mana hatun tukuq kanapaq kallpanchakuptinchikqa, runakunapas yachanqakum Diospa runankuna kasqanchikta (Juan 13:35).

10. ¿Imatam ruwananchik iñiqkuna ukupi sasachakuykuna kaptin?

¹⁰ ¿Imatam ruwananchik iñiqkuna ukupi sasachakuykuna kaptin? Wakiqninchikqa nichwanpaschá: “Mayñaya punta apaqkunawanqa, paykunaqa manam imatapas ruwankuchu sasachakuykunata allichanankupaqqa”, nispa.  Chaynata ninamantaqa kallpanchakunanchikmi mana hatun tukuspa punta apaqkunapa nisqankuta kasukunanchikpaq (Heb. 13:17). Chaypaqqa, ¿imam yanapawasun? Yanapawasunmi kayna nikuyninchik: “¿Chiqaptachu sasachakuykuna kachkan, icha ñuqallapaqchu rikchakapuwachkan? Chay sasachakuykunataqa, ¿ñuqachu allichasaq icha punta apaqkunachu? Rimapakuspa utaq mana allinkunata rimaspayqa, ¿yanapakuchkanichu huk sunqulla kawsakunaykupaq, icha rakinasqa hina kawsakunaykupaqchu?”, nispa.

11. Efesios 4:2, 3 nisqanman hinaqa, ¿imaynam iñiqmasinchikkunawan kasun mana hatun tukuq kaspaqa?

¹¹ Taytanchik Jehovaqa kuyanmi mana hatun tukuqkunataqa. Kuyantaqmi huk sunqulla kanankupaq kallpanchakuqkunatapas, chaymi llapallanchik kallpanchakunanchik mana hatun tukuq kanapaq. Chayna kanapaq kallpanchakuspaqa iñiqmasinchikkunawanpas huk sunqullam kawsakusun (qaway Efesios 4:2, 3). Chaymantapas mana hatun tukuq kaspaqa, llapallan runakunamanmi taytanchikmanta willakusun. Iñiqmasinchikkunatapas imapipas yanapaykusunmi. Qukuykuq hinaspa samaykachikuqtaqmi kasunchik (Mat. 6:1-4; Luc. 14:12-14). Chayna kasqanchikta iñiqmasinchikkuna qawaspankuqa, ñuqanchikwan kaytam munanqaku hinaspapas anchatam kuyakuwasun.

12. ¿Imatam biblia nin amistadniyuq kaymanta?

¹² Taytanchik Jehovaqa munanmi iñiqmasinchikkunawan ayllunchikkunawan kuska kaspa kusirikunanchikta (Sal. 133:1). Jesuspas kusisqam tarikuq qatiqninkunawan kuska kaspa (Juan 15:15). Bibliapas niwanchikmi kuyaqninchikkunawan kayqa allinninchikpaq kasqanmanta (Prov. 17:17; 18:24). Chaymi niwanchik  paykunamanta mana karunchakunanchikpaq (Prov. 18:1). Achka runakunam sapallanku kayta mana munasqankurayku internetllapiña kanku, chaynapi piwanñapas qillqanakuspanku rimanakunankupaq. Chaymi internetpiqa yuyaywan imatapas ruwananchik, mana chayqa mana allinmanmi wichiykuchwan.

13. ¿Imanasqataq wakin iñiqmasinchikkunaqa hukmanyanku hukkunapa ruwasqankuta internetpi qawaspanku?

¹³ Yachaysapa runakunam ninku internetpi hukkunapa fotonkuta utaq videokuna churasqankuta qawayllapiña pipas kaspanqa hukmanyasqa tarikusqanta. Ninkutaqmi chayllata qawaspankuqa llumpa-llumpay llakiwan hapichikusqankumantapas. Chaynaqa tarikunku wakinkuna hina mana kasqankuraykum. Wakinkunaqariki maymi risqankumantam, ima mikusqankumantam, imawan pachakusqankumantam, piwanpas kasqankumantam internetman churanku. Chayta qawaspankum wakinkunaqa ninku: “Payllapas kakuyman”, nispa. Hinaspam chaywan hukmanyayta qallaykunku. Sipas iñiqmasinchikpas ninmi: “Internetpi wakin iñiqmasinchikkunapa ruwasqankuta, kusirikusqankuta qawaspaymi hukmanyaq kani. Ñuqaqa manam paykuna hina kusisqachu karqani”, nispa.

14. ¿Imaynatam 1 Pedro 3:8 nisqanqa yanapawanchik?

¹⁴ Internetqa allintam yanapawanchik karupi yachaq iñiqmasinchikkunawan utaq ayllunchikkunawan parlananchikpaq. Wakinkunam ichaqa riqsisqa kayta munasqankurayku internetman imankutapas churanku, hinaspapas mana allinkunatam qillqanku. Ñuqanchikqa manam chaykunataqa ruwananchikchu, aswanmi kallpanchakunanchik pitapas mana hukmanyachinapaq (qaway 1 Pedro 3:8).

15. ¿Imaynatam bibliaqa yanapawanchik mana hatun tukuq kanapaq?

¹⁵ Internetman imatapas churayta munaspaqa utaq internetpi imatapas qillqayta munaspaqa allinta tantiarispam ruwananchik. Chaypaqqa yanapawasunmi kayna nikuyninchik: “¿Internetman churasqayqa hukkunata kallpanchanqachu icha hukmanyachinqachu? ¿Kaykunata churasqaywanqa uchuychakuq kasqaytachu qawanqaku icha manachu?”, nispa. Yuyaymanananchiktaqmi bibliapa kayna niwasqanchikpipas: “Diosta mana yupaychaq runakunapa ruwasqanqa aychapa munapayasqankunam,  ñawipa munapayasqankunam hinaspa imapas kapuqniyuq kaspa hatunchakuykunam. Tukuy chaykunaqa manam Dios taytanchikmantachu aswanqa Diosta mana yupaychaq runakunamantam hamun”, nispa (1 Juan 2:16). Kaypi nisqanman hinapas, kapuqniyuq kasqankurayku hatunchakuqkunam pimantapas aswan allinpaq hapikunku, chayqa manam allinchu. Ñuqanchikqa manam chaynachu kananchik, aswanqa apostol Pablopa nisqanman hinam kananchik, paymi nirqa: “Amayá llallinakuq kanapaqqa pitapas tanqasunchu, amataq envidianakusunchu nitaq hatun tukuqqa kasunchu”, nispa (Gal. 5:26). Chaynaqa, kallpanchakusunyá llampu sunqu kanapaq utaq mana tukuq kanapaq.

16. ¿Imanasqataq kallpanchakunanchik mana hatun tukuq kanapaq?

¹⁶ Ñuqanchikqa kallpanchakunanchikmi mana hatun tukuq kanapaq (Rom. 12:3). ¿Imanasqa? Hatun tukuq kaspaqa mana allintam imatapas ruwachwan. Chaymantapas kikillanchikpaq imatapas munaspam hukkunata ñakarichichwan. Satanasqa chayna kananchiktam munan (2 Cor. 4:4; 11:3). Ñuqanchikqa chayna kaytaqa manam munanchikchu. Aswanqa bibliapa nisqanman hina kaytam munanchik. Bibliam nin: ‘Humillakuspayá [utaq uchuychakuspayá], ñuqanchikmantapas aswan allinpaqraq wakinkunata qawasun’, nispa (Filip. 2:3). Llampu sunqu kanapaq utaq mana hatun tukuq kanapaq kallpanchakuptinchikqa, Diospas anchatam kuyawasun. Payqariki hatun tukuqkunataqa chiqninmi (1 Ped. 5:5). Ñuqanchikqa manamá munanchikchu Diosninchik chiqniwananchiktaqa.

17. ¿Imatam ruwananchik mana hatun tukuq kanapaq?

¹⁷ Mana hatun tukuq kanapaqqa, bibliapa nisqantam kasukunanchik. Bibliam nin: “Saqiychikyá ñawpa vidaykichikta hinaspa tukuy mana allin ruwasqaykichikta, hinaspayá musuq runaña kaychik”, nispa (Col. 3:9, 10). Kaypaqqa yanapawasunmi Jesusmanta yachayninchik hinaspa payta qatipakuyninchik. Kallpanchakuyninchikqa manam yanqapaqchu kanqa (1 Ped. 2:21). Mana hatun tukuspaqa ayllunchikwanmi kusisqa kawsakusun, iñiqmasinchikkunawanmi huk sunqulla kasun, yuyaywanmi imanchiktapas internetman churasun. Chaymantapas taytanchik Jehovawanmi kuyachikusun.