Diospa qayllanpi ¿tukuy imayoqchu kanchik?

“Chaynam pasarunqa kikillanpaq maskaq runataqa, Diospa qayllanpiqa kachkan pasaypaq mana imayoqmi.” (LUCAS 12:21.)

1, 2. a) ¿Imapaqtaq achka runakunaqa anchata kallpanchakurqaku? b) ¿Ima sasachakuytam cristianokunaqa atipananku, hinaspa imamantam qonqakurunmanku?

PAKATA maskayqa manamá warmakunapa pukllakuynin hinachu; ñawpamantaraqmi tukuy ima costumbreyoq runakunaqa pakata maskarqaku. Yuyarisunchik waranqa pusaq pachak watakunapi ancha reqsisqa loco hina qori maskay tiempota, achka runakunam qori-qollqeta maskaq rirqaku Australia, Canadá, Estados Unidos hinaspa Sudáfrica lawkunaman. Kapuqniyoq kanankupaqmi wasinkutapas ayllunkutapas saqerqaku mana reqsisqanku karu-karupi purunkunaman rinankupaq. Achka runakunamá qori-qollqeyoq kayta munaspanku vidankutapas peligropi churaspa tukuy imata ruranku.

² Kunanqa manamá lliw runakunaqa qori-qollqeta maskaptinkupas, anchatam kallpanchakunku necesitasqankuta tarinankupaq. Kay tiempopiqa sasam chaynataq aminapaq hinam llamkayqa. Mikunanchikmanta, pachanchikmanta hinaspa wasiyoq kaymantapas preocupakuspaqa chayllam qonqaruchwan iman aswan allin kaq rurananchiktapas (Romanos 14:17). Jesusmi rikchanachirqa runakuna kayna kasqanta qawachinanpaq. Chaymantam Lucas libropi 12:16-21 nisqanpi willakuchkan.

3. Iskay-kimsa rimayllapi willamuy Lucas 12:16-21 nisqanpi Jesuspa rikchanachisqanmanta.

³ Manaraq kay rikchanachikuymanta willachkaspanmi Jesusqa yachachichkarqa tukuy ima munapayaymanta cuidakunapaq, chaymantaqa pasaq estudiopi yacharunchikñam. Jesuspa rikchanachisqanpi apu runapa taqenkunapiqa achka imankunapas kachkaptin mana contentakuspa astawanraq tukuy imankunatapas waqaychananpaqmi tanteakurqa taqenkunata tuñirachispa hatun taqekunataña hatarichinanpaq. Hawkañapas chaynataq kusisqapas kawsakunanpaq tanteakuchkaptinmi, Diosqa nirqa wañunanmanta hinaspa tukuy ima huñusqan hukpa makinpiña kananmanta. Chaymantañam Jesusqa nirqa: “Chaynam pasarunqa kikillanpaq maskaq runataqa, Diospa qayllanpiqa kachkan pasaypaq mana imayoqmi” nispa (Luke 12:21). ¿Imatam yachanchik kay rikchanachikuymanta, hinaspa  imaynatataq kay yachachikuyqa yanapawachwan?

Huk runa sasachakuypi kasqanmanta

4. ¿Imaniwaqtaq Jesuspa rikchanachisqanpi runamanta?

⁴ Jesusqa rikchanachisqantam kaynata qallaykurqa: “Huk apu runam chakranmanta sinchillataña cosecharurqa” nispa. Jesusqa manamá nichkarqachu kay runaqa engañaspa nitaq mana allinkunata ruraspa kapuqniyoq kasqanmantachu, manataqmi nirqachu mana allin runa kasqantapas. Aswanqa Jesuspa nisqanmanta piensachwanmi chay runaqa anchata llamkaspan kapuqniyoq kasqanta chaynataq ayllunmanta nanachikuspan hamuq tiempopaq preocupakusqanmantapas. Chaynaqa, nichwanmi chay runa ayllunta mantienenanpaq anchata llamkaspa preocupakuq kasqanta.

5. ¿Ima sasachakuypitaq rikurirurqa Jesuspa rikchanachisqanpi apu runaqa?

⁵ Imayna kaptinpas, chay runaqa tukuy imayoqmi karqa. Ichaqa, Jesuspa yachachisqanman hina, sasachakuypi tarikururqa. Chakrankunaqa mana piensasqanman hina achkallataña rurururqa: huñuy atisqanmantapas aswan achkataraq. ¿Imatataq ruranman karqa?

6. ¿Imakunata ruranankupaqtaq kanman Jehová Diospa serviqninkunapaq?

⁶ Kunan tiempopipas, Jehová Diosta serviqkunapas chay apu runa hinam sasachakuypi tarikunku. Cheqap cristianokunaqa, llamkapakuq otaq kikinkupa negocionku kaptinpas, kallpanchakunku allin ruraq, cumpliq hinaspa mana engañakuq kaspa llamkanankupaq (Colosenses 3:22, 23). Chayraykum sutilla yaqa llapa ima rurasqankupipas allinlla kanku. Ichaqa llamkayninkupi responsabilidadta munachiptinku otaq negociota ruranankupaq astawanraq allin kaptinmi, allintam tanteakunanku imam ruranankutaqa. Chaynaqa, ¿astawanraqchu chaykunawan apuyarunankupaq kallpanchakunqaku? Escuelapipas chaynallataqmi. Jehová Diosta serviq achka mozokunapas allin estudiaqkuna kaptinkum, wakinninpiqa ancha reqsisqa universidadkunapi estudianankupaq imaymana yanapakuykunatapas munachinku. ¿Escuelapi estudiaqmasinkuna hinachu chaykunata chaskikunmanku?

7. ¿Imatataq Jesuspa rikchanachisqanpi runaqa rurarqa sasachakuyninta allichananpaq?

⁷ Jesuspa rikchanachisqanmanta rimaspa, ¿imatataq apu runaqa rurarqa cosechankuna ackallaña kaptin manaña maypipas allichanapaq kaptin? Apu runaqa taqenkunatam tuñirachispan aswan hatun taqekunata rurachirqa chaypi masyaq kawsayninkunata chaynataq allin kapuqninta waqaychananpaq. Yaqachusmi chay tanteakusqanqa afanakusqanta sosegarachirqa chaymi yuyaymanarqa kaynata nispa: “Kikillayta nikusaq: ‘Achkallañam tukuy imaykunapas unay watakunapaq kapuwachkan. Kunanqa samakuspayá mikukusaq, upyakusaq  hinaspa kusikusaq’ ” nispa (Lucas 12:19).

¿Imanasqataq “mana yuyayniyoq runa” nispa suticharurqaku?

8. Jesuspa rikchanachisqanpi runaqa, ¿imamantataq mana cuentata qokurqachu?

⁸ Jesuspa willasqanman hina, apu runapa hawkayay tarisqanqa yanqallapaqmi karqa. Tanteakuspa rurasqan allinña kaptinpas, manam reparakurqachu imam Diospa munaynin kasqanmanta. Aswanmi kikillanpi piensarqa, hawkaña kaypi, mikuypi, upyaypi hinaspa kusisqa kawsakuypi. ‘Achkallaña tukuy imankunapas’ kaptinmi piensarqa ‘unay watakuna’ kusisqa kawsakunanpaq. Ichaqa llakikunapaq hina manam chaynachu karqa. Jesuspa willakusqanman hina, “runaqa manam tukuy imayoq karunallanpaqchu kawsanan” (Lucas 12:15). Chay tutallam, kapuqniyoq kananpaq anchata llamkasqanqa tukukurqa, Diosmá nirqa: “Mana yuyayniyoq runa, kunan tutapunim wañurunki. Chaynaqa waqaychasqaykiqa ¿pipaqtaq kanqa?” nispa (Lucas 12:20).

9. ¿Imanasqataq rikchanachiypi runataqa “mana yuyayniyoq” nispa suticharqaku?

⁹ Kunanñataqmi Jesuspa rikchanachisqanpa aswan allin kaqmanta qawasunchik. Diosmi chay runataqa mana yuyayniyoqpaq hapirurqa. Diccionario exegético del Nuevo Testamento nisqa sutiyoq libropiqa griego rimaypi “mana yuyayniyoq” nispanqa ninmi “mana yuyaywan tukuy tiempo yanqakunata ruraq” nispa. Chaymantapas ninmi chay rikchanachiypiqa Diosqa chaynata rimaspa “hamuq tiempopaq apupa piensasqanqa yanqapaq kasqanta” qawachinanpaq. Chaymanta ninmi mana yuyayniyoq nispanqa manam mana entiendeqmantachu rimachkan, aswanqa “tukuy imapaq Diosmanta sapaqchakuqmantam”. Rikchanachiypi apu runamanta willakusqanqa yuyarichinmi qepataña punta pachak wata ukupi Laodicea (Asia Menor) sutiyoq congregacionman Jesuspa nisqanta, paymi nirqa: “Ninki: ‘Apum kani, apuyarunim, manam imatapas munaniñachu’ nispa, ichaqa manam musyakunkichu llakipayaypaq, mana imayoq, wakcha ñawsa hinaspa qalalla kasqaykita” nispa (Apocalipsis 3:17).

10. ¿Imanasqataq mana confiakunapaqchu kanman runapa ‘achkallaña tukuy imankunapas’ ‘unay watakunata’ kawsakunanpaq?

¹⁰ Allinmi kanman chay yachachikuypi allinta yuyaymanayqa. ¿Ñoqanchikpas rikchanachiypi runapa rurasqanman hinachu rurayta qallarichwan? ¿Ñoqanchikqa ‘tukuy imakunatapas’ huñunanchikpaq anchata llamkaspa engañakuchwanchu, icha kallpanchakuchwanchu ‘unay watakunata’ kawsakunapaq? (Juan 3:16; 17:3.) Bibliapa nisqanman hina, “qori-qollqeqa manam pitapas libranqachu Diospa piñakuynin punchawpiqa”, hinaspa “qori-qollqenpi confiakuq runaqa chakisqa rapi hinam wichirunqa” (Proverbios 11:4, 28). Chaychiki Jesusqa willakuyninta tukunanpaq kaynata anyarqa: “Chaynam pasarunqa kikillanpaq maskaq runataqa,  Diospa qayllanpiqa kachkan pasaypaq mana imayoqmi” nispa (Lucas 12:21).

11. ¿Imanasqataq yanqapaq kanman kapuqllapi hapipakuyqa?

¹¹ “Chaynam pasarunqa” nispanqa Jesusqa qawachirqa rikchanachiypi apu runata pasasqanman hina kapuqninkunallapi hapipakuspa kawsaqkunata pasananta. Mana allin rurasqanqa manam ‘kikillanpaq maskaq’ kasqanpichu aswanqa “Diospa qayllanpiqa kachkan pasaypaq mana imayoqmi”. Discipulo Santiagoñataqmi yaqa hina kaynata anyarqa: “Uyariwaychik: ‘Kunanmi otaq paqarinmi risunchik kay llaqtata otaq wak llaqtata hinaspam watantin negociota rurakamuspanchik qollqeta ganakamusunchik’ nispa rimaqkuna. Qamkunaqa manam yachankichikchu paqarin punchaw imam pasarusunaykichiktaqa” nispa. ¿Imatam consejarqa? “Rimananchikqa ‘Dios munaptinqa kawsaspachiki kayta-wakta rurasunchik’ nispam” (Santiago 4:13-15). Runaqa mayna kapuqniyoq kaspanpas manam imatapas ruranqachu Diospa qayllanpi mana imayoq kaspaqa. ¿Ima ninantaq Diospa qayllanpi tukuy imayoq kayqa?

Diospa qayllanpi tukuy imayoq kay

12. ¿Imataq yanapawasunchik Diospa qayllanpi tukuy imayoq kananchikpaq?

¹² Jesusqa rikchanachisqanta tukunanpaq anyaspan, qawachirqa Diospa qayllanpi tukuy imayoq kayqa kikinchikpaq tukuy imata maskaywanqa mana tupasqanta. Chaywanqa nichkarqa tukuy imata huñuypi ama afanakunanchikmanta nitaq chaykunallawan kusikunanchikmanta. Aswanqa, kapuqninchikkunata servichikuspa Jehová Dioswan allin kayninchikta hatallisunchik. Chaynata ruraspaqa Diospa qayllanpi tukuy imayoqmi kasunchik. ¿Imanasqa? Paymá mana tukuyta bendeciwasunchik. Bibliam nin: “Tayta Diospa bendicioninmi apuyachin runataqa. Tayta Diospa bendicionninqa manam apamunchu llakikuytaqa” nispa (Proverbios 10:22).

13. ¿Imaynatataq Jehová Diospa bendicionninqa runata “apuyachin”?

¹³ Jehová Diosqa serviqninkunata bendeciptinqa, allin kaqtapunim qon (Santiago 1:17). Jehová Diosqa Israelpa mirayninkunaman qosqan allpaqa “tukuy imapapas kasqan allpam” karqa. Egipto naciomanta yaqa hinallata niptinkupas, Israelpa castan kasqan allpankuqa sapaqchasqa karqa. Moisesqa llaqtanta nirqa: “Yupaychasqanchik [Jehová] Diospa nanachikusqan allpam chay allpaqa” nispa. Chaywanqa nichkarqa, Israelpa mirayninkunapaqa tukuy imankupas kanman karqa Jehová Dios paykunata cuidaptin. Chaynamá karqa, Jehová Diosman sonqolla kaptinkuqa, achka bendicionta chaskirqaku hinaptinmi paykunapa kawsakuyninkuqa sutillam allin karqa hichpanpi nacionkunamantapas. Sutillamá Jehová Diospa bendicioninqa “apuyachin runataqa” (Numeros 16:13; Deuteronomio 4:5-8; 11:8-15).

14. ¿Imakunatam chaskinku Diospa qayllanpi tukuy imayoq kaqkunaqa?

 ¹⁴ ‘Diospa qayllanpi tukuy imayoq kay’ ninanqa “Diospa qayllanpi apu kaymi” (Biblia de América). Apukunataqa runakunapa imam paykunamanta piensasqanmi preocupan, chaymi ancha reqsisqa kayta munaspanku imayna kawsasqankupi reqsichikunku. Chaynaqa wakinkunata admirachinankupaqmi Bibliapa nisqanman hina ‘tukuy imamanta hatunchakunku’ (1 Juan 2:16). Diospa qayllanpi tukuy imayoq kaqkunañataqmi agradonpaq, favorecesqa chaynataq ancha kuyapayakuynintapas chaskikunku. Chaymantapas, paypa amigonmi kanku. Kayna favorecesqa kasqankum kusisqata chaynataq hawkallata kawsachin tukuy imayoq kaymantaqa (Isaias 40:11). ¿Imataraqtaq rurananchikqa Diospa qayllanpi tukuy imayoq kanapaq?

Diospa qayllanpi tukuy imayoq runakuna

15. ¿Imataraqtaq rurananchikqa Diospa qayllanpi tukuy imayoq kanapaq?

¹⁵ Jesuspa rikchanachisqanpi runaqa arreglokunata rurarqa hinaspa anchata llamkarqa tukuy imayoqña kananpaq, chaymi “mana yuyayniyoq” nispa suticharurqaku. Chaynaqa Diospa qayllanpi tukuy imayoq kananchikpaqqa, anchatam kallpanchakunanchikqa paypa munasqanman hina ruraspa, kaymi tukuy imamantapas aswan allinqa. Hukninmi kanman Jesuspa kayna kamachisqan: “LIapallan nacionpi runakunaman rispayá willamuychik qatiqniykunaña kanankupaq” (Mateo 28:19). Tukuy imayoq kananchikpaq tiemponchikta, kallpanchikta chaynataq imapas ruray atisqanchiktapas servichikunanchikmantaqa, predicanapaq chaynataq Jesuspa qatiqninkuna kanankupaq runakunata yanapaspaqa allintam rurachkanchik Diosmanta allin kaqkunata achkallataña chaskinanchikpaq. Qatiqninpi wawqe-paninchikkunata pasasqanmanta willakuymi chayta qawachiwanchik (Proverbios 19:17).

16, 17. Willay wawqe-panikunapa pasasqanmanta Diospa qayllanpi tukuy imayoq kananchikpaq imam rurana kasqanmanta.

¹⁶ Asia lawpi yachaq wawqenchikmanta yachasunchikyá. Payqa computadoramanta anchata yachaq kaptinmi llamkayninpi achka qollqeta pagasqaku. Ichaqa llamkayllapiña ocupakurusqa hinaspa Diospaqqa pasaypaq mana imayoqmi sientekurqa. Chaymi, llamkaqmasinkunapa jefenña kananpaq kallpanchakunanmantaqa, llamkayninmanta lloqsikuruspa heladostaña rurarqa callekunapi rantikunanpaq. ¿Imanasqam chaynata rurarqa? Kikinpaq hinaspa Diosta servinanpaq tiempoyoq kananpaq. Llamkaqmasinkuna rurasqanmanta burlakuptinkupas, qawasunchikyá imayna kasqanta. Paymi nirqa: “Rurasqaywanqa astawanraq qollqetaqa ganarqani. Kunanqa kusisqam kawsakuni hinaptin manaña afanakunichu nitaq sasachakunichu nitaq preocupakunipaschu ñawpapi hinaqa. Chaymanta aswantaqa Jehová Diosmanmi asuykuni”  nispa. Llamkasqanta saqesqanmi yanaparqa Diospa llaqtanpi astawanraq servispa kallpanchakunanpaq, chaymi kunan tiempopiqa nacionninpi Jehová Diospa testigonkunapa sucursalninpi servichkan. Cheqaptamá Jehová Diospa bendicionninqa “apuyachin runataqa”.

¹⁷ Chaymantapas yachasunchik huk warmimanta educakunankupaq warmakunata hikutaq ayllu ukupi uywakusqanmanta. Payqa Francia, México hinaspa Suiza nacionkunapa universidadpi estudiarqam, chaymi llamkaspa ancha reqsisqa kananpaqpas kanmanmi karqa. Payqa ninmi: “Kusikuypaq hinam chayqa karqa; ancha reqsisqapas karqani chaymanta tukuy imapi llamkanaypaqpas munachiwarqaku, ichaqa manam kusikuqchu nitaq hawkachu karqani” nispa. Hinaptinmi Biblia estudiayta qallaykurqa. Chaymanta nintaqmi: “Bibliamanta yachasqayman hina, hinaptin Jehová Diosta kusichiyta munaspay hinaspa tukuy imata qowasqanmanta pisillatapas qopunaypaq munasqaypas astawan kallpanchawarqa astawanraq Dios serviypi afanakunaypaq” nispa. Llamkayninmanta lloqsikuruspanmi qepallata bautizakururqa. Kunankamaqa iskay chunka watañam kusikuspa hinalla Diosta astawanraq serviypi afanakuchkan. Nillantaqmi: “Wakinninqa ninku estudiasqayta yanqacharusqayta, ichaqa kusikuspa kawsakusqayta reqsipakuspanku admirakunku Diospa yachachisqanman hina kawsakusqaymanta. Sapa punchawmi Jehová Diosta mañakuni humilde kaspa favorninta maskaypi yanapawananpaq” nispa.

18. ¿Imata ruraspam Pablo hina Diospa qayllanpi tukuy imayoqpas kachwan?

¹⁸ Tarso llaqtayoq Saulom kapuqniyoq kananpaq hina llamkayta qallaykurqa. Ichaqa, apostol Pablo kaspanñataqmi kaynata nirqa: “Aswanqa Señor Jesucristota reqsinayraykum tukuy imatapas mana valeqpaqña hapini” nispa (Filipenses 3:7, 8). Pablopa qawasqanman hinaqa, Jesucristota qatikuspan Diosmanta tukuy ima yachasqanqa aswan allinraqmi karqa kay pachapi tukuy ima kaqkunamantaqa. Ñoqanchikpas, Pablo hina kikillanchikpaq ima munasqanchikkunata saqespa Diospa yachachisqanman hina kawsaypi kallpanchakuptinchikqa, Diospa qayllanpichá tukuy imayoqpas kasunchik. Bibliaqa niwanchikmi: “Tayta Diospa qayllanpi humillakuspa respetaqnin runaqa kapuqniyoqmi kanqa. Reqsisqa kaspataqmi unaypaq kawsakunqa” nispa (Proverbios 22:4).

¿Imaniwaqtaq?

• ¿Ima sasachakuypitaq tarikurqa Jesuspa rikchanachisqanpi runaqa?

• ¿Imanasqataq “mana yuyayniyoq” runapaq hapirurqaku Jesuspa rikchanachisqanpi runata?

• ¿Imataq kanman Diospa qayllanpi tukuy imayoq kayqa?

• ¿Imaynatataq Diospa qayllanpiqa tukuy imayoq kachwan?

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]