Imaynatam yanapawanchik ñakariykunata aguantay

“Kusisqa runakunapaqmi hapinchik ñakarispa pacienciakuqkunataqa.” (SANTIAGO 5:11.)

1, 2. ¿Imaynatam yachanchik runakuna ñakarinanta Jehová Dios mana munasqanta?

MANAM pi runapas ñakariyta munanchu, Unanchawaqninchik Jehová Diospas manataqmi ñakarinanchiktaqa munanchu. Chaymanta entiendenapaqmi Palabranpas yanapawanchik punta tayta-mamanchik unanchasqa kasqanmanta willawaspanchik. Puntatam Diosqa qarita  unancharqa. Jehová “Diosmi runata rurarqa ñutu allpamanta, senqanman kawsachiq samayta pukuykuptinmi kawsaq runaña karurqa.” (Genesis 2:7.) Adanqa mana huchayoqmi karqa, chaymi mana onqonanchu nitaq wañunanchu karqa.

² ¿Imatam nichwan maypi kawsasqanmantapas? Jehová “Diosmi intipa qespimunan law Edenpi huertata rurarqa. Chaymanmi rurasqan runata churarqa. Tayta Diosmi wiñachirqa sachakunata mikunapaq sumaqllaña ruruyoqta.” (Genesis 2:8, 9.) Adanpa maypi yachasqanqa suma-sumaqllañam karqa. Eden huertapiqa manam ñakariyqa karqachu.

3. ¿Imaynatam kawsakunmanku karqa punta tayta-mamanchik?

³ Nintaqmi Genesis 2:18 kaynata: Jehová ‘Diosmi nirqa: Manam allinchu qaripa sapallan kayninqa, yanapaqnintayá payman rikchakuqta rurasaq’, nispa. Chaymi Jehová Dios Adanpaq mana huchayoq warmita unanchaykurqa, chaynapi kusisqallaña kawsakunankupaq (Genesis 2:21-23). Chaymantañataqmi Biblia willawanchik, “bendecispam Dios nirqa: Wawa-churiyoqyá kaychik, kay pachamanyá huntaychik, munaychakuychikyá”, nispa (Genesis 1:28). Punta tayta-mamanchikmi kusisqallaña enteron pachata Sumaq huertaman pisi-pisimanta tikrananku karqa. Chaynataq wawa-churinkupas kusisqallaña mana ñakarispanku kawsananku karqa. Qallariyninpiqa, ¡suma-sumaq kawsakuymi karqa! (Genesis 1:31.)

Ñakariypa qallarisqan

4. Ñawpaqmantaraq runakunapa imayna kawsasqanku, ¿imatam sutillata rikuchiwanchik?

⁴ Ichaqa, ñawpaqmantaraq runakunapa imayna kawsasqankum, sutillata rikuchiwanchik suma-sumaq qallariypi kawsakuy chinkachisqa kasqanmanta. Llumpay sasachakuywan nanaymi runakunata ñakarichispa llakichichkan. Tiempo pasasqanman hinam Adanpa hinaspa Evapa mirayninkuna onqospanku chaynataq yuyaqyaspanku wañukurqaku. Kunanqa kay Pachaqa manamá kusisqa runakunawan huntasqa suma-sumaq huertachu kachkan. Romanos 8:22 allintapuni qawachiwanchik imayna tarikusqanchikmanta, ninmi: “Yachasqanchikpi hinam kunankama Diospa tukuy ima unanchasqankuna ñakarichkan”, nispa.

5. ¿Imatam rurarurqaku punta tayta-mamanchik ñakariykuna qallarinanpaq?

 ⁵ Jehová Diosqa manam huchayoqchu unay tiempoña llakichiwaqninchik ñakariykunamantaqa (2 Samuel 22:31). Wakinpiqa runakunapas huchayoqmi kanku kay pasasqanmantaqa, ‘pasaypaqmi pierdekururqaku, millakuypaq kaqkunatam rurarurqakupas’ (Salmo 14:1). Punta tayta-mamanchikpaqqa manam imapas faltarqachu. Hinalla chayna kanankupaqqa Jehová Diosllatam kasukunanku karqa, ichaqa iskayninkum Diosmanta rakikuruspanku munasqankuman hina kawsayta qallaykurqaku. Unanchaqnin Diosmanta karunchakurusqankuraykum, mana huchayoq kayninkuta Dios chinkarachirqa, chaynapim yuyaqyaspanku wañururqaku. Chaymi lliw mirayninkuna huchayoqña kanchik (Genesis 3:17-19; Romanos 5:12).

6. ¿Imatam Satanaspas rurarurqa ñakariy qallarinanpaq?

⁶ Satanaspas huchayoqmi ñakariy qallarisqanmantaqa. Kay angelqa libre kayninta mana allinta servichikuspanmi, Jehová Dioslla yupaychana kachkaptinpas yupaychasqa kayta munarqa. Chaymi Adantawan Evata Jehová Diosmanta karuncharachirqa, “Dios hinaña allin kaqtapas hinaspa mana allin kaqtapas yachaqña rikurirunkichik”, nispa (Genesis 3:5).

Jehová Diosllam derechoyoq kamachinanpaqqa

7. ¿Imatam qawachin Jehová Diosta mana kasukusqankurayku runakunapa ñakarisqan?

⁷ Diosta mana kasukusqankumanta ñakariykunam qawachin, Jehová Dioslla Llapallan Kamachiq kasqanrayku derechonpi kamachinanpaq kasqanmanta, hinaspa kamachikuynillantaqmi allinpuniqa. Satanasmi “kay pachapi kamachikuq” rikurirun, chaymi waranqantin watakuna pasasqan sutillata qawachiwanchik paypa munasqanman hina kamachisqanqa ñakarichikuq hinaspa daño ruraqllaña kasqanta: llumpa-llumpay mana allinllañam (Juan 12:31). Diablopa makinpi unayña hinaspa mana allinllaña runakunapa kamachisqankupas, qawachiwanchiktaqmi runakuna allin kamachiyta mana atisqankuta (Jeremias 10:23). Chaymi, tukuy imaymana gobiernokunamantaqa Diospa gobiernollan allinpiqa tukunqa, chaymantam runakunapa tukuy  tiempopi kawsasqan allinta yachachiwanchik.

8. ¿Imatam Jehová Dios ruranqa llapallan runakunapa gobiernonkunata, hinaspa imaynatam chayta ruranqa?

⁸ Jehová Dios waranqantin watakunaña runakunata tukuy rikchaq gobiernokunawan kamachinankupaq saqesqanraykum, chay llapallan gobiernokunata chinkachinqaña hinaspam chaykunapa rantinpi kikinpa gobiernontaña churanqa. Kaymantam Biblia willarqaña: “Chay hamuq reykuna gobiernachkaptinmi [runakuna gobiernachkaptin] Hanaq Pacha Dios hatarichinqa mana tuñichiy atina gobiernota [Jesucristopa makinpi hanaq pachapi Diospa gobiernonta], [. . .] chay gobiernom llapallan wakin gobiernokunata ñutupaspan chinkachinqa hinaptinmi chay puchuruq gobiernollaña takyanqa wiña-wiñaypaq” (Daniel 2:44). Chaynapim Satanaspa hinaspa runakunapa munaychakuynin chinkanqa. Hanaq pachapi Diospa Gobiernollanmi qepanqa, hinaspam enteron Allpapi munaychakunqa. Kay Gobiernopa Kamachiqninqa Señorninchik Jesucristom, hinaspa paywan kuskam 144.000 kay Allpamanta akllasqa runakunapas kamachimunqaku (Apocalipsis 14:1).

Ñakariyta aguantayqa allinpaqmi

9, 10. ¿Imaynatam Jesusta yanaparqa ñakarisqankuna?

⁹ Allinmi kanman hanaq pachamanta kamachimuqkunapa Diospa mañasqan cumplisqankuta yachayqa. Puntata yachasunchik imaynatam Señorninchik Jesucristo qawachirqa Rey kananpaq preparasqa kasqanmanta. Payqa una-unay tiempom Taytanwan kuska munayninta ruraspan karqa, “ruraysiq maestro” hina (Proverbios 8:22-31). Jehová Dios kay Pachaman hamunanpaq kamachimuptinmi, Jesusqa sonqomanta kasukurqa. Kay pachapi kaspanñataq, Jehová Dios llapallan kamachiq kasqanmanta chaynataq Munaychakuyninmanta runakunaman willarqa. Chaynatam llapallanchikman suma-sumaq ejemplota qowanchik Diospa kamachikuyninta tukuy imapi kasukunapaq (Mateo 4:17; 6:9).

¹⁰ Jesusqa qatikachasqa hinaspa wañuchisqam karqa. Chaymantapas, predicaspanmi rikurqa runakuna llakillapiña tarikusqankuta.  ¿Yanaparqachu imapipas ñakariykuna qawasqan chaynataq kikin ñakarisqanpas? Arí yanaparqam. Hebreos 5:8 nin: “Diospa Churin kachkaspapas ñakarisqankunawanmi kasukuyta yacharqa”, nispa. Kay Pachapi kachkaspa imaymana pasasqanmi Jesusta yanaparqa llakipayakuq hinaspa imayna kasqanchikta astawan entiendenanpaqpas. Paymi allinta yacharurqa runakunapa tukuy imapi ñakarisqanta. Ñakariqkunatam llakipayarqa hinaspam allinta yacharqa paypa yanapananta munasqankutapas. Kaynatam Hebreos libropi apostol Pablo qellqarqa: “Chayraykum wawqenkunaman tukuy imapi rikchakurqa chaynapi llakipayakuq hinaspa confiakunapaq kasqanrayku Diospa qayllanpi sacerdotekunapa jefen kananpaq hinaspa runakunapa huchanmanta wañuspan Diospa piñakuyninta amachananpaq. Payqa Tentasqa kaspanmi ñakarirqa, chayraykum tentasqakunatapas atin yanapayta”. “Sacerdotekunapa jefen kapuwaqninchik Jesusqa huchaman urmaqlla kayninchikmanta llakipayakuqmi. Paypas ñoqanchik hina tukuypi tentasqam karqa ichaqa manam huchallikurqachu. Chaynaqa confianzawanyá favoreceqninchik Diosman asuykusunchik chaynapi necesitasqanchik tiempokunapi llakipayawaspanchik favorecewananchikpaq”, nispa. (Hebreos 2:17, 18; 4:14- 16; Mateo 9:36; 11:28-30.)

11. Kay Pachapi pasasqanku, ¿imaynatam yanapanqa hamuq tiempopi reykuna hinaspa sacerdotekuna kaqkunata?

¹¹ Yaqa chaynatam nichwan Cristowan hanaq pachamanta kamachimunankupaq 144.000 kay allpapi runakunamanta “rantisqa” kaqkunamantapas (Apocalipsis 14:4). Paykunapas Allpapi kawsaspankuqa, nanayta kikinkupi hinaspa huk runakunapipas rikurqakum. Achkataqmi qatikachasqa hinaspa wañuchisqapas karqaku Diosman sonqo kaspanku chaynataq Jesuspa qatiqnin kasqankurayku. Chaywanpas manamá penqakurqakuchu Señorninchikmanta willakuytaqa, hinaspam allin noticiamanta willakusqankurayku ñakarirqaku (2 Timoteo 1:8). Allpapi kaspanku imaymana pasasqankum sumaqta yanapanqa hanaq pachamanta kamachimunankupaq. Yacharurqakum astawan llakipayakuyta hinaspa kuyapayakuytapas, chaynataq runakuna yanapaytapas astawan munachkanku (Apocalipsis 5:10; 14:2-5; 20:6).

 Allpapi kawsakuy suyaqkunapa kusikuyninku

12, 13. ¿Imaynatam yanapan ñakariykunata aguantasqanku kay pachapi kawsakuy suyaqkunata?

¹² Ñoqanchikpas suyachkanchikmi kay pacha paraiso kaptin mana onqospa, mana llakikuspa chaynataq mana wañuspa wiñaypaq kawsakuyta. Chaynaqa, ¿yaqachu imapipas yanapawasun ñakariykunata aguantasqanchik? Allintam yachanchik, manam munanchikchu nanayta hinaspa llakikuykuna aguantaytaqa, ichaqa kaykunam yanapawasun astawan allin runa kananchikpaq hinaspa kusikuytapas tarichiwasun.

¹³ Qawasunchik Diospa Palabran kaymanta nisqanta: “Allin rurasqaykichikmanta ñakarispaqa mayna kusisqam kankichik”. “Cristorayku insultasuptikichikqa mayna kusisqam kankichik.” (1 Pedro 3:14; 4:14.) “Mayna kusisqam kankichik ñoqarayku runakuna kamispa ñakarichisuptikichikqa hinaspa contraykichikpi llullakuspa tukuy imatapas nisuptikichikqa. Anchatayá kusikuychik, hatun premiotam chaskinkichik hanaq pachapi.” (Mateo 5:11, 12.) “Mayna kusisqam sasachakuykuna hamuptin pacienciakuq runaqa. Payqa chay sasachakuykunata venceruspanmi premionta chaskinqa. Chay premioqa kuyaqninkunaman Diospa prometesqan wiña-wiñaypaq kawsakuymi.” (Santiago 1:12.)

14. ¿Imaynanpitaq ñakariykuna Jehová Diospa siervonkunata kusichinman?

¹⁴ Cheqaptamá yachanchik ñakariykuna mana kusichiwasqanchikta. Kusichiwanchikqa Jehová Diospa munasqanta rurasqanchikrayku hinaspa Jesuspa ejemplonta qatikusqanchikrayku ñakarisqanchikmanta yachasqanchikmi. Punta pachak watapim, wakin apostolkunata presocharurqaku hinaspa judiokunapa juzgananku corteman aparurqaku Jesusmanta predicasqankurayku. Chaymantañataqmi azoteruspanku kachaykurqaku. ¿Imaynatam chay sasachakuykunata atiparqaku? Bibliam niwanchik, ‘cortemantam apostolkuna lloqsirqaku llumpay kusisqallaña Jesucristopa sutinmanta penqakuykunata ñakarinankupaq Diospa permitisqanrayku’, nispa (Hechos 5:17-41). Kusisqaqa karqaku manam azotesqankupa nanayninkunawanchu, kusikurqakuqa Jehová Diosman hapipakuspanku hinaspa Jesusta qatipakusqankurayku ñakarisqankumantam (Hechos  16:25; 2 Corintios 12:10; 1 Pedro 4:13).

15. ¿Imaynatam ñakariykunata aguantasqanchik yanapawasun hamuq tiempopi?

¹⁵ Harkakuykunata hinaspa qatikachasqa kayta allinninchikpaq kasqanta qawasqanchikmi astawan kallpanchanqa aguantay munasqanchikta, kaymi hamuq tiempopi ñakariykunata aguantanapaq yanapawasun. Bibliam niwanchik: “Wawqe-panillaykuna, astawanraqyá kusikuychik imaymana sasachakuykunapi kaspaqa. lñisqaykichikmanta pruebasqa kaspaqa aswan pacienciakuqmi kankichik”, nispa (Santiago 1:2, 3). Romanos 5:3-5 nisqanpas hina kaqllatam niwanchik: “Ñakariykunawanpas kusikunchik chaykunawan Dios pacienciakuyta yachachiwaptinchik. Pacienciakuptinchikñataqmi Dios allinpaq hapiwanchik, chayna kaspañataqmi confiakuspa suyanchik. Diospi confiakuspanchikqa manataqmi hukmanyarunchikchu”. Chaynaqa, kay mana allin ruraq runakunapa kasqan tiempopi kawsaspanchikmi, cristianokunaqa iñisqanchikrayku tupasun sasachakuykunawanqa. Astawan aguantaspanchikqa, allin preparasqam kasunchik hamuq tiempopi sasachakuykunata aguantanapaq.

Jehová Diosqa allinkunatam qowasun ñakarisqanchikmanta

16. Hamuq tiempopi reykuna hinaspa sacerdotekuna kaqkunaman, ¿imatam Jehová Dios qonqa ñakarisqankumanta?

¹⁶ Diosta sonqomanta kasukuspanchikmi, harkakuyta tarinchin, qatikachasqa kanchik hinaspa ima kapuqninchikkunatapas chinkarachinchikman. Chayna kaptinpas kusisqam kasunchik, yachanchikmi Jehová Dios astawan bendeciwananchikta. Apostol Pablom hanaq pachaman rinankupaq suyakuyniyoq cristianokunaman qellqarqa: “Chaynataqmi imaykichikta qechusuptikichikpas kusikuywan aguantarqankichik, chaynataqa rurarqankichik  hanaq pachapi aswan allin wiñaypaq kapusuqnikichik kasqanta yachaspam”, chayqa Diospa Gobiernonpi kamachimunankupaq suyasqankum (Hebreos 10:34). Yuyaymanay imayna kusikuyraq paykunapaq kanqa mosoq pacha chayaramuptin, Jehová Dios hinaspa Jesucristo kamachiptin Allpapi runakunapaq sumaq bendicionkuna kananpaq yanapakusqanku. Apostol Pablom cristianokunaman qellqaspan allintapuni nirqa: “Kunan ñakarisqanchiktaqa manam imawanpas tupachichwanchu Diospa sumaqllaña kaynin qawachiwananchikmanqa”, nispa (Romanos 8:18).

17. ¿Imatam Jehová Dios ruranqa kay pachapi kawsanankupaq suyakuyniyoq siervonkunapaq?

¹⁷ Chaynallataqmi kay Allpapi kawsakuy suyaq cristianokunapas chaskinqakum ñakarisqankumantaqa. Jehová Diosqa achkanpim qonqa imatapas chinkachisqankumanta hinaspa pay servinankurayku imakuna saqesqankumantapas. Cheqaptapunim, kay pacha paraiso kaptin mana huchayoqña wiñaypaq kawsakuyta chaskinqaku. Bibliam niwanchik chay mosoq pachapiqa, Jehová “Diosmi pichanqa paykunapa weqenta, manañam kanqachu wañuypas [. . .], waqaypas nitaq nanaypas”, nispa (Apocalipsis 21:4). ¡Mayna sumaq suyakuymi kayqa! Jehová Dios servinapaq imakunatapas kay pachapi munastin otaq mana munastin saqesqanchiktaqa, manam tupachiyta atichwanchu ñakariykunata aguantaq cristianokunapa suma-sumaq kawsakuy suyasqanchikwanqa.

18. Jehová Dios, ¿ima kallpanchakuq suyakuytam Bibliapi qowanchik?

¹⁸ Hamuq tiempopi ima ñakariykuna kaspanpas manam harkawasunchu mosoq pachapi kusisqa wiñaypaq kawsananchiktaqa. Chaypi suma-sumaq kawsakuymi kunan ñakarisqanchikmantaqa astawan kusichiwasun. Isaias 65:17, 18 nin: “Punta kaqkunaqa kanqa qonqasqañam chaynataq mana pipapas yuyarisqanñam. Anchata kusikuychik ñoqapa unanchasqaywan. Wiñaypaq kusikuychik ñoqapa unanchasqaywan”, nispa. Chaymi mana admirakunapaqchu, Jesuspa mamanmanta wawqen, Santiagopa kayna qellqasqan: “Kusisqa runakunapaqmi hapinchik ñakarispa pacienciakuqkunataqa”, nispa (Santiago 5:11). Chaynapunim, ñakariykunata aguantaspaqa allinkunatam chaskisun kunanpas hinaspa hamuq tiempopipas.

¿Imatam kutichiwaq?

• ¿Imaynatam runakunapa ñakariynin qallarirqa?

• ¿Imaynatam ñakariykuna yanapanman kay Pachata kamachimunankupaq suyaqkunata chaynataq kay pachapi kawsanankupaq suyaqkunatapas?

• ¿Imanasqataq kusisqa kawsakunchikman ñakarichkaspapas?

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]