Jehová ‘Diospa angelninmi harkawachkanchik’

Kaytam willakun Christabel Connell

Christopher runapa tapukuyninkunata kutichinaykupaqmi afanasqa kachkarqaniku, chaymi mana cuentata qokusqanikuchu llumpay tardeña kasqanta nitaq imanasqa Christopher ventananta qawapayasqanmantapas. Pasakunaykupaqña kachkaptiykum yapamanta ventananta qawaykuspa niwarqaku: ‘Ñam pasarunña, kunanqa ripukuwaqchikñam’, nispa. Bicicletaykupa kasqankama compañaruwaspankum payqa kutikurqa. ¿Imatataq ventananta rikurqa? Hinaspa, ¿imanasqataq chay rikusqanqa manchakuypaq karqa?

SUTIYMI Christabel hinaspam nacerqani Sheffield Inglaterra lawpi 1927 watapi (soltera apellidoymi Earl). Enteron Pachapi iskay kaq hatun Guerrapim wasiyta bomba tuñirachirqa chaymi abuelaypa kasqanpiña estudiayta tukurqani. Católico escuelaman risqaypim, monjakunata tapurqani imanasqa cheqninakuy hinaspa ñakariy kasqanmanta. Manam paykunapas nitaq huk religionniyoq kaqkunapas tapukuyniytaqa kutichiwarqachu.

Chay hatun guerra tukuruptinmi estudiayta qallaykurqani enfermera kanaypaq. Chaymantañataqmi Londres llaqtaman rirqani Paddington Hospitalpi llamkanaypaq, ichaqa chay llaqtapi yachayqa sasam karqa. Corea nacionpi guerraman huknin turiy pasakusqan qepallantam, hospitalpa qawa lawninpi peleota rikurqani. Chay peleopi huknin runapa ñawinta toqyaruptinkum pipas mana yanapaykurqachu. Yaqa chay punchawkunallapim mamaypiwan rirqaniku layqa ruraq runakunaman. Manamá chaypipas imanasqa ñakariykuna kasqanmantaqa entienderqanichu.

Biblia estudiayta qallaykusqaymanta

Llapaykumanta piwi kaq John sutiyoq turiymi, Jehová Diospa testigonña karqa hinaspam huk punchaw watukamuspan kaynata tapuwarqa: “¿Yachankichu imanasqataq tukuy kay mana allinkuna kasqanmanta?”, nispa. Ñoqañataqmi nirqani mana yachasqaymanta. Hinaptinmi Bibliata kichaykuspan leerqa Apocalipsis 12:7-12, nisqanta. Chayraqmi entienderurqani Satanaswan demonionkuna kay mana allinkunata rikurichisqanmanta. Chaymantañataqmi turiypa niwasqanta kasukuspay Jehová Diospa testigonkunawan Biblia estudiayta qallaykurqani. Ichaqa runata manchakuspaymi mana bautizakurqanichu (Pro. 29:25).

Dorothy sutiyoq ñañaypas Jehová Diospa testigonñam karqa. Paymi casarakunanpaq kaq Bill Roberts cristianowan 1953 watapi, Nueva York llaqtapi hatun asambleamanta kutimurqaku, hinaptinmi Biblia estudiasqaymanta willakurqani. Chaymi Billñataq tapuwarqa: “¿Lliw textokunatachu maskarqanki? ¿Marcarqankichu tapukuykunapa kutichiyninta?”, nispa. Mana  chayna rurasqaymanta niptiymi payqa niwarqa: “¡Manamá estudiarqankichu! Chay watukamusuqniki hermanata maskaspayki kaqllamanta estudiay”, nispa. Chay punchawkunapim demoniokuna manchachiwayta qallaykurqa. Hinaptinmi Jehová Diosta mañakurqani chaykunamanta waqaychawananpaq hinaspa libraykuwananpaqpas.

Escocia hinaspa Irlanda nacionpi precursora kasqaymanta

1954 watapim 16 enero killapi bautizakurqani, mayo killapiñataq enfermera hina llamkasqayta saqeruspay junio killapi precursoraña karqani. Pusaq killa pasaytañataqmi Escocia nacionpi Grangemouth llaqtapi precursora especial kanaypaq sucursal niwarqa. Chay karu llaqtapim musyakurqani Jehová Diospa ‘angelninkuna harkawasqanmanta’ (Sal. 34:7).

1956 watapiñataq Irlanda nacionman rinaypaq niwarqaku. Chaymi Galway llaqtaman iskay hermanakunapiwan rirqani. Chay llaqtapi chayllaraq predicaq lloqsisqaypim sacerdotepa punkunta takarusqani. Hinaptinmi policía hamuruspan ñoqatawan predicaqmasiykunata comisariaman aparuwarqaku. Sutiykutawan maypi yachasqaykuta tapuruwaspankum telefonowan qayaq pasarqa. Hinaptinmi uyarirqaniku: “Arí padre, yachaniñam maypi yachasqankuta”, nisqanta. Chay policiataqa, ¡sacerdotemá kacharamusqa! Chaymantapas yachasqayku wasipa dueñonta qarqowanankupaq hikutaptinkum, sucursalqa niwarqaku chay llaqtamanta lloqsinaykupaq. Trenpa lloqsinan lawman qepataña chayaruptiykupas hinallaraqmi trenqa kachkasqa, huk runapas suyawasqakum pasakusqaykuta qawawanankupaq. Chay Galway llaqtapiqa kimsa semanallaraqmi karqaniku.

Chaymantam Limerik llaqtaman rirqaniku, kay llaqtapipas sacerdotekunam ancha munayniyoq karqaku. Karqataqmi burlakuqkunapas, predicaptiykum manchakuspanku punkunkutapas kichawarqakuchu. Wata ñawpaqllatam, hichpallapi kaq Cloonlara llaqtapi huk iñiqmasinchiktapas maqaparusqaku. Chaymi qallariyllapi rimasqay Christopher runata reqsiruspayku kusikurqaniku, paymi niwarqaku kutispayku Bibliamanta tapukuyninkunata kutichinaykupaq. Kutiptiykum huk sacerdote, Christopherpa wasiman yaykuramuspan hikutarqa qarqowanankupaq, hinaptinmi payqa nirqa: “Kay señoritakunataqa ñoqam invitarqani, punkuta takamuspankutaqmi yaykumurqakupas. Qanmi ichaqa mana invitasqa kachkaspayki punkutapas mana takamuspa yaykuramunki”, nispa. Chaymi sacerdoteqa piñasqallaña pasakurqa.

Hinaptinmi chay sacerdoteqa Christopherpa wasinpa qawa lawninpi achka runakunawan suyawasqaku, chaytaqa manam yacharqanikuchu. Christophermi ichaqa yacharqa maqawanankupaq piñasqallaña kasqankuta, chaymi qallariypi willakusqayta rurarqa. Pasakuptinkuñam niwarqaku ripukunaykupaq. Tiempopa risqanman hinam yacharurqaniku Christophertawan ayllunta qarqoruptinku Inglaterra nacionman ripukusqankuta.

Galaad escuelaman invitawasqankumanta

1958 watapim Nueva York llaqtapi “Voluntad Divina”, sutiyoq Hatun Asambleaman rinaypaq alistakurqani, hinaptinmi 33 kaq grupo Galaad escuelaman rinaypaq invitacionta chaskirqani. Chay asamblea tukuytaqa manañam wasiymanqa kutirqanichu, aswanmi 1959 watapi chay escuela qallarinankama Collingwood (Ontario, Canadá) llaqtaman rinaypaq kamachisqa karqani. Chay asambleapim Eric Connell sutiyoq cristianota reqsirurqani. Payqa 1957 watapim bautizakurqa, 1958 watapiñataq precursor karqa. Asamblea qepamanmi Canadá nacionpi hinaspa Galaad escuelapi kachkaptiy cartapayamuwarqa. ¡Manamá yacharqanichu escuelay tukuruptin imayna kanaykumantaqa!

Galaad escuelaman risqaymi ñoqapaqqa imamantapas aswan suma-sumaq karqa. Dorothy ñañaypas qosanwanmi chay escuelallapi karqaku. Ñañaymi qosanpiwan Portugal nacionman rirqaku, ñoqañataqmi Eileen Mahoneywan rirqani mana piensasqay Irlanda nacionman. ¡Llakisqamá tarikurqani ñañaywan kuska mana risqaymanta! Chaymi escuelapi huknin yachachiqta tapurqani, ichapas mana allinta rurarurqani nispay, hinaptinmi niwarqa: “Manam; qanwan riqmasikiqa maylawmanpas rinaykichikpaqmi nirqankichik, ¿aw?”, nispa. Hinaptinmi Irlanda nacionman rirqaniku.

 Irlanda nacionman kutisqaymanta

1959 watapim agosto killapi Irlanda nacionpi Dún Laoghaire llaqtapi congregacionman rirqaniku. Chay tiempopaqqa Ericpas kutirusqañam Inglaterraman hinaspam kusisqa tarikurqa hichpallanpi kasqayrayku. Paypas munarqam misionero kayta, hinaspam nirqa: “Irlandaman misionerokuna richkaptinkuqa, ¿manachu chaypi ñoqapas Diosta serviyman?”, nispa. Chaymi Dún Laoghaire llaqtaman astakamurqa, hinaptinmi casarakurqaniku 1961 watapi.

Soqta killa pasaruptillanmi Ericqa motomanta wichiykurqa. Umanta pakikuruptinmi doctorkunapas mana yacharqaku allinyananta. Kimsa semanam hospitalpi karqa, chaymantam pichqa killa wasiypi cuidarqani allinyanankama. Chaykamaqa hinallam Dios servisqaypi kallpanchakurqani.

1965 watapiñataq Sligo llaqtapi kaq congregacionman rirqaniku, chaypiqa pusaqllam predicaqkunaqa karqaku. Kimsa wata pasaytañataq Londonderry congregacionpi llamkarqaniku. Chay llaqtapi predicasqaykumanta wasiykuman kutimuptiykum calleta wichqarusqaku alambrekunawan. Sasachakuy tiempomá Irlanda Norte lawpi qallaykurqa. Chaqwa ruraq mozokunam carrokunata kañarqaku. Hinaptinmi llaqtaqa iskayman rakikururqa: Católico kaqkunawan mana católico kaqkuna, chaymi huknin sitioman riyqa manchakuypaq karqa.

Manchakuypaq tiempopi predicasqaykumanta

Chayna kachkaptinpas atirqanikum achka llaqtakunapi predicayta. Huktawanmi musyakurqaniku angelkunapa waqaychawasqankuta. Predicasqayku lawpi qonqaymanta chaqwa qallaykuptinqa chayllam pasakuq kaniku, hinaspam hawkayaruptinña kutiq kaniku. Huk kutipim wasiykupa hichpanpi chaqwa qallaykurqa. Hinaptinmi pinturakunapa kasqan tiendata kañaykuptinku nina wichiykamurqa ventanaykuman. Chaymi mana puñurqanikuchu wasiyku ruparunanta manchakuspayku. 1970 watapiñataq astakurqaniku Belfast llaqtaman. Chaypim willaykuwarqaku bomba toqyaruptin pinturakunapa kasqan tienda hinaspa yachasqayku wasipas kañakurusqanta.

Huk kutipipas cristianamasiywan predicachkaspaykum ventanapi churasqa tubota rikurqaniku. Mana kaqpaqpas hapispayku hinalla richkaptiykum chay tuboqa toqyarurqa, bombamá kasqa. ¡Runakunañataqmi piensarqaku ñoqayku churarusqaykuta! Hinaptinmi chay ratolla huk cristianamasiyku wasinman yaykuchiwarqaku, chaynapim runakuna musyakururqaku mana ñoqayku kasqaykuta.

Yapatawanmi 1971 watapi Londonderry llaqtaman rirqaniku huk hermanaman watukuq. Chayaruspaykum willarqaniku ñanpi trancata churarusqankumanta, hinaptinmi tapuwarqaku: “¿Manachu pipas chaypi karqa?”, nispa. Arí karqam, ichaqa manam imatapas niwarqakuchu niptiykum hermanaqa mancharikurqa. Chay sitiopim pasaq punchawkunallapi doctorpatawan policiapa carronkuta kañaykusqaku.

1972 watapiñataqmi Cork llaqtaman rirqaniku. Chaymantañataq rirqaniku Naas hinaspa Arklow llaqtakunaman. 1987 watapiñataqmi rirqaniku Castlebar llaqtaman chaypim kunankama kachkaniku. Anchatam kusikurqaniku Huñunakunapaq Salonta chaypi rurakuptin yanapasqaykumanta. 1999 watapim qosay Eric llumpayta onqorurqa ichaqa Jehová Diospa yanapakuyninwan hinaspa iñiqmasinchikkunapa kuyakuyninwanmi cuidarqani allinyanankama.

Qosaywanmi iskay kutitaña Precursorkunapaq Escuelaman rirqaniku, qosayqa kunankamam hinalla congregacionpi anciano kachkan. Artritis onqoywanmi ñakarichkani, purinaypaq caderaypi hinaspa moqoypi fierrokuna churasqa kachkan. Religioso runakunapa harkawasqanmantawan tukuy imaymana chaqwa rurasqanku tiempopi kawsasqaymantapas, llumpaytaqa sasachawan carroyta manaña manejay atisqaymi chaymi manaña maymanpas riyta atinichu. Iñiqmasinchikkunam tukuy imapi yanapallawan. Kunanqa tawnawanmi purini, karuta rinaypaqñataqmi motorchayoq sillawan purini.

Qosaypatawan ñoqapata yupaptiykuqa pachak wata masninñam precursor especial kasqaykuqa, 98 watam Irlanda nacionpi servichkaniku, manamá ripukuytaqa piensanikuchu. Manaña milagrota suyaspaykupas, segurom kachkaniku tukuy sonqowan serviqninkunata Jehová Dios ‘angelninkunawan harkasqanmanta’.