¿Cheqapchu Abrahampa camellonkuna karqa?

BIBLIAPA nisqanman hinaqa Abrahanmi faraonmanta camellokunatawan huk animalkunatapas chaskirqa (Gen. 12:16). Bibliaqa nintaqmi huk kaqnin sirvienten Abrahampa camellonkunamanta chunkata akllaspan Mesopotamia lawman illasqanta (Gen. 24:10). Iskay waranqa watapa qallariyninpi, Cristo manaraq hamuchkaptinmi Abrahamqa kawsarqaña, chaynaqa ¿cheqapchu camellonkuna kanman karqa?

Wakinkuqa ninkum mana chayna kasqanta. Biblia de Estudio Arqueológica de la Nueva Versión Internacional qellqam nin: “Yachaysapa runakunam ninku camellomanta chay willakuyqa yanqa kasqanta, achka runakunam piensanku chay animalkunaqa  Abrahampa kawsasqanmanta achka wata pasaytaña uywanapaq kasqanta, uywaytam qallarirqaku yaqa 1200 wata manaraq Cristo hamuchkaptin”, nispa. Chayraykum ninku camellomanta Bibliapa nisqanqa pantay kasqanta.

Ichaqa wakin yachaysapa runakunañataqmi ninku yaqa iskay waranqa watapa tukuyninkama camellokuna mana uywanapaq hina kaptinpas, manam piensanachu mana imapaqpas ñawpaqpi servichikusqankutaqa. Huk ancha reqsisqa qellqañataqmi nin: “Qepa yachaykunam qawachin Arabia nacionpi camellokunata uywayta qallarisqankumanta, yaqa 3 waranqa watapi [manaraq Cristo hamuchkaptin]. Yaqachá puntataqa uywarqaku lechenta, chukchanta, qaranta hinaspa aychanta servichikunankupaq, chaymantaqa servichikuytachá qallaykurqaku cargata apanankupaq” (Civilizations of the Ancient Near East). Ñawpa tiempokunamanta estudiaqkunam tullukunatawan hukkunatapas tarirqaku, kaykunam qawachin Abrahampa tiemponmanta ñawpaqtaraq kasqanta.

Kayqa tupanmi chay ancha reqsisqa qellqapa kayna nisqanwan: “Mesopotamia lawpiqa kay animalqa rikurinmi qellqakunapi hinaspa sellokunapipas, kaymi qawachin iskay waranqa watapa qallariyninpi chaylawpi rikurisqanta”. Huk rimaypiqa Abrahampa tiemponpim.

¿Pikunataq chay lawman camellokunataqa aparqaku? Chaymanta yachaq runakunam ninku Arabiapa sur lawninmanta incienciota rantikuq riqkuna pusasqankuta, paykunam servichikurqaku chunniqninta rinankupaq. Yaqachá kayna negocio apayqa karqaña 2000 wata cristianokunapa tiemponmanta ñawpaqtaraq. Genesis 37:25-28 nin Ismael casta negociantekuna Egiptoman camellopi incienciota apasqankuta, chayqa karqa Abrahampa 100 wata pasaynintam.

Chay lawkunapi hinaspa chay tiempopi camellokuna servichikuy mana ancha reqsisqa kaptinpas, qawasqanchikman hinaqa yaqamá wakinpiqa servichikurqaku. Huk qellqa nisqanman hinapas, manañam iskayrayachwanchu Abrahampa tiemponpi camellota servichikusqanmanta Bibliapa willakusqanmantaqa, yachaysapa runakunapa tarisqankum qawachin chay tiempokunapa ñawpaqnintaraq chay animalkuna uywasqankumanta (The International Standard Bible Encyclopedia).