1-3. ¿Imaynatam Jesusqa Betsaida llaqtapa hichpan lawpi achka runakunaman mikuchirqa? (Qaway qallariypi dibujota.)

KAYPI piensariy (leey Mateo 14:14-21). Punta cristianokunapa tiemponpi 32 kaq watapim, achkallaña warmikunawan wawakuna hinaspa yaqa 5.000 qarikuna Jesustawan qatiqninkunata qatirqaku. Paykunaqa tarikurqaku Betsaida llaqtapa hichpan lawpim, chayqa karqa Galilea qochapa hichpanpim.

² Lliw chay runakunata Jesus qawaspanmi llakipayarikurqa, chaymi Diospa Gobiernonmanta yachachirqa hinaspa onqoqkunatapas sanoyachirqa. Tutaykuchkaptinñataqmi qatiqninkuna Jesusta nirqaku runakuna hichpan llaqtachakunaman rispa mikuyta rantimunankupaq. Payñataqmi nirqa: “Qamkunayá mikuykachiychik”, nispa. Chayna nisqanqa hukmanyachirqachá paykunataqa, ¿imanasqa? Paykunapaqa pichqa tantawan iskay challwa kankasqallam kapurqa.

³ Runakunata llakipayasqanmi Jesusta tanqarqa milagrota ruwananpaq, chay ruwasqanmantam Bibliapi Jesuspa vidanmanta willakuq tawan librokuna riman (Mar. 6:35-44; Luc. 9:10-17; Juan 6:1-13). Llapa runakunata pachakman hinaspa pichqa chunkaman rakinasqata pastopi tiyachinankupaq qatiqninkunata kamachispanmi Jesusqa Diosta mañakurqa hinaspam tantakunatawan challwakunata partiykarirqa. Chaymantañataqmi, lliw runakunaman kikin qonanmantaqa “discipulonkunaman qorqa, paykunañataqmi runakunaman aypurqa”. ¡Llapallankumá saksanankukama mikurqaku! Kaypi yuyaymanay: Jesusmi waranqantin runakunaman mikuchirqa aslla qatiqninkunallawan. *

4. a) Ima mikuymantapas, ¿imatam Jesusqa qatiqninkunapaq astawan munarqa? b) ¿Imamantam kay yachachikuypi hinaspa qatiqnin yachachikuypi qawasun?

⁴ Ima mikuymantapas, Jesusqa astawanmi munarqa  qatiqninkuna iñiyninkupi allin kanankuta. Payqa yacharqam Diospa Palabranpi cheqap yachachikuykunawan iñiyninkupi qatiqninkunata yanapaspan wiñay kawsayta haypanankumanta (Juan 6:26, 27; 17:3). Payqa runakunamanta llakipayarikuspan mikuchisqanman hinam, tiemponta qorqa qatiqninkunata yachachinanpaq (Mar. 6:34). Jesusqa musyakurqam pisi tiempolla kay Pachapi kananmanta hinaspan hanaq pachaman kutikunanmanta (Mat. 16:21; Juan 14:12). Chaypi kaspanqa, ¿imaynatam iñiyninkupi allin kanankupaq qatiqninkunata hinalla yanapanan karqa? Chaypaqqa, ñawpaqpi ruwasqanman hinam aslla runakunawan Jesusqa achka runakunata yanapanan karqa. Hinaptinqa, ¿pikunataq chay aslla runakunaqa kananku karqa? Chaypaqqa, qawasun punta cristianokunapa tiemponpi qatiqninkunata Jesus imayna yanapasqanmanta. Chay tiempopipas aslla runakunawanmi achkallaña hanaq pachapaq cristianokunata yanaparqa. Chaymantañataqmi qatiqnin yachachikuypi qawasun kay ancha allin tapukuymanta: ¿Pikunataq kunan tiempopi kanku Diospa llaqtanta yanapaq chay aslla runakunaqa?

5, 6. a) ¿Imatam Jesusqa ruwarqa wañukusqan qepaman lliw qatiqninkuna iñiyninkupi allin yanapasqa kanankupaq? b) ¿Imaynatam Jesusqa apostolninkunata allinta yachachirqa wañukusqan qepaman ancha allin ruwayniyoq kanankupaq?

⁵ Allin taytaqa wañukuptin familian mana sasachakuypi tarikunanpaqmi ñawpaqmantaraq sumaq arreglota ruwan. Chaynam Jesuspas congregacionpa Uman kasqanrayku, allin arreglota ruwarqa kay Pachapi manaña kaptin qatiqninkuna iñiyninkupi allin yanapasqa kanankupaq (Efes. 1:22). Jesusqa wañukunan punchawmanta yaqa iskay wata ñawpaqtaraqmi, qatiqninkunamanta aslla runakunata akllarurqa paykunawan lliw qatiqninkunata iñiyninkupi yanapananpaq. Qawasun imayna kasqanmanta.

⁶ Tukuy tuta Taytanta mañakuspanmi, Jesusqa qatiqninkunata huñuykuspa paykunamanta 12 apostolninkunata akllarqa (Luc. 6:12-16). Chaymantapacham paykunawan kuskalla purirqa tukuyta yachachistin. Jesusqa musyakurqamá qatiqninkuna yachachisqa kay necesitasqankuta, chaymi ‘discipulokuna’ nispa hinalla sutichasqa karqaku (Mat. 11:1; 20:17). Sumaq consejokunatam qorqa hinaspapas allintam yachachirqa Diosmanta willakunankupaq (Mat. 10:1-42; 20:20-23; Luc. 8:1; 9:52-55). Arí, Jesusqa allintamá paykunata yachachichkarqa wañukusqan qepaman paykuna ancha allin ruwayniyoq kanankupaq.

7. ¿Imaynatam Jesusqa sutillata qawachirqa apostolninkuna imapi astawan reparanankupaq munasqanta?

⁷ ¿Ima ruwayniyoqtaq Jesuspa apostolninkunaqa kananku karqa? Pentecostes 33 wata astawan hichpaykamuptinmi sutilla qawakurqa apostolkuna ‘oficioyoq’ otaq hatun ruwayniyoq kanankumanta (Hech. 1:20). Ichaqa, ¿imapim paykunaqa astawan reparananku karqa? Chaytam Jesusqa sutillata qawachirqa kawsariramusqan qepaman Pedrowan rimasqanpi (leey Juan 21:15-17). Wakin apostolninkunapa qayllanpim payta nirqa: “Ovejaykunatayá michiy”, nispa. Chaynata nispanmi Jesusqa qawachirqa chay aslla apostolninkuna achkallaña qatiqninkunata mikuchichkaq hina iñiyninkupi yanapanankumanta. Chaywanqa, ¡allintamá Jesusqa qawachin ‘ovejankunata’ ancha kuyasqanta! *

8. ¿Imaynatam Pentecostes punchawpi chuya espirituwan akllasqa lliw cristianokunaqa reqsikurqaku apostolkunata Jesus servichikusqanmanta?

⁸ Jesucristom Pentecostes 33 watamantapacha apostolninkunata servichikurqa hanaq pachaman rinankupaq suyakuyniyoq lliw cristianokunata mikuchichkaq hina iñiyninkupi yanapanankupaq (leey Hechos 2:41, 42). Chay Pentecostes punchawpi chuya espirituwan akllasqa lliw cristianokunaqa, reqsikurqakum chay apostolkunata Jesus servichikusqanmanta. Mana iskayrayaspankum  “apostolkunapa yachachikuyninta chaskispanku huk sonqolla kaqku”. Mosoq cristianokunaqa anchatamá munaqku iñiyninkupi yanapasqa kayta, yacharqakutaqmi pikunamanta chaskiytapas. Chaymi mana iskayrayaspanku Jesuspa nisqanmantawan ruwasqanmanta apostolkunapa yachachisqanta allinta uyariqku. Allintataqmi apostolkunaqa entiendechiqku Diospa Palabranpi Jesusmanta rimaq willakuykunatapas (Hech. 2:22-36). *

9. ¿Imaynatam apostolkunaqa qawachirqaku Jesuspa ovejankunata iñiyninkupi yanapasqankuta?

⁹ Apostolkunaqa sapa kutim Jesuspa ovejankunata iñiyninkupi yanapaqku. Qawasun chayllaraq iñiqkunapi huk sasachakuy rikuriruptin imayna allichasqankumanta. Chay sasachakuyqa mikuy imayna aypukusqanmantamá karqa. Griego rimaq viudakunam hebreo rimaq viudakunamantaqa mana allin atiendesqa karqaku. ¿Imaynatam apostolkunaqa kay sasachakuyta allicharqaku? ‘Chunka iskaynintin apostolkunam’ qanchis runakunata akllarurqaku chay ‘mikuy aypuyta paykunapa makinmanña churanankupaq’. Ichaqa, mikuy qoymantaqa apostolkunapaqqa aswan allinqa karqa iñiyninkupi allin kanankupaq cristianokunata yanapayninkum. Chaymi astawan kallpanchakuqku Diospa ‘Palabranta yachachiypi’ (Hech. 6:1-6).

10. ¿Imaynatam Jesucristoqa Jerusalenpi kaq apostolkunatawan ancianokunata servichikurqa?

¹⁰ Ichaqa 49 kaq watapaqqa, puchuruq apostolkunamanmi hukllawakurqaku allin yuyayniyoq ancianokuna (leey Hechos 15:1, 2). Chay apostolkunawan ancianokunam chay tiempopi karqaku Diospa llaqtanpi punta apaqkuna, paykunaqa Jerusalenpim tarikurqaku. Señorninchik Jesucristom lliw iñiqkunapa Uman kasqanrayku, paykunata servichikurqa Diospa Palabranmanta allinta entiendechinankupaq hinaspa Diospa Gobiernonmanta willakuy imayna apakusqanta qawanankupaqpas (Hech. 15:6-29; 21:17-19; Col. 1:18).

11, 12. a) ¿Imataq qawachiwanchik Jesuspa servichikusqan punta apaqkunata Jehova Dios bendecisqanmanta? b) ¿Imanasqataq Jesuspa servichikusqan punta apaqkunaqa suti reqsiylla karqaku?

¹¹ Jesucristoqa Diospa llaqtanpi punta apaqkunatam chay tiempopi servichikurqa lliw cristianokunata iñiyninkupi yanapananpaq. ¿Jehova Diosqa bendecirqachu chay punta apaqkunapa ruwasqankuta? Arí, bendecirqam. Hechos librom nin: “Ancianokunamantawan apostolkunamanta Jerusalen llaqtapi chaskimusqanku kamachikuytam [apostol Pablowan riqmasinkuna] purisqan llaqtakunapi llapa iñiqkunaman qorqaku. Chaynapim iñiqkuna aswan-aswan kallpanchakurqaku, sapa punchawtaqmi  wakinkunapas iñikuspanku paykunaman yapakurqa”, nispa (Hech. 16:4, 5). Qawasqanchikman hinaqa, Jerusalenpi chay punta apaq aslla runakunata kasukusqankuraykum cristianokunaqa aswan-aswan yapakurqaku. Chayna kasqanmi sutillata qawachin Jesucristopa servichikusqan punta apaqkunata Jehova Dios chaskisqanmanta. Ama qonqasunchu, Diospa llaqtan astawan yapakunanpaqqa Diospa yanapakuyninmantam kanqa (Prov. 10:22; 1 Cor. 3:6, 7).

¹² Kaykamam qawaramunchik Jesusqa aslla runakunawan achkallaña runakunata mikuchichkaq hina iñiyninkupi yanapasqanmanta. Lliw cristianokuna iñiyninkupi yanapasqa kanankupaq Jesuspa servichikusqanqa, suti reqsiyllam karqa chay tiempopi. Diospa llaqtanpi punta apaq apostolkunaqa milagrokuna ruwasqankuwanmi sutillata qawachiqku Diospa yanapasqan kasqankuta. Hechos 5:12 nin: “Apostolkunam Diospa atiyninwan admirakuypaq milagrokunata runakunapi ruraqku”, nispa. * Chaynaqa, manamá pi cristianopas kaynataqa tapukunmankuchu karqa: “¿Pikunatam Jesucristoqa servichikun qatiqnin ovejankunata iñiyninpi yanapananpaq?”, nispaqa. Ichaqa, 100 kaq watakunapaqqa manañam chaynañachu karqa.

13, 14. a) ¿Imaynatam cristianokunapa contranpi hatarinankupaq Jesuspa willakusqanqa cumplikurqa, hinaspa haykapim cumplikurqa? b) ¿Imaynatam cheqap cristianokunapa contranpi runakunaqa hatarimunanku karqa? (Qaway tukuyninpi 5 kaq willakuyta.)

¹³ Jesusqa willakurqañam cheqap cristianokunapa contranpi runakuna hatarinankumanta. Huk kaqnin rikchanachisqanpim Jesusqa willakurqa trigopa (hanaq pachapaq cristianokuna) tarpusqa kasqanman cebadillata (pantay cristianokuna) tarpunankumanta. Willakurqataqmi cosecha tiempokama kuska wiñanankumanta, chayqa tukupay tiempokunapim kanan karqa (Mat. 13:24-30, 36-43). Chay willakusqanqa manamá unay tiemporaqchu pasanan karqa cumplikunanpaqqa. *

¹⁴ Punta cristianokunapa tiemponpiqa wakinpim pantay yachachiqkuna rikurimuq. Ichaqa Jesuspa apostolninkunam ‘harkakurqaku’, chaymi pantay yachachikuykunaqa mana mirarurqachu (2 Tes. 2:3, 6, 7). Lliw apostolkuna wañukuptinkum ichaqa, pantay yachachiqkunaqa achkallaña rikuriramurqa. Hinaptinmi trigowan cebadillaqa unay tiempo kuska wiñarqaku. Chay tiempokunapiqa cebadillaqa achkallañam wiñarurqa, trigowan tupanachisqa cheqap cristianokunam ichaqa aschalla karqaku. Chaypiqa manamá karqachu cristianokunata iñiyninkupi yanapaq punta apaqkunaqa. Ichaqa chayna tarikusqankuqa cambiananmi karqa, ¿haykapi?

15, 16. ¿Imanasqam ancha allin karqa Biblia Estudiaqkuna Diospa palabranta allinta estudiasqankuqa, hinaspa ima tapukuytam ruwakuchwan?

¹⁵ Tiempopa risqanman hinam, achka runakuna Bibliapa cheqap yachachikuyninkunamanta astawan yachayta munarqaku. 1870 watakunapim cheqap yachachikuykunata maskaq aslla runakuna, cebadillakunawan tupaq pantay cristianokunamanta sapaqchakuspanku huñunakuyta qallaykurqaku. Paykunaqa Biblia Estudiaqkuna nispam sutichakurqaku, hinaspam tukuy sonqonkuwan chaynataq humildadwan Diospa Palabranta allinta estudiayta qallaykurqaku (Mat. 11:25).

¹⁶ Bibliata allinta estudiasqankuqa ancha allinmi karqa. Paykunaqa sutillatam qawachirqaku mayqan yachachikuykuna pantay kasqanmanta, hinaspankum chay cheqap yachachikuykunata qellqakunapi horqospanku runakunaman aypurqaku. Chay ruwasqankuqa cheqapmanta yachay munaq achka runakunapa sonqonmanmi chayarqa. Chaymi kaynata tapukuchwan: ¿yaqachu 1914 kaq watapa ñawpaqninpi rikuriramuq chay Biblia Estudiaqkuna karqaku Jesucristopa servichikusqan cristianokuna, chaynapi ovejankunata iñiyninpi yanapananpaq? Manamá. Trigowan cebadillaqa hinallaraqmi kuska wiñachkarqaku, chaymi Jesus servichikunanpaq kaq cristianokunaqa chay tiempopiqa  manaraq karqakuraqchu. Cheqap cristianokunamanta pantay cristianokuna rakisqa kanan tiempoqa manaraqmi chayamurqaraqchu.

17. ¿Bibliapa ima wakin willakuyninkunam cumplikuyta qallaykurqa 1914 kaq watapi?

¹⁷ Pasaq yachachikuypi qawamusqanchikman hinam, 1914 kaq watapi cosecha tiempoqa qallaykurqa. Chay watamantapacham Bibliapa wakin willakuyninkuna cumplikuyta qallaykurqa. Chay watapim Jesusqa Diospa gobiernonpi Rey kananpaq churasqa karqa, qallaykurqataqmi tukupay tiempokunapas (Apoc. 11:15). Chaymantapas, 1914 watamanta 1919 watapa qallariynin killakunakamam, Jesucristoqa Taytanta yanaparqa Diospa templon imayna tarikusqanta qawamuypi hinaspa limpiaypi (Mal. 3:1-4). * Chaymantañataqmi, 1919 watamantapacha qallaykunan karqa trigopa huñusqa kasqan. Chayraqmá chayaramurqa Jesuspa ovejankuna iñiyninkupi yanapasqa kanankupaq huk sirvienteta churananpaq tiempoqa.

18. ¿Imatam Jesusqa willakurqa tukupay tiempokunamanta rimaspan, hinaspa ima tapukuymi karqa tukupay tiempokuna qallaykuptin?

¹⁸ Tukupay tiempokunamanta rimaspanmi Jesusqa willakurqa “imam horapi mikuchinanpaq” huk sirvienteta churananmanta (Mat. 24:45-47). ¿Pitaq chay sirvienteqa kanan karqa? Punta cristianokunapa tiemponpi ruwasqanman hinam Jesusqa achkallaña runakunata aslla runakunawan mikuchichkaq hina iñiyninkupi yanapanan karqa. Ichaqa tukupay tiempokuna qallaykuptinmi kay ancha allin tapukuy karqa: ¿pikunataq karqaku chay aslla kaqkunaqa? Qatiqnin yachachikuypim chay tapukuymanta qawasun hinaspa Jesuspa wakin willakusqanmantapas.