1. a) Rimarimuy trigomantawan cebadilla rikchanachiymanta. b) ¿Imaynatam Jesusqa entiendechirqa chay trigomantawan cebadillamanta rikchanachiyta?

DIOSPA munaychakuyninmanta Jesuspa huknin rikchanachisqanmi willawanchik huk runa chakranpi trigota tarpuruptin enemigon riruspan cebadillata trigoman chaqchurusqanmanta. Chay cebadillaqa wiñaramuspanmi trigotapas masyarurqaraq, patronmi ichaqa runankunata kamachirqa ‘cosechakama kuska wiñananpaq’. Chaymantañataqmi cosecha tiempopi chay cebadillaqa kañasqa karqa, trigoñataqmi huñusqa karqa. ¿Ima ninantaq kay rikchanachiyqa? Kikin Jesusmi willakurqa chay rikchanachiy ima ninan kasqanmanta (leey Mateo 13:24-30, 37-43). Hinaptinqa, qawasunyá Jesuspa chay rikchanachisqan ima ninanmanta (qaway “Trigomantawan cebadillamanta” niq recuadrota).

2. a) ¿Imatam qawachiwanchik tarpuq runapa chakranpi tukuy pasakusqanqa? b) ¿Imamantam kay yachachikuypi astawan qawasun?

² Chay tarpuq runapa chakranpi tukuy pasakusqanqa, qawachinmi imaynata hinaspa haykapi Jesus lliw runakunamanta rikchanachisqa trigota otaq hanaq pachapi paywan kamachinankupaq suyakuyniyoq cristianokunata huñunanmanta. Pentecostes 33 watapim tarpuyqa qallaykurqa. Cosechañataqmi tukunqa tukupay tiempokunapi kay Pachapiraq kaq hanaq pachaman rinankupaq suyakuyniyoq cristianokuna sellasqa kaptinku hinaspa hanaq pachaman riptinku (Mat. 24:31; Apoc. 7:1-4). Orqopa puntanmantaqa muyuriqninchikpi tukuy imatam allinta qawanchik, chaynam Jesuspa willakusqan rikchanachiypas allinta yanapawanchik chay tiempomanta kunan tiemponchikkama imakuna pasakunanmanta allinta entiendenapaq. Jesuspa rikchanachisqanqa qawachiwanchikmi tarpuy tiempo, wiñanan tiempo hinaspa cosecha tiempo kasqanmanta. Kay yachachikuypim astawan qawasunchik cosecha tiempomanta. *

3. a) ¿Imataq pasakurqa punta cristianokunapa tiemponpi, 100 kaq wata pasayta? b) ¿Ima tapukuymi kan Mateo 13:28 nisqanpi, hinaspa pikunataq tapurqaku? (Qawaytaq 2 kaq willakuyta.)

³ Punta cristianokunapa tiemponpi, 100 kaq wata pasaytam,  cristiano tukuqkuna rikuriramusqanwan ‘chakrapi’ ‘cebadillaqa rikurirurqa’ (Mat. 13:26). Chaymantañataqmi, 300 kaq watakunapaqqa kay cristiano tukuqkunaqa achkallaña karqaku hanaq pachapaq cheqap cristianokunamantaqa. Yuyarisun: Jesuspa rikchanachisqanpiqa, runakunam patronninta kaynata tapurqaku: “¿Munankichu cebadilla qoraramunaykuta?”, nispa (Mat. 13:28). * ¿Imatam payqa nirqa?

4. a) ¿Imatam qawachiwanchik Patron Jesuspa nisqanqa? b) ¿Haykapitaq trigoman rikchakuq cristianokunaqa suti rikuyllaña karqa?

⁴ Trigomantawan cebadillamanta rimaspanmi Patron Jesucristo nirqa: “Kuskayá wiñachun cosechakama”, nispa. Chayna nisqanmi qawachiwanchik trigowan rikchanachisqa hanaq pachaman rinankupaq suyakuyniyoq cristianokunaqa, punta cristianokunapa tiemponmanta kunan tiemponchikkama kay Pachapi haykapipas kasqankuta. Chayna kasqanmi astawan qawakurqa qatiqninkunaman Jesuspa kayna nisqanpi: “Sapa punchawmi ñoqaqa qamkunawan kasaq tukupay tiempokama”, nispa (Mat. 28:20, NM). Hinaptinqa, hanaq pachaman riq cristianokunaqa sapa punchawmi tukupay tiempokama Jesuspa waqaychasqan kananku karqa. Cebadillaman rikchakuq mana allin cristianokunawan kuska kasqankuraykum, mana allintaqa yachanchikchu chay watakunapi trigoman rikchakuq kaqkuna pikuna kasqankumantaqa. Ichaqa, yaqa 30 wata cosecha tiempo qallarinanpaq kachkaptinmi trigoqa suti rikuyllaña karqa. ¿Imataq chaymantaqa pasakurqa?

5. ¿Imaynatam Malaquiaspa willakusqan cumplikurqa punta cristianokunapa tiemponpi?

⁵ Trigomantawan cebadillamanta rikchanachiyta Jesus manaraq willachkaptinmi, pachaknintin watakuna ñawpaqtaraq Jehova Diosqa Malaquiasta qellqachirqa chay rikchanachiywan tupaq kaqkunamanta (leey Malaquias 3:1-4). Bautizaq Juanmi ‘willakuqqa’ karqa, paymi ñanta allicharqa (Mat.  11:10, 11). Bautizaq Juan 29 watapi chayaramuptinmi, Israel nacionpa chuyanchasqa kayninqa hichpallapiña kachkarqa. “Contratomanta willakuqqa” Jesusmi karqa. Paymi iskay kutipi mana allin ruwaykunata Jerusalen Templomanta limpiarqa. Punta kaqmi karqa Diosmanta willakuyta qallaykusqan tiempopi, hukninñataqmi karqa tukuyninpi (Mat. 21:12, 13; Juan 2:14-17). Qawasqanchikman hinaqa limpiasqan tiempoqa achka watakunam karqa.

6. a) ¿Imaynatam Malaquiaspa willakusqanqa kay tiempokunapi cumplikurqa? b) ¿Ima tiempokunapim Jesusqa Diospa templon imayna tarikusqanta qawaq hamurqa? (Qawaytaq 3 kaq willakuyta.)

⁶ ¿Imaynatam Malaquiaspa willakusqanqa kay tiempokunapi cumplikurqa? Manaraq 1914 wata chayamuchkaptinmi, Charles Russell hinaspa yanapaqninkuna Bautizaq Juanpa ruwasqanman hina ruwarqaku. Paymi Bibliapa cheqap yachachikuykunata kaqmanta rikurichiyta qallaykurqa. Chay Biblia Estudiaqkunam Jesucristopa wañukuynin ima ninan kasqanmanta allinta entiendechirqaku, qawachirqakutaqmi infiernomanta yachachikuy pantay kasqanta hinaspa gentilkunapa tukunan tiempo hichpallapiña kasqanmantapas. Ichaqa, religionniyoq achka runakunam nirqaku cristianokuna kasqankuta. ¿Paykunamanta mayqantaq Jesuspa rikchanachisqan trigoqa karqaku? Chay tapukuyta kutichinapaqmi, señorninchik Jesucristo 1914 watapi Diospa templon imayna tarikusqanta qawaq hamurqa. Chayna qawaq hamusqanqa hinaspa chuyanchasqanqa 1914 watamanta 1919 watapa partenkamam karqa. *

7. ¿Imatam Jesusqa tarirurqa 1914 watapi qawaq hamusqanpi?

⁷ ¿Imatam Jesusqa tarirurqa qawaq hamusqanpi? Tarirurqam Diospa munaynin ruwaq Biblia Estudiaqkunata, paykunaqa 30 masnin watañam kallpankutawan kapuqninkuta servichikuchkarqaku Diosmanta willakuypi. * ¡Maynatachá Jesuswan  angelkunaqa kusikurqaku chay trigowan tupaq aslla cristianokuna, Satanaspa tarpusqan cebadillawan mana chinkarusqankumantaqa! Chayna kaptinpas, ‘Leviy castakunaqa’ otaq hanaq pachapaq chay cristianokunaqa, ‘chuyanchasqa’ kaytam necesitarqaku (Mal. 3:2, 3; 1 Ped. 4:17). ¿Imanasqa?

8. ¿Imam pasakurqa 1914 wata qepaman?

⁸ Biblia Estudiaqkunamanta wakinkum, llumpayta hukmanyarurqaku 1914 watapa tukuyninpi hanaq pachaman mana risqankurayku. Chaymantapas, 1915 hinaspa 1916 watakunapi llumpay harkakuy kasqanraykum Diosmanta willakuyninku sayarurqa. 1916 watapi octubre killapi Russell wañukuptinpas, paykuna ukupim llumpay sasachakuy karqa. Watch Tower Bible and Tract Society nisqapi qanchis punta apaqkunamantam, tawa cristianokuna Rutherford iñiqmasinchik Diospa llaqtanpi punta apaq kananpaq tanteasqankupa contranpi hoqarikururqaku. Paykunaqa huk cristianokunatapas chayna kanankupaqmi kallpancharqaku, ichaqa 1917 watapa agosto killanpim Betel wasimanta qarqosqa karqaku. Chaynatam Diospa llaqtanqa chuyanchasqa karqa. Wakinkunañataqmi runakunata manchakusqankurayku Dios serviyninkuta saqerurqaku. Biblia Estudiaqkunamanta yaqa llapallankum ichaqa, Jesuspa chuyanchasqanta chaskikuspanku cambiayta qallaykurqaku. Chayraykum Jesusqa trigoman rikchakuq cheqap cristianokunapaq hapirqa. “Cristianom kani” niq pantay religionkunatawan congregacionpi mana kasukuq cristianokunatam ichaqa qepancharurqa (Mal. 3:5; 2 Tim. 2:19). ¿Imam chaymanta pasakurqa? Chaypaq hinalla trigomantawan cebadilla rikchanachiymanta qawasun.

9, 10. a) ¿Imatam cosecha tiempomanta qawasunchik? b) ¿Imam cosecha tiempopiqa puntata pasakurqa?

⁹ Jesusmi nirqa: “Cosechaqa kay pachapa puchukayninmi [“tukupay tiempom”, NM]”, nispa (Mat. 13:39). Chay cosecha tiempoqa 1914 watapim qallaykurqa. Qatiqninpim qawasun chay cosecha tiempopi ima pichqa kaqkuna pasakunanmanta.

¹⁰ Punta kaq: cebadillam huñusqa kanan karqa. Jesusmi nirqa: ‘Kuskayá wiñachun cosechakama, chaypiñam llamkaqkunata kamachisaq cebadillata puntata ruturuspa ramillan-ramillan watanankupaq [“huñunankupaq”, NM]’, nispa. 1914 wata qepamanmi angelkunaqa cebadillaman rikchakuq cristiano tukuqkunata ‘huñuyta’ qallaykurqa, ‘Diospa munaychakusqanpaq kaqkunamanta’ otaq hanaq pachapaq cristianokunamanta rakispa (Mat. 13:30, 38, 41).

11. ¿Ima ruwayninkuwantaq cheqap cristianokunaqa kunankama sutillata reqsichikunku?

¹¹ Cebadillapa huñusqa kasqan tiempopiqa, sutillañam qawakurqa mayqan trigo kasqanqa (Apoc. 18:1, 4). 1919 watapaqqa sutillam qawakurqa Hatun Babiloniapa wichiykusqanqa, chayqa karqa cheqap cristianokuna pantay yachachikuykunamanta librakuruptinkum. Ichaqa, ¿ima ruwayninkuwantaq cheqap cristianokunaqa sutillata reqsichikurqaku? Diosmanta willakuyninkuwanmi. Biblia Estudiaqkunapa punta apaqninkuqa kallpanchaytam qallaykurqaku Diospa Gobiernonmanta runakunaman willayqa ancha allin kasqanmanta. Qawasun: A quiénes se les confía la obra (To Whom the Work Is Entrusted) sutiyoq folletom hanaq pachapaq lliw cristianokunata kallpancharqa wasin-wasin Diosmanta willakunankupaq, chay folletoqa 1919 watapim lloqsimurqa. Chaypim nirqa: “Chay ruwayqa sasaniraqmi rikchakuwachwan, ichaqa Señorninchikpa kamachisqanmi, yanapakuyninwanqa atisunmi ruwaytaqa. Qamkunapaqqa mayna kusikunapaqmi chaypi yanapakuynikichikqa”, nispa. ¿Imatam ruwarqaku cheqap cristianokunaqa? 1922 watapi lloqsimuq Willakuq qellqapa nisqanman hinaqa, astawanmi Biblia Estudiaqkunaqa Diosmanta willakuyta qallaykurqaku. Pisi tiempollamantam Diosman sonqo cristianokunaqa wasin-wasin predicasqankuwan reqsichikuyta qallaykurqaku, ¡kunanpas chaynallamá kachkan!

12. ¿Haykapimantam trigoqa huñusqa karqa?

¹² Iskay kaq: trigom taqeman huñusqa kanan karqa. Jesusmi angelkunata kaynata kamachirqa: ‘Trigotañataq taqeyman waqaychamuychik [otaq huñumuychik]’, nispa (Mat. 13:30). 1919 watamantapacham hanaq pachapaq cristianokunaqa chuyanchasqa congregacionpi huñusqa kayta qallaykurqaku. Ichaqa, ¿imatam nichwan tukupay tiempokunapi  hinallaraq kay Pachapi kawsaq hanaq pachaman rinankupaq suyakuyniyoq cristianokunamanta? Paykunaqa qalaypaqmi huñusqa kanqaku hanaq pachaman riptinku (Dan. 7:18, 22, 27).

13. ¿Imatam Apocalipsis 18:7 nin Hatun Babilonia hinaspa chaypa parten kaq cristiano tukuqkunapa imayna kasqankumanta?

¹³ Kimsa kaq: waqayllawanñam kirunkutapas kirichichinanku karqa. Cebadillata angelkuna ramillan-ramillan huñurusqanku qepaman, ¿imam pasakurqa? Cebadillawan rikchanachisqa cristiano tukuqkunamanta rimaspanmi Jesus nirqa: “Chaypim waqayllawanña kirunkutapas kirichichichinqaku”, nispa (Mat. 13:42). ¿Chay willakuy cumplikuchkanchu kunan tiempopi? Manamá. Hatun Babiloniaqa hinaspa chaypa parten kaq cristiano tukuqkunaqa kunan tiempopim ninku: “Reinañam tiyachkani ñoqaqa”, “manam viudachu kani ñoqaqa”, “manam waqasaqchu ñoqaqa”, nispa (Apoc. 18:7). Arí, cristiano tukuqkunaqa piensankum imapipas kamachikusqankuta. Chaymi hatunchakuspanku piensanku gobiernokunapa hawanpi Reina hina tiyasqankuta. Cebadillawan rikchanachisqa runakunaqa manaraqmi llakikuypiqa tarikunkuraqchu, aswanqa hatunchakuchkankum. Ichaqa ñam chayqa cambiananpaqña kachkan.

14. a) ¿Haykapim cristiano tukuqkunapa kirunkupas kirichichinqa hinaspa imanasqa? b) ¿Imaynatam Mateo 13:42 nisqan mosoq yachachikuyqa tupan Salmo 112:10 nisqanwan? (Qaway 5 kaq willakuyta.)

¹⁴ Llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapi lliw pantay religionkuna puchukachisqa kasqan qepamanqa, lliw runankunam maypipas pakakunankupaq maskanqaku. Ichaqa manamá tarinqakuchu (Luc. 23:30; Apoc. 6:15-17). Maymanpas mana riyta atispankum hukmanyasqallaña waqanqaku, piñakuymantam kirunkupas kirichichinqa. Jesuspa willakusqanman hinam paykunaqa “qaparkachaspa waqanqaku” (Mat. 24:30; Apoc. 1:7). *

15. ¿Imataq pasanqa cebadillawanqa, hinaspa haykapitaq chayqa kanqa?

¹⁵ Tawa kaq: cebadillam rupachkaq hornoman wischusqa kanan karqa. ¿Imataq pasanqa ramillan-ramillan huñusqa cebadillawan? Chaykunataqa angelkunam ‘rupachkaq hornoman wischuykunqaku’ (Mat. 13:42). Chaywanqa wiñaypaq puchukachisqa kanankumantam Bibliaqa nichkan. Chaynaqa, pantay religionkunapa runankunaqa llumpa-llumpay ñakariy tukuyninpim otaq Armagedon guerrapim puchukachisqa kanqaku (Mal. 4:1).

16, 17. a) ¿Ima willakuywantaq Jesusqa rikchanachisqanta tukurqa? b) ¿Imanasqam ninchik chay willakusqanqa chayraq cumplikunanmanta?

¹⁶ Pichqa kaq: allin ruwaqkunam inti hina kancharinanku karqa. Jesusmi rimasqan rikchanachiyta kaynata nispan tukurqa: “Mana huchallikuqkunam ichaqa [“Chay tiempopim allin ruwaqkunaqa”, NM] Dios Taytankupa munaychakusqanpi inti hina kancharinqaku”, nispa (Mat. 13:43). ¿Haykapi hinaspa maypim chayqa pasakunqa? Chay willakuyqa chayraqmi cumplikunqa, ichaqa hanaq pachapim kanqa manam kay Pachapichu. * ¿Imanasqam chaynata ninchik? Chaymanta qatiqninpi qawasun.

 ¹⁷ Puntata qawasun haykapi Jesuspa willakusqan cumplikunanmanta. Paymi nirqa: “Chay tiempopim allin ruwaqkunaqa [. . .] inti hina kancharinqaku”, nispa. “Chay tiempopim” nispanqa, Jesusqa sutillatam rimachkarqa rupachkaq hornoman cebadillata wischusqanku tiempomanta. Chayqa pasakunqa llumpa-llumpay ñakariy tiempopa tukuyninpim. Chaypitaqmi hanaq pachapaq cristianokunapas “inti hina kancharinqaku”. Kunanñataq qawasun maypi chay pasakunanmanta. Jesusqa nirqam allin ruwaqkunaqa ‘Taytankupa munaychakusqanpi inti hina kancharinankumanta’. ¿Ima ninantaq chayqa? Kay Pachapiraq kaq lliw hanaq pachaman riq cristianokunam, llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapi pantay religionkuna puchukachisqa kasqan qepaman wiñaypaq sellasqaña kanqaku. Hinaptinmi Jesuspa willakusqanman hina, paykunaqa hanaq pachapi huñusqa kanqaku (Mat. 24:31). Chaypim “Taytankupa munaychakusqanpi inti hina kancharinqaku”, chaymantañataq Armagedon guerra pasayllata ‘Carneropa casarakuyninpi’ Jesuspa novian kanqaku (Apoc. 19:6-9).

18, 19. ¿Imaynatam Jesuspa willakusqan rikchanachiyqa yanapawanchik?

¹⁸ ¿Imaynatam Jesuspa willakusqan rikchanachiyqa yanapawanchik? Qawasun kimsa kaqkunapi yanapawasqanchikmanta. Punta kaq: chay rikchanachiyqa yanapawanchikmi, Jehova Dios imanasqa mana allin runakunata manaraq chinkachisqanmanta entiendenapaq. Payqa chay “ñutupanapaq manka hina castigopaqña” kaqkunatam ‘pacienciakuspan aguantarqa’ ‘kuyayllapaq mankakunata’ otaq trigowan rikchanachisqa cristianokunata huñunanpaq (Rom. 9:22-24). * Iskay kaq: iñiyninchiktam kallpanchan. Diospa piñakuynin punchaw asuykamusqanman hinam, cheqniwaqninchikkunaqa astawan contranchikpi churakunqaku, ichaqa ‘manam vencewasunchu paykunaqa’ (leey Jeremias 1:19). Trigoman rikchakuq cristianokunata pachaknintin watakunapi Jehova Dios waqaychasqanman hinam, Jesuspas “sapa punchaw” ñoqanchikwan hamuq punchawkunapipas kanqa (Mat. 28:20).

¹⁹ Kimsa kaq: Jesuspa willakusqan rikchanachiyqa yanapawanchikmi pikuna trigo kasqanta yachanapaq. ¿Imanasqam chayqa ancha allin? Pikuna trigo kasqanmanta yachaspallam allintapuni entiendesun Jesuspa willakusqanman hina “allin yuyayniyoq confianza sirviente” pi kasqanmanta (Mat. 24:45). Kaymantam qatiqninpi iskaynin yachachikuykuna rimachkanqa.