1. ¿Imaynam Jesusqa karqa kay Pachapi kaspan?

KAY Pachapi Jesus kachkaspanqa manam kikillanpaqchu kawsarqa. Payqa kikinpa munasqanta qepanchaspanmi Diospa munayninta ruwarqa (Juan 5:30). Wañunankama Diosman sonqo kasqanwanmi cheqaptapuni qawachirqa hukkunarayku kawsasqanta (Filip. 2:8).

2. a) ¿Ima ninantaq kikillanchikpaq mana kawsayqa? b) ¿Imanasqataq hukkunarayku imapas munasqanchikta qepanchananchik?

² Jesuspa qatiqninkuna kasqanchikraykum, pay hina mana kikillanchikpaqchu kawsananchik. Chaynaqa, ¿ima ninantaq kikillanchikpaq mana kawsayqa? Chay ninanqa, imapas munasqanchikta qepanchaspa hukkunapa allinninta maskaymi. Chayqa manamá tupanchu kikillanchikpaq imatapas munaywanqa (leey Mateo 16:24). Imapas munasqanchikta hukkunarayku qepanchayqa, yanapawasuntaqmi kikinchikpa munasqanchikta mana puntapi churanapaq (Filip. 2:3, 4). Jesuspa nisqanman hina chayna kayqa, ancha allinmi Jehova Dios serviyninchikpi ¿imanasqa? Hukkunata yanapanapaqqa kuyakuyniyoqmi kananchik. Chay kuyakuymi qawachin Jesuspa cheqap qatiqninkuna kasqanchikta (Juan 13:34, 35). Enteron pachapim Diospa serviqninkunaqa hukkunata yanapay munaq runakuna kanku. Paykunawan huk sonqolla kasqanchikraykum achka bendicionkunata chaskinchik.

3. ¿Imataq yanapakuy munasqanchikta pisi-pisimanta chinkarachinman?

 ³ Ichaqa pantaq kasqanchikraykum kikillanchikpaq munaq kanchik, chaymi pisi-pisimanta yanapakuy munasqanchikta chinkarachinman. Adanwan Evapas kikillanpaq munaq kasqankutam qawachirqaku. Evaqa Dios hina kaytam munarqa, Adanñataqmi Evawan kayta munaspan Unanchaqninta qepancharurqa (Gen. 3:5, 6). Satanasmi paykunata Jehova Dios yupaychayninkumanta karuncharurqa, hinaspam chaymantapacha lliw runakunata hikutan kikillanpaq munaq kanankupaq. Jesustapas chayna kananpaqmi hikutarqa (Mat. 4:1-9). Kunan tiempopipas, Satanasqa yaqa lliw runakunatam toqllanman wichiykachin, chaymi kikillanpaq munaq runakuna kanku. Chayraykum rikchan-rikchanlla kananchik paykuna hina mana kanapaq (Efes. 2:2).

4. a) ¿Atichwanchu kikillanchikpaq munaq kasqanchikta chinkarachiyta? b) ¿Ima tapukuykunatam qatiqninpi kutichisun?

⁴ Kikillanchikpaq munaq kaytaqa kaywanmi tupachichwan: ima fierrotapas rupaypi hinaspa parapi saqeruptinchikqa akaytam qallaykunman. May kasqallanpi saqeruptinchikqa, pisi-pisimantam chay fierroqa qalayta akaruspan manaña servikunmanñachu. Kunan tiempopiqa manamá atichwanchu pantaq kasqanchiktawan kikillanchikpaq munaq kasqanchikta chinkarachiytaqa, ichaqa rikchan-rikchanllamá kananchik mana chayna rikurirunapaq (1 Cor. 9:26, 27). ¿Imaynatam musyakuchwan kikillanchikpaq otaq mana kikillanchikpaq munaq kasqanchikta? ¿Imatam ruwachwan munasqanchikta qepanchaspa hukkunata astawan yanapanapaq?

5. a) ¿Imanasqam Bibliaqa espejo hina? (Qawariy 7 kaq paginapi dibujota.) b) Bibliata leespaqa, ¿imatam mana ruwananchikchu?

⁵ Espejoqa imayna rikchayniyoq kasqanchikta qawakunapaqmi yanapawanchik. Chaynallataqmi Bibliapas sonqonchikpi imayna kasqanchikta qawakuspa cambianapaq yanapawanchik (leey Santiago 1:22-25). Ichaqa, allintam espejotaqa servichikunanchik sumaqta yanapawananchikpaqqa. Utqaylla qawakuspaqa, yaqapaschá uyanchikpi imapas kasqanta mana musyakusunchu. Chaymantapas, waqtanpakuykuspa qawakuspanchikqa ichapas hukpa uyanta rikuchkachwan. Bibliapas allinta yanapawananchikpaqqa otaq sichu kikillanchikpaq munaq kasqanchikta qawachiwananchikpaqqa, manam utqayllamanchu nitaq hukkunapa pantasqankuta qawachinallapaqchu leenanchik.

6. ¿Imaynatam Bibliapa nisqanta mana qonqaspa kasukuchwan?

⁶ Ichapas sapa kuti otaq sapa punchaw Bibliata leechkanchik, chaywanpas yaqapaschá kikillanchikpaq munayqa sonqonchikpi mana musyaylla sapichakuchkanman. ¿Imaynam chayqa kanman? Kaypi piensariy: Santiagopa rimasqanpiqa chay runaqa manam utqayllamanchu espejopiqa ‘qawakun’. Santiagopa rimasqan ‘qawakuyqa’ griego rimaypiqa tupanmi “allintapuni qawakuywan”. Chaynaqa, ¿ima mana allintataq chay runaqa ruwan? Chay willakuymi nin: “Pasakuspanñataq[mi] chaylla qonqarun imaynam kasqanta”, nispa. Arí, chay runaqa pasakuspanmi mana imatapas ruwanchu cambiananpaq. Ichaqa, Bibliawan allinta yanapachikuq runaqa, manam qawayllachu-qawan aswanqa ‘mana qonqaspanmi kasukun’. Biblia leeyta saqerunanmantaqa hinalla leenanpaq hinaspa chayman hina kawsananpaqmi kallpanchakun. Jesuspas nirqam: “Sichu qamkuna seguinkichik nisqaykunata hinaspaqa cheqap discipuloykunam kankichik”, nispa (Juan 8:31).

7. ¿Imaynatam Bibliata servichikuchwan kikillanchikpaq munasqanchikta atipanapaq?

⁷ Chaynaqa, kikillanchikpaq munaq kasqanchikwan mana atipachikunapaqqa, Bibliatam allinta estudiananchik. Chaynata  ruwaspanchikmi musyakusun imakunapi astawan kallpanchakunamanta. Ichaqa manamá chayllatachu ruwananchik, kallpanchakunanchiktaqmi aswan allinta estudianapaq. Bibliapa imapas willakuyninta allinta entienderuspaqa chaypi kasqaykita piensay hinaspa tapukuy: “¿Imatam ñoqaqa ruwayman karqa? ¿Allintachu tanteayman karqa?”, nispa. Chaymantapas, chay leesqanchikpi yuyaymanaspanchikmi kallpanchakunanchik chayman hina kawsanapaq (Mat. 7:24, 25). Qatiqninpi qawasun rey Saulmanta hinaspa apostol Pedromanta Bibliapa willakuyninkuna imayna yanapawananchikmanta.

8. ¿Imaynam rey Saulqa karqa kamachikuyninpa qallariyninpi, hinaspa imaynatam chayna kasqanta qawachirqa?

⁸ Rey Saulta ima pasasqanmi allinta qawachiwanchik kikillanchikpaq munaq kayqa hukkunata yanapanapaq harkawasqanchikta. Rey Saul kamachiyta qallaykuspanqa humilde runam karqa (1 Sam. 9:21). Makillanpi kachkaptinpas, payqa contranpi rimaq Israel runakunataqa manam wañuchiyta munarqachu (1 Sam. 10:27). Chaymantapas, payqa Diospa yanapakuynintam chaskirqa Amon casta runakunapa contranpi peleaspan. Reqsikurqataqmi Jehova Diospa yanapakuyninwan chay casta runakunata atiparusqankumanta (1 Sam. 11:6, 11-13).

9. ¿Imaynatam rey Saulqa kikillanpaq munaq rikurirurqa?

⁹ Ichaqa, imaynam fierropas pisi-pisimanta akaspan manaña servikunñachu, chaynam pisi-pisimanta hatunchakuyta hinaspa kikillanpaq munaq kayta rey Saulpas qallaykurqa. Amalec casta runakunata atiparuspanmi, payqa Diosta kasukunanmantaqa kikinpa munasqanta ruwarqa. Diospa kamachisqanman hina lliwta chinkachinanmantaqa payqa wakintam puchurachirqa. Chaymantapas, hatunchakuspanmi huk saywata hatarirachirqa (1 Sam. 15:3, 9, 12). Chaymantañataqmi, Diosmanta willakuq Samuel nirqa mana allin ruwarusqanmanta, Saulmi ichaqa mana reqsikuyta munarqachu. Wakin kasukusqanpi llumpayta reparaspanmi, payqa pantarusqanmanta runankunaman tumpaykurqa (1 Sam. 15:16-21). Chaymantapas, Jehova Dioswan amistadninpi piensananmantaqa, astawanmi piensarqa runakunawan allin reqsisqa kay munasqanpi (1 Sam. 15:30). ¿Imaynatam kay willakuyta espejota hina servichikuchwan munasqanchikta qepanchaspa hukkunata yanapanapaq?

10, 11. a) ¿Imatam yachachiwanchik Saulpa mana allin ruwasqanqa? b) ¿Imatam ruwananchik Saul hina mana rikurirunapaq?

¹⁰ Puntataqa, rey Saulpa mana allin ruwasqanqa yachachiwanchikmi kikillanchikpi mana hapipakunapaq. Ñawpaqpi mana kikillanchikpaq munaq kaspanchikpas, manam chayraykuchu nichwan hinalla chayna kanamanta (1 Tim. 4:10). Ama qonqasunchu, rey Saulqa allin runam karqa qallariypiqa, chaskirqataqmi Diospa favornintapas. Ichaqa manamá atiparqachu kikillanpaq munaq kasqantaqa. Chaymi Jehova Diosqa mana kasukusqanrayku qepancharurqa.

¹¹ Chaymantapas, manamá imakuna kasukusqallanchikpichu reparananchik, reparananchiktaqmi pantasqanchikkunapipas chaynapi cambianapaq. Chaynata mana ruwaspanchikqa espejopi qacha uya kasqanchikta mana qawakuspa mosoq pachallanchikta qawakuy hinam kanman. Saul hina mana llumpay hatunchakuq kaspapas, tukuy imapim rikchan-rikchanlla kananchik pay hina mana rikurirunapaq. Pipas consejota qowaptinchikqa reqsikusunyá, amayá mana kaqpaqqa hapisunchu nitaq hukkunamanqa tumpasunchu. Saul hina kanamantaqa chaskikusunyá (leey Salmo 141:5).

12. ¿Imaynatam kikillanchikpaq mana kawsayqa yanapawachwan hatun huchata ruwaruptinchik?

 ¹² Ichaqa, ¿imatam ruwachwan hatun huchata ruwaruspa? Saulqa llumpaytam repararqa runakunawan allin qawasqa kasqanpi, chayna kasqanmi mana yanaparqachu Dioswan allin kananpaq. Amayá paytaqa qatipakusunchu. Kikillanchikpaq mana kawsasqanchikmi tanqawasun penqakuyta qepanchaspa yanapakuyta maskanapaq (Prov. 28:13; Sant. 5:14-16). Huk cristianom 12 watanpi millakuypaq qalalla kaqkuna qawayta qallaykurqa hinaspanmi pakallapi hinalla qawarqa chunka wata masnin. Paymi nin: “Ancha sasam karqa señorayman hinaspa ancianokunaman willayqa. Willaykuspaymi ichaqa llasawaqniy qepimanta librakuruq hina tarikurqani. Wakin amistadniykunaqa hukmanyarurqakum siervo ministerial kasqayta saqesqaymanta, piensarqakum paykunata qepancharusqayta. Chayna kaptinpas, manam iskayrayanichu Jehova Dios kunan servisqaywan kusisqa kasqanmanta. Paypa imayna qawawasqanmi imamantapas aswan allinqa”, nispa.

13, 14. ¿Imanasqam ninchik Pedroqa wakinpi kikillanpi piensaq kasqanta qawachisqanmanta?

¹³ Apostol Pedroqa kikillanpi mana piensaq kasqantam qawachirqa Jesuswan kuska kasqanpi (Luc. 5:3-11). Chayna kaptinpas, wakinpiqa manam chayna kasqantachu qawachirqa. Huk kutipim Pedroqa piñakururqa Jacobowan Juan, Jesuspa munaychakusqanpi alleq lawninpi hinaspa ichoq lawninpi tiyanankupaq mañakuptinku. Ichapas chaynataqa piñakururqa huk kaqnin lawninpi kikin tiyayta munasqanrayku, paytamá Jesus nirqa sumaq ruwayniyoq kananmanta (Mat. 16:18, 19). Chaymantam Jesusqa Jacobota, Juanta, Pedrota hinaspa wakin apostolninkunata nirqa mana kikillankupi piensaq kanankupaq chaynataq mana hatunchakunankupaq (Mar. 10:35-45).

¹⁴ Chaynata nichkaptinpas Pedroqa yapatawanmi kikillanpi piensaq kasqanta qawachirqa. Jesusmi apostolninkunata nirqa llapanku qepancharunankumanta, Pedrom ichaqa wakiqninmanta hatunchakuspan paylla mana qepanchananmanta nirqa (Mat. 26:31-33). Ichaqa kikillanpi hapipakusqanraykum  chay tuta Jesusta qepancharurqa. Payqa imapas pasananta mana munaspanmi Jesusta kimsa kutikama negarurqa (Mat. 26:69-75).

15. ¿Imanasqam Pedropa imayna kasqanqa yanapawanchik?

¹⁵ Chayna kaptinpas, Pedroqa allin kaqkunatam ruwarqa qatipakunapaq. Payqa anchata kallpanchakuspan hinaspa chuya espiritupa yanapakuyninwanmi kikillanpi piensaq kasqanwanqa mana inturachikurqachu, aswanmi controlakuq hinaspa kuyakuq kasqanta qawachirqa (Gal. 5:22, 23). Chaymantapas, hukmanyananpaq hina sasachakuykunapim tarikurqa. Huk kutipim apostol Pablo runakunapa qayllanpi payta qaqcharurqa mana allin ruwarusqanmanta, hinaptinmi humildadwan chaskikurqa (Gal. 2:11-14). Pedroqa manamá Pablo chayna qaqchasqanmantaqa sientikururqachu, aswanmi kuyasqan wawqenta hina qawarqa (2 Ped. 3:15). Chayna kasqanmi yanapawananchik kikillanchikpi mana piensanapaq.

16. ¿Imaynatam ñakariykunapi tarikuspa kikillanchikpi mana piensasqanchikta qawachichwan?

¹⁶ ¿Imaynam tarikunchik ñakarichisqa kaspanchikqa? Pedrowan wakin apostolkunaqa Diosmanta willakusqankurayku presochasqa hinaspa maqasqa kaspankum, “llumpay kusisqallaña” tarikurqaku (Hech. 5:41). Ñoqanchikpas ñakariykunapi tarikuspaqa Pedrotam qatipakuchwan, hinaspam Jesus hina mana kikillanchikpaq kawsasqanchikta qawachichwan (leey 1 Pedro 2:20, 21). Chayna kayqa yanapawasuntaqmi haykapipas huk anciano corregiwaptinchik. Pedropa imayna kasqanta qatipakuspanchikmi mana sientikurunanchikchu (Ecl. 7:9).

17, 18. a) ¿Ima tapukuykunatam ruwakuchwan congregacionpi imatapas haypayta munaspanchik? b) ¿Imatam ruwachwan kikillanchikpaq munaq kasqanchikta musyakuspaqa?

¹⁷ Pedropa imayna kasqanqa yanapawanchiktaqmi Dios serviyninchikpi ima ruwaytapas haypanapaq. Chaypaqqa imapas munasqanchikta qepanchanapaqmi kallpanchakunanchik. Ichaqa amayá hukkunawan allin reqsisqa kayta munasqanchikraykuqa imatapas haypanapaqqa kallpanchakusunchu. Tapukusun: “¿Imanasqam Jehova Diosta astawan serviyta munani? ¿Yaqachu Jacobowan Juanpa mañakusqankuman hina allin reqsisqa kayta munaspay?”, nispa.

¹⁸ Kikillanchikpaq munaq kasqanchikta musyakuspaqa, Diostayá mañakusun mana chayna kanapaq. Chaymantañataq ñoqanchik alabasqa kananchikmantaqa kallpanchakusun tukuy imapi Jehova Dios hatunchasqa kananpaq (Sal. 86:11). Ichapas congregacionpi reqsisqa kanapaq kallpanchakunamantaqa, astawan kallpanchakuchwan chuya espiritupa rurunkunaman hina kawsanapaq. Wakinpiqa ichapas congregacionpi allinta yachachinapaq anchata kallpanchakuspanchik Salonta limpiaytañataq mana kaqpaqpas hapinchikchu. Chayna kaptinqa kallpanchakuchwanmi Romanos 12:16 (leey) nisqanta kasukunapaq.

19. ¿Imatam ruwachwan Bibliapi qawakuspa pantaq kasqanchikwan mana hukmanyanapaq?

¹⁹ Espejopi hina Bibliapi qawakuspa imapipas pantasqanchikta musyakuspaqa yaqapaschá hukmanyasun. Chayna kaptinqa, yuyarisun Santiagopa tupanachisqanta. Santiagopa nisqanman hinaqa mana qonqaspam Diospa ‘alli-allin leyninta’ kasukunanchik (Sant. 1:25). Arí, tukuy chaypi niwasqanchikta mana qonqaspanchikmi hinalla kallpanchakunanchik aswan allin kanapaq. Chaynaqa, amayá llumpaytaqa hukmanyaychu pantaq kasqaykiwanqa, llapanchikmi pantaq runakuna kanchik (leey Eclesiastes 7:20). Jehova Diosqa wakin serviqninkunata yanapasqanman hinam qamtapas yanapayta munasunki. Sichu qam Bibliapa yachachikuyninkunata kasukunki chaynataq mana kikillaykipaq munaq kanaykipaq kallpanchakunki, hinaspaqa Diospa chaskisqan kaspaykim achka bendicionkunata tarinki.