1, 2. (1) ¿Imaynam Colosas llaqtapi cristianokunaqa kachkarqaku? (2) ¿Imatam paykunaman apostol Pablo nirqa?

PUNTA cristianokunapa tiemponpim Colosas llaqtapi cristianokunaqa mana huk sonqollachu kachkarqaku. Wakinkum niqku Moisespa chaskisqan Kamachikuyman hina imatapas ruwanankupaq. Wakinkuñataqmi niqku qalaypaq mana imayoq kanankupaq. Chay mana allin yachachikuykuna mana mirarunanpaqmi apostol Pablo huk cartata qellqarqa. Chaypim nirqa: “Cuidakuychikyá, amayá engañachikuychikchu yachayninkumanta rimaqkunawanqa hinaspa yanqakunalla rimaqkunawanqa, paykunaqa manam Cristomanchu hapipakunku aswanqa runakunapa costumbrenkunallamanmi hinaspa kay pachapi yachachikuykunallamanmi”, nispa (Col. 2:8).

² Chay hanaq pachapaq cristianokunaqa ‘kay pachapi yachachikuykunaman’ hapipakusqankuraykum salvakunapaq Jehova Diospa qosqanta qepanchachkarqaku (Col. 2:20-23). Chaymi Dioswan amistadninku mana yanqachakurunanpaq  Pablo kaynata nirqa: “Chaynaqa amayá kay pachapi kaqkunapiqa piensaychikchu [aswanqa] hanaq pachapi kaqkunapiyá”, nispa (Col. 3:2). Arí, chay cristianokunaqa ‘hanaq pachapi churasqa premionkupim’ astawan piensananku karqa (Col. 1:4, 5).

3. (1) ¿Ima suyakuypim piensanku hanaq pachapaq kaq cristianokuna? (2) ¿Ima tapukuykunamantam yachasunchik?

³ Kunan tiempopi hanaq pachapaq kaq cristianokunapas Diospa munaychakuyninpi hinaspa Jesucristowan kuska herencia chaskinankupim piensanku (Rom. 8:14-17). Ichaqa, ¿imatam nichwan ‘sapaq ovejakunamanta’ otaq kay Pachapi kawsanankupaq suyakuyniyoq cristianokunamanta? ¿Imaynatam paykunata yanapanman Pablopa qellqasqan? ¿Imaynatam ‘hanaq pacha kaqkunapi’ piensanmanku? (Juan 10:16.) Diospa serviqnin Abrahanwan Moisespas, ‘hanaq pacha kaqkunapim’ piensarqaku llumpay sasachakuypi tarikuspankupas. ¿Imatam paykunamanta yachachwan?

4. ¿Imaynatam sapaq ovejakunaqa hanaq pacha kaqkunapi piensayta atinmanku?

⁴ Sapaq ovejakunaqa manam hanaq pachaman rinankupaq suyakuyniyoqchu kanku. Chayna kaptinpas, paykunaqa hanaq pacha kaqkunapim piensayta atinmanku. ¿Imaynata? Jehova Diosta hinaspa paypa munayninta puntapi churaspam (Luc. 10:25-27). Chaynatamá Jesusqa ruwarqa, ñoqanchikpas chaynatam ruwananchik (1 Ped. 2:21). Punta cristianokuna hinam kunan tiempopipas ñoqanchikqa hikutasqa kanchik tukuy imayoq kanapaq hinaspa Satanaspa munaychakusqan runakunapa imaymana piensasqankuwanpas (leey 2 Corintios 10:5). Chaynaqa, Jesustayá qatipakusun iñiyninchikpi rikchan-rikchanlla kaspa.

5. ¿Imaynatam yachachwan imakuna ancha kuyasqanchikta?

⁵ ¿Intuchikuchkanchikchu tukuy imayoq kanapaq piensaywan? ¿Imaynatam yachachwan imakuna ancha kuyasqanchikta? Chaypaqqa reparananchikmi ima piensasqanchikpi hinaspa ima ruwasqanchikpi. Jesusmi nirqa: “Tukuy kapuqnikichikpa [otaq chaninchasqaykichikpa] kasqanpim sonqoykichikpas kanqa”, nispa (Mat. 6:21). Sonqonchik imapi kasqanmanta yachanapaqqa, sapa kutim ima piensasqanchikpi reparananchik. Tapukusun: “¿Llumpaytachu piensani qollqesapa kaypi, allin llamkayniyoq kaypi, hatun negocioyoq kaypi otaq tukuy imayoq kaspa hawka kawsakuypi? Icha, ¿Diospa munayninta puntapi churaspaychu kapuqllaywan kawsakunaypaq kallpanchakuni?”, nispa (Mat. 6:22). Jesuspa nisqanman hinaqa, kay Pachapi ‘qori-qollqeta huñunapaq’ kallpanchakuspaqa Dioswan amistadninchiktam chinkarachichwan (Mat. 6:19, 20, 24).

6. ¿Imatam ruwananchik kay Pachapi kaqkunawan mana atipachikunapaq?

⁶ Pantaq runakuna kasqanchikraykum ima huchamanpas chaylla wichiykuchwan (leey Romanos 7:21-25). Chuya espiritunwan Dios mana yanapawaptinchikqa, tutayaypi purichkaq hinam mana allinkunata ruwayta qallaykuchwan. Chay ruwaykunamanta  wakinmi ‘sinkakuy, hukwan-hukwan tupakuy’ otaq chayman rikchakuq mana allin ruwaykunapas (Rom. 13:12, 13). ‘Kay Pachapi kaqkuna’ mana atiparuwananchikpaqmi kallpanchakunanchik hanaq pacha kaqkunapi piensanapaq. Chay ruwayqa sasaniraqmá, chaymi apostol Pablopas kallpanchakusqanmanta kaynata nirqa: “Cuerpoyta[m] kasuchini”, nispan (1 Cor. 9:27). Hinaptinqa, Diosta kusichinapaqqa cuerponchiktamá kasuchinanchik. Qatiqninpi qawasun Abrahanwan Moises Diosman sonqo kanankupaq ima ruwasqankumanta (Heb. 11:6).

7, 8. (1) ¿Ima sasachakuykunapim Abrahanwan Sara tarikurqaku? (2) ¿Imapim Abrahamqa piensarqa?

⁷ Canaan lawman familianwan rinanpaq Abrahamta Jehova Dios kamachiptinmi payqa mana iskayrayaspan kasukurqa. Chaymi Diosqa iñiyniyoq hinaspa kasukuq kasqanta qawaspan, paywan huk contratota ruwarqa. Nirqam: “Hatun naciontam qanmanta rurasaq”, nispa (Gen. 12:2). Ichaqa, unay wataña pasaruptinpas Abrahanwan Saraqa mana churi-wawayoqmi karqaku. Paykunaqa yaqapaschá piensarqaku chay nisqanta Jehova Dios qonqarusqanmanta. Chaymantapas, yaqapaschá llakisqa tarikurqaku hatun negociokunapa kasqan Ur llaqtapi ayllunkutawan wasinkuta saqesqankumanta. Canaan lawman chayanankupaqqa karullay-karutam purinanku karqa (1.600 km.). Chaypiqa karpakunallapim yachananku karqa, wakinpiñataqmi mana mikusqa hinaspa mana allin runakunapa sasachasqan (Gen. 12:5, 10; 13:18; 14:10-16). Chaywanpas, manam piensayllapas-piensarqakuchu Ur llaqtaman kutiytaqa (leey Hebreos 11:8-12, 15).

⁸ Abrahamqa ‘kay Pacha kaqkunapi’ piensananmantaqa Jehova ‘Diospim iñirqa’ (Gen. 15:6). Arí, payqa hanaq pacha kaqkunapimá otaq Jehova Diospa tukuy nisqankunapimá piensarqa. Chayna iñiyniyoq kasqanmantam Diosqa bendeciykurqa. Payman rikuriykuspanmi nirqa: “Qaway cielokunapi lucerokunata, yupayyá atispaykiqa. Wakna mana yupay atinam kanqa miraynikikunapas”, nispa (Gen. 15:5). Chayna nisqanqa, ¡maynatachá Abrahamta kallpanchaykurqa! Jehova Diosqa manamá qonqasqachu payman tukuy nisqantaqa. Hanaq pachapi lucerokunata qawasqanmi Diospa tukuy nisqankunata yuyarichirqa. Tiempopa risqanman hinam payqa churiyoq karqa (Gen. 21:1, 2).

9. ¿Imaynatam Abrahamta qatipakuchwan?

⁹ Abrahan hinam ñoqanchikpas suyachkanchik Diospa tukuy nisqankuna ruwasqa kananta (2 Ped. 3:13). Hanaq pacha kaqkunapi mana piensaspaqa, chay suyaytam amiruchwan hinaspam Dios serviyninchikpi qellapakuytaña qallaykuchwan. ¿Imatapas saqerqankichu precursor kanaykipaq otaq astawan Diosta servinaykipaq? Chayna kaptinqa, ¡allintamá ruwarqanki! Ichaqa, ¿hinallachu kunanpas kallpanchakuchkanki? Abrahamqa tukuy tiempomá Jehova Diosta servirqa ‘cimientoyoq llaqtata’ otaq Diospa bendicionninkunata suyaspan (Heb. 11:10). ‘Diospi iñisqanraykum Abrahamqa mana huchayoqpaqña chaskisqa karqa’ (Rom. 4:3).

10. ¿Imayna yachachikuytam Moisesqa chaskirqa mozo kasqanpi?

¹⁰ Moisespas hanaq pacha kaqkunapim piensarqa. Payqa rey faraonpa palacionpim yacharqa. Chay tiempopiqa Egipto nacionmi ima llaqtamantapas aswan atiyniyoq karqa. Bibliapa nisqanman hinam, mozollaraq kachkaptin “Egiptopi tukuy yachaykunata yachachirqaku”. Chayna alli-allin yachachisqa kasqanraykum “reqsisqa runa karqa rimayninpipas chaynataq rurayninpipas” (Hech. 7:22). Chaymi makillanpi kachkarqa imapas munasqanta ruwananpaq. Ichaqa, imapas munasqanta ruwananmantaqa Diospa munaynin ruwaytam munarqa.

11, 12. (1) ¿Ima yachachikuymi Moisespaqqa aswan ancha allin karqa? (2) ¿Imaynatam chay yachachikuy ancha allin kasqanta qawachirqa?

¹¹ Israel castamanta Jocabed sutiyoq mamanwanmi Moisesqa warmacha kasqanpi Diosmanta yachachisqa karqa. Moisesqa Jehova Diosmanta tukuy yachasqantam imamantapas astawan chanincharqa. Chaymi Egiptopi qori-qollqetawan reqsisqa kasqantapas qepancharurqa (leey Hebreos 11:24-27). Warmallaraq kaspan Diosmanta yachasqanmi hinaspa Jehova Diospi iñiyninmi allinta yanaparqa hanaq pacha kaqkunapi piensananpaq.

¹² Moisesqa Egipto nacionpi alli-allin yachachisqa kaspanpas, manamá chaytaqa servichikurqachu aswan reqsisqa otaq qori-qollqesapa kananpaqqa. Bibliapa nisqanman hinaqa ‘reypa churinpa wawanwan sutichasqa kaytam payqa mana munarqachu. Hucha vidapi kawsaspan ratollapaq kusikuykunapi kananmantam payqa Diospa runankunawan kuska ñakariytaña akllakuykurqa’. Tiempopa risqanman hinam, Jehova Diosmanta yachasqan allintapuni yanaparqa Israel nacionta pusananpaq.

13, 14. (1) ¿Imaynam Moisesqa kanan karqa Israel runakunata librananpaq? (2) ¿Imatam ñoqanchikpas Moises hina ruwananchik?

¹³ Moisesqa anchatam Jehova Diostawan Egiptopi sirviente kaq Israel runakunata kuyarqa. 40 watanpi  kachkaspanmi payqa piensarqa Israel runakunata librananpaq hinaña kasqanta (Hech. 7:23-25). Jehova Diosmi ichaqa mana chaynatachu qawarqa. Paypa qayllanpiqa Moisesqa aswan humillakuq, pacienciakuq, controlakuq hinaspa aswan sumaq kayniyoqkunaraqmi kanan karqa (Prov. 15:33). Paytaqa 40 wata animalkuna michiq kasqanmi chayna sumaq kayniyoq kananpaq yanaparqa, yanaparqataqmi hamuq tiempopi Diospa llaqtanwan sasachakuykunata atipananpaqpas.

¹⁴ Arí, chayna michiq kasqanqa anchatamá yanaparqa. Chaymi paymanta Biblia kaynata nin: “Moisesmi karqa chay tiempopi llapallan runakunamantapas ancha humillakuq runa”, nispa (Num. 12:3). Chayna humillakuq kasqanmi yanaparqa Israel runakunapa imayna kasqanwan hinaspa paykunapa sasachakuyninwan pacienciakunanpaq (Ex. 18:26). Moises hinam ñoqanchikpas sumaq kayniyoq kanapaq kallpanchakunanchik, chaynapi “hatu-hatun ñakariymanta” librasqa kanapaq hinaspa mosoq pachaman yaykunapaqpas (Apoc. 7:14). ¿Allintachu piwanpas chaynataq chaylla piñakuq kaqkunawanpas apanakunchik? Apostol  Pedrom nin: “Respetaychik llapallanta, kuyaychik iñiqmasikichikkunata”, nispa (1 Ped. 2:17).

15, 16. (1) ¿Imanasqam ancha allin hanaq pacha kaqkunapi piensayninchikqa? (2) ¿Imanasqam allin kawsayninchikqa ancha allin?

¹⁵ Kunanqa sasallaña tiempokunapim kawsanchik (2 Tim. 3:1). Chaymi iñiyninchikpi allin takyasqa kanapaqqa hinaspa rikchan-rikchanlla kanapaqqa, hanaq pacha kaqkunapi piensananchik (1 Tes. 5:6-9). ¿Imaynatam chayna kasqanchikta vidanchikpi qawachichwan? Qatiqninpi chaymanta yachasun.

¹⁶ Kawsakuyninchikpi: ¿Imanasqam allin kawsakuyninchikqa ancha allin? Apostol Pedrom nirqa: “Dios mana adoraqkunapa qayllanpipas allintayá kawsaychik, chaynapim [...] allin rurasqaykichikta qawaspanku Diosta alabanqaku”, nispa (1 Ped. 2:12). Wasinchikpi, llamkayninchikpi, escuelanchikpi, kusirikuykunapi otaq Diosmanta willakusqanchikpipas, kallpanchakusunyá imayna kawsayninchikwan Diosta hatunchanapaq. Arí, llapanchikmá pantaq runakuna kanchik (Rom. 3:23). Chaywanpas, ‘allin peleachkaq hina iñiyninchikpi kallpanchakuspaqa’, atipasunmi mana allin munayninchikkunataqa (1 Tim. 6:12).

17. ¿Imaynatam Jesuspa imayna kasqanta qatipakuchwan? (Qaway 22 kaq paginapi dibujota.)

¹⁷ Imayna kayninchikpi: Allin kawsakuyniyoq kanapaqqa allin kayniyoqmi kananchik. Apostol Pablom nirqa: “Jesucristopa piensasqanman [otaq imayna kasqanman] hinayá qamkunapas [kaychik]”, nispa (Filip. 2:5). ¿Imaynam Jesucristoqa karqa? Payqa humildem karqa, chayna kasqanmi yanaparqa Dios serviyninpi tukuy atisqanta ruwananpaq. Kallpanchakurqataqmi maypi kaspanpas runakunaman Diosmanta willakunanpaq (Mar. 1:38; 13:10). Chaymantapas, Diospa Palabrantam ima nisqanmantapas puntapi churarqa (Juan 7:16; 8:28). Payqa allintamá Diospa Palabrantaqa estudiarqa, chaymi allinta servichikuspan sumaqta yachachirqa. Ñoqanchikpas payman rikchakuyta munaspaqa, Bibliata estudiaspam chaypi nisqanman hina maypi kaspapas Diosmanta willakunapaq kallpanchakunanchik.

18. ¿Imaynatam Diospa llamkayninpi yanapakuchwan?

¹⁸ Diosmanta willakuyninchikpi: Jehova Diosqa munanmi ‘Jesuspa sutinta uyarispanku hanaq pachapi hinaspa uku pachapi kaqkuna qonqorakuykunankuta’ (Filip. 2:9-11). Ichaqa, atiyniyoq kaspanpas Jesusqa humillakuspanmi Taytanta kasukun. Ñoqanchikpas chaynamá kananchik (1 Cor. 15:28). Hinaptinqa, Diospa llamkayninpi yanapakuspayá tukuy hinastinpi runakunaman paymanta yachachisun (Mat. 28:19). Chaymantapas, allin kaqkunatayá ruwasun runakunapaqwan iñiqmasinchikkunapaqpas (Gal. 6:10).

19. ¿Imapaqmi kay yachachikuy kallpanchaykuwanchik?

¹⁹ Anchatamá kusikunchik hanaq pacha kaqkunapi piensanapaq Diosninchik yuyarichiwasqanchikmantaqa. Chaypi piensaspayá “kallpasqanchikta pacienciawan seguisunchik” (Heb. 12:1). Tukuy ima ruwasqanchiktapas ruwasun Jehova Diospaq ruwachkaq hinayá. Chayna kaptinqa, llimparichkaqtam payqa bendeciykuwasunchik (Col. 3:23, 24).