1, 2. (1) ¿Imataq iñiqmasinchikkuna yanaparqa kusisqa kanankupaq? (2) ¿Ima tapukuykunamantam kay yachachikuypi yachasunchik?

CANADA nacionniyuq iñiqmasinchikmi nin: “Diosta kasukuq kasqaymi astawan yanapawan kusisqa kanaypaq hinaspa sapa punchaw hawkalla tarikunaypaq”, nispa. Brasil nacionniyuq iñiqmasinchikpas ninmi: “Warmichaywan kuskam iskay chunka kimsayuq wata kusisqa kawsakuchkaniku, chaynaqa kawsakuniku Diosta kasukusqaykuraykum”, nispa. Filipinas nacionniyuq iñiqmasinchikñataqmi willakun: “Diosta kasukusqaymi yanapawarqa runamasiykunawan hinaspa kikiypas hawkalla kawsakunaypaq”, nispa.

² Yachasqanchikman hinaqa Diosta kasukuyqa ancha allinninchikpaqmi. Llapallanchikmá kusisqa kawsakuyta munanchik. Chayrayku ichapas yachayta munachkanchik kasukuq kananpaq Diospa espiritunwan imaynata yanapachikunamanta. Chaymantayá yachaykusun. Chaypaqqa bibliapa ima  nisqantam puntata yachananchik. Chaymi kay yachachikuypi yachachkasun kimsa tapukuykunamanta: 1) ¿Imaynataq Diospa espiritunpa yanapasqan runaqa? 2) ¿Pikunatam qatipakuchwan chayna runa kananchikpaq? Hinaspa 3) ¿imaynatam Jesus hina piensanapaq kallpanchakuyqa yanapawasun chayna runa kananchikpaq?

3. Bibliapa nisqanman hinaqa, ¿imaynataq kanku ‘munasqallanman hina kawsaq runaqa’ hinaspa tukuy sunqunwan Diosta kuyaq runaqa?

³ Apostol Pablopa nisqanman hinaqa ‘munasqallanman hina kawsaq runaqa’, manam chaynallachu tukuy sunqunwan Diosta kuyaq runawanqa (qaway 1 Corintios 2:14-16). Pablom nirqa munasqallanman hina kawsaq runaqa Diospa espiritunpa kaqkunataqa mana chaskisqanta, paypaq mana valorniyuq kasqanrayku hinaspa mana entiendesqanrayku. Tukuy sunqunwan Diosta kuyaq runam ichaqa, “tukuy imata suma-sumaqta yachaykun” hinaspa Jesuspa piensasqanman hina piensan. Chaymi Pabloqa kallpanchawarqanchik chayna runa kananchikpaq. Hinallayá qawasun chayna kaq runakuna imayna kasqankumanta.

4, 5. ¿Imaynataq ‘munasqallanman hina kawsaq runaqa’?

⁴ Yachaykusun ‘munasqallanman hina kawsaq runa’ imayna kasqanmanta. Chayna runakunaqa kay pachapi imapas mana allinkunawanmi intuchikun (Efes. 2:2). Paykunaqa hukkunapa mana allinkuna ruwasqankutam qatipakunku. Chaymi piensasqankuman hinalla imatapas ruwanku hinaspa Diospa kamachikuyninkunataqa mana kasukunkuchu. ‘Munasqallanman hina kawsaq runaqa’ astawanmi munan ancha riqsisqa kayta, aswan kapuqniyuq kayta hinaspapas piensanmi piensasqan imamantapas aswan allin kasqanta.

⁵ ‘Munasqallanman hina kawsaq runaqa’ aychanpa munasqanman hinallam ruwan (Gal. 5:19-21). Apostol Pablom Corinto llaqtapi iñiqkunaman punta kaq cartanta apachispan nirqa ‘munasqallanman hina kawsaq runaqa’ runakunapa vidanpi chapukusqanta, runakunata rakinachisqanta, mana kasukuq kanankupaq hukkunatapas umachasqanta, juicioman runamasinta apasqanta, autoridadkunata mana kasukusqanta, mikuyllamanña hinaspa tomakuyllamanña qukurusqanmantapas. Chaymantapas chayllam imapas huchaman wichiykun (Prov. 7:21, 22). Jesuspa qatiqnin Judaspas nirqam chayna runakunapiqa Diospa chuya espiritunqa mana kasqanta (Jud. 18, 19).

6. ¿Imaynataq tukuy sunqunwan Diosta kuyaq runaqa?

⁶ Tukuy sunqunwan Diosta kuyaq runam ichaqa mana chaynachu. Payqa Dioswan kuyachikunanpaq hinaspa tukuy imapi Jehova Diosta qatipakunanpaqmi kallpanchakun (Efes. 5:1). Chaymi Jehova Diospa piensasqanman hina piensananpaq kallpanchakun. Chaymantapas manam iskayrayanchu Dios kasqanpiqa. Hinaspapas tukuy imapim Diospa kamachikuyninkunata kasukun (Sal. 119:33; 143:10). Chayna runaqa Diospa chuya espiritunwan yanapachikuspanmi Diospa munasqanman hina kawsananpaq kallpanchakun, manam aychanpa munasqanman hinachu (Gal. 5:22, 23).

7. ¿Ima nintaq biblia tukuy sunqunwan Diosta kuyaq runamanta?

 ⁷ Jesuspas nirqam tukuy sunqunwan Diosta kuyaq runaqa kusisqa kasqankuta. Chaytam bibliapi Mateo 5:3 versiculo nin: “Mayna kusisqam Diosta maskaqkunaqa, paykunapamiki hanaq pacha Diospa munaychakuyninqa”, nispa. Romanos 8:6 versiculopas ninmi ‘Diospa espiritunpa yanapasqan’ kayqa ancha allin kasqanta, chaypim nin: “Aychaman hinalla piensayqa wañuymanmi apakun, espirituman hina piensaymi ichaqa kawsakuyman hinaspa hawkayayman apakun”, nispa. Chaynaqa, tukuy sunqunchikwan Diosta kuyaspanchikqa hawkam Dioswan hinaspa kikinchikwanpas tarikusun, hinaspapas hamuq punchawkunapipas wiñaypaqmi kawsasun.

8. ¿Imanasqataq kallpanchakunanchik Jehova Diosta tukuy sunqunchikwan hinalla kuyananchikpaq?

⁸ Mana allin runakunapa chawpinpim kawsachkanchik. Paykunaqa manam Diospa piensasqanman hinachu piensanku, chayraykum kallpanchakunanchik Diospa piensasqanman hina piensanapaq, chaynapi paykuna hina mana kananchikpaq. Jehova Diosta tukuy sunqunchikwan mana kuyaspanchikqa, runakunapa mana allin ruwasqankuwanmi intuchikuyta qallaykuchwan hinaspa mana allinkunataña ruwayta qallaykuchwan. ¿Imataq yanapawasun chaynapi mana tarikunapaq? Hinaspa, ¿imataq yanapawasun tukuy sunqunchikwan Diosta kuyananchikpaq?

9. (1) ¿Imataq yanapawasun Diosta astawan kuyananchikpaq? (2) ¿Pikunamantam yachasunchik?

⁹ Kaypi yuyaymanasun: Warmachakunaqa allin kaqkunatam yachanku tayta-mamanpa ruwasqanta qatipakuspanku, chaynam  ñuqanchikpas tukuy sunqunkuwan Diosta kuyaq runakunata qatipakuspaqa astawan Diosta kuyasunchik. Sichu aychapa munasqanman hina kawsaq runakunata qatipakuspaqa mana allinkunatam ruwasun (1 Cor. 3:1-4). Bibliapim Diosta kuyaq hinaspa aychanpa munasqanman hina kawsaq runakunamanta willawanchik. Kay yachachikuypim yachasunchik Jacobmanta, Mariamanta hinaspa Jesusmanta. Chaynapi paykuna hina ñuqanchikpas Diosta astawan kuyananchikpaq.

10. ¿Imaynatam Jacobqa Dios kuyasqanta qawachirqa?

¹⁰ Puntata Jacobmanta rimarisun. Paypa sasachakuyninqa ñuqanchikpa hinam karqa. Paytaqa Esau wawqinmi wañurachiyta munarqa. Chaymantapas suegronmi kikillanpaq munasqanrayku achka watakuna llamkachikurqa. Jacobqa tukuy sunqunwan Diosta kuyasqanraykum, mana iskayrayarqachu abuelon Abrahanman Diospa tukuy ima nisqanmantaqa, chayraykum payqa ayllunta sumaqta uywarqa, yacharqam paypa miraynintakama Diospa tukuy ima nisqan ruwakunanmanta (Gen. 28:10-15). Jacobqa Diospa munaynin ruwakunanta munasqantam qawachirqa rimasqanwan hinaspa ruwasqanwan. Chaymi Esau wañuchiyta munaptin, Diosta mañakurqa yanapananpaq kaynata nispan: ‘Qanmi niwarqanki: “Ñuqam yanapasqayki allin kanaykipaq chaynataq lamar quchapi aqu hinaña mana yupay atina mirayniyuq kanaykipaq”’, nispa (Gen. 32:6-12). Jacobpa imayna kawsakusqanmi Jehova Diospa nisqankunamanta mana iskayrayasqanta qawachirqa.

11. ¿Imaynatam yachanchik Mariaqa Diosta kuyasqanta?

¹¹ Yachasuntaq Mariamanta. ¿Imanasqataq Jehova Diosqa Mariata akllarqa Jesuspa maman kananpaq? Diosta tukuy  sunqunwan kuyasqanraykum. Chaytaqa yachanchik ayllun Zacariastawan Elisabetta watukuspan suma-sumaqta Diosta hatunchasqanwanmi (qaway Lucas 1:46-55). Rimasqanwanmi yachanchik Diospa palabranta anchata kuyasqanta hinaspa nisqanta allintapuni yachasqantapas (Gen. 30:13; 1 Sam. 2:1-10; Mal. 3:12). Mariaqa Joseywan casarakuruspanpas manam Joseywanqa puñurqachu Jesus nacenankama. Diospa munayninmi paykunapaqqa aswan allin karqa munasqankuta ruwanankumantaqa (Mat. 1:25). Chaymantapas Mariaqa Jesuspa wiñasqanman hinam ima ruwasqanta hinaspa ima nisqanta sunqullanpi hatallirqa (Luc. 2:51). Payqa alli-allintamá yachayta munarqa Diospa prometesqan Cristomanta. Maria hinam ñuqanchikpas kallpanchakunanchik Diospa munayninta puntata ruwananchikpaq.

12. (1) Jehova Diospa ¿imayna kasqantam Jesusqa qatipakurqa? (2) ¿Imaynatam Jesusta qatipakuchwan? (Qaway 16 kaq paginapi dibujota).

¹² Kunanñataq rimarisun Jesusmanta. Paymi pimantapas astawan Diosta kuyarqa. Kay allpa pachapi kaspanmi tukuy ima ruwasqanpi qawachirqa taytan Jehova Diosta qatipakusqanta. Jesusqa imapas piensasqanwan, imayna tarikusqanwan hinaspa imapas ruwasqanwanmi qawachirqa Jehova Diospa munasqanman hina hinaspa kamachisqanman hina kawsasqanta (Juan 8:29; 14:9; 15:10). Isaiasmi qillqarqa Jehova Diosqa llakipayakuq kasqanta, Marcos qillqañataqmi nin Jesuspas llakipayakuq kasqanta (qaway Isaias 63:9; Marcos 6:34). ¿Jesus hinachu runamasinchikta llakipayaspa chaylla yanapaykunchik? ¿Jesus hinachu kallpanchakunchik runamasinchikkunaman Diosmanta willakunapaq hinaspa yachachinapaq? (Luc. 4:43). Chayta ruwaspaqa qawachichkanchikmi Diosta kuyasqanchikta.

13, 14. (1) ¿Imatam kay tiempopi Jesuspa imayna kasqanta qatipakuq iñiqmasinchikkunaqa ruwanku? (2) Willarimuy huk kaqnin iñiqmasinchikmanta.

¹³ Kunanpas achka iñiqmasinchikkunam Jesuspa imayna kasqanta qatipakunankupaq kallpanchakunku. Paykunaqa Diosmantam kusisqa willakunku, samaykachikuq hinaspa llakipayakuq kanku. Pantaq runakuna kaspankupas kallpanchakunkum sumaq sunquyuq kanankupaq hinaspa Diosta kasukunankupaqpas. Brasil nacionniyuq Raquel iñiqmasinchikmi nin: “Ñawpaqtaqa Diosta mana yupaychaq runakuna hinam mana allinta pachakuq kani. Ichaqa Diosta riqsiruspaymi kallpanchakurqani kamachisqanta kasukunaypaq. Chayta ruway qallariypi sasa kaptinpas chaymantaqa kusisqañam kawsakurqani”, nispa.

¹⁴ Filipinas nacionniyuq Reylene iñiqmasinchikñataqmi Diosta yupaychachkaspanpas astawanraq kallpanchakurqa estudioyuq hinaspa allin llamkayniyuq kaspan qullqiyuq kananpaq. Ichaqa paymi willakun: “Diospaq astawan llamkay munasqayqa pisi-pisimantam mana chaninniyuqña rikurirurqa. Ichaqa chayllam musyakurqani imayna kawsasqay mana allin kasqanta, chaynataq tukuy ruwasqaykunapas mana kusichiwasqanta. Chaymi kallpanchakurqani Diospa munayninta kaqmanta ruwanaypaq”, nispa. Chaymantapacham Reylene iñiqmasinchikqa mana iskayrayanchu Mateo 6:33, 34 nisqanpiqa. Chayraykum nin: “Manam iskayrayanichu Jehova Dios imapas pisipuwaqniyta quwananmantaqa”, nispa.  Ichapas pay hina achka iñiqmasinchikkunata riqsinchik. Jesusta qatipakusqankuta qawaspanchikmi ñuqanchikpas kallpanchakunchik paykunata qatipakunapaq (1 Cor. 11:1; 2 Tes. 3:7).

15, 16. (1) ¿Imatam ruwananchik Jesusta qatipakunapaq? (2) ¿Imaynatam yachachwan Jesuspa ima piensasqanmanta?

¹⁵ ¿Imaynatam Jesusta qatipakuchwan? Bibliam 1 Corintios 2:16 versiculopi niwanchik “Cristopa piensasqanman hina” piensanapaq. Romanos 15:5 versiculopas ninmi ‘Cristo Jesus hina piensanapaq’. Chaynaqa, Jesusta qatipakunapaqqa yachananchikmi imayna kasqanta, imayna piensasqanta hinaspa imakuna ruwasqanta. Jesusqa astawanmi kallpanchakurqa Dioswan kuyachikunanpaq. Jesus hina kaspaqa atisunchikmi Jehova Diosman asuykuyta. Chaymi ancha allin Jesus hina piensayqa.

¹⁶ ¿Imataq yanapawasun Jesus hina piensanapaq? Jesuspa qatiqninkunam rikurqaku milagro ruwasqanta, yachachisqanta, tukuy richkaq runakunawan rimasqanta hinaspa Diospa kamachisqanman hina kawsasqantapas. Chaymi nirqaku: “Jesuspa tukuy [ima] ruwasqankunamantam ñuqayku testigo kaniku”, nispa (Hech. 10:39). Kunanqa manam Jesustaqa rikunchikchu. Ichaqa bibliapim paymanta willakuykuna kachkan Mateo, Marcos, Lucas hinaspa Juan qillqakunapi, chaynapi Jesus imayna kasqanta yachanapaq. Chaymi chay qillqakunata ñawinchaspa yuyaymanaspaqa allintapuni yachasun Jesuspa imayna piensasqanta. Kaymi yanapawasun ‘imayna kasqanta allintapuni qatipakunanchikpaq’ hinaspa pay hina piensaspa listolla kananchikpaq (1 Ped. 2:21; 4:1).

17. ¿Imapaqmi Jesus hina piensayqa yanapawanchik?

¹⁷ ¿Imanasqataq allinninchikpaq Jesus hina piensayqa? Allin mikuykunata mikuyqa cuerponchikpaqmi ancha allin, chaynam Jesus hina piensaypas yanapawanchik Jehova Diosta kuyananchikpaq. Hinaspam pisi-pisimanta nisun: “Kaynapi Jesus kaspanqa, ¿imatam ruwanman karqa?”, nispa. Kayqa yanapawasunchikmi allinta tanteananchikpaq hinaspa kikinchikwan hinaspa Jehova Dioswanpas allinlla tarikunanchikpaq. Kaykunaraykum hinalla kallpanchakunanchik bibliapa kayna nisqanta kasukunanchikpaq: “Señor Jesucristopa ejemplontayá qatikuychik”, niqta (Rom. 13:14).

18. ¿Imakunamantam kay yachachikuypi yacharunchik?

¹⁸ Kay yachachikuypim yacharurqanchik tukuy sunqunwan Diosta kuyaq runa imayna kasqanmanta. Yacharunchiktaqmi Diosta kuyaq ñawpaq runakunapa ruwasqankuta imayna qatipakunamanta. Chaymantapas yacharunchikmi Jesuspa piensasqanman hina piensaspaqa Diosta astawan kuyananchikmanta. Ichaqa achkaraqmi kaymantaqa yachananchikpaq kachkan. ¿Imaynatam yachachwan tukuy sunqunchikwan Diosta kuyasqanchikta? ¿Imakunatawanraqmi ruwananchik Diosta astawan kuyananchikpaq? Hinaspa, ¿imaynatam chayqa yanapawanchikman kawsakuyninchikpi? Qatiqnin yachachikuypim kaykunamanta yachachkasunchik.