1, 2. ¿Imaynanpitaq Jesusqa ninman karqa “chakrakunatayá qawariychik, cosechanapaqmi puqusqaña kachkan” nispa?

GALILEAMAN rispanmi Jesusqa kawsaykuna sumaqllaña wiñasqanta qawarqa (Juan 4:3-6). Ichaqa yaqa tawa killaraqmi kawsaykuna huñunapaqqa karqa. Tawa killaraq huñunapaq kachkaptinpas qatiqninkunatam kaynata nirqa: “Chakrakunatayá qawariychik, cosechanapaqmi puqusqaña kachkan”, nispa (qaway Juan 4:35, 36). Chaywanqa, ¿ima niytataq munachkarqa?

² Yaqachusmi Jesusqa rimachkarqa runakuna Jehova Diostaña yupaychanankupaq yachachiymanta. Judio runakunaqa manam allintachu apanakuqku Samaria runakunawanqa, chayna kaptinpas Jesusqa Samaria llaqtayuq warmimanmi Diosmanta willakurqa, chay warmiñataqmi sumaqta uyariykurqa. Chay warmim Jesuspa willasqanta llaqtamasinkunaman willaykurqa, llaqtamasinkunañataqmi chay willasqanmanta astawan yachayta munaspanku Jesuspa kasqanman hamurqaku, chayta qawarispanmi Jesusñataq nirqa: “Chakrakunatayá qawariychik, cosechanapaqmi puqusqaña kachkan”, nispa (Juan 4:9, 39-42). Kaymantam huk qillqapipas kaynata nin: “Chay runakunaqa Diosmanta yachay munasqankuwanmi [...] huñunapaq kawsaykuna hinaña karqaku”, nispa.

3. Jesusta qatipakuspaqa, ¿imaynatam uyariwaqninchik runakunaman willakusun, chaywan imaynam tarikusun hinaspa paykunata imaynatam qawasun?

³ Ñuqanchikqa, ¿imaynatam qawanchik uyariwaqninchik runakunata? ¿Yaqachu puqusqa kawsaykunata huñunapaq hinataña? Puqusqa kawsaykunata hinataña qawaspaqa, chayllachá pimanñapas willakusun, imaynam huñunapaqña kaq kawsaykunatapas chaylla huñunchik, chaynachá chaylla Jehova Diosmanta willakusun. Hinaspapas kusisqachá tarikusun sunqumanta willakuspanchik. Imaynam runakunapas kusisqallaña kawsayninkuta huñunku, chaynachá kusisqallaña tarikusun (Is. 9:3). Chaymantapas  sapakama runatachá iñiqmasinchikta hinaña qawasun, chaynaqa tukuyta ruwaspayá llapallankuman willakusun.

4. ¿Pimantam kunan yachasun? ¿Imataq Pablota yanaparqa Diosmanta allinta willakunanpaq?

⁴ Jesuspa qatiqninkunaqa ichapas ninmanku karqa: “Kay Samaria runakunaqa manachusmi Diosmanqa iñikunmankuchu”, nispa. Jesusmi ichaqa mana chaynatachu nirqa, aswanmi qatiqninkunata hinaña qawarqa. Chaynaqa, ñuqanchikpas uyariwaqninchik runakunatam iñiqmasinchikkunata hinaña qawananchik. Apostol Pablopas chaynatam qawarqa, chayqa qatipakunapaqmi. Chaymi kunan yachasun runakunaman Diosmanta willakunanpaq Pablota imakuna yanapasqanmanta. Paytaqa allintam yanaparqa uyariqnin runakuna imapi iñisqankuta yachaynin, imapi umayuq kasqankuta yachaynin hinaspa iñiqmasinta hinaña qawaynin.

5. ¿Imaynanpitaq Pabloqa judio runakunaman sumaqta Diosmanta willakurqa?

⁵ Pabloqa sapa kutillam judio runakunapa huñunakusqanku wasikunapi willakuq. Huk kutipim Tesalonica llaqtapi kachkaspan ‘kimsa sabadopuni judio runakunata yuyaymanachirqa’ (Hech. 17:1, 2). Pabloqa judio kasqanraykuchá huñunakunanku wasikunapi willakuspanqa hawka tarikurqa (Hech. 26:4, 5). Chaymantapas Pabloqa judio runakunamanmi sumaqta Diosmanta willakurqa imapi iñisqankuta allinta yachasqanrayku (Filip. 3:4, 5).

6. ¿Imaynanpitaq plazapi kaq runakunapaqqa Pablopa yachachisqanqa ‘musuq yachachikuy’ karqa?

⁶ Tesalonicamanta hinaspa Bereamanta Pablota chiqniqnin runakuna qarquruptinkum, Atenas lawmanña pasakurqa. Chaypipas ‘judiokunata hinaspa Diosta yupaychaq wakin runakunatam yupaychananku wasipi yachachispa yuyaymanachirqa’ (Hech. 17:17). Plazapi kaq runakunapaq hinaspa mana judio runakunapaqmi ichaqa chay yachachisqanqa ‘musuq yachachikuy’ karqa mana haykaqpas uyarisqankurayku. Chayraykum chay runakunaqa nirqaku: “Qamqa mana haykapipas uyarisqaykumantam willakuchkanki”, nispa (Hech. 17:18-20).

7. Hechos 17:22, 23 nisqanman hinaqa, ¿imaynatam Pabloqa willakurqa Atenas llaqtayuq runakunaman?

⁷ (Qaway Hechos 17:22, 23). Apostol Pabloqa manam chaynallatachu judio runakunamanwan mana judio runakunamanqa willakurqa. Payqa kallpanchakurqam Atenas runakuna imapi iñisqankumanta yachaykunanpaq. Hinaspañam imamanta yachay munasqankuman hina yachachiq. Huk runapas Pablomantam kaynata nin: “Pabloqa judio kasqanraykum yacharqa griego runakunaqa Jehova Diosta mana yupaychasqankumanta, yacharqataqmi [...] mana riqsisqanku Diosta yupaychasqankumantapas, chaymi chay mana  riqsisqanku Diosqa Jehova Dios kasqanmanta yachanankuta munarqa”, nispa. Chaynaqa Pabloqa runakunapa imapas ruwasqankumanta sumaqta yachaykuspam chayman hina willakurqa. Chaymi nirqa: “Willachkaykichikqa mana riqsichkaspa yupaychasqaykichik Diosmantam”, nispa. Pabloqa chay runakuna bibliapa nisqanmanta mana yachachkaptinkupas, manam chayraykuchu mana kaqpaqta hinaña qawarqa. Aswanqa huñunapaq kaq kawsaykunata hinañam qawarqa, chaymantapas chay runakunapa imapas yachay munasqankuman hinam willakurqa.

8. (1) ¿Imam yanapawasun uyariwaqninchik runakuna imapi hapipakusqankumanta yachananchikpaq? (2) ¿Imatam nichwan “taytanchikpiñam ñuqapas kani” nispa niwaptinchik?

⁸ Apostol Pablo hinayá willakusun. Punkunkuta takaspaqa imakuna punkunkupi kasqantayá qawarisun, ichapas punkunkupiqa imatapas churanku utaq imatapas warkunku. Chaymantapas qawarichwantaqmi imayna kasqankutawan imayna pachakusqankuta. Chaykunamanta sumaqta yachaspaqa yachasunchá Diospi iñisqankuta utaq mana iñisqankutapas. Wakinpiqa kikinkupaschá niwasun: “Ñuqaqa taytanchikpiñam kani, mana yachaqkunaman yachachimuychik”, nispa. Chaynata niwaptinchikqa huk iñiqmasinchik hinayá kaynata nisun: “Punkuykitaqa takamurqani manam taytanchikta saqinaykipaqchu, aswanqa paymanta astawan yachananchikpaqmi”, nispa.

9. ¿Imakunamantam rimachwan “ñuqaqa taytanchikpiñam kani” niq runakunawan?

⁹ ¿Imakunamantam rimachwan “ñuqaqa taytanchikpiñam kani” niq runakunawan? Imapas yachasqan kaqkunamantam. Ichapas chay runaqa Diosllata yupaychan, utaq Jesuspa wañukusqanrayku wiñay kawsayta haypananchikmanta nin, utaq kay pachapi mana allinkuna chinkananmantaña nin. Chayna kaptinqa chayman hinayá willakusun.

10. ¿Imapaqmi kallpanchakunanchik, imaynanpi?

¹⁰ “Taytanchikpiñam kani” niq runakunaqa manam pastorninkupa llapallan yachachisqantachu allinpaq hapinku. Chayraykum allin kanman imakunata allinpaq hapisqanmanta yachaykuyninchik. Australia nacionmanta iñiqmasinchik Davidpas kaynatam nin: “Kunan punchawkunaqa achkaqmi runakunapa yachayninman hinaña Diosmanta yachachinku”, nispa. Albania nacionmanta iñiqmasinchikpas ninmi: “Achkaqwan parlaptiykum ninku ‘ñuqaqa taytanchikpiñam kani’ nispa, ichaqa parlasqaykuman hinam ninku Diosmanta iskayrayasqankuta”, nispa. Argentina nacionmanta iñiqmasinchikpas ninmi: “Tayta, churi hinaspa chuya espiritu huklla kasqankumanta yachachisqankutaqa achkaqmi allinpaq hapinku ichaqa hina kikillankutaqmi ninku ‘chayqa manachusmi chaynaqa kanmanchu’”, nispa. Ninraqmi: “Kaykunamanta sumaqta yachaykuyninchikqa, yanapawasunmi uyariwaqninchikkunapa imapas yachay munasqanman hina yachachinapaq”, nispa. Chaynaqa kallpanchakusunyá uyariwaqninchikkuna imakunapi hapipakusqankumanta  yachaykunapaq. Chaypaq kallpanchakuspaqa apostol Pablo hinam “tukuy rikchaq runata” yanapasun (1 Cor. 9:19-23).

11. Hechos 14:14-17 nisqanman hinaqa, ¿imaynatam Pablo willakurqa Listra llaqtayuq runakunaman?

¹¹ (Qaway Hechos 14:14-17). Apostol Pabloqa uyariqninkuna imapi umayuq kasqankumantam sumaqtaraq yachaykuq hinaspam chayman hina willakuq. Huk kutipim Listra llaqtapi kachkaspan achka runakunaman willakurqa, chay runakunaqa yanqa-yanqallatam bibliapa nisqankunamantaqa yacharqaku. Chayraykum Pabloqa mana bibliamantapunichu yachachirqa, aswanqa kawsaykuna huñuymantawan kusisqa kawsakuymanta rimaq sumllam Diosmanta yachachirqa. Pabloqa uyariqninkuna yachanankupaq hinam riqsisqanku kaqkunamanta sumaqta parlapayarqa.

12. Willakusqanchik runakunaqa, ¿imatam yaqa sapa kutilla ruwanku hinaspa imaynatam chayman hina willachwan?

¹² Willakusqanchik runakunaqa sapa kutillam imapas ruwaypi kachkanku, chayraykum allin kanman chay ruwasqankuman hina rimapayayninchik. Wakiqninkuqa willakuq riptinchikmi huertankupi llamkachkanku, wakinñataqmi ima qillqatapas ñawinchachkanku utaq huk ruwayniyuqkunapas kanku. Chayraykum allin kanman chay ruwasqankuman hina Diosmanta rimapayayninchik (Juan 4:7). Allintaqmi kanman imayna pachakusqankuta qawayninchikpas, chaypaq kallpanchakuspaqa yachasunmi maylaw llaqtamanta kasqankuta, ima llamkaypi llamkasqankuta utaq imapi pukllasqankutapas. Iñiqmasinchik Gustavopas ninmi: “Huk musumanmi Diosmanta willanaypaq asuykurqani, chay musupa pachanta qawaykuptiymi pachanpi kasqa ancha riqsisqa takiqpa foton. Chaymi chay takiqmanta rimayta qallaykurqaniku, niwarqam chay runa sumaqta takisqanrayku pachanpipas apasqanmanta, chayman hinallam Diosmanta yachachiyta qallaykurqani, kunanqa payqa iñiqmasinchikñam”, nispa.

13. Diosmanta yachachinapaq pitapas nispaqa, ¿imaynatam ninanchik?

¹³ Diosmanta yachachinapaq pitapas nispaqa, sumaq simiwanmi ninanchik. Ninanchikmi Diosmanta yachasqan imaynata yanapananmanta (Juan 4:13-15). Huk kutipim iñiqmasinchik Ester huk warmita Diosmanta yachachinanpaq nirqa,  hinaptinmi chay warmiqa wasinman yaykuykachirqa. Iñiqmasinchik Estermi pirqanpi rikururqa chay warmi escuelapi allin yachachiq kasqanmanta papelta, chaymi iñiqmasinchikqa chay warmita nirqa: “Ñuqaykupas Diosmantam yachachiniku kayna wasinkuman rispa hinaspa huñunakuyniykupi”, nispa. Chaynata niptinmi chay warmiqa Diosmanta yachayta qallaykurqa, hina paqarintillantam huñunakuyninchikman rirqa, yaqa killallanmantaqmi hatun huñunakuyninchikmanpas rirqa. Ñuqanchikwan yachayta qallaykusqanmanta watallanmantaqmi bautizakururqapas. Chaynaqa ñuqanchikpas sumaqta Diosmanta yachachinapaqyá yuyaymanasun: “¿Imapi umayuqtaq kanku watukusqay runakunaqa? ¿Sumaqtachu willani Diosmanta imayna yachachisqaykuta?”, nispa.

14. ¿Imaynatam watukusqanchik runakunaman Diosmanta sumaqta yachachichwan?

¹⁴ Jehova Diosmanta yachachiyta qallaykuspaqa, manaraq yachachiq richkaspayá yachachiy munasqanchikmanta kikinchikraq sumaqta yachaykusun, chaymantapas yachachisqanchik runa imayna tarikusqanpi hinaspa imamanta yachay munasqantayá sumaqtaraq yachaykusun. Yuyaymanasuntaqyá mayqin textokunata ñawinchapunapaq, mayqin videokunata qawachinapaq hinaspa imakunawan yuyaymanachinapaq. Yuyaymanasunyá sumaqta yachachinapaq (Prov. 16:23). Albania nacionmanta iñiqmasinchik Floram huk warmiman Diosmanta yachachirqa, chay warmiñataqmi iñiqmasinchikta nirqa: “Runakuna kawsarimunanmanta yachachiwasqaykiqa yanqam”, nispa. Chaynata niptinqa, iñiqmasinchikqa manam hikutarqachu wañuqkuna kawsarimunanmanta yachachikuyta allinpaq hapinanpaqqa, aswanmi hukkunamantaña yachachirqa. Chay warmimantam iñiqmasinchik willakun: “Payqa puntatam sumaqtaraq Diosmanta yachanan karqa”, nispa. Chay warmi Diosmanta sumaqta yachananpaqmi iñiqmasinchik Floraqa sapa yachachispan qawachiq Diosqa kuyakuqllaña, yachayniyuq hinaspa tukuy atiyniyuq kasqanta. Chaynata iñiqmasinchik yachachisqanraykum, chay warmiqa pisi-pisimanta wañuqkuna kawsarimunanmanta iñiqmasinchikpa yachachisqantaqa allinpaqña hapiyta qallaykurqa. Chaymi kunanqa iñiqmasinchikña.

15. Hechos 17:16-18 nisqanman hinaqa, ¿imayna runakunam karqaku Atenas runakunaqa, chayna kachkaptinkupas imaynanpim Pabloqa Diosmanta paykunaman willarqa?

¹⁵ (Qaway Hechos 17:16-18). Atenas runakunaqa taytacha-mamachakunatam yupaychaqku, huchapakuyllapiñam kakuqku hinaspa runakunapa yachayninpim hapipakuqku. Chayna kachkaptinkupas Pabloqa manam nirqachu: “Kay runakunaqa manachusmi Diosmanqa iñikunmankuchu”, nispanqa. Chay runakuna mana allinkunata niptinpas Pabloqa hinallam Diosmanta paykunaman willarqa. Kikin Pablopas ñawpaqtaqa Diosmantam mana allinkunata rimarqa, Diospi iñikuqkunatapas chiqnikuspanmi ñakarichirqa (1 Tim. 1:13). Chayna kachkaptinpas Jesusqa Pablotam qatiqninta hinaña qawarqa, chayraykum Pablopas Atenas runakunata iñiqmasinkunata hinaña qawarqa. Chaypaq kallpanchakusqanqa allinmá karqa (Hech. 9:13-15; 17:34).

16, 17. ¿Imakunawanmi yachanchik imayna runañapas Diospi iñikunankumanta?

¹⁶ Jesuspa wañukusqanmanta qipatapas tukuy hinastinmanta runakunam Jehova Diospiqa iñikurqaku. Corinto llaqtayuq iñiqkunaman qillqasqanpim apostol Pablopas nirqa chay llaqtayuqkunaqa ñawpaqta suwa kasqankumanta hinaspa huchallapi kawsasqankumanta. Nirqataqmi chayna kachkaptinkupas Jehova Dios mayllaykusqanmanta (1 Cor. 6:9-11). Chay tiempopi kawsakuspaqa, ¿yaqachu chay runakunata yanapachwan karqa mana allinkunata saqispanku iñiqmasinchikkunaña kanankupaq?

¹⁷ Kunan punchawkunaqa tukuy hinastinmanta runakunam mana allin kawsakuyta saqispanku Jehova Diospi iñikuchkanku. Australia nacionpi  kaq iñiqmasinchik Yukinapas chaytam qawarqa. Payqa huk punchawmi huk sipasman asuykurqa, chay sipasqa karqa hukman pachasqam, aychanpas qillqasqallañam karqa. Chaymantam iñiqmasinchik Yukina willakun: “Manam rimapayanaychu karqa ichaqa hinatam iskayrayastin asuykurqani. Parlasqaykuman hinam musyarurqani Diosmanta yachay munasqanta, aychanpi qillqasqa kaqkunapas Salmos qillqapi kaqkunam kasqa”, nispa. Chay sipasqa bibliamantam yachayta qallaykurqa hinaspapas huñunakuykunamanmi riyta qallaykurqa. *

18. ¿Imaynanpitaq mana ninanchikchu “kay runaqa kaynam utaq wak runaqa waknam” nispaqa?

¹⁸ “Chakrakunatayá qawariychik, cosechanapaqmi puqusqaña kachkan” nisqanwanqa, ¿llapallan runakuna qatiqnin kananmantachu Jesusqa nichkarqa? Manam. Ñawpaqmantaraqmi qillqasqaña karqa qatiqninkunaqa aslla kanankumanta (Juan 12:37, 38). Jesusqa yacharqam willakusqan runakuna imayna sunquyuq kasqankumanta (Mat. 9:4). Chaywanpas llapallankumanmi Diosmanta willarqa, llapallankuman willaspanpas Diosmanta yachay munaqkunatam astawanqa yanaparqa. Ñuqanchikmi ichaqa mana yachanchikchu uyariwaqninchik runakuna imayna sunquyuq kasqankumantaqa, chayraykum kallpanchakunanchik paykunamanta “kay runaqa kaynam utaq wak runaqa waknam” nispa mana ninapaq. Aswanqa iñiqmasinchikkunata hinaña qawanapaqmi kallpanchakunanchik. Iñiqmasinchik Marcpas kaynatam willakun: “‘Payqa bautizakunqapunim’ nisqay runakunam chaylla chiriyarunku, ‘payqa manachusmi bautizakunmanchu’ nisqaykunañataqmi bautizakunku. Chaywanmi yacharuni Jehova Dioslla runapa sunqunta riqsisqanmanta”, nispa.

19. ¿Imaynatam qawananchik uyariwaqninchik runakunata?

¹⁹ Wakinpiqa nichwanpaschá Jehova Diosmanta yachay munaq runakunaqa iskay-kimsalla kasqankumanta. Ichaqa yuyarinanchikmi qatiqninkunaman Jesuspa nisqanta. Paymi nirqa: “Chakrakunatayá qawariychik, cosechanapaqmi puqusqaña kachkan”, nispa. Chaynaqa imaynaña kaq runapas atinmanmi mana allin kawsakusqanta saqispan Jehova Diospiña iñikuytaqa. Chayna runakunaqa quri-qullqi hinam kanku Jehova Diospaqqa (Ageo 2:7). Paykunata Jehova Dioswan Jesus hina qawaspaqa kallpanchakusunmi imayna tarikusqankumanta yachaykunapaq, imamanta yachay munasqankuta yachaykunapaq hinaspa iñiqmasinchikkunata hinaña qawanapaq.