¿Imaninkitaq Cristoqa ñoqanchikwanñam kachkan nisqanmanta?

‘[¿]Haykapitaq kay nisqaykikunaqa kanqa? ¿Imaynataq yachasaqku ñoqaykuwanña kasqaykita hinaspa kay pachapa puchukaynin hichpamusqantapas?’ (MATEO 24:3)

1. ¿Imakunamantam Jesuspa apostolninkunaqa tapurqaku?

YAQA iskay waranqa wata ñawpaqtaraqmi, Jesusta tawa apostolninkuna Olivos moqopi kaynata tapurqaku: ‘¿Haykapitaq kay nisqaykikunaqa kanqa? ¿Imaynataq yachasaqku ñoqaykuwanña kasqaykita hinaspa kay pachapa puchukaynin hichpamusqantapas?’ nispa (Mateo 24:3). Kay tapukuyqa ancha allinmi yachanapaq: ‘ñoqaykuwanña kasqaykita’ ‘hinaspa kay pachapa puchukaynin hichpamusqanmanta’. ¿Imaninantaq kaykunaqa?

2. ¿Imaninantaq ‘puchukaynin’ ninanqa?

² Puntataqa ‘kay pachapa puchukaynin hichpamusqanmanta’ yachasunchik. Griego rimaypi syntéleia nisqanmantam tikrakun “kay pachapa puchukaynin” ninanman. Chaymi Traducción del Nuevo Mundo, castellanopi nisqa Bibliapim syn·te·léi·as nisqa rimayqa llapanpim tikrakun “kay pachapa puchukaynin” ninanman, kantaqmi griego rimaypi kay rimaywan tupaq telos nispa niq, kaymi tikrakun “tukurun” ninanman. Chaymi sapakama rimaymanta entiendenapaqqa, piensay congregacionpi discurso uyarisqaykipi. Discursopa tukupayninpiqa discurso qoqmi yachachisqanmanta manaraq tukuchkaspa uyariqkunata yuyarichin hinaspam qawachin imaynatam rurayman churanankupaq. Chaymantañam discurso ruraqqa discursonta tukun. Hinaptinmi, ‘kay pachapa puchukaynin’ nispa Bibliapi willasqanqa yachachichkanmi manaraq kay pacha puchukananpaq tiempo chayamuchkaptin imapas pasananmanta.

3. ¿Imakunam pasanan karqa ñoqanchikwan Jesuspa kasqan tiempopi?

³ ¿Imanichwantaq “ñoqaykuwanña kasqaykita” nispa apostolkunapa tapusqankumantaqa? Kayna ninanqa griego rimaypi parousía * nisqanmanta tikrasqam kachkan. Hanaq pachapi Jesucristo rey kananpaq 1914 watapi coronasqa kasqanmantam  qallarirqa parousía nisqan otaq ñoqanchikwanña kasqan tiempoqa, tukunqañataqmi mana allin ruraqkunata ‘llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapi’ puchukachisqanwan (Mateo 24:21). Ñoqanchikwan Jesuspa kasqan tiempopim kaykuna pasan: akllasqakuna huñusqa kasqanku, hanaq pachapi kanankupaq kawsariyninku chaynataq ‘tukupay tiempopi’ kay pachapa mana allin rurayninkunapas (2 Timoteo 3:1; 1 Corintios 15:23; 1 Tesalonicenses 4:15-17; 2 Tesalonicenses 2:1). Nichwanmi ‘kay pachapa puchukaynin’ [syntéleia] tiempoqa tupanmi ñoqanchikwan Jesucristopa kasqan (parousía) tiempowan.

Unay tiempo pasananmanta

4. ¿Imapim tupan ñoqanchikwan Jesucristopa kasqan tiempo Noeypa tiemponpi pasasqanwan?

⁴ Unay tiempo pasananmanta parousía nisqanqa tupanmi tiemponchikpi ñoqanchikwanña Jesuspa kasqanwan (Mateo 24:37-39 nisqanta leey). Piensariy, Jesusqa manamá tupachirqachu tiemponchikpi ñoqanchikwan Pay kasqanta Noeypa tiemponpi Sinchi para pisi tiempolla kasqanwanchu. Aswanqa, Sinchi para manaraq chayamusqan unay tiempowanmi tupanaykachirqa. Chay tiempopim Noeyqa buqueta rurarqa hinaspa runakunaman predicarqa Sinchi para chayamunan tiempokama. Chaykuna rurasqanqa unay tiempokunapim sucederqa. Chaynallataqmi ñoqanchikwan Jesucristopa kasqan tiempopas tupanmi tiemponchikpi tukuy ima sucedesqanwan llumpa-llumpay ñakariy punchawkunapi castiganankama (2 Tesalonicenses 1:6-9).

5. Apocalipsis libropi 6 kaq rakiyninpa nisqanman hina, ¿imanasqataq nichwan ñoqanchikwan Jesuspa kasqan tiempoqa unay tiempom nispa?

⁵ Chaymantapas Bibliapi wakin willakuykunam clarota qawachin ñoqanchikwan Jesucristopa kasqan tiempoqa unay tiempo kananmanta ichaqa manam mana allin runakunata puchukachinanpaq chayamunan punchawkunallamantachu. Apocalipsis sutiyoq libropim Jesusta rikchanachin yuraq caballopi sillasqa hamuqwan hinaspa coronanta chaskiqwan (Apocalipsis 6:1-8 nisqanta leey). Bibliapa nisqanman hinaqa Jesusmi 1914 kaq watapi Rey kananpaq coronasqa kasqan qepata lloqsirqa “vencestin aswanraq vencenanpaq”. Chaymantam willawanchik sapakama colorniyoq caballokunapi sillakuqkuna qatimusqanta. Bibliapa willakusqanman hinaqa caballopi sillakuqkunaqa tupanku “tukupay tiempokunapi” guerrakunawan, muchuykunawan hinaspa imaymana onqoykunawan. Bibliapa kayna willakusqanpa cumplikusqantam kay tiemponchikpi qawachkanchik.

6. Ñoqanchikwanña Jesucristo kasqan tiempomanta, ¿imatam entiendechiwanchik Apocalipsis libropi 12 kaq rakiynin?

⁶ Apocalipsis libropi 12 kaq rakiyninpim astawanraq willawanchik hanaq pachapi Diospa Munaychakuynin kamachimusqanmanta. Ejemplopaq, willawanchikmi hanaq pachapi hatu-hatun guerramanta. Miguelwan sutichasqa Jesucristom angelninkunapiwan hanaq pachapi Rey kaspan pelearqa Diablopa hinaspa demoniokunapa contranpi. Hinaptinmi Satanasqa demonionkunapiwan kay Pachaman wischumusqa karqaku. Apocalipsis  libroqa willawanchiktaqmi Diablo wischuchikamusqanraykum piñasqallaña kasqanmanta ‘payqariki yachanmi pisi tiempoyoqllaña kasqanta’ (Apocalipsis 12:7-12 nisqanta leey). Sutillam kachkan, hanaq pachapi Jesucristo Rey kananpaq churasqa kasqanmanta kay Allpa pachapi runakunapaq manchakuypaq ñakariykuna yapakusqanqa.

7. ¿Imamantataq Salmos libropa iskay kaq rakiyninqa willakun hinaspa imata ruranankupaqmi tiempota qon?

⁷ Salmos libropi iskay kaq rakiyninpipas willawanchikmi hanaq pacha Sion moqopi Jesucristo Rey kananpaq coronasqa kasqanmanta (Salmo 2:5-9; 110:1, 2 nisqanta leey). Kay salmo qellqapiqa willawanchiktaqmi kay Pachapi gobiernaqkunatawan runakunatapas Jesucristota kasukuspa sujetakunankupaq tiempo qosqanta. Chaymantapas anyanmi ‘allinta tanteanankupaq’ chaynataq ‘mana allin rurasqankuta saqenankupaqpas’. Chay tiempopim ‘kusikunqaku Jehová Diospi amparakuq runakunaqa’ nombrasqan Jesucristotawan servispanku. Qawasqanchikman hinaqa, ñoqanchikwanña Jesucristopa kasqan tiempopim chayta ruranakupaq tiempota qon (Salmo 2:10-12).

¿Pikunataq entiendenqaku ñoqanchikwanña Jesuspa kasqan tiempota?

8, 9. ¿Pikunataq entiendenmanku karqa ñoqanchikwanña Jesuspa kasqan tiempomantaqa, chaynataq ima ninanmantapas yachanmanku karqa?

⁸ Diospa Gobiernon haykapim chayamunanmanta fariseokuna tapuptinmi paykunata Jesus nirqa: “Manam suti reqsiyllachu hamunqa” nispa (Lucas 17:20, 21). Mana iñiqkunaqa manam entiendenmankuchu karqa. ¿Imaynatamá entiendenmankuqa karqa Jesusta hamuq tiempopi Reyninkuta hina mana riqsikuchkaspankuqa? Chaynaqa, ¿pikunataq entiendenmanku karqa ñoqanchikwanña Jesuspa kasqan tiempomantaqa, chaynataq ima ninanmantapas yachanmanku karqa?

⁹ Qatiqninkunamanmi Jesusqa willarqa ñoqanchikwanña kasqan tiempomanta ‘llipyay tukuy hinastinman kanchariq’ qawasqankuman hina entiendenankumanta. (Lucas 17:24-29 nisqanta leey). Admirakuypaqmi kay willakuymanta Mateo 24:23-27 nisqanqa tupanmi kay rikchanachiywan hinaspa ñoqanchikwanña Jesuspa kasqan tiempomanta willakuywanpas.

Ñoqanchikwanña Jesuspa kasqan tiempomanta entiendeqkuna

10, 11. a) ¿Imanirqataq kay revistaqa qayna watakunapi “kay miray runakunamanta’ Mateo 24:34 nisqanmanta yachachispa? b) ¿Imatam Jesuspa Discipulonkunaqa entiendenanku karqa ‘kay miray runakuna’ pikunataq kasqanmanta?

¹⁰ Ñawpa watakunapim La Atalaya nisqa revista yachachirqa Mateo 24:34 nisqanpi “kay miray runakuna” nispanqa, punta pachak wata ukupim “chay miray runakunaqa mana iñiq judiokuna kasqankuta”. * Kayna yachachikuyqa allin hinam karqa kay miray runakuna nispan Jesus rimaspanqa wakin kutikunapim mana allinllapaq hapiq. Chaymi achka kutita “mana allin casta runakuna” otaq huk rikchaq rimaykunawan kay miray runakunata suticharqa (Mateo 12:39; 17:17; Marcos 8:38). Hinaptinmi chay revistapi yachachirqa Jesusqa “kay miray runakuna” nispaqa tiemponchikpi mana iñiq runakuna ‘kay pachapa puchukaynin hichpamusqanpi’ [syntéleia] imapas pasasqanta chaynataq tukunantapas (télos) qawanankuta.

¹¹ Cheqaptam Jesusqa kay miray runakuna nispa rimarqa tiemponpi mana allin ruraq runakunaman rimaspa otaq paykunamanta rimaspa. Chaynaqa Mateo 24:34 leesqanchikman hina, ¿chay mana allin ruraq runakunamantachu Jesusqa rimachkarqa? Yuyariy tawa apostolninkuna Jesuswan “sapanpi” rimasqankuta (Mateo 24:3). Chaymantapas Jesusqa manamá ‘kay miray runakunataqa’ mana allin runakunapaqchu hapirqa, chaymi apostolninkunaqa entienderqaku paykunapas chaynataq wakin discipulokunapas “kay miray runakuna” kasqankuta hinaptin manaraq chinkachkaptinkum ‘tukuy chaykuna cumplikunanta’.

12. ¿Imaynatam chay miray runakunamanta Jesuspa yachachimusqankunaqa pikuna kasqankuta yachanapaq allinta entiendechiwanchik?

¹² ¿Imaynatataq chayna kasqantaqa entiendenchik?  Imamanta rimasqanta allinta qawaspa. Mateo 24:32, 33 nisqanman hinam Jesusqa nirqa: “Higos sachawan rikchanachisqaytayá yachaychik: kallmankuna llullullaraq kaspa ikllimuptinmi, yachankichik poqoy hichpamusqanta. Chaynaqa llapa nisqaykuna sucedekuptinmi yachankichik tukupay tiempoqa hichpallaña kasqanta” (Marcos 13:28-30; Lucas 21:30-32 nisqanta leespa tupachiy). Chaymi, Mateo 24:34 nisqanpim leenchik: “Cheqaptapunim nikichik, tukuy kaykunaqa cumplikunqa manaraqpas kay miray runakuna chinkachkaptinmi” nispa.

13, 14. ¿Imanasqam nichwan Jesusqa discipulonkunamantam rimachkarqa ‘kay miray runakuna’ nispanqa?

¹³ Mateo 24:33 nisqanpi hinam Jesusqa discipulonkunamanta nirqa, chuya espirituwan sapaqchasqa kaspanku, ‘tukuy kaykuna’ cumplikusqanta qawaspankuchiki paykunaqa entiendeyta atinmanku karqa. Chaymi Jesusqa discipulonkunamantam rimachkarqa kaynata nispan: “Cheqaptapunim nikichik, tukuy kaykunaqa cumplikunqa manaraqpas kay miray runakuna chinkachkaptinmi” nispa.

¹⁴ Mana iñiq runakunamantaqa, Jesuspa discipulonkunaqa manamá chaykuna cumplikunallantachu qawananku karqa, aswanqa imaninantam allinta entiendenanku karqa. Tukuy chaykuna cumplikusqanta qawaspankum ‘yachanmanku’ karqa chaynataq entiendenmankupas karqa imanasqa chaykuna pasasqanta. Chaynaqa manach iskarayanmankuchu karqa “tukupay tiempoqa hichpallaña kasqanta”. Cheqapmá mana iñiq judiokuna chaynataq Jesuspa discipulonkunapas punta pachak wata ukupiqa Jesuspa nisqankunataqa wakillan cumplikusqantam qawarqaku. Ichaqa chuya espirituwan akllasqa Jesuspa discipulonkunallam yachaspa entienderqaku imanasqam chaykuna pasasqanta.

15. a) Kunan tiemponchikpiqa, ¿pikunataq chay ‘miray runakunamanta’ Jesuspa rimasqanqa kanku? b) ¿Imanasqataq mana yachachwanchu ‘kay miray runakuna’ hayka wata kawsasqankuta? (32 kaq paginanta qaway)

¹⁵ Kay tiemponchikpipas Diospa yachachisqankunata mana entiendeq runakunaqa Jesucristo ñoqanchikwanña kasqantaqa yanqapaqmi hapinku ‘mana suti reqsiylla’ kasqanrayku. Paykunaqa piensanku tukuy tiempo imapas hina kaqlla kasqanta (2 Pedro 3:4). Chaymantapas tiemponchikpi chuya espirituwan sapaqchasqa Diosman sonqo Jesuspa wawqenkunallam clarota entiendenku Cristoqa ñoqanchikwanña kasqanta chaynataq ima ninantapas. Tiemponchikpi chuya espiritupa sapaqchasqa kaqkunam “kay miray runakuna” kanku paykuna manaraq chinkachkaptinku ‘tukuy kaykunaqa cumplikunqa’. * Kayna entiendesqanchikmi qawachiwanchik chuya espirituwan akllasqa Cristopa wakin wawqenkunaqa llumpa-llumpay ñakariywan Diospa castiganan tiempokama kay Pachapi kanankuta.

 “Listollayá suyawaychik”

16. ¿Imatam Cristopa qatiqninkunaqa rurananchik?

¹⁶ Ichaqa manam yachayllachu yachana Jesucristo ñoqanchikwanña kasqanmanta. Jesusmi kaynata nirqa: “Qamkunaman willasqaytaqa llapallanmanmi nini, chaynaqa Iistollayá suyawaychik” nispa (Marcos 13:37). Kayna nisqanman hina rurayqa ancha allinmi ñoqanchikpaqqa, hanaq pachapi kawsaqkunapaq otaq kay allpa pachapi kawsaqkunapaqpas. Ñam isqon chunka wataña pasarun 1914 watapi hanaq pachapi Jesucristo kamachikuq kananpaq churasqa kasqanmanta. Mayna sasaña kaptinpas, listollam hinaspa qawan-qawanllam suyananchik. Cristoqa ñoqanchikwanña kasqanta mana rikuspapas Rey hina gobiernasqanta entiendesqanchikmi yanapawasunchik. Chay yachasqanchikqa yanapawanchiktaqmi qawan-qawanlla kananchikpaq, payqa ‘mana piensasqanchik horapim’ enemigonkunata puchukachinanpaq hamunqa (Lucas 12:40).

17. ¿Imaynatam yanapawananchik ñoqanchikwanña Jesucristo kasqanta entiendesqanchikqa hinaspa imata rurananchikpaqqmi kallpanchakunanchik?

¹⁷ Ñoqanchikwanña Cristo kasqanta entiendeyqa kallpanchawananchikmi qawan-qawanlla kananchikpaq. Yachanchikmi Jesucristoqa 1914 watamantaraq hanaq pachamanta gobiernaspa ñoqanchikwanña kasqanta. Chayllam hamunqa mana allin runakunata puchukachinanpaq hinaspa allpantinpi admirakuypaq lliwta allichananpaq. Chaynaqa, astawanyá kallpachakusunchik Jesuspa kaynata kamachisqan ruraypi: “Diospa munaychakusqanmanta kay allin noticiam willakusqa kanqa enterollan kay pachapi chaynapi llapallan nacionpi runakuna yachananpaq, chayñam kay tiempoqa tukunqa [télos]” nispa (Mateo 24:14).

[Willakuykuna]

¿Imaniwaqtaq?

• ¿Imakunam qawachin Jesucristoqa ñoqanchikwanña kasqan tiempoqa unay tiempo kasqanta?

• ¿Pikunataq entiendenku ñoqanchikwanña Jesucristo kasqan tiempota hinaspa ima ninantapas?

• ¿Pikunataq kay tiemponchikpiqa Mateo 24:34 nisqanman hina ‘kay miray runakunaqa’ kanku?

• ¿Imanasqataq “kay miray runakuna” haykapi tukunanta mana yachachwanchu?

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]

[32 kaq paginapi recuadro]

¿Atichwanchu tantearuyta “kay miray runakuna” hayka tiempopaq kasqanta?

Kay miray runa ninanqa manam wiñaymasinkuna ninanchu, aswanqa yachachichkanmi kawsasqan tiempopi lliw kawsaqkunamantam. Ejemplopaq, Exodo 1:6 niwanchik: “Wañukurqañam Joseywan llapallan wawqenkunapas hinaspa llapallan chay wiñaymasinkunapas” nispa. Joseywan wawqenkunaqa manam wiñaypurachu karqaku, ichaqa kawsasqanku tiempopim imallapas rurasqankuqa tuparqa. Joseypa tiemponpi ‘wiñaymasinkunamantaqa otaq miraymasinkunamantaqa’ wakin wawqenkunam paymanta ñawpaqtaraq nacerqaku. Josey wañukuptinpas wakin wawqenkunaqa hinallaraqmi kawsarqaku (Genesis 50:24). Chay ‘miraykunapiqa’ Benjamin hina huk runakunapas karqam Joseypa qepantaña nacespankupas, hinallapaschá kawsarqakuraq Josey wañukuptinpas.

Chaymi kay miray runakuna nisqanwanqa huk tiempopi kawsaq runakunamantam rimachkan, hinaptinmi mana yachakunchu haykam chay tiempo kasqanta. Hinaptinmi nichwan chay miraykunapa qallariymanta tukuyninkama kawsasqan tiempoqa manam unay tiempochu. Chaymi Jesusqa Mateo 24:34 nisqanpi “kay miray runakuna” nispaqa, manam discipulonkunamanqa yachachichkarqachu haykapim “tukupay tiempo” tukunanta tanteanankupaqchu. Chaymi, rimasqanmanta qepallantam nirqa manam yachawaqchikchu “ima punchawmi otaq imay horam” kananta nispa (2 Timoteo 3:1; Mateo 24:36).

[30 hinaspa 31 kaq paginakunapi dibujokuna]

“Tukuy kaykunaqa cumplikunqa manaraqpas kay miray runakuna chinkachkaptinmi”

[29 kaq paginapi dibujo]

1914 watapi rey kananpaq churasqa kasqanmantam Jesusqa “lloqsirqa vencestin”