Casarasqakunapaq consejokuna

Imaynatam allichachwan casado vidapi sasachakuykunata

Qosam nin: (Sipas warmankunamanta tapuspan.) ¿Maytaq warmakunaqa?.

Warmim nin: Mercadopim pachankuta rantichkanku.

Qosam nin: (Piñakuspanmi qaparin.) “¿Pachanku rantiq?” ¡Qayna killallaraqtaq pachankutaqa rantirqaku!

Warmim nin: (Warmankunaman sayapakuspan hinaspa llumpayta sientikuspa.) Precionmi bajaramusqa. Imayna kaptinpas ñoqam permisarqani.

Qosam nin: (Manaña controlakuspa chaynataq qaparispa.) ¡Yachankimiki mana tapuwaspa qollqe gastanaykichiktaqa mana munasqayta! ¿Imaynanpitaq mana tapuwaspayki permisarunki?

¿IMA sasachakuytataq kay warmi-qariqa allichananku? Clarotam qawanchik chay qosaqa genionta mana contralay atisqanta. Chaymantapas warmi-qarim mana acuerdochu kanku sipas warmankuna ima ruranankupaq permisaymanta. Chayna tratanakusqankuwanmi qawachinku mana parlarinakuspa imatapas rurasqankuta.

Lliwmi casado vidapiqa imawanpas sasachakunku. Imayna sasachakuyña kaptinpas, warmi-qari parlarinakuspa allichayqa allinpunim kanqa. ¿Imanasqa?

Chay atipanakusqankuta mana allichaptinkuqa tiempopa risqanpim astawan sasachanqa confiansawan imatapas rimapayanakunankuta. Salomon sutiyoq reymi kaynata qellqarqa: “Pleiteanakuyqa mana yaykuy atina wasipa cerrojon hinam” nispa (Proverbios 18:19). Hinaptinqa, ¿imaynatataq sasachakuykunapi kaspaykiqa allinllata parlarinakuwaq?

Casado vidataqa cuerponchikwanmi rikchanachichwan. Kawsananchikpaqqa yawartam necesitanchik chaynallataqmi casado vidapipas rimapayanakuyta necesitanchik. Cuerponchikpi yawar allinta purinanpaqmi necesitanchik sonqotawan qapsonta, casarasqakunapas sumaqta rimanakunankupaqmi necesitanku kuyakuywan respetanakuspa rimayta (Efesios 5:33). Atipanakusqankuta hinaspa pasaq punchawkunapi sientechinakusqankuta pampachanakunankupaqmi kuyakuyninku kallpanchanqa chaynataq imapi sasachanakusqankutapas allichanankupaq (1 Corintios 13:4, 5; 1 Pedro 4:8). Respetanakuyqa ancha allinmi chaymi warminta otaq qosanta respetaqqa sonqonmanta kallpanchakuspanmi ima niy munasqantapas atencionwan uyarin.

Casado vidapi sasachakuykunata allichanapaq tawa ruraykuna

Kay tawa ruraykunata estudiay hinaspa piensariy imaynatam bibliapi consejonkuna yanapasunkiman sasachakuykunata kuyakuywan hinaspa respetowan allichanaykipaq.

  1. Chay sasachakuymanta rimanaykipaq tiempochakuy. ‘Tukuy imam tiempoyoqlla [. . .], kanmi upallanapaq tiempo kanmi rimanapaq tiempo’ (Eclesiastes 3:1, 7). Kay yachachikuypa qallariyninpi lirianakuymanta qawasqanchikman hinaqa, astawanmi wakin lirianakuyqa kallpanchan sonqonkupi llumpay sientechikuyta. Chayna pasaptinqa controlakuspa ama atipanakuychu. Manaraq nisyu lirianakuy kachkaptin upallakuy hinaspa niy qosaykita otaq warmikita huk kutipiña controlakuspa rimanaykichikpaq. Chaynaqa manach sientechinakunqakuchu bibliapi kayna niq consejota kasukuspaqa: “Qocharayaq yakuta kacharichkaq hinam pleito qallarichiq runaqa. Manaraq llumpayta atipanakuchkaspa asurikuymi aswan allinqa” (Proverbios 17:14).

Ichaqa “kanmi rimanapaq tiempo”. Qorakuna hinam sasachakuykunaqa astawan yapakun mana allichaptinkuqa. Hinaptinqa ama suyaychu chay sasachakuy kikillanmanta arreglakunantaqa. Sichum lirianakuypi chaylla controlakuspaykiqa, warmikita otaq qosaykita respetaspa tanteay imay horaspim chay sasachakuymanta rimanaykichikpaq. Chaynata ruraspaqa kuskaykichikmi bibliapi kayna nisqanman hina rurachkankichik: ‘Amayá inti seqaykunankamaqa piñanakuychikchu’ (Efesios 4:26). Hinaspa cumpliypuni prometesqaykita.

KAY RURAYTAPAS RURAWAQMI. Warmikiwan otaq qosaykiwan acuerdota ruray familiapi sasachakuymanta sapa semana rimanaykichikpaq. Sichum llamkasqaykichikmanta wasiman kutispa otaq manaraq mikuyta qallaykuchkaspa yachankichik genioykichik sasa controlay kasqanta hinaptinqa amayá rimaychikchu chay ratoqa ima sasachakuymantapas aswanqa akllaychik imay horasmi iskaynikichik hawkalla kaspa rimanaykichikpaq.

2. Ima piensasqaykitapas respetowan cheqapta rimay. Efesios 4:25 consejan ‘ama llullakuspayá cheqaptapuni rimaychik runamasikichikwan’ nispa. Casado vidapiqa warminmi otaq qosanmi vida pasaqmasinqa. Chaynaqa cheqaptayá rimanakuychik sonqoykichikpi ima sientesqaykichiktapas. Iskay chunka soqtayoq wataña casarasqa Margaritam * nin: “Chayllaraq casarakuruspayqa munarqanim sasachakuy pasaptin mana allin sientekusqayta mana imatapas nichkaptiy qosay yachananta. Chayna piensasqayqa yanqam karqa, kunanmi ichaqa kallpanchakuniña imayna sientekusqayta willakunaypaq”.

Ima sasachakuytapas allichanaykipaq rimaspaykiqa manam hatuntukunaykiraykuchu kanan, aswanqa warmiki otaq qosayki ima piensasqaykita yachananpaqmi rimanayki. Chaypaqqa willay ima sasachakuy kasqanta, imanasqa chay problema sucedesqanta hinaspa imayna sientekusqaykita. Ejemplopaq, sichum rabiakunki kaypi-chaypi qosayki imatapas dejasqanwan hinaptinqa respetowanmi kaynata niwaq: “Llamkasqaykimanta chayamuspam kaypi-chaypi pachaykita saqerarinki [ima sasachakuy kasqanta hinaspa imanasqa chay sucedesqanta qawachistin], chaywanmi kallpanchakuspa tukuy ima rurasqayta mana valorasqaykita qawachiwanki [chaywan imayna sientekusqaykita nistin]”. Hinaspa chay problemata imayna allichanaykichikpaq acuerdoman chayaychik.

KAY RURAYTAPAS RURAWAQMI. Allintaraq piensariy qosaykiwan otaq warmikiwan manaraq rimachkaspa, qellqawaqmi imanasqa chay problema sucedesqanta hinaspa imaynatam allichayta munawaq.

3. Warmikipa otaq qosaykipa ima preocupasqanta reparay. Santiago sutiyoq discipulom cristianokunata nirqa, “chaylla uyariqyá kaychik, rimaychikpas allinta tanteaspayá, amataqyá piñakuqllañaqa kaychikchu” nispa (Santiago 1:19). Casado vidapi warmita otaq qosata astawan ñakarichiqqa llakisqa kasqankuta mana reparanakusqankum. Chaynaqa ¡kallpanchakuyá warmikita otaq qosaykita mana sientechinaykipaq! (Mateo 7:12.)

Kimsa chunka pichqayoq wataña casarasqa Wolfgang sutiyoq runam nin: “Imapas llakichiwasqanta warmiy mana reparasqanmi astawanqa preocupawan”. Iskay chunka wataña casarasqa Dianna sutiyoq warmim reqsikun: “Sapa kutim qosayta anyani imapas preocupawasqanta  mana reparaptin”. ¿Imaynatataq atipawaq kayna sasachakuyta?

Warmikipa otaq qosaykipa imapas preocupasqanmantaqa amayá yachaq tukuqqa kaychu. “Atipanakuyllatam hatarichin orgulloso runaqa. Yachayniyoq runakunam allin consejo chaskiqkunaqa”, nispam Diospa Palabranqa nin (Proverbios 13:10). Warmikita otaq qosaykita respetasqaykita qawachiy rimasqanta mana upallachispayki. Hinaspa, nisusqaykita entiendesqaykiman hina willaykuy, ichaqa mana burlakuspa. Atencionwan uyariy mana entiendesqaykita kaqmanta nisuptikiqa. Hinaptin, qamlla rimanaykimantaqa, iskaynikichikyá ima preocupasusqaykichikta allinta entiendenaykichikkama uyarinakuychik.

Cheqapmá qosanta otaq warminta atencionwan uyarinanpaqqa pacienciakuspa humildem kanan, chaymi kallpanchakuspa uyarinakunqaku. Hinaptin respetowan chaynata uyariptikiqa paypas hina kaqllatam ruwanqa (Mateo 7:2; Romanos 12:10).

KAY RURAYTAPAS RURAWAQMI. Warmikipa otaq qosaykipa nisusqaykita entiendesqaykimanta rimaspaqa ama rimasqan palabrakunallawanchu niy. Aswanqa warmikipa otaq qosaykipa sientesqanta reparaspa niy ima preocupasqanta (1 Pedro 3:8).

4. Acuerdoman chayaychik. ‘Chulla runalla kanamantaqa iskay runam aswan allinqa [. . .] iskayninkumanta huknin wichiykuptinqa hukninmi wichiqta hatarichinqa.’ (Eclesiastes 4:9, 10.) Sasam casado vidapi sasachakuykuna allichayqa, sichum iskayninku mana yanapanakuptinkuqa.

Ciertomá Jehová Diosqa familiapi umalliq kananpaq qarita churan (1 Corintios 11:3; Efesios 5:23). Ichaqa manayá chayna derechoyoq kaspachu mandakuqllaña kanqa. Warminpi piensaq qosaqa manach munasqanman hinachu imatapas ruranqa. Iskay chunka wataña casarasqa Davidmi nin: “kallpanchakunim warmiywan imapas piensasqayku tupaqpi hinaspam iskayniyku ruranaykupaq hina tanteaniku”. Qanchis wataña casarasqa Tanya sutiyoq warmim nin: “Manam pim razonninpi kasqanmantachu rimanaqa. Huk clasetakamam sapakama piensanchik sasachakuykunata imayna allichanapaq. Yacharunim imapipas qosaywan sasachakuspayqa uyarispa entiendeyta”.

KAY RURAYTAPAS RURAWAQMI. Iskaynikichik kallpanchakuspa qellqaychik imaynatam sasachakusqaykichikta allichawaqchik. Hinaspa tukuyta ruraruspaykichiktaq, qellqasqaykichikta repasaychik hinaspa ima ruray yanapasunaykichikpaq kaqta ruraychik. Chay acuerdo rurasqaykichikmanta kallpanchakusqaykichikta yachanaykichikpaq hamuq punchawkunapi tiempochakuychik.

Iskaynikichik kallpanchakuspaqa allichawaqchikmi

Casarasqakunatam Jesusqa rikchanachin yugopi kaqkunawan (Mateo 19:6). Yugotaqa watanku iskay animalkuna kuskanku llamkanankupaqmi. Yugowan kuskanku mana chutaspankuqa manach atinqakuchu yapuyta hinaspach kunkankutapas heridarukunqaku. Sichum kuskanku llamkaspankuqa mayna llasaq cargatapas aysarunqakum otaq chakratapas allintam yapunqaku chaynataq sasa ruraykunatapas ruranqakum.

Chaynam casarasqakunapas iskayninku mana yanapanakuspaqa ñakarichinakunqaku. Sichum iskayninku yanapanakunqaku hinaspaqa allichanqakum ima sasachakuykunatapas. Kusisqa kawsakuq casarasqa Kalala sutiyoq runam kaynata nin: “ñam yaqa iskay chunka wataña warmiywan ima sasachakusqaykutapas rimanakuspa allichaniku sapakama sientinakuspayku hinaspa Jehová Diospa yanapakuyninta mañakuspa bibliapi consejonkunata kasukuspayku”. ¿Chaynata qampas rurawaqchu?

PIENSARIY KAY TAPUYKUNAPI

▪ ¿Ima sasachakuyniykutataq qosaywan otaq warmiywan rimayman?

▪ ¿Imaynatataq yachayman ima rimasqaykumantapas warmiy otaq qosay imayna sientekusqanta?

▪ Sichum imatapas munasqayman hina ruwakunanpaq hikutaptiyqa, ¿ima sasachakuykunataq kanman?

[Willakuy]