APÉNDICE
¿Ruwanachu fiestakunata?
TEQSIMUYUNTINPI llaqtakunaq otaq religionkunaq fiestankuqa manan Bibliamantachu paqarimun. Chhaynaqa, ¿maymantan paqariran? Biblioteca kan chayqa, maskhay fiestakunamanta willaq librokunata, chaypin yachanki llaqtaykipi allin reqsisqa fiestakunamanta. Wakinmanta yacharisun.
Semana Santa. Jesuspa wañusqanta kawsarinpusqantawan yuyarinapaqña chay fiestata ruwanku chaypas, manan Bibliaq nisqanman hinachu ruwanku, procesionkuna ruwasqankupin chayta reparakun. Las Grandes Religiones Ilustradas nisqa qelqa nin: manaraq Jesucristo hamushaqtinmi Babilonia llaqtapi runakuna “idolokunata yupaycharanku [...]. Sumaq p’achakunawan p’achachiqku, sumaq alhajakunawan churaqku, sumaq altarkunapi tiyachiqku, procesionkunapipas horqoqku”, nispa.
Mosoq Wata. Wakin suyukunapiqa huk killakunapin qallarin Mosoq Wata, fiestankupas hukniraymi. Yachasun imaynapi paqarisqanta: “46 watapi manaraq Cristo hamushaqtin Roma suyupi kamachikuq Julio César, 1 de enero killapi Mosoq Watata qallarichiran. Chay p’unchaypin festejaranku Jano diospa p’unchayninta, payqa punkukunaq, qallariykunaq diosninmi karan. Jano diospa sutintan enero [latín simipi, Januarius] killa apan, chay diosmi iskay uyayoq karan: hukninmi qhawaq ñawpaqta huknintaq qhepata” (The World Book Encyclopedia). Chaykunawanmi yachanchis Mosoq Wata fiestakuna pantasqa religionkunamanta paqarisqanta.
Layqakunaq Tutan (Halloween). “Layqakunaq Tutan nisqa fiestataqa cristianokunaq ñawpaqnintaraqmi druidas [ñawpa celta runakunaq sacerdotenkuna] nisqa runakuna ruwaranku. Celta llaqtapi runakunaqa iskay dioskunatan festejaqku: Inti diosta, wañupuqkunaq diosnintawan [...]. 1 de noviembre killapin wañupuqkunaq diosninta festejaranku chay p’unchaytaqmi paykunapaq Mosoq Wata qallariran. Pisi-pisimantataq chay fiesta pantasqa cristianokunaq fiestanman tukupuran.” (The Encyclopedia Americana.)
Huk fiestakuna. Teqsimuyuntinpi llapa fiestakuna ruwasqankumanta maychá rimanapaq kanman. Jehová Diosqa manan munanchu runakunaq hatarichisqan institucionkunatapas runakunatapas fiestakunawan hatunchananchista (Jeremías 17:5-7; Hechos 10:25, 26). Hinaspapas religionkunaq fiestankuna allin otaq mana allin kasqanta yachanapaqqa, qhawarinaraqmi imaynapi chay fiestakuna paqarisqanta (Isaías 52:11; Apocalipsis 18:4). ¿Imaynata Dios qhawarin huk fiestakuna ruwaytapas? Chayta yachanaykipaq kay libroq 16 capitulonpi kamachikuykunata qhawariy.