1. ¿Pin kausayta qowaranchis?

JEHOVÁ DIOSMANTAN kausayqa paqarimun (leey Salmos 36:9). Paymi kamawaranchis kausaytapas qowaranchis, chaymi Biblia nin: ‘Qanmi tukuy imatapas kamaranki, munayniykipin tukuy imapas kashan, munayniykipin kamasqapas karanku’, nispa (Apocalipsis 4:11). Arí, kausayqa Diospa ancha sumaq regalonmi.

2. ¿Imatan ruwananchis kusisqa kausananchispaq?

² Diosqa tukuy necesitasqanchistan kausananchispaq qowanchis (Hechos 17:28). Jinaspapas kusisqa kausananchistan munan (Hechos 14:15-17). Chaypaqmi ichaqa Diosta kasukunanchis (Isaías 48:17, 18).

3. ¿Imatan Jehová Dios ruwaran Caín Abelta wañuchiqtin?

³ Biblian willan Jehová Dios llapa runakunaq vidanta anchata valorasqanta. Yachasun Adán Evaq kuraq wawanwan imachus pasasqanmanta. Cainmi sinchita phiñakuran Abelwan, jinan Diosqa niran phiñakuyninta controlananpaq. Cainmi ichaqa mana kasukuranchu, chaymi “Abel contra sayarispa payta wañuchiran” (Génesis 4:3-8). Chay ruwasqanmantan Diosqa Cainta castigaran (Génesis 4:9-13). Chaywanmi yachanchis phiñakuypas cheqnikuypas mana allinchu kasqanta. Chhayna kaspaqa millay runamanmi tukupusunman manataqmi wiñay kausaytapas chaskisunmanchu (leey 1 Juan 3:15).  Diospa sonqonta kusichinapaqqa llapa runakunatan munakunanchis (1 Juan 3:11, 12).

4. Diosmi kamachiran runamasinchista ama wañuchinapaq, ¿imatan chaymanta yachanchis?

⁴ Waranqa watakuna qhepamanmi Diosqa Moisesman chunka kamachikuykunata qoran. Jujninmi niran: “Aman pitapas wañuchinkichu”, nispa (Deuteronomio 5:17). Yuyaypi juj runata wañuchiqqa wañuchisqan kanan karan. Chaywanmi yachanchis Diospaqqa kausay ancha valorniyoq kasqanta.

5. ¿Imaynatan Dios qhawarin abortayta?

⁵ ¿Imaynatan Dios qhawarin abortayta? Diospaqqa wijsallapiraq kaq wawaq vidanqa ancha valorniyoqmi. Israel llaqtaman juj kamachikuyta qosqanpin niran: ‘Pipas onqoq warmita k’irispa wawanta wañuchiqqa wañuchisqan kanqa’, nispa (leey Éxodo 21:22, 23; Salmos 127:3). Chaywanmi yachanchis abortayqa jucha kasqanta (qhaway 28 willakuyta).

6, 7. ¿Imaynatan Diosman rikuchisunman kausayta valorasqanchista?

⁶ ¿Imaynatan Diosman rikuchisunman kausayta valorasqanchista? Manan vidanchista jujkunaq vidantapas peligroman churananchischu. Chaymi mana fumananchischu, cocata pijchananchischu nitaq drogakunanchischu. Chaykunata ruwaspaqa onqosunmanmi jinaspa wañupusunman.

⁷ Diostaq kausayta qowaranchis chayqa paypa munasqanman jinan imatapas ruwananchis, kallpachakunanchistaqmi ima viciotapas saqepunanchispaq. Mana chayqa qhellipaqmi Diosqa qhawariwasunman (Romanos 6:19; 12:1; 2 Corintios 7:1). Diosqa manan adorasqanchista chaskiwasunchu kausayta mana  respetaqtinchisqa. Manapaschá facilchu kanqa ima viciotapas saqeyqa. Diosmi ichaqa yanapawasun saqenanchispaq kallpachakuqtinchisqa.

8. ¿Imakunatan ruwananchis vidanchista jujkunaq vidantapas ama peligroman churananchispaq?

⁸ Diosqa manan munanchu kausayninchista jujkunaq kausaynintapas peligroman churananchista. Sichus carronchis motonchispas kan chayqa cuidadowanmi manejananchis, manataqmi vidanchista peligroman churaq pujllaykunapipas pujllananchischu (Salmos 11:5). Wasinchispas seguron kanan. Diosmi Israel runakunata kamachiran wasi patata muyuriqta kanchachanankupaq, ‘ama pipas urmaykuspa wañunanpaq, chhaynapi runaq wañusqanmanta ama juchachasqa kanankupaq’ (Deuteronomio 22:8).

9. ¿Imaynatan animalkunata tratananchis?

⁹ Jehová Diospaqqa animalkunaq kausayninpas valorniyoqmi. Paymi animalkunata qowaranchis mijunanchispaq p’achakunanchispaqpas, permitintaqmi peligropi kaqtinchis wañuchinanchista (Génesis 3:21; 9:3; Éxodo 21:28). Ichaqa manan maltratananchischu nitaq kusikunanchisraykuqa wañuchinanchischu (Proverbios 12:10).

10. ¿Imaynapin yachanchis yawar kausayta representasqanta?

¹⁰ Yawarqa kausaytan representan chaymi Diospaqqa ancha valorniyoq. Chaymi Diosqa Cainta castigaran hermanonpa yawarninta jich’asqanrayku otaq wañuchisqanrayku (Génesis 4:10). Jatun para kasqan qhepamanmi Diosqa jujmanta rikuchiran yawar kausayta representasqanta. Diosmi Noeta familiantapas  niran: “Animalkunaqa mijunaykichispaqmi kanqa, jinallataq yuyukunapas q’omer yurakunapas. Lliutan qoykichis. Yawarnintin aychatan ichaqa ama mijunkichischu, yawarpin kausayqa kashan”, nispa (Génesis 1:29; 9:3, 4).

11. ¿Imakunatan Jehová Dios kamachiran Israel llaqtanta?

¹¹ Noepa tiemponmanta 800 watakuna qhepamanmi Diosqa Israel llaqtata niran: “Mayqen Israel runapas otaq paykuna ukhupi tiyaq waj llaqtayoqpas mijuna animalta otaq phalaq animaltapas jap’inqa chayqa, yawarnintan jich’anqa jinaspan allpawan pakanqa”, nispa. Nillarantaqmi: “Aman ima animalpa yawarnintapas mijunkichischu”, nispa (Levítico 17:13, 14). Diosqa yawarta ancha valorniyoqta rikunankutan munaran, chaymi kamachiran aychallata mijunankupaq, yawartan ichaqa mana mijunankuchu karan, aswanpas pampaman jich’ananku karan.

12. ¿Imaynatan cristianokuna yawarta qhawarinku?

¹² Jesuspa wañupusqan qhepamanmi apostolkuna umalliqkunapas juñukuranku Israel llaqtapaq kamachikuykuna qosqanmanta, mayqen kamachikuykunata kasukunanku karan chayta decidinankupaq (leey Hechos 15:28, 29; 21:25). Jehová Diosmi cristianokunata yanaparan yawarqa ancha valorniyoq kasqanta entiendenankupaq. Chaymi yawarta mana mijunankuchu, ujanankuchu karan. Wañusqa animalpa aychantapas manan mijunankuchu karan. Chayta ruwayqa ídolo adoray jina, qhelli juchata ruway jinan karan. Chaymantapachan cheqaq cristianokunaqa mana yawartaqa mijunkuchu. Kunanpas Diosqa yawarta ancha valorniyoqpaq qhawarinanchistan munan.

13. ¿Imaraykun cristianokuna yawarta mana churachikunchischu?

 ¹³ Yawarta churachikuspaqa yawartapas ujashasunman jinan kanman. Chaypaq kaypi piensasun: Sichus doctor kamachisunkiman alcoholta amaña ujanaykipaq chayri, ¿churachikuwaqchu venaykimanta? Manan ¿riki? Churachikuspaqa alcoholtapas ujashawaq jinan kanman. Chhaynallataqmi kanman yawarta churachikuqtinchispas (qhaway 29 willakuyta).

14, 15. ¿Imatan cristianokuna manapuni ruwanchischu kausayta ancha valorniyoqpaq qhawarisqanchisrayku?

¹⁴ Sichus doctor nisunkiman wañunkin yawarta mana churachikuqtiykiqa nispa chayri, ¿imatan ruwanki? Sapankanchismi decidinanchis kanqa yawarmanta Diospa kamachisqanta kasukunapaq mana kasukunapaqpas. Cristianokunaqa ancha valorniyoqpaqmi kausayta qhawarinchis, chaymi juj tratamientokunata maskhanchis, ichaqa manan yawarta churachikunchischu.

¹⁵ Yawarqa kausaytan representan, cristianokunaqa ancha valorniyoqpaqmi kausayta qhawarinchis chaymi yawarta mana churachikunchischu chay jawa wañusunmanña chaypas. Jesusmi niran: “Pipas vidanta salvayta munaqqa chinkachinqan, pipas noqarayku vidanta chinkachiqtaq salvanqa”, nispa (Mateo 16:25). Diostaqa kasukunchis munakusqanchisraykun. Paymi aswan allinta yachan, chaymi pay jina kausayta ancha valorniyoqpaq qhawarinchis (Hebreos 11:6).

16. ¿Imaraykun cristianokuna Diosta kasukunchis?

¹⁶ Cheqaq cristianokunaqa decidisqan kashanchis yawarmanta Diospa kamachikuyninta kasukunanchispaq. Chaymi yawarta mana mijunchischu mana ujanchischu nitaq churachikunchischu. Ichaqa aceptanchismi  juj tratamientokunata vidanchista salvananchispaq. * Diosmi yachan imachus noqanchispaq aswan allin kasqanta chaymi cristianokunaqa payta kasukunchis. Qanri, ¿chhaynatachu qhawarinki?

17. ¿Imallapaqmi Dios permitiran Israel runakuna yawarta utilizanankuta?

¹⁷ Diosmi Israel llaqtata niran: “Kausaqpa kausayninqa yawarninpin kashan, Señor Diosmi chayta qosunkichis juchaykichista altar patapi pampachachinaykichispaq, chay yawarllataqmi juchataqa pampachachin [otaq pichan]”, nispa (Levítico 17:11; qhaway 17 willakuyta). Israel runakuna juchankumanta perdonasqa kanankupaqqa juj animaltan temploman apananku karan, chay animalpa yawarnintataq juj sacerdote altarman jich’anan karan. Chayllapaqmi Diosqa permitiran ñaupa tiempopiqa yawarta utilizanankuta.

18. ¿Imaynatan beneficiawanchis Jesuspa sacrificakusqan?

¹⁸ Kay allpaman jamuspan Jesusqa yawarninta jich’aran juchanchis perdonasqa kananpaq, chaymantaqa manañan animalkunata sacrificakunanchu karan (Mateo 20:28; Hebreos 10:1). Jesuspa kausayninqa ancha valorniyoqmi karan, chaymi vidanta sacrificasqanrayku atinchis wiñaypaq kausayta (Juan 3:16; Hebreos 9:11, 12; 1 Pedro 1:18, 19).

19. ¿Imatan ruwananchis runakunaq kausayninmanta mana juchayoq kanapaq?

¹⁹ ¡Maytan Diosta agradecekunchis kausayniyoq  kasqanchismanta! Chaymi runakunaman willamunchis wiñay kausayniyoq kanankupaq Jesuspi iñinanku kasqanta. Paykunata munakuspan tukuyta kallpachakunchis yachachimunanchispaq (Ezequiel 3:17-21). Chayta ruwaspan Pablo jina nisun: ‘Piqpa wañunanmantapas manapunin juchayoqchu kani, noqaqa mana upallaspan lliutapuni qankunaman Diospa munayninmanta willaraykichis’, nispa (Hechos 20:26, 27). Sichus Diosmanta willasun, kausayta imayna qhawarisqanmantawan chayqa, kausayta yawartawan respetasqanchistan rikuchisun.