1, 2. a) ¿Ima llank’anatan Salomón chaskiran? b) ¿Imaraykun David llakisqa kasharan?

JERUSALÉN llaqtapin juj jatun templota ruwakunan karan. Lliu llaqtakunaq allin reqsisqan, ancha admirana iman kanan karan. Chaymantapas Jehová ‘Diospa wasinmi’ chay temploqa kanan karan. Chay wasita ruwananpaqmi Diosqa Salomonta ajllakuran (1 Crón. 22:1, 5, 9-11).

² Rey Davidqa yacharanmi Jehová Dios Salomonta yanapananta, chaywanpas llakisqan kasharan, ¿imarayku? Salomón waynallaraq kasqanrayku. Chaymantapas Salomonqa manan ima ruwaytapas yacharanraqchu. Chaymi payqa Diospaq templota ruwananpaqqa kallpachakunan karan, manataqmi manchakunanchu karan.

3. ¿Ima ejemplotan David Salomonman qoran mana manchakuq kananpaq?

³ Salomonqa papan Davidmantachá yacharan mana manchakuq kayta. Davidqa waynallaraq kashaspan leonta osotawan wañuchisqa ovejanta jap’iqtinku (1 Sam. 17:34, 35). Chaymantapas mana manchakuspan Goliatwan  maqanakuran. Diospa yanapayninwanmi chay allin maqanakuq runatapas wañuchiran (1 Sam. 17:45, 49, 50).

4. ¿Imaraykun Salomón mana manchakunanchu karan?

⁴ Rikusqanchis jina Davidqa allin ejemplon karan Salomonpaq, paymi kallpacharan Diospaq wasita ruwapunanpaqpas (leey 1 Crónicas 28:20). Ichaqa, sichus Salomón manchapakunman karan chayqa manachá ni juj rumillatapas churachinmanchu karan, p’enqaypichá qhepanmanpas karan.

5. ¿Imaraykun mana manchakuq kananchis?

⁵ Noqanchispas Salomón jinan Diospa yanapayninta mañakunanchis, chhaynapin mana manchakuspa Diospa munayninta ruwasun. Chaymi kunan yachasun ñaupa tiempopi mana manchakuq valiente runakunamanta. Paykunamanta yachasqanchisman jina allinta piensasun imaynatas noqanchispas paykuna jina kasunman chaypi.

6. ¿Imaynatan José rikuchiran mana manchakuq valiente kasqanta?

⁶ Josemanta yachasun, paytaqa sapa p’unchaymi patronnin Potifarpa warmin rimapayaq paywan puñunanpaq. Josemi ichaqa mana munaranchu. Imapiña tarikunan karan chaypas manapunin munaranchu. Aswanmi payqa apuraylla ayqekuran chay warmiq ladonmanta (Gén. 39:10, 12).

7. ¿Imaynatan Rahab rikuchiran mana manchakuq kasqanta? (27 paginapi dibujota qhaway.)

⁷ Kunanqa Rahabmanta yachasun. Payqa Jericó llaqtapin tiyaran. Paypa wasinmanmi chayaranku Israelmanta iskay qhamiyaq runakuna. Paykunatan Rahabqa pakaran enemigonkuna mana tarinankupaq (Jos. 2:4, 5, 9, 12-16). Chayta ruwananpaqqa mana manchakuq valienten Rahabqa kanan karan. Chaymantapas payqa allintan yacharan llaqtankuta Jehová Dios Israel llaqta runakunaman qopunanta. Chaymi mana manchakuspa chay runakunata pakaran. Arí, payqa manan Jericó llaqta rey jinachu manchali karan. Chhayna kasqanraykun Rahabqa llapa familiantin librasqa karanku (Jos. 6:22, 23).

8. ¿Imaynatan apostolkuna qatikuranku Jesuspa ejemplonta?

⁸ Jesuspas manan jayk’aqpas imatapas manchakuqchu, chhaynan apostolninkunapas karanku (Mat. 8:28-32; Juan 2:13-17; 18:3-5). Paykunataqa sapa kutillanmi religionpi umalliqkuna jark’aqku Jesusmanta rimanankuta, paykunan ichaqa mana manchakuspa rimashallaranku (Hech. 5:17, 18, 27-29).

9. 2 Timoteo 1:7 textopi nisqan jina, ¿pin kallpata qowanchis mana manchakuq kananchispaq?

⁹ Kaypi yachasqanchis jina, Josepas, Rahabpas, Jesuspas, apostolkunapas mana manchakuspan Diospa munayninta ruwaqku. Ichaqa manan paykunaq kallpallankuwanchu chhayna karanku, Jehová Diosmi paykunamanqa kallpata qoran. Chaymi noqanchispas imaña ruwananchis kaqtinpas Jehová Diospi confiananchis manan noqallanchispichu (leey 2 Timoteo 1:7). ¿Imakunapin rikuchisunman mana manchakuq kasqanchista? Familiapi, iñiq t’aqapi iman, ¿imaynata? Chaykunamantan kaypi yachasun.

10. ¿Imaraykun mana manchakuq kananku wayna-sipaskuna?

¹⁰ Wayna-sipaskunamanta rimasun. Paykunaqa imaymana pruebakunapin tarikushanku. Chaymi tukuy sonqowan Diosta servinankupaqqa kallpata jap’inanku. Yaqapaschá paykunataqa yanapanman Salomonpa ejemplon, yachasqanchis jina payqa mana manchakuspan tukunankama Diospa wasinta ruwaran. Tayta-mamakunapas yanapanankun wayna-sipaskunataqa, wakin ruwaykunatan ichaqa paykuna decidinanku (Prov. 27:11). Paykunamantan kanqa imayna amigokunatas ajllakunqaku, imatas ruwanqaku limpiota kausananpaq, jayk’aqsi bautizakunqaku chaykunapas. Paykunan ajllakunanku imapis kusirikunqaku chaytapas. Ichaqa, Satanaspa kamachisqan mundopitaq kausashanchis chayqa kallpatan jap’inanku kanqa allinta decidinankupaq.

11, 12. a) ¿Imaynatan Moisés rikuchiran mana manchakuq kasqanta? b) ¿Imaynatan wayna-sipaskuna Moisespa ejemplonta qatikunkuman?

¹¹ Chaymantapas wayna-sipaskunaqa allintan decidinanku kanqa imatachus qhepaman ruwanqaku chayta. Wakin nacionkunapiqa nishutan wayna-sipaskunata mat’ipayanku universidadman jaykunankupaq, allin llank’anapi llank’anankupaq ima. Wakin nacionkunapitaq qolqe mana aypasqanrayku familiankuta yanapanankupaq llank’anakunaman jaykunku. Chhaynapi tarikushanki chayqa Moisespi piensay. Paytaqa faraonpa ususinmi uywaran. Chay familiakunaqa qhapaqkunan karanku. Chhayna familiaq makinpitaq kasharan chayqa yaqapaschá chay familiapas, yachachiqninkunapas, consejo qoqninkunapas qhapaq kananpaq mat’ipayaranku. Moisesmi ichaqa mana kasuranchu aswanmi kallpata jap’ispa Dios serviyta ajllakuran. Egiptomanta ripuspaqa Diosllapiñan Moisesqa confiaran (Heb. 11:24-26). Chayta ruwasqanraykun Diosqa sumaqta payta qhawariran. Paraisopipas cuidashallanqachá Moisestaqa.

¹² Pay jinan wayna-sipaskunapas kananku chhaynapin Diosllapaqña kausanqaku, paypa munaynin ruwaytan ñaupaqman churanqaku. Chayta ruwanqaku chayqa imaymana bendicionkunatan chaskinqaku. Chaymantapas Diosqa cuidanqan familiankuta. Timoteopas Diosllapaqñan kausaran, paytan tukuy tiempo serviran; qanpas wayna-sipas atiwaqmi pay jina kayta * (leey Filipenses 2:19-22).

13. ¿Imaraykun juj hermana kallpata jap’inan karan Diosta servinanpaq?

¹³ Estados Unidospi Alabama llaqtapi juj hermanamanta rimasun. Payqa nishutas manchakuq ima ruwaytapas. Paymi nin: “Noqaqa nishu manchalin karani. Juñunakuypipas manan faciltachu piwanpas rimaq kani. Predicacionpipas astawanraqmi manchakuq kani, cuerpoyraqmi khatatataq”, nispa. Tayta-mamanpa yanapayninwan juj hermanokunaq yanapayninpiwanmi ichaqa kallpata jap’ispa precursora kapuran. Paymi nillantaq: “Satanaspa gobiernasqan kay mundopiqa universidadman  rinaykipaq, allin reqsisqa kanaykipaq, qolqesapa kanaykipaq imallan runakunaqa kallpachasunki. Ichaqa, noqaq rikusqayman jinaqa, manan pipas chaykunataqa tariyta atinkuchu, aswanmi chay maskhasqankupi runakunaqa onqoyta llakikuyta ima tarishanku. Noqan ichaqa Diosta servispay kusisqa kausani”, nispa.

14. ¿Imakuna kaqtinmi tayta-mamakunapas mana manchakuq kasqankuta rikuchinanku?

¹⁴ Tayta-mamakunapas mana manchakuspan mayninpiqa imatapas rimananku kanqa. Yaqapaschá paykunataqa familiapi Bibliata estudiananku kashaqtin, predicaq rinanku kashaqtin otaq juñunakuyman rinanku kashaqtin jefenku ninqa “aschatawanraq llank’ay” nispa. Chhayna kaqtinqa mana manchakuspan “manan atiymanchu” ninanku. Chayta ruwaspan wawankumanpas allin ejemplota qonqaku. Chaymantapas, yaqapaschá juj hermanokunaqa jinallata qhawanqa wawankuq imapas ruwananta qantaq ichaqa mana. Chhayna kaqtinqa yaqapaschá paykuna tapusunkiku: “¿Imaraykun wawaykikunata jark’anki?”, nispa. Chayta respetowan explicanaykipaqpas mana manchakuqmi kanayki kanqa.

15. ¿Imaynatan tayta-mamakunata yanapanman Salmos 37:25; Hebreos 13:5 textokuna?

¹⁵ Chaymantapas tayta-mamakunaqa kallpachanankun wawankuta Diosta servinankupaq. ¿Imarayku? Wakin tayta-mamakunaqa yaqapaschá “pitaq kuraqña kapuqtiyri yanapawanqa” nispa mana munankumanchu wawanku precursor kananta,  juj ladokunapi yanapakuq rinanta, Betelpi llank’ananta, ni juñunakuy wasikuna ruwaypi yanapakunantapas. Ichaqa allin yuyayniyoq tayta-mamakunaqa manan chayta ruwanqakuchu, aswanmi Diospi confiaspa kallpachanqaku wawankuta maypipas Diosta servinankupaq (leey Salmos 37:25; Hebreos 13:5). Chayta ruwaspan paykunaqa wawankuman yachachinqaku mana manchakuq kayta Diospi confiayta ima (1 Sam. 1:27, 28; 2 Tim. 3:14, 15).

16. a) ¿Imatan wakin tayta-mamakuna ruwaranku wawanku Diosta servinankupaq? b) ¿Imaynatan chay ruwasqanku wawankuta yanaparan?

¹⁶ Estados Unidospi juj casado hermanomanta yachasun. Payqa esposanwan kuskan Diosta servinankupaq wawankuta yanaparanku. Taytan nin: “Noqaykuqa juch’uychankumantapachan wawaykuta rimapayaq kayku precursor kaymanta, hermanokunata yanapaymanta ima. Kunanqa chaykuna ruwaypin paykunaqa masta piensanku. Chaykunata ruwanankupaq kallpachakuspan mana piensankupaschu kay mundo ruwaykunapiqa, aswanmi paykunaqa Dios serviypi ocupasqa kashanku”, nispa. Iskay wawayoq hermanon nillantaq: “Kunan tiempopi wakin tayta-mamakunaqa wawankuq estudionpi, imaymana ruwanankupi iman, imata jinaraq qolqeta gastayushanku. Ichaqa, noqaq piensasqayman jinaqa Diosta munakunankupaqmi wawakunataqa yanapana, chaymi imamantapas astawanqa valen. Noqaykuqa kusisqan wawaykuta qhawariyku. Paykunaqa Diosta serviypin ocupasqa kashanku”, nispa. Chay hermanokunaq willakusqan jina, Diosqa manan qonqasunkichu wawaykikunata payta servinankupaq yanapanki chayqa.

17. ¿Imakunapin umalliqkuna soltera hermanakunapas rikuchinkuman mana manchakuq kasqankuta?

¹⁷ Mayninpiqa iñiq t’aqapipas mana manchakuspan imatapas ruwana. Astawanqa umalliqkunan chhayna kananku. Paykunan encargasqa kashanku juchapi puriq iñiqkunata juzganankupaq. Chaymantapas paykunan encargasqa kashanku ima emergenciapas kaqtin hermanokunata yanapanankupaq. Wakinqa carcelkunatan rinku chaypi runakunata Diosmanta yachachiq juñunakuykunata apariq ima. Soltera hermanakunapaqpas imaymanan Diospa llaqtanpiqa ruwana kashan. Paykunaqa atinkumanmi precursora kayta, juj lado llaqtakunaman predicaq riyta, juñunakuna wasi ruwaypi yanapakuyta, Diospa gobiernonmanta willaqkunapaq escuelaman riyta, Galaad escuelaman riytapas. Chaykunata ruwanankupaqmi ichaqa Diospi confiananku, manataqmi imatapas manchakunankuchu.

18. ¿Imaynatan kuraq hermanakuna rikuchinkuman mana manchakuq kasqankuta?

¹⁸ Kuraq hermanakunaqa may kusikunapaqmi. Manapaschá ñaupaqpi jinañachu imatapas ruwanqaku ichaqa paykunapas atinkumanmi valorwan yanapakuyta (leey Tito 2:3-5). ¿Imapi? Yaqapaschá paykunata umalliqkuna ninqaku sipaskunawan allin yuyaywan p’achakuymanta rimanankupaq. Chayta umalliqkuna kamachinkuman chayqa manan comuntachu chay sipaskunawan rimananku, aswanmi sumaqllata paykunata yanapananku (1 Tim. 2: 9, 10). Sichus chhayna kanqaku chayqa allintan iñiqmasikunata yanapanqaku.

19. a) ¿Imaynatan bautizasqa qharikuna rikuchinkuman mana manchakuq kasqankuta? b) ¿Imaynatan Filipenses 2:13; 4:13 textokuna bautizasqa qharikunata yanapanman?

¹⁹ Bautizasqa qharikunapas manan manchakunankuchu ima ruwaytapas. Mana manchakuspa Diospaq llank’anqaku chayqa, imaymanapin iñiq t’aqapipas yanapakunqaku. Atinqakun umalliq kayta yanapakuq kamachi kaytapas (1 Tim. 3:1). Ichaqa, yaqapaschá wakinqa ñaupaqpi ima juchatapas ruwasqankurayku ninqaku: “Pitaq noqari kani umalliq kanaypaq”, nispa; wakintaq: “Manan atiymanchu, manan yachanichu chaykuna ruwayta”, nispa. Chhaynata piensashanki chayqa Jehová Diospi confiay, paymi yanapasunki (leey Filipenses 2:13; 4:13). ¿Yuyashanki Moisesta? Paypas mana atiqpaq jinan qhawarikuran (Éx. 3:11). Ichaqa Jehová Diosmi yanaparan chaymi kallpata jap’ispa ruwaran imachus kamachisqanta. Qanpas Diospa yanapayninta mañakuy. Sapa p’unchay Bibliata leey, ñaupa runakunaq ejemplonpi piensay. Chaykunan yanapasunki ama ima ruwaytapas manchakunaykipaq. Chaymantapas umalliqkunata valekuy yachachinasuykipaq, tukuy atisqaykitataq ruway ima ruwaypipas yanapakunaykipaq. Llapa bautizasqa qharikunatan kallpachaykiku ama manchakuspa valorwan Diosta servinaykichispaq.

20, 21. a) ¿Ima niranmi David Salomonta? b) ¿Imapin confiananchis?

²⁰ Davidmi Salomonta niran: “Diosmi qanwan kanqa. Payqa manan saqesunkichu, manataq wijch’usunkichu”, nispa (1 Crón. 28:20). Salomonqa maytachá chay simikunapi piensaran, chaychá payqa tukunankama Diospa wasinta ruwaran. Arí, manaña experiencian karanchu chaypas valorta jap’ispan Salomonqa tukunankama Diospaq templota ruwapuran. Diospa yanapayninwanmi payqa qanchis wata kuskallanpi chay templota tukuran.

²¹ Salomonta jinan noqanchistapas Jehová Diosqa yanapawasun valorwan imatapas ruwananchispaq. Arí, kallpatan qowasun familiapipas iñiq t’aqapipas valorwan ima ruwananchistapas junt’ananchispaq (Is. 41:10, 13). Sichus valorwan Diosta servisun chayqa imaymana bendicionkunatan chaskisun. Chhaynaqa “¡Kallpachakuy! [...] Llank’allayña”.