MUNDONTINPIN religionkuna iglesiankupi umalliqkunata obliganku solterolla kanankupaq otaq celibato nisqa ruwayta junt’anankupaq. Wakin religionkunan kaykuna: Iglesia Católica Romana, iglesia ortodoxa, budismo, jujkunapas. Ichaqa askha runakunan ninku: “Chayta kamachisqankuraykun religionkunapi umalliqkuna qhelli kausaypi purishanku, violacionkunapas kashan”, nispa.

Chayraykun kayta tapukunanchis: “¿Bibliapichu kamachishan Diosta serviq cristianokuna solterolla kanankuta?”, nispa. Chaypaqmi investigananchis maymantan chay yachachikuy paqarimuran, chay costumbreta imaynata Dios qhawarisqantapas.

Encyclopædia Britannica libron willashan celibato ima ninanchus kasqanmanta, nin: “Chayqa solterolla kausaq runamantan rimashan, payqa manan warmi-qhari puñuypiqa kausanchu, chay jinatan religionpi umalliqkuna kausanku”, nispa. 2006 watapin papa Benedicto XVI juj discursota qoran, chaypin celibato obligatorio kasqanmanta rimaspa niran: “Kay costumbreqa Apostolkunaq wañupusqan pisi tiempo qhepallatan rijuriran”, nispa.

Ichaqa celibato costumbreqa manan ñaupa cristianokunaq tiemponpiqa karanchu. Chaymi apóstol Pabloqa tiemponpi cristianokunaman willaran: “‘Diosmantapas jamunman jina yachachikuykunawanmi’ runakunata pantachinqaku”, nispa. Nillarantaqmi: “Paykunan runakunata prohibinqaku casarakunankuta”, nispa (1 Timoteo 4:1-3).

Iskay siglopin (101-200 watakuna) celibato costumbreqa “cristianon kayku” niq iglesiakunapi rijuriran, qhepamantaq paykunamanta paqariran Iglesia Católica Romana. Juj libron khaynata  explican: “Warmi-qhari puñuyta jark’akuymi chayllaraq paqariran Roma gobiernopi”, nispa (Celibacy and Religious Traditions).

Chaymanta pachaj-pachaj watakuna ukhupitaq iglesiapi umallikuna, jinallataq Padres de la Iglesia nisqakunapas sacerdotekunata prohibiranku casarakunankuta. Paykunaqa piensarankun warmi-qhari puñuyqa runakunata qhellichananpaq, iglesiapi tukuy ruwayninkuwanpas mana tupananpaq ima. Ichaqa chaywanpas Encyclopædia Britannica libroq nisqanman jina, “chunka siglopiqa askha sacerdotekuna obispokuna iman esposayoqraq kasharanku”, nispa.

Romapin Iglesia Católica 1123, 1139 watakunapi ruwaranku Concilios de Letrán nisqa juñunakuyta, chaypin kamachikuyta churaranku sacerdotekuna mana warmiyoq kanankupaq. Kay tiempokamapas kaqllatan kamachinku. Chhaynapi iglesia atiyniyoq kashanallanpaq qolqetapas chaskishanallanpaq, sacerdotekuna manaña wawankuman iglesiaq kaqninta saqesqankurayku.

Celibato nisqamanta Diospa piensasqantaqa Bibliapin sut’ita willashan. Chaypin kashan “janaq pacha gobiernorayku” pay jina solterolla kaqkunamanta Jesuspa nisqan (Mateo 19:12). Apóstol Pablopas rimaranmi cristianokuna “allin willakuykunarayku” pay jina solterolla kasqankumanta (1 Corintios 7:37, 38; 9:23).

Ichaqa manan Jesuspas ni Pablopas kamachisharankuchu solterolla kanankupaq. Jesusmi solterolla kaymanta rimaspa niran: “Manan lliuchu chayman jina ruwayta atinkuman”, nispa. Apóstol Pablopas niranmi: “Mana jayk’aq casarakuqkunapaqqa manan Señorqa imatapas kamachiwanchu. Ichaqa [...] imachus piensasqayta nisaykichis”, nispa (Mateo 19:11; 1 Corintios 7:25).

Bibliaqa sut’itan nin Diosta serviq primer cristianokuna askha casado kasqankuta, jujnimi karan apóstol Pedro (Mateo 8:14; Marcos 1:29-31; 1 Corintios 9:5). Chay tiempopiqa Romapin qhelli juchapi puriy mast’arisqa kasharan. Pablon qelqaran casado cristiano umalliqqa “juj esposallayoq” kananta, ‘wawankunatapas kasukuqta uywananta’ (1 Timoteo 3:2, 4).

Manan casarakuspa soltero jina kaymantachu rimashan. Bibliaqa sut’itan nin: “Qosaqa esposanman imachus qonanta qochun, jinallataq esposapas qosanman imachus qonanta qochun”, nispa. Jinaspapas matrimoniopi warmi-qhari puñuymantan niran: “Warmi-qhari puñuyniykichistaqa ama jark’anakuychischu”, nispa (1 Corintios 7:3-5). Chhaynaqa, Diosqa manan serviqninkunataqa celibato nisqata mañanchu.

Celibato nisqaqa manataq obligatoriochu chayqa, ¿imanaqtintaq Jesuspas Pablopas solterolla kaymanta allinta rimaranku? Solterokunaqa aswan tiempoyoqmi kanku allin willakuykunata predicanankupaq. Arí, astawanmi ruwayta atinku Dios serviyninkupi, manaña casadokuna jinachu ruwanayoq kasqankurayku (1 Corintios 7:32-35).

Davidmanta yachasun, payqa allin pagasqa llank’anantan renunciaran México nacionpi. Jinan Costa Rica nacionpi juch’uy llaqtachaman astakuran Bibliamanta runakunaman yachachinanpaq. Paymi nin: “Juj lado nacionman jinallataq jujniray kausayman yachakuyqa manan facilchu karan, ichaqa sapallaytataq mantenekunay karan chayqa, ratullan yachakurani”, nispa.

Claudia soltera cristianapas juj ladomanmi astakuran, chaypin necesitakullarantaq predicaqkuna. Paymi nin: “Anchatan kusikuni Diosta servispay. Diospa cuidawasqanta rikuspayqa, paywan amistadniypas iñiyniypas astawanmi wiñan”, nispa.

Soltero kayqa manan llakikunapaqchu. Claudia nin: “Solteroña otaq casadoña kanki chaypas, sichus tukuy sonqo Jehová Diosta servinki chayqa, kusisqan kanki”, nispa (Salmo 119:1, 2).