1-3. a) ¿Imaynatan Bibliamanta yachasqanchista qhawarinanchis? Juj ejemplota willay. (Kay paginapi fotokunata qhaway.) b) ¿Ima tapuykunamantan kay estudiopi yachasun?

KAY tiempopin askha runakuna imataña rantiruspapas wajmanta kutichipunku. ¿Imaraykun chayta ruwanku? Manapaschá gustonkupaq jinachu karan otaq repararanku imanpas malograsqa kasqanta. Jinaspa munanku jujwan cambiananta otaq qolqenkuta kutichipunankuta.

² Noqanchisqa manan chayta ruwananchischu cheqaq kayta rantisqanchiswan. Cheqaq kaytan rantiranchis Bibliata estudiaspa, chaytaqa manan vendenanchischu, otaq manan imaraykupas saqenanchischu (leey Proverbios 23:23; 1 Tim. 2:4). Ñaupaq estudiopi yachamusqanchis jina cheqaq kayta yachanapaqqa tiemponchistan t’aqaranchis, wakinqa profesional kay munasqanchistan saqeranchis. Wakintaq amigonchiskunawan manaña juntakuranchischu, vidanchistan cambiaranchis, otaq manaña Diospa cheqnisqan costumbrekunapi participaranchischu. Imapas saqesqanchisqa manan  igualakunmanchu bendicionkuna chaskisqanchiswanqa.

³ Jesusmi valorniyoq perlakunata maskhaq runamanta rimaran. Chay runaqa ancha valorniyoq perlata tarispan imaymanata vendespa chay perlata rantiran. Chay perlaqa representan Diospa gobiernonmanta yachasqanchistan. Chaywanmi Jesusqa rikuchisharan cristianokunapaqqa cheqaq kayta yachay ancha valorniyoq kasqanta (Mat. 13:45, 46). Bibliata estudiaspan yacharanchis Diospa gobiernonmanta juj yachachikuykunamantawan, chayta yachaspan imaymanata saqepuranchis. Sichus chhaynata valorashallasun cheqaq kay yachasqanchista chayqa, manan jayk’aqpas saqesunchu. Wakin cristianokunan ichaqa manaña valorarankuchu chaymi saqepuranku. ¡Manan jayk’aqpas chaytaqa ruwananchischu! Bibliaq nisqantan kasukunanchis, chaypin nin: ‘Cheqaq kaqpi allinta purishallaychis’, nispa (leey 3 Juan 2-4). Chaypaqqa cheqaq kayta yachasqanchisman jinan kausananchis. Ichaqa, ¿imaraykun wakin cristianokuna cheqaq kayta venderanku? ¿Imaynatan chayta ruwaranku? ¿Imatan ruwasunman ama jayk’aqpas chayta ruwananchispaq? ¿Imatan ruwasunman mana iskayaspa ‘cheqaq kaqpi purishanallapaq’?

4. ¿Imaraykun ñaupaq tiempopi wakin runakuna cheqaq kayta saqepuranku?

⁴ Ñaupaq tiempopin wakin runakuna Jesusta qatikuranku, qhepamanmi ichaqa manaña qatikurankuchu. Juj kutinmi Jesusqa milagrota ruwaspa askha runakunata mijuchiran, jinan Galilea qochaq chimpanman Jesús riqtin chay runakunapas chayman riranku. Jesusmi paykunata niran: “Manachus runaq Churinpa aychanta mijunkichis ni yawarnintapas ujankichis chayqa, manan kausayniyoqchu kankichis”, nispa. Jesusta tapunankumantaqa phiñakuspan niranku: “¡Imatataq kay runari rimashan! ¿Pitaq chay nisqantari uyarinman?”, nispa. Jinan “askha qhepaman kutipuranku, manañataq Jesuswanchu puriranku (Juan 6:53-66).

5, 6. a) ¿Imaraykun wakin cristianokuna cheqaq kayta saqepuranku? b) ¿Imaynatan jujkuna pisi-pisimanta cheqaq kaqmanta karunchakapuranku?

⁵ Kay tiempopipas wakin cristianokunaqa saqepurankun cheqaq kayta. Wakinqa saqepuranku Bibliamanta yachachisqanchista aswan allinta entiendesqanchisrayku otaq allin reqsisqa hermanoq nisqanwan ruwasqanwan mana acuerdopichu kaqtinku. Otaq phiñakuranku juj hermano Bibliamanta consejota qosqanwan, otaq juj hermanowan phiñachinakusqankurayku. Otaq Diospa llaqtan contra yachachiqkunata uyarisqankurayku (Heb. 3:12-14). Chay runakunaqa manan apóstol Pedroq ejemplonta qatikurankuchu. Chay tiempopin askha runakuna phiñakuranku Jesuspa nisqanmanta, jinan Jesusqa apostolninkunata tapuran: “¿Qankunapas ripuytachu munashankichis?”, nispa. Chaymi Pedro niran: “Señor, ¿pimantaq riykumanri? Qanpa rimasqaykikunaqa wiñay kausay simikunan”, nispa (Juan 6:67-69).

 ⁶ Jujkunapas mana reparakuspallan pisi-pisimanta cheqaq kaqmanta karunchakapuranku. Chay runakunatan Biblia comparan mayuq cantonmanta pisi-pisimanta karunchakuq barcowan (Heb. 2:1). Pipas cheqaq kaqmanta karunchakuqqa manapaschá chayta ruwananpaq piensaranchu, ichaqa mana reparayllan Diosmanta karunchakuyta qallariran, tiempoq pasasqanman jinataq manaña Dioswan amigontinchu kapuran. ¿Imatan ruwananchis ama chay pasawananchispaq?

7. ¿Iman yanapawasun cheqaq kaqta ama jayk’aqpas vendenanchispaq?

⁷ Cheqaq kaqpi purishanallapaqqa Diospa tukuy yachachisqantan kasukunanchis. Chaymantapas Dios serviytan ñaupaqman churananchis, Bibliapi kaq yachachikuykunaman jinataq kausananchispas. Rey Davidmi Jehová Diosta prometeran: ‘Cheqaq kayniykipi purisaq’, nispa (Sal. 86:11). Pay jinan noqanchispas tukuy sonqowan cheqaq kaypi purinanchispaq decidikunanchis. Mana chayqa imakunatachus saqeranchis chaykunapin piensayta qallarisunman otaq qhepaman kutirisunman. Chhaynaqa manan gustawasqanchis yachachikuykunallatachu kasukunanchis, aswanpas llapantan kasukunanchis (Juan 16:13). Ñaupaq estudiopin yacharanchis cheqaq kayta yachasqanchisrayku pisqa ruwaykunata saqepusqanchista. Kunan yachasun imaynatas cuidakusunman ama chay ruwaykunaman kutinanchispaq (Mat. 6:19).

8. ¿Imaynatan mana reparakuspalla cheqaq kaqmanta karunchakusunman? Juj ejemplota willay.

⁸ Tiemponchis. Cheqaq kaqta mana saqenanchispaqqa allin yuyaywanmi tiemponchista utilizananchis. Mana reparakuspallan askha tiempota pierdesunman pujllaspa, internetpi, televisionta qhawaspa otaq distraekunapaq ruwaykunapipas. Chay ruwaykuna manaña juchachu chaypas, tiemponchistan pierdechiwasunman Diosta allinta servinanchispaq. Chaymi Emmata pasaran. * Payqa wawa kasqanmantapachan caballota sillakuran. Ichaqa repararanmi chayta ruwaspa tiemponta pierdesqanta, jinan decidikuran maynillanpiña ruwananpaq. Jinaspapas Cory Wells hermanaq experiencianmi yanaparan, chay hermanaqa caballota sillakuspan imaymana acrobaciata ruwaran. * Kunanqa Jehová Diosta servinanpaqmi astawan tiemponta utilizan jinallataq cristiano familianwan amigonkunawan kananpaqpas. Kusisqan kashan Dioswan allinpi kasqanmanta, tiemponta allinta utilizasqanmantapas.

9. ¿Imaynatan qhapaq kay maskhayta munapayasunman?

 ⁹ Kaqninchiskuna. Cheqaq kaqpi purishanallapaqqa cuidakunanchismi qhapaq kay maskhaymanta. Cheqaq kaqta yachashaspaqa entienderanchismi qhapaq kayta maskhanamantaqa Jehová Diosta ñaupaqta servinanchis kasqanta, kusisqataqmi kasharanchis chayta ruwasqanchismanta. Tiempowanmi ichaqa jujkunata rikusunman chayllaraq lloqsimuq celularta otaq juj cosaskunata rantikusqankuta. Jinaspa nisunman: “¿Manachu noqapas chaykunata rantikuyman?”, nispa. Sichus chhaynata piensasunman chayqa, imaymanayoq kayta munaspan Dios serviyta qhepaman churasunman. Chaymi Demaswan pasaran. Payqa allin kausayta munaspan apóstol Pablowan kuska Dios servisqanta saqerpariran (2 Tim. 4:10). Yaqapaschá Demasqa imaymanayoq kayta munaran jinaspa manaña ñaupaqpi jinañachu Diosta munakuran. Otaq manaña munaranchu imaymana sacrificiokunata ruwaspa Pablota acompañayta. ¿Imatan chaymanta yachasunman? Yaqapaschá ñaupaqpi qhapaq kayta munaranchis. Chhayna kaqtinqa cuidakunanchismi, mana chayqa jujmantan qhapaq kayta munaspa cheqaq kaqmanta karunchakusunman.

10. ¿Pikunamantan cuidakunanchis cheqaq kaqllapi purinanchispaq?

¹⁰ Familianchiskuna amigonchiskuna. Cheqaq kaqpi purishanallapaqqa manapunin Diosta mana serviq runakunaq ruwasqantaqa qatikunanchischu. Cheqaq kaqta yachaspaqa Diosta mana serviq amigonchiskunawan familianchiskunawanpas manañan nishutachu juñukuranchis. Wakinqa respetaranchá imapi creesqanchista jujkunataq phiñakuranku (1 Ped. 4:4). Chaywanpas cristianokunaqa kallpachakunchismi familianchiswan allinta kausananchispaq. Ichaqa manan chayraykuqa Diospa kamachikuyninkunataqa p’akinanchischu. Aswanpas Diosta serviqkunallawanmi amigontin kananchis, chhaynapin 1 Corintios 15:33 textopi nisqanta kasukushanchis.

11. ¿Iman yanapawasun qhelli ruwaykunaman ama urmananchispaq?

¹¹ Qhelli piensaykuna ruwaykuna. Cheqaq kaqpi purishanallapaqqa limpion kausayninchis kanan (Is. 35:8; leey 1 Pedro 1:14-16). Bibliamanta yachaspaqa vidanchistan cambiaranchis Diospa kamachisqanman jina kausananchispaq. Wakinqa qhelli juchapi kausasqankutan saqepuranku. Ichaqa sichus mana cuidakusunchu chayqa, limpio kausasqanchistan qhellichasunman. ¿Iman chaypaq yanapawasun? Jehová Dios qowasqanchis regalopin piensananchis. ¡Payqa ancha munasqa wawanpa vidantan noqanchisrayku qoran! (1 Ped. 1:18, 19.) Sichus Jesuspa sacrificakusqanta yuyarishallasun chayqa, kallpachakusunmi kausayninchispi limpio kananchispaq.

12, 13. a) ¿Imaraykun Jehová Dios jina qhawarinanchis fiestakunata? b) ¿Imamantan qatimuqpi yachasun?

¹² Diospa cheqnikusqan costumbrekuna. Yaqapaschá familianchiskuna, llank’aqmasinchiskunapas animawasunman fiestakunapi participananchispaq.  Chhaynaqa, ¿iman yanapawasunman Diospa cheqnikusqan fiestakunapi ama participananchispaq? Chaypaqqa entiendenanchismi imaraykuchus Jehová Dios chay fiestakunata cheqnikusqanta. Qelqanchiskunapin maskhananchis imaynatachus chay fiestakuna paqarisqanta. Sichus allinta entiendesun imaraykuchus chay fiestakunapi mana participasqanchista chayqa, mana iskayaspan “Señorpa sonqonpaq jina” imatapas ruwasun (Efes. 5:10). Sichus confianchis Diospipas palabranpipas chayqa, manan runakunata manchakusunchu (Prov. 29:25).

¹³ Noqanchisqa wiñaypaqmi cheqaq kaqpi puriyta munanchis. Chhaynaqa, ¿iman yanapawasunman mana iskayaspa cheqaq kaqpi purishanallapaq? Chaypaq kinsa yanapaykunamanta yachasun.

14. a) ¿Imaynatan Bibliata estudiasqanchis yanapawasunman cheqaq kaqta ama jayk’aqpas saqenanchispaq? b) ¿Imaraykun necesitanchis yachayniyoq kayta, wanachisqa kayta, yuyayniyoq kaytapas?

¹⁴ Juj kaq: Bibliatan estudiashanallanchis yachasqanchispitaq piensananchis. Kananmi horarionchis estudiananchispaq. Astawan estudiasun chayqa, manan imaraykupas cheqaq kayta saqeyta munasunchu. Proverbios 23:23 texton nin: “Cheqaq kayta rantiy, amataq chayta vendeychu, tarillaytaq yachaytapas, tupusqalla kaytapas [otaq wanachisqa kaytapas], yuyayniyoq kaytapas”, nispa. Yachayniyoq runaqa manan yachayllachu yachan, aswanpas yachasqanman jina kausan. Jinaspapas yuyayniyoq runaqa chayllaraq yachasqantan ñaupaqpi yachasqanwan comparan. Mayninpin Bibliamanta yachasqanchis reparachiwanchis cambiananchisraq kasqanta. Chhayna kaqtinqa usqhayllan cambiananchis, chayta ruwaspan wanachisqa kayta ancha valorniyoqpaq qhawarisun (Prov. 8:10).

15. ¿Imaynatan Bibliamanta yachasqanchis chumpi jina protegewanchis?

¹⁵ Iskay kaq: Decidisqan kashananchis sapa p’unchay cheqaq kaqman jina kausananchispaq. Cheqaq kaqtan comparakun soldadoq churakusqan chumpiwan (Efes. 6:14). Ñaupaq tiempopin soldadokunaqa chumpiwan watakuspa guerraman riranku, chaywanqa allintan sayaqku protegesqataq karankupas. ¿Imaynatan cheqaq kaq chumpi jina protegewanchis? Sichus cheqaq kaq yachasqanchispi tukuy tiempo piensashallasun chayqa, manan permitisunchu mana allin piensaykuna umanchispi kananta, allintataqmi imatapas decidisun. Ima problemapiña otaq ima tentacionpiña  tarikuqtinchispas mana iskayaspan decidisun allin kaqta ruwananchispaq. Juj soldadoqa manan guerramanqa rinmanchu chumpiwan mana churakuspaqa. Chay jinallataqmi noqanchispas Bibliamanta yachasqanchisman jina sapa p’unchay kausananchis. Jinaspapas soldadoqa chumpinmanmi espadanta warkuran. ¿Imaynatan noqanchispas chay jinata ruwasunman? Chaymanta kunan yachasun.

16. ¿Imaynatan jujkunaman Bibliamanta yachachisqanchis yanapawanchis cheqaq kaqpi purishanallanchispaq?

¹⁶ Kinsa kaq: Tukuy atisqanchistan ruwananchis cheqaq kaqta jujkunaman yachachinanchispaq. Bibliataqa juj espadamanmi comparakun. Imaynan soldadoqa espadanta allinta manejanan karan, chay jinallataqmi noqanchispas Diospa siminta allinta manejananchis (Efes. 6:17). Kallpachakunanchismi allin yachachiq kanapaq, ‘Diospa simintapas allintan yachachinanchis’ (2 Tim. 2:15). Juj runakunaman yachachispan aswan allinta Diospa siminta entiendenchis astawantaq munakunchispas. Jinaspa kallpachasqa sientekunchis mana iskayaspa cheqaq kaqpi purishanallanchispaq.

17. ¿Imaraykun cheqaq kaq yachasqaykita ancha valorniyoqpaq qhawarinki?

¹⁷ Cheqaq kaqta yachasqanchisqa Diospa sumaq regalonmi. Chaywanmi atinchis Jehová Diosninchiswan amigontin kayta. Chayqa manan imawanpas comparakunmanchu. Diosninchisqa imaymanatañan yachachiwaranchis, ichaqa wiñaypaqmi payqa yachachiwasun. Chhaynaqa cheqaq kaq yachasqanchista ancha valorniyoqpaq qhawarishallasun. Rantishallasun amataq jayk’aqpas vendesunchu. Chayta ruwaspan David jina ‘cheqaq kayniykipin purisaq’ nispa nisqanchista junt’asun (Sal. 86:11).