1, 2. a) ¿Imanaqtinmi sasa kanman wawakunaq iñiyninta wiñachiy? ¿Imata ruwaspallan tayta-mamakuna wawankuta yanapankuman? b) ¿Imamantan yachasunchis kay estudiopi?

FRANCIA nacionpi warmi-qhari iñiqmasinchiskunan niranku: “Iñiykuña Jehová Diospi chaypas, manan chayraykullachu wawaykuqa iñinqaku. Wawakunaqa manan herenciata jinachu iñiytaqa chaskinqaku. Paykunaqa pisi-pisimantan iñiyninkuta wiñachinanku”, nispa. Australia nacionmanta iñiqmasinchispas niranmi: “Wawanchiskunaq iñiyninta wiñachiyqa sinchi sasan kanman. Allintaña ima tapukusqantapas kutichinki chaypas, juj kutipiqa wajmantan kaqllamanta tapushasunkiku. Wiñasqankuman jinaqa allin explicasqatan ima tapukusqankutapas kutichinayki, mana chayqa manan contentakunqakuchu”, nispa. Chayraykun tayta-mamakunaqa yachananku imayna formamantachus wawankuta yanapankuman Diosta munakunankupaq chayta.

² Tayta-mamakuna, ¿imaynatan wawaykichista yachachiwaqchis  tukuy sonqonkuwan Diosta munakunankupaq, chhaynapi machuyapuspapas Diosta servishanallankupaq? Jehová Diospa yanapaynillanwanmi chay ruwaytaqa atiwaqchis, manan kallpallaykichiswanqa atiwaqchischu (Jer. 10:23). Chaymi Jehová Diosqa imaymana yanapaykunata tayta-mamakunaman qon wawankuta allinta uywanankupaq. Kay estudiopin yachasunchis tawamanta: 1) Wawakunata allinta reqsinamanta, 2) Diosta munakusqaykichista wawakunaman rikuchinamanta, 3) ejemplokunata willaspa yachachinamanta, 4) santo espirituta mañakuspa pacienciakuq kanamantawan.

3. ¿Imaynatan tayta-mamakuna Jesuspa ruwasqanta jina ruwankuman?

³ Jesusqa tapullaqpunin discipulonkunata imamantapas imatachus piensaqku chayta (Mat. 16:13-15). Chaytan qankunapas, tayta-mamakuna, wawaykichiswan ruwawaqchis. Paykunawan parlashaspa otaq kuska imatapas ruwashaspaykichismi iñiyninkumanta imatapas tapuwaqchis, jinaspa tukuy yuyaywan uyariwaqchis paykunata. Australia nacionmanta juj wayna iñiqmasinchismi niran: “Papayqa tapullawaqpunin imatapas iñiyniymanta, yanapawaqtaq allinta piensaspa kutichinaypaq. Paymi niwaq: ‘¿Imatan chaymanta Biblia nin?’ ‘¿Creenkichu qan chaypi?’ ‘¿Imaynapin seguro kashanki chaymanta?’, nispa. Payqa manan munaqchu jujkunaq nisqanman jinalla imatapas kutichinayta. Wiñasqayman jinaqa allin explicasqatan imamantapas kutichinayta munaq”, nispa.

4. ¿Imanaqtinmi tayta-mamakuna pacienciakuq kananku wawanku imatapas tapukuqtin?

⁴ Sichus wawaykichis iskayashanman Bibliapi ima yachachikuymantapas chayqa, pacienciakunaykichismi paywan, yanapanaykichistaq allinta entiendenanpaq. Juj iñiqmasinchismi niran: “Allinta wawaykita uyariy imataña tapukuqtinpas. Chay tapukusqanwan juj chikanta p’enqachisunkimanña chaypas, allintan uyarinayki”, nispa. Wawaykikuna imamantapas tapusunki chayqa, allinmi chayqa, chaywanmi rikuchishan imatapas allinta entiendey munasqanta. Jesuspas waynacha kaspaqa imaymanamantan tapukuq karan (leey Lucas 2:46). Dinamarca nacionmanta wayna iñiqmasinchismi niran: “Juj kutinmi tayta-mamayta nirani: ‘¿Cheqaq religionpipunichu kashanchis?’ nispa. Jinan paykunaqa sumaqllata uyariwaranku, lliu tapusqaytataq Bibliawan kutichiwaranku”, nispa.

5. ¿Imamantan tayta-mamakuna asegurakunanku?

⁵ Wawaykichis predicashanmanña, juñunakuykunamanpas mana faltayta rishanmanña chaypas, manan chayraykuchu confiakunaykichis. Aswanpas asegurakunaykichismi imaynapunichus wawaykichis kashan chaymanta. ¿Cheqaqtapunichu Jehová Diospi iñinku? ¿Creenkuchu Bibliaq nisqantapas? Chaykunatan allinta yachanaykichis. Chaypaqmi sapa p’unchay Jehová Diosmanta rimapayanaykichis, paykunawan kuskan mañakunaykichis, sapaykichispi kashaspapas paykunapaqmi mañakunaykichis.

6. ¿Imanaqtinmi tayta-mamakuna astawan Jehová Diosmanta Bibliamantapas yachananku?

⁶ Jesusqa anchatan Jehová Diosta lliu runakunatapas munakuran, allintan Bibliamantapas yacharan, chaymi runakunaqa tukuy yuyaywan payta uyariqku (Luc. 24:32; Juan 7:46). Sichus qankunapas Jehová Diosta munakunkichis chayqa, wawaykichiskunapas munakunqakun payta (leey Deuteronomio 6:5-8; Lucas 6:45). Chayrayku allinta estudiashallaychis Bibliata juj qelqanchiskunatapas. Astawan yachaychis Jehová Diospa kamasqankunamantapas (Mat. 6:26, 28). Chhaynapin astawan Jehová Diosmanta yachachiyta atinkichis (Luc. 6:40).

7, 8. ¿Imatan tayta-mamakuna ruwananku imatapas Jehová Diosmanta yachaspa? ¿Imaynatan wakin tayta-mamakuna chayta ruwaranku?

⁷ Imatapas Jehová Diosmanta yacharunkichis chayqa, willaychis chayta wawaykichisman. Chaypaqqa manan juñunakuypaq preparakuna horataraqchu ni familiantin Diosta adorana horataraqchu suyanaykichis, ima ratopipas yachachillaychis Jehová Diosmantaqa. Chaytan ruwanku Estados Unidos nacionpi warmi-qhari iñiqmasinchiskuna. Paykunaqa ima munay kaqtapas rikuspa otaq sumaq mijunata mijushaspapas Jehová Diosmantan rimapayanku wawankuman. Paykunan ninku: “Chayta ruwaspaykun wawaykuman allinta reparachiyku Jehová Dios ancha munakuq kasqanta”, nispa. Sudáfrica nacionpi warmi-qhari iñiqmasinchiskunapas Jehová Diosmantan ususinkuman rimapayanku huertankupi llank’ashaspa. Chaypin rimanku imaynas juch’uy mujuchallamanta juj planta wiñan chaymanta. Paykunan ninku: “Chhaynatan ususiykuman entiendechiyku Diospa kamasqankunaqa ancha sumaqpuni kasqanta”, nispa.

⁸ Australia nacionpi juj iñiqmasinchismi chunka watayoq wawanta “museo” nisqaman pusasqa. Chaypin rikusqaku ñaupa tiempopi kausaq wakin animalkunaq tullunkunata. Evolucionpi creeqkunaq nisqanman jinaqa, chay tiempopi kausaq animalkunapiqa chayraqsi wakin partenkuna paqarishanman karan. Museopi rikusqanku animalkunan ichaqa munay rijch’ayniyoq, ancha admirakunapaq kasqa, manas ima partechanpas faltasqachu. Chaysi chay iñiqmasinchisqa wawanta nisqa: “‘Evolución’ nisqa cheqaq kanman chayqa, manachá chay animalkunaqa chhaynachu kankuman karan”, nispa. Chhaynapin rikuchiran Jehová Diosqa cheqaqpuni kasqanta.

9. ¿Imanaqtinmi ejemplokunawan yachachinanchis? ¿Imaynatan juj hermananchis wawankunata yachachiran?

⁹ Jesusqa ejemplokunata willaspan runakunata yachachiq (Mat. 13:34, 35). Chaymi qankunapas, tayta-mamakuna, ejemplokunawan wawaykichista yachachinaykichis. Chhaynapin wawaykichis allinta imatapas entiendenqaku, manataqmi chayta qonqanqakuchu. Chaymantapas aswan sumaqmi paykunapaq chay yachasqanku kanqa. Japón nacionpin juj hermananchis iskaynin qhari wawankunata juj ejemplowan entiendechisqa imaynas Jehová Diosqa munakuwaspanchis samananchis  wayrata ruwaran chayta. Chaypaqsi iskayninkuman qosqa lecheta, azucarta, cafeytawan, jinaspa kamachisqa iskay taza cafeyta preparanankupaq. Chaysi paykunaqa allin tupachisqata chayta preparasqaku mamanpa gustonpaq jina. Jinas hermanaqa nisqa: “Chhaynatan Jehová Diospas samananchis wayrata sumaqta noqanchispaq jina prepararan”, nispa.

10, 11. a) ¿Ima ejemplowanmi wawaykichista entiendechiwaqchis Diosqa cheqaqpuni kasqanta? (26 paginapi fotota qhaway.) b) ¿Ima ejemplokunatan wawaykichisman willarankichis?

¹⁰ ¿Imaynatan wawaykichista entiendechiwaqchis Diosqa cheqaqpuni kasqanta? Chaypaqmi wawaykichiswan kuska juj tortata ruwawaqchis torta ruwaqkunaq libronku nisqanman jina. Chaymantataq juj manzanata jaywaspa niwaqchis: “¿Yacharankichu kay manzanapas juj libroq nisqanman jina ruwasqa kasqanta?”, nispa. Jinaspa manzanata iskayman partispa jujnin mujuchanta qowaqchis. Niwaqchistaq: “Kay mujuchaqa juj libro jinan. Kay ukhupin willakushan imaynatachus manzana wiñanan chayta. Chayqa ancha admirakunapaqmi ¿riki?”, nispa. Chaymantataq niwaqchis: “Torta ruwanapaq librotaqa jujmi qelqaran ¿riki? Chhaynaqa, ¿pitaq manzanaq mujuchanpi qelqachinman karan imaynatachus manzana wiñanan chayta?”, nispa. Wawaykichis allintaña imatapas entienden chayqa, willawaqchismi manzana mujupi ADN nisqamanta. Chaymantapas El origen de la vida nisqa folletopin qhawachiwaqchis 10-20 paginakunata.

¹¹ Chaymantapas wawaykichismanqa leewaqchismi ¡Rijch’ariy! revistapi “¿Kikillanmantachu paqarimuran?” nisqa parteta. Wawaykichis juch’uyllaraq chayqa, entiendenanpaq jinallan chayta explicanaykichis. Ejemplopaq, Dinamarca nacionmanta warmi-qhari iñiqmasinchiskunan avionkunata comparasqaku urpikunawan. Jinaspa wawankuta nisqaku: “Avionkunaqa urpikuna jinaña rikukun chaypas, manan urpikunamanqa igualankumanchu. ¿Atinkumanchu avionkuna may munasqankupipas tiyayta? ¿Atinkumanchu urpikuna jina runtuyta takiytapas? Manan ¿riki? Chhaynaqa, ¿pin aswan yachayniyoq kanman? ¿Avionkunata ruwaqkunachu, icha urpikunata kamaqchu?”, nispa. Chhaynata yachachinkichis chayqa, paykunallamantan reparanqaku Diosqa cheqaqpuni kasqanta, chhaynapitaq astawan paypi iñinqaku (Prov. 2:10-12).

12. ¿Imaynatan ejemplokunawan rikuchiwaq Bibliaq ima nisqanpas cheqaqpuni kasqanta?

 ¹² ¿Imaynatan wawaykichisman entiendechiwaqchis Bibliaqa cheqaqtapuni imatapas willasqanta? Chaypaqmi leepuwaqchis Job 26:7 textota (leey). Ichaqa manan: “Jehová Diosllan chay textoq nisqantaqa qelqachinman karan”, nispallaqa ninaykichischu, aswanpas allintan chaypi piensachinaykichis. Chaypaqmi niwaqchis: “Jobpa tiemponpi runakunaqa manan piensaqkuchu kay allpa pacha ch’usaqllapi warkusqa kananpaqqa. Paykunaqa imaynan tukuy imapas pampaman urman, chhayna kananpaqmi kay pachamantapas piensaqku. Chay tiempopiqa manaraqmi karanchu ‘telescopio’ nisqakuna ‘nave espacial’ nisqakunapas. Chaywanpas Bibliaqa cheqaqllatan kay pachamanta willasharan. Chaymi rikuchiwanchis Jehová Diosmantapuni jamusqanta”, nispa (Neh. 9:6).

13, 14. ¿Imaynatan tayta-mamakuna wawankuman yachachinkuman Bibliaq nisqanta kasukuyta?

¹³ Pipas Bibliaq nisqanta kasukuqqa aswan kusisqan kausanqa, chaytan wawaykichisman allinta entiendechinaykichis (leey Salmo 1:1-3). Chaypaqmi wawaykichista niwaqchis: “Awer juj llaqtachaman astakunayki kanman, ajllanaykitaq kanman pikunachus chaypi tiyanqaku chayta chayri, ¿pikunatan ajllawaq? Sumaq sonqo runakunallatan ¿riki?”, nispa. Chaymantataq Gálatas 5:19-23 textota leespa entiendechiwaq imayna runakunallatachus Jehová Dios munan mosoq pachapi tiyanankupaq chayta.

¹⁴ Chhaynapin wawaykichis allinta entiendenqa imaynas Jehová Diosqa yachachiwashanchis kay tiempopi kusisqa kausananchispaq, jujkunawanpas sumaqta kausananchispaqwan chayta, entiendellanqakutaqmi imaynas Diosqa ña preparawashanchisña mosoq pachapi kausananchispaq chaytapas (Is. 54:13; Juan 17:3). Chaymantapas willawaqchismi imaynas Bibliaqa askha iñiqmasinchiskunata yanapashan chayta. Chaypaqmi willawaqchis Qhawaq revistapi “Bibliaq yanapayninwan cambianku” nisqa partemanta, otaq juj iñiqmasinchista valekuwaqchis imaynatachus Biblia yanaparan chayta familiaykichisman willananpaq (Heb. 4:12).

15. ¿Imaynatan wawaykichista yachachinaykichis?

¹⁵ Wawaykichista imayna yachachisqaykichisqa sonqonman chayananpaq jina sumaqmi kanan. Wawaykichis wiñasqanman jinapas allintan piensanaykichis imayna formamantachus yachachiwaqchis chayta, chhaynapin wawaykichisman gustanqa Jehová Diosmanta yachay, astawantaqmi paytaqa munakunqapas. Juj iñiqmasinchismi niran: “Wawakunamanqa manan juj formallamantachu yachachina, aswanpas cambiashanallanchismi imayna yachachisqanchistaqa”, nispa.

16. ¿Imanaqtinmi tayta-mamakuna pacienciakuq kananku? ¿Imatan chayman jina wakinkuna ruwaranku?

¹⁶ Jehová Diospa yanapayninwanqa wawaykichisqa allin iñiyniyoqmi kanqa (Gál. 5:22, 23). Chaypaqmi ichaqa tiempo necesitakun.  Chayraykun pacienciakunaykichis wawaykichiswan, manataq sayk’unaykichischu yachachispa. Iskay ususiyoq iñiqmasinchismi niran: “Noqaykuqa tiempota jap’iqpunin karayku ususiykuta yachachinaykupaq. Juch’uyllaraq kashaqtinkuqa sapa p’unchaymi 15 minuto paykunata yachachiq kayku, juñunakuyman rinayku p’unchaykunallan mana chayta ruwaqchu kayku. Chhaynapin paykunaqa mana sayk’uqkuchu”, nispa. Juj watukuq umalliqpas niranmi: “Waynayasqay watakunapin astawanqa imaymanata tapukuq kani, iskayaqmi kani wakin yachachikuykunamantapas. Tiempoq pasasqanman jinañan iñiyniypi allinta kallpachakurani juñunakuykunapi yachasqaywan, familiapi estudiasqaywan ima. Chayraykun tayta-mamakunaqa mana sayk’unankuchu wawankuta yachachispa”, nispa.

17. ¿Imanaqtinmi tayta-mamakuna allinta iñiyninkupi kallpachakunanku? ¿Imaynatan iskay iñiqmasinchiskuna ususinkuta yanapanku?

¹⁷ Chaymantapas, tayta-mamakuna, qankunan ñaupaqtaqa allin iñiyniyoq kanaykichis, chhaynapi wawaykichis chayta rikuspa qatikunasuykichispaq. Chaypaqmi qankunaqa wiñashanallaykichis iñiyniykichispi, chaymantapas allintan rikuchinaykichis qankunapaqqa Jehová Dios cheqaqpuni kasqanta. Yachasunchis Islas Bermudas llaqtapi tiyaq warmi-qhari iñiqmasinchiskunamanta. Paykunaqa imamantapas llakisqa kaspaqa ususinkuwan kuskan Jehová Diosmanta mañakunku. Chaymantapas ususinkutan kallpachanku paykunapas sapankupi Diosmanta mañakunankupaq. Kuraq ususinkutapas ninkun: “Tukuy sonqoykiwanmi Jehová Diospi confianayki, tukuy kallpaykiwanmi paytaqa servinayki, manataqmi kay sasachakuyninchismantapas nishuta llakikunaykichu”, nispa. Chay sasachakuyninku allichakuqtintaq chay ususinkuqa reparan Jehová Dios paykunata yanapashasqanta, chhaynapin iñiyninpi allinta kallpachakun.

18. ¿Imatan tayta-mamakuna allinta yuyarinanku?

¹⁸ Wawaykichistaqa manan obligawaqchischu Diospi iñinankupaqqa, manan qankunamantachu dependen iñiyninku wiñananpaqqa. Jehová Diosllan piqpa iñiynintapas wiñachinman (1 Cor. 3:6). Chayrayku, wawaykichista allinta yachachisqaykichismantapas Jehová Diospa santo espiritunta mañakuychis. Diosqa allinpin tukuchinqa tukuy sonqo llank’asqaykichista (Efes. 6:4).