Imakunapin yanapawanchis ñak’ariykunapi qaqata sayay

“Ñoqanchisqa ñak’arispa pacienciakuqkunataqa [otaq qaqa sayaqkunataqa] kusisamiyoqpaqmi hap’inchis.” (SANTIAGO 5:11.)

1, 2. Jehová Diosqa manan munaranchu runaq ñak’arinanta, ¿imakunan chayta rikuchiwanchis?

MANAN pi runapas munanchu ñak’ariytaqa, nitaqmi Kamaqninchis Jehová Diospas munanchu. Chaytan Biblia sut’inchawanchis runa kamasqan qhepaman. Jehová Diosqa ñawpaqta qharita kamaran. “Ñut’u hallp’amanta Señor Diosqa runata ruwarqan, hinaspa kawsay samayta senqanman samaykurqan, chaymi runaqa kawsashaq kapurqan.” (Génesis 2:7.) Adanqa ch’uya yuyayniyoq ch’uya cuerpoyoqmi karan, chayrayku mana imamanta onqonanchu karan nitaq wañunanpaschu karan.

 ² ¿Imanisunmantaq tiyasqan cheqasmanta? “Señor Diosmi Edenpi huertata plantarqan, inti lloqsimuy ladopi, hinaspan ruwasqan runata chayman churarqan. Señor Diosmi hallp’amanta phutuchimurqan lliw munayllaña sach’akunata, mikhunapaqpas sumaqta.” (Génesis 2:8, 9.) Adanpa tiyasqan cheqasqa sumaqpunin karan. Edén huertapiqa manan ñak’ariy karanchu.

3. ¿Imaynatan kawsananku karan Adanwan Evawan?

³ Génesis 2:18 textopas nillantaqmi: “Señor Diosmi nirqan: Manan allinchu qhariq sapallan kanan, paypaq hinapuni yanapaqninta ruwapusaq”, nispa. Jehová Diosmi Adanpaq ch’uya warmita kamaran, chhaynapi iskayninku kusisqa kawsanankupaq (Génesis 2:21-23). Chaymantapas Biblia nillawanchistaq: “Diosqa paykunata saminchaspan nirqan: Askhata miraychis, kay pachamanpas hunt’aykuychis, chaypi munayniyoq kaychis”, nispa (Génesis 1:28). Ñawpa tayta mamanchisqa kay pachantintan sumaq Paraisoman tukuchinanku karan. Chaymantapas wawankunawan kuska kusisqa kawsananku karan mana ñak’arispa. ¡Ima sumaqmi karan qallariypi kawsasqankuqa! (Génesis 1:31.)

Imaynapin ñak’ariy paqariran

4. Runaq kawsasqanta qhawarispa, ¿imatan sut’ita rikunchis?

⁴ Runaq imayna kawsasqanta qhawarispa reparanchis qallariypi sumaq kawsay chinkapusqanta. Hatun llakikuykuna ñak’ariykunan runakunata muchuchin. Ñawpaqmantapachan Adanpa mirayninqa onqoranku, machuyaranku, wañurankupas. Nitaq Hallp’apas paraisochu chaypi runakuna kusisqa tiyanankupaq. Romanos 8:22 texton sut’ita willashan imaynapi kawsasqanchista, chaypi nin: “Yachanchismi Diospa tukuy imaymana kamasqankunaqa kunankama waqasqankuta muchusqankutapas, imaynan wachakuq warmi nanayta muchun hinata”, nispa.

5. ¿Imatan ruwaranku ñawpa tayta mamanchis kay pachapi ñak’ariy paqarinanpaq?

⁵ Manan Jehová Dioschu huchayoq ñak’ariykuna kasqanmantaqa (2 Samuel 22:31). Wakinpiqa runakunan huchayoq kanku ‘waqllipusqankurayku,  millaykunata ruwasqankuraykupiwan’ (Salmo 14:1). Ñawpa tayta mamanchispaqqa tukuy imaymananmi karan ch’uya kawsayniyoqtaq karankupas. Chay hinalla kawsayninku kashananpaqqa Diostan kasukunanku karan, ichaqa iskayninkun Jehová Diosmanta t’aqakapuranku. Jehová Diosmanta t’aqakapusqankurayku manaña ch’uya runañachu kapuranku, hinan machuyaspa wañupuranku. Llapa mirayninmantaq saqewaranchis huchata (Génesis 3:17-19; Romanos 5:12).

6. ¿Imaynapin Satanaspas huchayoq karan ñak’ariy paqarisqanmanta?

⁶ Satanasman tukuq angelpas huchayoqmi karan ñak’ariy paqarisqanmantaqa. Kay angelqa payta yupaychanata munaspa mana allintachu utilizaran Diospa qosqan akllakuy atiyta. Jehová Diosllan yupaychaytaqa chaskinan, manataq mayqen kamasqanpas. Satanasmi ichaqa payta yupaychanata munaspa Adanta Evatawan tanqaran Jehová Diosmanta t’aqakunankupaq, kay hinatan paykunata niran: ‘Dios hina allinkaqta mana allinkaqta reqsinkichis’, nispa (Génesis 3:5).

Jehová Diosllan kamachiqqa kanan

7. Jehová Diospa contranpi churakusqankumanta sasachakuykuna kasqan, ¿imatan rikuchin?

⁷ Diospa contranpi churakusqankumanta sasachakuykuna kasqanmi rikuchin, Hinantinpi Qollana Jehová Dioslla kamachiq kananta, paypa kamachisqallan chanin kasqantapas. Satanasmi tukupuran ‘kay pacha kamachikuqman’, waranqa-waranqa watakunaq pasasqanpitaq rikukushan Satanaspa kamachisqan millay mana chanin kasqanta (Juan 12:31). Satanaspa yanapayninwan runakunaq kamachisqanpipas rikukullantaqmi runakuna mana chanin kamachiy atisqankuta (Jeremías 10:23). Diosmanta karunchakuspa runakunaq imayna kamachikuyta yuyaykusqankuqa mana allinpipuni tukunqa. Chaytan sut’itapuni rikuchin tukuy tiempo runakunaq kamachisqan.

8. ¿Imatan Jehová Dios ruwanqa kay pachapi gobiernokunawan, imaynatataq chayta ruwanqa?

⁸ Jehová Diosqa unayña hinallata qhawaran runakuna paymanta t’aqakuspa imaymana clase gobiernokunawan kamachikunankuta,  chayraykun tukuchinqa llapa kay pachapi gobiernokunata paypa gobiernollantaq qhepanqa. Biblian willaranña: “Chay reykuna [kay pachapi gobiernokuna] kamachikushaqtinmi, Hanaq Pacha Diosqa mana hayk’aq thunikuq suyuta [Diospa gobiernonpi Cristoq umallisqanta] sayarichinqa, [...] llapa suyukunatan ñut’uspa tukunqa, wiñaypaqtaq kanqapas”, nispa (Daniel 2:44). Saqrawan supaykunawan kay pachata kamachisqanku, runakunaq kamachisqanpas manaña kapunqañachu. Diospa Reinollanña qhepanqa teqsimuyuntinta kamachinanpaq. Diospa Reinonpi Reyqa Jesucriston, kay pachamanta akllasqa 144.000 hunt’aq runakunan paywan kuska kamachimunqaku (Apocalipsis 14:1).

Allinninchispaqmi ñak’ariykunapi qaqata sayayqa

9, 10. ¿Imaynatan Jesusta yanaparan ñak’arisqan?

⁹ Diospa Reinonpi kamachikuqkuna imayna wakichisqa kasqankuta t’aqwiriyqa allinpunin. Qhawarisun imayna wakichisqa kashan Jesús Rey kananpaq. Payqa ñawpa tiempomantaraqmi Taytanpa munayninta ruwaran ‘llank’aqmasin’ kaspa (Proverbios 8:22-31, Edición 1988). Jesusta Jehová Dios hallp’aman hamunanpaq kamachiqtinpas payqa tukuy sonqomanta kasukuran. Hallp’api kashaspataq runakunaman rimayta qallariran Diospa Reinonmanta Jehová Dioslla hinantinpi qollana kasqanmantawan. Taytanta llapallanpi kasukusqanwan ñoqanchisman allin ejemplota saqewanchis (Mateo 4:17; 6:9).

¹⁰ Jesustaqa qatiykacharankun, qhepamantaq wañuchiranku. Chaymantapas Hallp’api Diospa Siminta willashaspa rikuran runakunaq ñak’arisqanta. ¿Yanaparanchu Jesusta ñak’arisqan runakunaq ñak’arisqanta rikusqanpas? Arí. Hebreos 5:8 texto nin: “Chay hinapin Churi kashaspapas muchusqanwan kasukuyta yacharqan”, nispa. Jesustaqa yanaparanmi muchusqan runakunaq muchusqanta rikusqanpas, aswan khuyapayakuq llamp’u sonqo ima kananpaq. Pay kikinpuni rikuran  runakunaq ñak’arisqanta. Chaymi llakipayaran ñak’ariq runakunata, entienderantaq runakuna ñak’ariyninpi paypa yanapayninta necesitasqankuta. Chay hinata apóstol Pablo Hebreos qelqapi niran: “Chaypaqtaq tukuy imapipas wawqenkuna hinapuni kanan karqan. Ahinapi Diospa ñawpaqenpi khuyapayakuq hunt’aq uma sacerdote karqan, runakunaq huchankunatapas wañusqan sacrificiowan pampachachinanpaq. Pay kikinmi ñak’arirqan wateqasqa kaspa, chayraykun payqa wateqasqakunatapas yanapayta atin”, nispa. “Uma sacerdotenchisqa pisi kallpa kashaqtinchispas khuyapayawanchispunin, payqa ñoqanchis hinan imaymanapi wateqasqa karqan, ichaqa manan huchallikurqanchu. Chay hinaqa, ama manchakuspa Diospa khuyapayakuq qayllanman chimpaykusunchis khuyapayawananchispaq, yanapaykuna kashaqtinchispas yanapaykuwananchispaq.” (Hebreos 2:17, 18; 4:14, 15; Mateo 9:36; 11:28-30.)

11. ¿Imaynatan hamuq tiempopi reykunata sacerdotekunatapas yanapan Hallp’api ñak’arisqanku?

¹¹ Kaqllatataqmi nisunman 144.000 runakunamantapas, paykunan Hallp’amanta “rantisqa” kanku hanaq pachamanta Jesucristowan kuska kamachimunankupaq (Apocalipsis 14:4; 20:6). Llapallankun kay pachapi kashaspanku rikuranku runamasinkuq ñak’arisqanta, paykunapas ñak’ariranku. Jesusta qatikusqankurayku Jehová Diospaq hunt’aq kasqankuraykupiwan wakinqa qatiykachasqa karanku, wakintaq wañuchisqa karanku. Manataqmi ‘p’enqakurankuchu Señorninchismanta willayta, allin willakuykunarayku ñak’ariytapas’ (2 Timoteo 1:8). Hallp’api muchusqankun paykunata allinta wakichin hanaq pachamantapacha runakunata juzgamunankupaq. Kunanqa yachankun aswan khuyapayakuq kayta llamp’u sonqo kaytapas, maytataq munashanku runakuna yanapayta (Apocalipsis 5:10; 14:2-5; 20:6).

Hallp’api tiyayta suyakuqkunapaq kusikuy

12, 13. ¿Imaynatan yanapan Hallp’api wiñay kawsayta suyakuqkunata ñak’ariykunapi qaqata sayasqanku?

¹² Mana onqospa, mana muchuspa paraisopi wiñaypaq tiyayta  suyakuqkunata, ¿yanapanmanchu ñak’ariykunapi qaqata sayasqanku? Sut’in kashan, ñak’ariykunapas nanaykunapas manan kusikunapaqchu. Ichaqa ñak’ariykunapi qaqata sayasqanchismi sumaq kayninchiskunata yapachin kusikuytapas qowanchis.

¹³ Chaypaq qhawarisunchis Diospa Simin Qelqaq nisqanta: “Chaninkaqta ruwasqaykichisraykuchus muchuchisunkichis chayqa, ¡kusisamiyoqmi kankichis!” nispa. “Cristoraykuchus k’amisqa kankichis chayqa, kusisamiyoqmi kankichis.” (1 Pedro 3:14; 4:14.) “Kusisamiyoqmi kankichis, ñoqarayku k’amisuqtiykichispas qatiykachasuqtiykichispas, hinallataq tukuy mana allinkunata llullakuspa qankunamanta rimaqtinkupas. Kusikuychis q’ochukuychis, hanaq pachapi premioykichisqa hatunmi.” (Mateo 5:11, 12.) “Kusisamiyoqmi wateqayta muchuq runaqa, chaywan probasqa kaspa mana atipachikuqqa wiñay kawsay coronatan chaskinqa.” (Santiago 1:12.)

14. ¿Imaynapin ñak’ariykuna Jehová Diospa kamachinkunata kusichinman?

¹⁴ Ñak’ariyqa manan kusichiwanchischu. Diospa munayninta ruwaspa Jesusta qatikuspa ñak’arisqanchismi kusichiwanchis. Ñawpaq siglopin wakin apostolkunata carcelpi wisq’aranku, qhepamantaq uma sacerdotekunaman aparanku, hinan paykunata huchacharanku Jesusmanta willasqankurayku. Chaymantataq soq’aspa kacharipuranku. ¿Imaynan paykuna chaywan sientekuranku? Biblia khaynata nin: “Apostolkunataq chay huñunakuymanta kusisqa ripurqanku, Jesuspa sutinrayku p’enqayta muchunankupaq akllasqa kasqankurayku”, nispa (Hechos 5:17-41). Paykunataqa manan soq’achikusqankuchu kusichiran. Paykunaqa kusikuranku Jehová Diospaq hunt’aq kasqankurayku Jesusta qatikusqankurayku ñak’arisqankumanta (Hechos 16:25; 2 Corintios 12:10; 1 Pedro 4:13).

15. Kunan tiempo ñak’ariykunapi qaqata sayasqanchis, ¿imaynata yanapawanchis hamuq tiempopaq?

¹⁵ Sichus allin yuyaywan qaqata sayashallasun runakuna hark’awaqtinchis qatiykachawaqtinchispas chayqa, preparasqa kasunchis hamuq tiempo ñak’ariykunapipas qaqata sayananchispaq.  Biblian niwanchis: “Wawqe-panaykuna, imaymana sasachakuykunapichus rikukunkichis chayqa, anchata kusikuychis, iñiyniykichis probasqa kaqtin aswan pacienciayoq kanaykichista yachaspa”, nispa (Santiago 1:2, 3). Romanos 5:3-5 textopin chay hinata niwallanchistaq, chaypi nin: “Ñak’ariykunapipas kusikullanchistaqmi. Yachanchismi ñak’ariykunaqa pacienciakunanchispaq [otaq qaqata sayananchispaq] kallpachawasqanchista. Pacienciakuspan allinpaq hap’isqa kanchis, allinpaq hap’isqa kaytaq suyakuyta yachachiwanchis. Suyakuyqa manan p’enqachiwanchischu”, nispa. Chay hinaqa, pruebakunapi qaqata sayasqanchismi preparawanchis hamuq tiempo pruebakunapipas qaqata sayananchispaq.

Jehová Diosmi saminchawasun ima kaqninchiskuna chinkachisqanchismanta

16. ¿Imaynatan Jehová Dios saminchanqa Jesuswan kuska kamachikuqkunata ñak’arisqankumanta?

¹⁶ Diospa kamachisqanta kasukusqanchisraykun qatiykachaykunapi kaqninchiskunata chinkachipusunman. Chhaynaña kaqtinpas kusisqallan kashanchis, yachanchismi Jehová Dios aswantaraq saminchawananchista. Apóstol Pablo hanaq pachapaq kaq cristianokunaman qelqaran: “Kaqniykichista qechushasuqtiykichispas kusisqallapunin muchurqankichis, hanaq pachapi aswan allin kaqniykichis, mana hayk’aq tukukuq kasqanta yachaspa”, Diospa Reinonpi kamachikuq kanaykichista yachaspa, nispa (Hebreos 10:34). Imayna kusikuyraqmi paykunapaq kanqa mosoq pacha chayamuqtin, chay tiempopin hawisqakunaqa Jehová Diospa nisqanman hina, Cristoq nisqanman  hinapiwan, Hallp’api tiyaqkunapaq saminchaykunata mast’arinqaku. Apóstol Pabloqa chay hinatapuni niran hunt’aq cristianokunaman qelqaspa: “Yachanin, kunan kay ñak’arisqanchiskunaqa manan imapasraqchu qhepa tiempopi Diospa hatunchasqan kananchiswan tupachiqtinchisqa”, nispa (Romanos 8:18).

17. ¿Imatan Jehová Dios ruwanqa hamuq tiempopi kay Hallp’api tiyaqkunapaq?

¹⁷ Hallp’api wiñay kawsayta suyakuqkunamanpas Jehová Diosqa hamuq tiempopin saminchanqa tukuy imaymana chinkachisqankumanta, payta servispa ima munasqankuta saqesqankumantapas. Diosqa paraisopin wiñaypaq ch’uya kawsayta paykunaman qonqa. Biblia niwanchis chay mosoq pachapiqa Jehová Diosmi “paykunaq ñawinkumanta tukuy weqeta pichanqa, manan wañuypas kanqañachu, manallataqmi llakikuypas, waqaypas, nanaypas kanqañachu”, nispa (Apocalipsis 21:4). ¡Ima sumaqraqmi chayqa! Jehová Diosta servisqanchisrayku ima kaqninchiskunatapas chinkachisqanchisqa manan tupanmanchu Jehová Dios ñak’ariypi qaqata sayaqkunaman sumaq kawsay qonanwanqa.

18. ¿Ima sumaq promesatan Jehová Dios Qelqanpi willawanchis?

¹⁸ Ima ñak’ariypipas muchusqanchisqa manan hark’awasunchu mosoq pachapi kusisqa kawsananchista. Chay mosoq pachapi kawsayqa ancha sumaqpunin kanqa, chaymi ñawpaqpi ñak’arisqanchistapas manaña yuyarisunñachu. Isaías 65:17, 18 texto nin: “Ñawpaq sucedesqankunaqa qonqasqan kapunqa, manañan yuyarisqapasñachu kanqa [...], chayrayku, wiñaypaq kusikuychispas q’ochukuychispas [kamasqaykunapi]”, nispa. Chayraykun Jesuspa wayqen Santiagopas kayta qelqaran: “Ñoqanchisqa ñak’arispa pacienciakuqkunataqa [otaq qaqata sayaqkunataqa] kusisamiyoqpaqmi hap’inchis”, nispa (Santiago 5:11). Chay hinaqa, sichus qaqata sayashallasunpuni ñak’ariykunapi chayqa, askha saminchaykunatan chaskisun kunan tiempopi hamuq tiempopipas.

¿Imaynata kutichiwaq?

• ¿Imaynata kay pachapi paqariran ñak’ariy?

• Ñak’ariykunapi qaqata sayasqanku, ¿imaynatan yanapan mosoq pachapi kamachiqkunata, chaypi tiyaqkunatapas?

• ¿Imarayku kunan tiempopipas kusisqa kasunman?

[Tapuykuna]