Kay revistata leeqkunaq tapukusqan

Bibliapin riman “Jaser” nisqa qelqamanta ‘Señor Diospa Awqa-tinkuynin nisqa Qelqamantawan’ (2 Sam. 1:18; Núm. 21:14). Chay librokuna chinkapunña chaypas, ¿Dioschu yuyaychanman karan qelqakunanpaq?

Chay librokunataqa manan Dioschu qelqachinman karan. Bibliata qelqaqkunaqa askha librokunamantan rimanku. Wakin chay librokunaqa Bibliapi kaq qelqakunan kanman, ichaqa hukniraytan sutichankuman karan chay tiempopi. Chaypaq qhawarisun 1 Crónicas 29:29 textota, chaypin rimashan ‘profeta Samuelpa Willakuynin Qelqamanta’, ‘profeta Natanpa Willakuynin Qelqamanta’, ‘profeta Gadpa Willakuynin Qelqamantawan’. ¿Ima qelqakunan kanman chay qelqakuna? Chay tiempopiqa yaqapaschá chhaynata suticharanku kunan tiempopi hukkaq Samuel iskaykaq Samuel nisqanchis librokunata, otaq Jueces nisqa librota.

Chaymantapas Bibliata qelqaqkunaqa rimallankutaqmi ‘Judá Reykunaq Willakuynin Qelqamanta’, ‘Judá Reykunaq Israel Reykunaq Qelqanmanta’, ‘Israel Reykunaq Willakuynin Qelqamanta’, ‘Israel Reykunamanta Judá Reykunamanta Willakuq Qelqamantawan’. Chay librokuna Bibliapi hukkaq iskaykaq Reyes nisqa librokunawan yaqa igual sutiyoqña kanku chaypas, chay librokunaqa manan Diospa qelqachisqanchu karan. Chayraykun mana Bibliapichu kashan (1 Rey. 14:29; 2 Cró. 16:11; 20:34; 27:7, NM). Chay librokunaqa yaqapaschá reykunaq imakunachus ruwasqanmanta willaq karan, chaykunataqa manan Diospa kamachisqanchu qelqaranku. Chay librokunaqa ñan karanña profeta Jeremiaswan Esdraswan Bibliapi wakin qelqakunata qelqasqanku tiempopaqqa.

Rikusqanchis hina, Bibliata wakin qelqaqkunaqa mayninpin rimaranku otaq leeranku chay tiempopi kaq Diospa mana qelqachisqan wakin librokunamanta. Ester 10:2 textopas rimanmi chhayna qelqakunamanta, rimanmi “Media suyuq Persia suyuq willakuynin qelqa[manta]”. Lucaspas yaqapaschá chhayna qelqakunata estudiaran Jesuspa ñawpa taytankunamanta willananpaq, chaypaschá niran: “Ñoqapas qallariyninmanta[n] allintapuni t’aqwirqani”, nispa (Luc. 1:3; 3:23-38). Manan Lucas huk qelqakunata leesqanraykuchu nisunman: “Manan Diospa yuyaychasqanchu”, nispaqa, paytaqa Diospunin yuyaycharan chaykunata qelqananpaq, chaymi ñoqanchispaqqa allinpuni qelqasqan libroqa.

Chhaynaqa, ¿iman kanman karan “Jaser” nisqa qelqa, “Señor Diospa Awqa-tinkuynin” nisqa qelqapas? Chaykunaqa común librokunallan karan, manan Dioschu qelqachiran. Chayraykuchá chay librokunaqa mana kanpasñachu. Bibliamanta allin yachaq runakunaq nisqanman hinaqa, chay librokunaqa Israel llaqtaq guerrankunamanta willaq poesiakuna takikuna imas kanman karan, chaytan ninku chay librokunamanta Bibliaq ima nisqanta estudiaspa (2 Sam. 1:17-27). Chay librokunamantan Bibliamanta willaq huk libro khaynata nin: “Chay librokunapin qelqasqa kanman karan Israel llaqtapi allin takiqkunaq poesiankuna takinkuna ima”, nispa. Diospa wakin serviqninkunapas paypa imachus willasqankunata rikuchisqankunatawanmi runakunaman willaqku; chaymantapas paykunaqa qelqaqkun huk librokunata, ichaqa manan profeta kasqankuraykuchu nisunman “chaykunapas Diospa yuyaychasqanmi” karan nispaqa. Diospa yuyaychasqan qelqakunallan Bibliapiqa kashan, chaykunataqmi “allinpuni yachachinapaq, anyanapaq, wanachinapaq, chanin kawsayta yachachinapaq” ima (2 Tim. 3:16; 2 Cró. 9:29; 12:15; 13:22).

Bibliapiña riman huk librokunamanta chaypas, chaykunawanña yanapachikuranku Bibliata qelqaqkuna chaypas, manan chayraykuchu nisunman: “Chay librokunapas Diospa yuyaychasqanchá”, nispaqa. Diosqa paypa ‘simillantan’ allinta cuidaran mana chinkananpaq, chay simikunaqa ‘wiñaypaqmi’ kanqa (Isa. 40:8). Arí, Bibliapiqa 66 librokunallan kan, chaykunallatan Diosqa yuyaycharan, chaykunallataqmi allin-allinta yachachiwasun ‘tukuy allin kaqkunata ruwananchispaqpas’ (2 Tim. 3:16, 17).