Jesuspi ‘pakasqa illakunata’ maskhasun

“Paypin Diospa tukuy imaymana yachayninpas yuyayninpas, pakasqa illa hinaraq kashan.” (COL. 2:3.)

1, 2. a) ¿Imatan tariranku 1922 watapi, maypin kunan chaykuna kashan? b) ¿Imapaqmi Diospa Simin Qelqa lliw runakunata kallpachawanchis?

CHANIYOQ ima illatapas otaq tesorotapas tariqtinkuqa noticiakunapin ñawpaqta chaymanta willakun. Chaymi sucederan 1922 watapi, Gran Bretañamanta Howard Carter arqueólogo faraón Tutankhamón maypichus p’ampakusqanta tariqtin, chaytan payqa askha watakunaña maskharan. P’ampakusqan cheqaspin pisqa waranqa hina ancha valorniyoq cosaskunata tariranku.

² Chay valorniyoq kaqkunaqa yaqa llapanmi museokunapi kashan wakintataq qhapaq runakuna hap’ikapuranku. Chay cosaskunaqa unay tiempomantaña, sumaq ruwasqaña karan chaypas, manan yanapawanchischu kawsayninchispi. Ichaqa kanmi allinninchispaq huk illakuna, chaykunata maskhananchispaqmi Diospa Simin Qelqa kallpachawanchis. Diosqa lliw runakunatan invitan chayta ruwanankupaq, chaykunata maskhaspaqa qorimantapas qolqemantapas aswan allin premiotan chaskisun (leeychis Proverbios 2:1-6).

3. ¿Imaynatan yanapawanchis Diospa kallpachawasqanchis illakunata maskhay?

³ Maskhananchispaq huknin valorniyoq illaqa ‘Jehová Diosta manchakuymi’, chaymi yanapawasun kay sasa tiempokunapi mana allin kaqkunamanta pakaykusqa kananchispaq (Sal. 19:9). Chaymantapas kashallantaqmi ‘payta reqsiy’, chayraykun ancha hatun Diospa amigon kayta atinchis, ¡ima sumaqmi chayqa! Diosmi kallpachawanchis yachayniyoq, allin reparaq kay illakunata maskhananchispaq, chaykunan yanapawanchis sasachakuykunawan mana ñit’ichikunanchispaq (Pro. 9:10, 11). ¿Imaynatan chay chaniyoq illakunata tarisunman?

¿Imaynatan tarisunman espiritual illakunata?

4. ¿Iman yanapawanchis espiritual illakunata tarinanchispaq?

⁴ Arqueologokunapas huk runakunapas anchatan kallpachakunku maskhasqankuta tarinankupaqqa, ñoqanchismi ichaqa yachanchis maypichus espiritual illata maskhananchista. Bibliaqa huk mapa hina willawanchis chay illakuna maypi kashasqanta. Apóstol Pablon qelqaran: “[Cristopin] Diospa tukuy imaymana yachayninpas yuyayninpas, pakasqa illa hinaraq kashan”, nispa (Col. 2:3). Yaqapaschá chay textota leespa kaykunata tapukusunman: “¿Imaraykun chay illakunata maskhananchis? ¿Imaraykun nikun Cristopin “pakasqa” kashan nispa? ¿Imaynatan tarisunman?” nispa. Chay tapuykunaman kutichinapaq apóstol Pabloq nisqanta t’aqwirisunchis.

5. ¿Imaraykun Pablo iñiqmasikunata kallpacharan espiritual illakunata maskhanankupaq?

⁵ Apóstol Pablo manaraq chayta Colosas hermanokunaman nishaspan niran paykunaq allinninkupaq kallpachakushasqanmanta. Payqa munaranmi ‘sonqonkupi kallpachasqa’ kaspa “munakuypi hukllachasqa” kanankuta (leeychis Colosenses 2:1, 2). ¿Imaraykun apóstol Pablo ancha llakisqa kasharan? Yaqachus hina congregacionpi wakin iñiqmasikuna Griego runakunaq yachachisqanta mast’arisharanku otaq Kamachikuy Simiq nisqanman hinalla kawsayta munasharanku, chaykunawan hukkuna imayna  sientekusqankumantan apostolqa llakikuran. Chayraykun paykunata niran: “Makilla cuidakuychis, paqtan pipas q’otusunkichisman yanqa mana valeq yuyaykunawan, llulla yachachikuykunawan ima, paykunaqa manan Cristoq yachachisqantachu yachachinku, aswanpas runakunaq yachachikuynillantan kay pachata kamachiq espiritukunaq yachaynintawan yachachinku”, nispa (Col. 2:8).

6. ¿Imaraykun interesakunanchis Pabloq nisqanpi?

⁶ Ñoqanchispas kay tiempopiqa cuidakunanchismi Satanasmanta millay runakunamantapas. Askha runakunan yuyaykunku runakunaq yanqa yachachikuyninkuman hina, yanqallamantan rikhurimunchis nisqa yachachikuyman hina, chayman hinataq kawsanku. Hatun fiestakuna ruwasqankupas pantasqa religionpa yachachikuyninkunamantan paqarimun. Kusikunapaq imaymana negociopas qhelli hucha ruwaymanmi runakunata apan, chaymantapas Internetpi wakin programakunaqa waqllichinmanmi wayna sipaskunata kuraqkunatapas. Chaykunan sonqonchista rumiyachinman hinaspa manaña Diospa kamachikuyninkunaman hinañachu kawsasunman. Chayta ruwaspaqa qonqapusunmanmi hamuq tiempopi wiñaypaq kawsay suyakuyninchista (leeychis 1 Timoteo 6:17-19). Chhaynaqa, sichus mana munanchischu Satanaspa trampankunaman urmayta chayqa, allintan entiendenanchis colosenses cristianokunaman Pabloq nisqanta, kallpachakunanchistaq chayman hina kawsananchispaq.

7. Pabloq nisqanman hina, ¿ima iskay ruwaykunan Colosas cristianokunata yanapanman?

⁷ Yuyarisunchis Colosas cristianokunaman Pabloq qelqasqan cartamanta. Paykunamanta anchata llakikusqanmanta willasqan qhepamanmi iskay ruwaykunamanta rimaran, chhaynapi manaña llakikuspa munakuypi hukllachasqa kanankupaq. Ñawpaqtaqa rimaran “hunt’asqa yuyaywan qhapaqyachisqa” kanankumantan. Chaypi nisqan hina, Colosas cristianokunaqa seguron kananku karan Bibliapi yachachikuykuna entiendesqankumanta, chhaynapi iñiyninku allin takyasqa kananpaq (Heb. 11:1). Chaymantataq rimaran Diospa “pakasqa yachayninta” allinta yachanankumanta. Manan Bibliapi qallariy yachachikuykunallatachu entiendenanku karan, khamuna mikhuyman rikch’akuq yachachikuykunatapas entiendenankun karan (Heb. 5:13, 14). Pabloq chay nisqanqa ¡ancha allinmi chay cristianokunapaq karan hinallataq ñoqanchispaqpas! Ichaqa, ¿imaynapin Bibliapi yachachikuykuna entiendesqanchismanta seguro kasunman? ¿Imaynatan Diospa pakasqa yachaynintapas allinta entiendesunman? Apóstol Pabloq nisqanpin yachanchis, “[Cristopin] Diospa tukuy imaymana yachayninpas yuyayninpas, pakasqa illa hinaraq kashan”.

Cristopi pakasqa illakuna

8. ¿Imatan ruwananchis Cristopi “pakasqa” illakunata tarinanchispaq?

⁸ Manan Cristopi Diospa tukuy imaymana yachaynin yuyayninpas “pakasqa” kasqanraykuchu mana chaykunata tarisunman. Chaykunata tarinapaqqa anchatan kallpachakunanchis. Chaymantapas Cristopin maskhananchis. Chayraykun pay kikinmanta Jesús niran: “Ñoqan kani ñanpas, cheqaq-kaypas, kawsaypas. Pipas ñoqallantapunin Yayamanqa chayanqa”, nispa (Juan 14:6). Arí, Diospa yachayninta tarinanchispaqqa Jesuswanmi yanapachikunanchis pusachikunanchispas.

9. ¿Imaynapin Jesús yanapawanchis?

⁹ ‘Ñoqan kani ñan’ nisqanmantapas Jesusqa nillarantaqmi ‘cheqaq-kaymi, kawsaymi’ kani nispa, chaymi rikuchin payqa mana Diosman chayanallanchispaqchu yanapawasqanchista. Payqa yanapawallanchistaqmi Bibliamanta cheqaqta yachananchispaq wiñay kawsayman aypananchispaqpas. Arí, Jesuspiqa ancha valorniyoq espiritual illakunan pakasqa kashan, chaykunataqa tarisun tukuy yuyaywan Bibliata estudiaspan. Qhawarisunchis wakin illakunamanta, chaykunan yanapawasun Dioswan allinpi kananchispaq wiñay kawsayman aypananchispaqpas.

10. ¿Imatan Jesusmanta yachasunman Colosenses 2:9 textopi?

 ¹⁰ “Diospa hunt’asqa-kayninmi Cristoq runa-kayninpi kashan.” (Col. 2:9.) Jesusqa unay tiempon Taytanwan hanaq pachapi tiyaran, chayraykun paylla allintaqa Diosta reqsin imachus munaynin kasqantapas yachan. Kay Hallp’api predicaspataq runakunaman yachachiran imakuna yachamusqanmanta. Chaymantapas, Taytanmanmi rikch’akuran, yachachisqanman hinapunin kawsaranpas. Chayraykun niran: “Ñoqata rikuwaqqa Yayatan rikun”, nispa (Juan 14:9). Diospa lliw yachayninqa Jesuspin pakasqa kashan otaq paypi kashan. Chayrayku Diosta allinta reqsinapaqqa Jesusta reqsinanchis.

11. ¿Pimantan allinta yachananchis Bibliapi profeciakunata entiendenapaq, imarayku?

¹¹ ‘Jesusmantan llapa profetakuna willarankuña.’ (Hech. 10:43.) Chaypi nisqan hina, Bibliapi tarikuq askha profeciakunan Jesusmanta astawanqa willaranku. Génesis 3:15 textomanta Apocalipsis librokama Jesusmanta willaq profeciakunataqa entiendesunman, Diospa Reinonpi Jesús Kamachiq kasqanta yachaspallan, askha runakunan ichaqa mana reyta hinachu Jesusta qhawarinku. Chaymi Jesusta Diospa prometesqan Mesiasta hina mana chaskiqkunaqa, mana entiendenkuchu Hebreo Rimay Qelqapi Jesusmanta willaq askha profeciakunata. Chayraykun Hebreo Rimay Qelqakunapi mana creeqkunapas huk allin runata hinalla Jesusta qhawarinku, manan Mesiasta hinachu. Diospa llaqtanmi ichaqa manaraq hunt’akuq profeciakunata entiendenku, ¿imarayku? Pichus Jesús kasqanta yachasqankurayku (2 Cor. 1:20).

12, 13. a) ¿Imaynapin Jesús “lliw runakunapaq k’anchay”? b) ¿Imaynatan kawsananku pantasqa religionmanta kacharichisqa cristianokuna?

¹² “Ñoqan lliw runakunapaq k’anchay kani.” (Leeychis Juan 8:12; 9:5.) Manaraq Hallp’api Jesús naceshaqtinmi Profeta Isaías qelqaran: “Tutayaqpi purishaq llaqtan huk hatun k’anchayta rikurqan, sinchi laqhayaqpi tiyaq runakunatan k’anchay  k’anchaykurqan”, nispa (Isa. 9:2). Mateoq nisqanman hinaqa, chay profeciatan Jesús hunt’aran predicayta qallarispa kayta niqtin: “Huchaykichista saqepuspa Diosman kutirikuychis, hanaq pacha qhapaqsuyun sispaykamunña”, nispa (Mat. 4:16, 17). Arí, Jesusqa predicasqanwanmi lliw runakunapaq k’anchay karan, pantasqa religionpa yachachikuyninkunamantapas kacharichiran. Paymi niran: “Ñoqa k’anchaymi kay pachaman hamuni, pipas ñoqapi iñiqqa manan laqhayaqpichu kanqa”, nispa (Juan 1:3-5; 12:46).

¹³ Chaymanta qhepa tiempomanmi apóstol Pablo iñiqmasinkunata niran: “Huk tiempopiqa laqhayaqpin kawsarqankichis, kunanmi ichaqa Señorwan hukllachasqa kaspa k’anchaypi kashankichis. [...] K’anchaypi kashaq runakuna hina kawsaychis”, nispa (Efe. 5:8, 10). Cristianokunaqa pantasqa yachachikuykunawan laqhayaqpi kawsasqanchismantan kacharichisqa karanchis, chaymi kunanqa k’anchaypi kashaq runakuna hina kawsananchis. Apóstol Pabloq nisqanqa Orqo Patapi Jesús qatikuqninkunata nisqanman hinan kashan, kaytan niran: “Chay hinata k’anchayniykichis runakunaq ñawpaqenpi k’anchachun, allin ruwasqaykichista rikuspa, hanaq pachapi kaq Yayaykichista yupaychanankupaq”, nispa (Mat. 5:16). ¿Rikuchishanchischu espiritual illakuna valorasqanchista comportakusqanchiswan, predicasqanchiswanpas? Chayta rikuspa, ¿maskhankuchu huk runakunapas chay illakunata?

14, 15. a) ¿Imatan ruwaranku ñawpa tiempopi ovejakunawan huk animalkunawanpas? b) ¿Imaraykun “Diospa Corderon” ima illamantapas aswan valorniyoq?

¹⁴ Jesusmi “Diospa Corderon” (Juan 1:29, 36). Ñawpaq tiempokunapiqa Diosman achhuykunankupaq, pampachayninta mañakunankupaq iman ovejakunata sacrificaqku. Abraham churinta sacrificananña kashaqtinmi Jehová Dios niran ama k’irinanpaq, hinaspa huk borregota qoran Isaacpa rantinpi sacrificananpaq (Gén. 22:12, 13). Manaraq Egiptomanta lloqsishaqtinkun Israel runakuna huk ovejata ñak’ananku karan Jehová ‘Diospa pascuanta’ celebranankupaq (Éxo. 12:1-13). Qhepamantaq Moisesman Diospa Kamachikuy qosqanman hina, ovejakunata cabrakunata huk animalkunatawan sacrificiopi haywananku karan (Éxo. 29:38-42; Lev. 5:6, 7).

¹⁵ Ichaqa manan runakunaq haywasqan ima sacrificiopas huchata wiñaypaq chinkachiyta atinmanchu, wañuymantapas kacharichiyta atinmanchu (Heb. 10:1-4). Jesusmi ichaqa “Diospa Corderon, runakunaq huchankunata pampachaq”. “Diospa Corderon” kasqanpin Jesusqa runakunaq tarisqan ima illamantapas aswan valorniyoq. Chayraykun estudiananchis huchamanta kacharichiwananchispaq Jesuspa sacrificio ruwasqanmanta, hinaspa chaypi iñinanchis. Chayta ruwasun chayqa, hamuq tiempopin sumaq premiota chaskisun. ‘Pisi t’aqa ovejamanta’ cristianokunaqa hanaq pachapin Jesuswan kuska hatunchasqa kanqaku, ‘wak ovejamanta’ kaq cristianokunataq kay Hallp’a paraisoman tukuqtin wiñaypaq tiyanqaku (Luc. 12:32; Juan 6:40, 47; 10:16).

16, 17. ¿Imaraykun entiendenanchis Jesús ‘iñiyninchista paqarichiq, hinaspa hunt’asqata wiñachiq’ kasqanta?

¹⁶ “[Jesusmi] iñiyninchista paqarichiqqa, hinaspa hunt’asqata wiñachiqqa.” (leeychis Hebreos 12:1, 2.) Hebreos libropin 11 capitulopi apóstol Pablo kusata iñiymanta rimaran. Chaypin allinta sut’incharan imachus  iñiy kasqanta, hinaspa rimaran iñiyninkuman hina kawsaq askha runakunamanta, paykunamanta wakinmi Noé, Abrahán, Sara, Rahab. Chaykunamanta rimasqan qhepamanmi Pabloqa iñiqmasinkunata kallpacharan ‘iñiyninchista paqarichiq, hinaspa hunt’asqata wiñachiq’ Jesucristota qhawanankupaq. ¿Imaraykun chayta ruwanankupaq kallpacharan?

¹⁷ Ñawpa tiempopi allin iñiyniyoq runakunaqa anchatan Diospa promesankunapi confiaranku. Ichaqa manan allintachu yacharanku imaynata Mesiaswan Reinowan ima, chay promesakuna hunt’akunanta. Chayraykun paykunaq iñiyninqa mana hunt’asqachu karan. Mesiasmanta profeciakunata qelqaqkunapas manan allintachu entienderanku imaynata chaykuna hunt’akunanta (1 Ped. 1:10-12). Ñoqanchismi ichaqa rikunchisña Jesusmanta willaq yaqa llapa profeciakuna hunt’akusqanta, chaymi iñiyninchisqa allin takyasqa hunt’asqataq kanpas. Chayraykun Jesusmanta nisunman: “Paymi iñiyninchista paqarichiqqa, hinaspa hunt’asqata wiñachiqqa”, nispa. ¡Ancha allinmi chay ruwasqanta entiendeyqa, valoraypas!

Maskhashallasun

18, 19. a) ¿Ima espiritual illakunapiwanmi Cristopi pakasqa kashan? b) ¿Imaraykun Cristopi pakasqa illakunata maskhashanallanchis?

¹⁸ Diospa munayninman hina runakuna qespichisqa kanankupaq Jesuspa wakin ruwasqallanmantan yacharunchis. Ichaqa kashanraqmi Jesuspi pakasqa askha espiritual illakuna, chaykunata tariqtinchisqa ancha allin premiokunatan chaskisun. Apóstol Pedron Jesusmanta niran, ‘kawsay qoq’, “pacha paqariy ch’aska hina” ‘lloqsimuq’, nispa (Hech. 3:15; 5:31; 2 Ped. 1:19). Chaymantapas Biblian Jesusta sutichan “Amén” nispa (Apo. 3:14, NM). ¿Yachankichu imarayku Jesusta chay sutikunawan sutichakun? Jesuspa nisqan hina, maskhashallay, maskhaspaqa tarinkin (Mat. 7:7).

¹⁹ Manan pipas Jesús hina kawsayniyoqqa karanchu nitaqmi pipas pay hinaqa yanapawasunmanchu hamuq tiempopi winay kawsayman aypananchispaq. Jesuspi “pakasqa” ancha valorniyoq espiritual illakunaqa tarinapaq hinallan kashan maskhayta munaqkunapaq. Maskhanki chayqa tarinkipunin.

¿Yuyarishankichu?

• ¿Ima illakunata maskhananchispaqmi Biblia kallpachawanchis?

• ¿Imaraykun colosenses cristianokunaman Pabloq yuyaychasqan ancha allinpuni ñoqanchispaq?

• ¿Mayqenkunan Cristopi “pakasqa” wakin espiritual illakuna, sapankamanta willay?

[Tapuykuna]

[5 paginapi dibujokuna fotokunapiwan]

Bibliaqa huk mapa hinan yanapawanchis Cristopi ‘pakasqa illakunata’ tarinanchispaq