Hukkunawan thakpi kawsasun

“Hukkunaq thak-kaypi kawsanankupaq llank’asun.” (ROM. 14:19.)

1, 2. ¿Imaraykun Testigokuna ukhupi thak kawsay kan?

KAY tiempopi runakunaqa manan thakpichu kawsanku. Kaq llaqtayoq runakunan t’aqanasqa kawsanku qhapaq otaq wakcha kasqankurayku, huk religionmanta otaq huk hina kamachikuqta akllakusqankurayku. Diospa llaqtanpin ichaqa thak kawsay kan. ‘Llapa suyukunamanta, ayllukunamanta, llaqtakunamanta, tukuy rimaykunamantaña’ kanchis chaypas, thakpin kawsanchis (Apo. 7:9).

² Ichaqa manan pipas kikillanmantaqa thak kawsayta tarinmanchu. Chhaynaqa, ¿imaynapin Diospa llaqtanpi chhayna sumaqta kawsanku? Ñawpaqtaqa ‘Dioswan thak-kaypi kawsasqankurayku’, paykunaqa Jesuspin iñinku yawarninwantaq  kacharichisqa kanku (Rom. 5:1; Efe. 1:7). Iskaypi, Diosta tukuy sonqowan servispa santo espirituta chaskikusqankurayku, chaymi paykunapi ruruchin thak kayta otaq sumaq kawsayta huk allin ruwaykunatawan (Gál. 5:22). Kinsapi, ‘manaña kay pachaqchu kasqankurayku’ (Juan 15:19). Manan politicapi chakrukunkuchu nitaq guerramanpas rinkuchu, paykunaqa ‘espadankumantan yapuna rejakunata ruwakapunku’ (Isa. 2:4).

3. ¿Imata ruwanapaqmi kallpachawanchis thakpi kawsasqanchis? ¿Imamantan kay estudiopi yachasun?

³ Iñiqmasinchiskunawan thakpi kawsanapaqqa manan sumaq kawsayllachu kanan, aswanmi paykunata munakuna, huk llaqtamantaña huk rimaytaña riman chaypas (Juan 15:17). Arí, kallpachawanchismi ‘lliwpaq allinkaqta ruwanapaq, aswantaqa [...] iñiq-masinchiskunapaq’ (Gál. 6:10). Testigokunaqa paraisopipas tiyashasunman hinañan kawsashanchis. Chaymi kallpachakunanchis Diospa llaqtanpi hukkunawan thakpi kawsananchispaq.

Pipas iñiqmasinta phiñachiqtin

4. ¿Imatan ruwananchis pitapas phiñachispa?

⁴ Santiagon qelqarqan: “Llapanchismi imaymanapi pantanchis. Pipas rimaspa mana pantaqmi allin takyasqa runaqa”, nispa (Sant. 3:2). Chaymi mayninqa kanqapuni imamantapas phiñachinakuy (Fili. 4:2, 3). ¿Allichakunmanchu chayta? Arí, allichakunmanmi. Biblian willan pitapas phiñachispaqa imakuna ruwana kasqanta (leey Mateo 5:23, 24).

5. ¿Imatan ruwananchis huk iñiqmasinchis phiñachiwaqtinchis?

⁵ ¿Hukkuna phiñachiwasunman chayri? ¿Ninanchischu: “Pay maskhawachun pampachanaypaq”, nispa? Manan, sonqomanta munakuqqa “manan sientepakunchu” (1 Cor. 13:5). Pisillapi phiñachiwarqanchis chayqa pampachaspan chaytaqa qonqapuna (leey Colosenses 3:13). Chayta ruwasun chayqa thakpin hukkunawan kawsasun ñoqanchispas thakmi kasun. Chaymi Bibliapas nin: “K’amiqninta hinallata qhawaqqa hatunchasqan kanqa”, nispa (Pro. 19:11).

6. ¿Imatan ruwana sonqonchispi phiñasqalla kashasunman chayqa?

⁶ ¿Sonqonchispi phiñasqalla kashasunman chayri? ¿Allinchu kanman chayta hukkunaman willarqariy? Chayta ruwaspaqa Diospa llaqtanpin ch’aqwata hatarichisunman. Mateo 18:15 texton nin: “Wawqeyki qan contra huchallikuqtinqa rispa sapallaykipi paypa pantasqanta reqsichimuy. Pay kasusunki chayqa, wawqeykiwanmi allipunakapunki”, nispa. Mateo 18:15-17 textopi hatun phiñachinakuymanta rimashan chaypas, 15 versiculopiqa imallamantapas phiñachinakuy kaqtin imayna allichanamantan rimashallantaq: sapallanpi paywan rimana, respetowan, allichay yuyaywan. *

7. ¿Imaraykun ima phiñachinakuytapas usqhaylla allichananchis?

⁷ Apóstol Pablon nirqan: “Phiñakunkichischus chayqa, ama huchallikuychischu, ama p’unchay ch’isiyaqqa phiñasqa kaychischu, amapuni imaynallamantapas saqraq huchallichinasuykichistaqa munaychischu”, nispa (Efe. 4:26, 27). Jesustaq nirqan: “Awqaykichus gobernadorman apasunki chayqa, ñanta rishaspallaykiraq paywan allipunapuy”, nispa (Mat. 5:25). Chay iskaynin textopin kallpachawanchis ima phiñachinakuytapas usqhaylla allichanapaq, chhaynapi ama astawan k’irinakunapaq. Amapuni hatunchakuywan, envidiakuywan, munapayaywanpas atipachikusunchu (Sant. 4:1-6).

Askhawan phiñachinakuy kaqtin

8, 9. a) ¿Imamantan Romapi tiyaq cristiankuna hap’inakurqanku? b) ¿Imanirqanmi Pablo paykunata?

⁸ ¿Askhawan phiñachinakuy kanman  chayri? Chaymi sucederqan Roma llaqtapi tiyaq cristianokunawan, wakinmi judío karqanku wakintaq mana. Chay sasachakuyqa ‘pisi iñiyniyoqkunata’ otaq concienciankurayku imaymanamanta karunchakuq cristianokuna pisichasqankumantan qallarinman karqan. ¿Imanirqanmi Pablo chay cristianokunata? (Rom. 14:1-6.)

⁹ Iskaynin t’aqa cristianokunatan Pabloqa anyarqan. Kamachikuy Simita manaña kasukuna kasqanta allinta entiendeq cristianokunatan Pablo nirqan ama hatunchakuspa hark’asqa mikhunakunata cheqnikuq cristianomasinkuta pisichanankupaq (Rom. 14:2, 10). Pisichashallankuman chayqa iñiyninkupin chiriyachipunkuman. Nirqanmi: “Diospa ruwasqantaqa ama mikhusqayki hawa waqllichiychu. [...] Aswan allinmi aychata mana mikhuypas, vinota mana ukyaypas, ima hayk’ata mana ruwaypas iñiqmasita ama misk’achinapaq”, nispa (Rom. 14:14, 15, 20, 21). Concienciankurayku imaymanamanta karunchakuq cristianokunatapas anyarqanmi ama hukkunata huchachanankupaq (Rom. 14:13). Chaymantapas ñawpaqpin nirqanña: “Llapaykichista niykichis, ama pipas aswan allinpuni kasqanta yuyakuchunchu, aswanpas pay kikin imaynachus kasqallanta yuyakuchun”, nispa (Rom. 12:3). Qhepatataq nirqan: “Hukkunaq thak-kaypi kawsanankupaq llank’asun, iñiq-masinchiskunawan wiñachinakunanchispaq kallpachakusun”, nispa (Rom. 14:19).

10. ¿Imatan ruwana hukkunawan phiñachinakuy kaqtin?

¹⁰ ¿Uyarikurqankuchu chay cristianokuna Pabloq nisqanta? Arí, uyarikuspan mana allin ruwasqankuta saqepurqanku. Chaytan kay tiempopi cristianokunapas ruwananku imamantapas phiñachinakuy kaqtin. Bibliaq nisqanta t’aqwirispan munakuywan huch’uyyaykukuywan allichananku. Yaqapaschá Romapi cristianokuna hina ‘thak-kaypi  kawsanankupaq’ llapallanku imallapipas cambiananku kanqa (Mar. 9:50).

Umallikuna yanapawaqtinchis

11. ¿Imatan umallikuna ruwananku huk cristiano hukwan phiñachanakusqanta willaqtin?

¹¹ Huk cristianon umalliman willakun huk iñiqmasinwan otaq familianpi kaqwan phiñachinakusqankumanta. ¿Imatan umalliq ruwanan? Ñawpaqtaqa uyarinanmi willakusqanta, chaytan ruwan Proverbios 21:13 textopi nisqanta yuyarispa, chaypin nin: “Pipas wakchaq mañakusqanta mana uyarinchu chayqa, paypa mañakusqanpas manallataqmi uyarisqachu kanqa”, nispa. Ichaqa manan tukuy nisqanta uyarispachu hukpa contranpi churakunqa. Proverbios 18:17 texton nillantaq: “Chaninmanmi rikch’akun ñawpaqta quejakuqpa rimasqanqa, awqan chayamuspataq mana hina kasqanta sut’inchan”, nispa. Willakusqan qhepamanqa tapunqachá phiñachinakuqmasinwan parlaranñachus icha manachus chayta. Kallpachanqataqchá allipunakapunankupaq imakuna ruwanan kasqanta.

12. ¿Ima ejemplokunan umallikunata yachachin pipas quejakuqtin iskayninkuta allinta uyarinankupaq?

¹² Hukllanta uyarispa payman sayapakuyqa manan allinchu kanman. Chaypaq yachasun kinsa runakunamanta. Potifarmi warminta creerqan, “José waynan violayta munawarqan” niqtin. Chaymi sinchita phiñakuspa carcelpi wisq’achirqan (Gén. 39:19, 20). Mefibosetpa Sibá kamachinpas Rey Davidtan nirqan enemigonwan Mefibóset pasakapusqanta, chaymi Davidqa hukta mana tapuyuspa Sibata nirqan: “Mefibosetpa tukuy kaqninkunan qanpaq kanqa”, nispa (2 Sam. 16:4; 19:25-27). Persia suyumanta rey Artajerjespas uyarirqanmi judiokuna pay contra sayarinankupaq Jerusalén perqata sayarichishasqakuta. Chay willakuyqa yanqan karqan, reymi ichaqa chayta creespa kamachikurqan amaña perqanankupaq. Chhaynapin Dios yupaychana wasita perqasqanku sayapurqan (Esd. 4:11-13, 23, 24). Chay willakuykunan umallikunata yanapan Diospa llaqtanpi pipas quejakuqtinqa iskayninkuta allinta uyarinankupaq, manataqmi pimanpas sayapakunankuchu (leey 1 Timoteo 5:21).

13, 14. a) ¿Imatan umallikuna yuyarinanku cristianokuna phiñachinakuqtinku? b) ¿Ima yanapaykunan umallikunapaq kan pitapas juzganankupaq?

¹³ Ichaqa manan iskaynillankutachu uyarinanku, mayninqa hukkunatawanmi yachananku kanqa. Biblian nin: “Pipas yachaqman tukun chayqa, manaraqmi yachananta hinapunichu imatapas yachan”, nispa (1 Cor. 8:2). Yaqapaschá mana allintachu yachanku imaynapi chay phiñachinakuy qallarisqanta, sapankanku imaynapi tarikusqankutapas. Umallikunaqa cuidakunankun hukkunaq willasqanman hinalla otaq uyarisqankuman hinalla juzgayta. Yuyarinankun Diospa churasqan Juez Jesucristo chaninpi juzgaq kasqanta. “Manan payqa ñawinpa rikusqanman hinallachu juzganqa, manataqmi rimayta uyarispallachu huchachanqapas.” (Isa. 11:3, 4.) Jesusqa tukuy ruwasqanpin Diospa espiritunwan pusachikun, chaytan umallikunapas ruwananku.

¹⁴ Chaymi umallikunaqa manaraq pitapas juzgashaspa Diosmanta santo espiritunta mañakunanku, Bibliawan, ‘allin yuyayniyoq hunt’aq kamachiq’ apachimusqan qelqakunawantaq yanapachikunanku (Mat. 24:45).

Thak kawsaymanta aswan allin

15. ¿Imatan ruwananchis pipas hatun huchaman urmayuqtin?

¹⁵ Cristianokunaqa llapa runakunawanmi thakpi kawsananchis. Ichaqa Biblian nin: ‘Hanaqmanta kaq yachayniyoqkunan ichaqa ch’uyakuna, hinamantataq sumaqta kawsaqkuna’, nispa (Sant. 3:17, Mosoq Rimanakuy).  Chaypi nisqan hina, thak kawsaymantaqa ch’uya kawsayniyoq kaytan Diosqa aswan allinpaq qhawarin. Chaymi pitapas hatun huchaman urmaqta rikuspaqa kallpachananchis umallikunaman willakunanpaq (1 Cor. 6:9, 10; Sant. 5:14-16). Mana willakunman chayqa ñoqanchismi willananchis. Huchallikuqwan thakpi kayta munaspa upallalla kasunman chayqa huchallikuqmasinmi kapusunman (Lev. 5:1; leey Proverbios 29:24).

16. ¿Imatan Jehupa ruwasqanmanta yachanchis?

¹⁶ Jehú rikuchirqan hukkunawan thakpi kawsaymantaqa chanin kayta ruway aswan allin kasqanta. Jehová Diosmi Jehuta kamachirqan rey Ahabpa familianta wañuchimunanpaq. Ahabpa, Jezabelpa wawan millay rey Joranmi Jehuwan tupaq rispa nirqan: “¡Jehú! ¿Maqanakuqchu icha sumaqpichu hamushanki?”, nispa. Jehutaq kallpawan kutichirqan: “¿Imaynan sumaqpi hamushayman mamayki Jezabel idolokunata yupaychachishaqtin, layqakuykunatapas ruwashallaqtin?” nispa (2 Rey. 9:22). Hinan Jehuqa Joramta wachispa sonqonta t’urpurqan. ¿Imaynatan chay willakuy umallikunata yanapanman? Pipas huchallikusqanmanta mana pesapakuqtinqa manan paywan thakpi kanankuraykuchu hinallata qhawananku. Qarqonankun Diospa llaqtanmanta chayllan llapa cristianokuna Dioswan thakpi kanqaku (1 Cor. 5:1, 2, 11-13).

17. ¿Imatan ruwananchis Diospa llaqtanpi thak kawsay kananpaq?

¹⁷ Diospa llaqtanpiqa iskay kinsallan phiñachinakuspa hatun huchaman urmanku. Ichaqa askha iñiqmasikunaq phiñachinakusqankuqa paykunapura munakuywan pampachanakuspa allichapunallapaqmi. Biblian nin: “Huchallikuyta pampachaqqa munakuytan t’ikarichin, huchallikusqata willarqariqmi ichaqa amigokunata t’aqanachin”, nispa (Pro. 17:9). Sichus qonqapusun iñiqmasinchiskunaq phiñachiwasqanchista chayqa, Diospa llaqtanpin thakpi kawsasun, astawanqa Dioswanmi allinpi kasun (Mat. 6:14, 15).

Thakpi kawsasqanchismanta saminchaykuna

18, 19. ¿Ima saminchaykunatan chaskisun hukkunawan thakpi kawsaspa?

¹⁸ ‘Hukkunaq thak-kaypi kawsanankupaq llank’aq’ cristianoqa saminchasqan kanqa. Ñawpaqtaqa, Dios imayna kasqanta qatikusqanraykun paywan thakpi kanqa, yanapakunqataqmi llapa iñiqmasikuna paraisopipas tiyashasunman hina huk hinalla thakpi kawsanankupaq. Hinaspapas Diospa llaqtanpi hukkunawan thakpi kawsasqanmi yanapanqa “thak-kay allin willakuykunata” mana churanakuspalla willananpaq (Efe. 6:15). Chhaynapin ‘llapapaq munakuyniyoq kanqa’, piña millayta trataqtinpas ‘pacienciata’ hap’inqa (2 Tim. 2:24).

¹⁹ Hinaspapas rikunqan ‘chaninkunatapas mana chaninkunatapas wañusqankumanta Diospa kawsarichimpusqanta’ (Hech. 24:15). Chay tiempo chayamuqtinqa ‘kay pacha kamasqamantapacha’ wañupuqkunan kawsarinpunqaku, lliw llaqtakunamanta, tukuy rikch’ayniyoq runakuna (Luc. 11:50, 51). Chaypin paykunaman thak kawsayta yachachisun, chaymi kunanmantapacha hukkunawan thakpi kawsayta yachashananchis.

[Uranpi willakuy]

¿Willawaqchu?

• ¿Imakunatan ruwananchis pitapas phiñachispa?

• Pipas phiñachiwaqtinchis, ¿imapin rikuchinchis thak kawsay munasqanchista?

• ¿Imaraykun mana pimanpas sayapakunachu phiñachinakuy kaqtin?

• ¿Iman aswan allin thak kay maskhanamanta?

[Tapuykuna]

[29 paginapi fotokuna]

Jehová Diosqa runamasinta pampachaspa qonqapuq runakunatan munakun