1. ¿Imatan tapukunku askha iñiqkuna?

ASKHA watakuna sasachakuypipas hunt’aq sonqowan Diosta serviq cristianan huch’uyaykukuspa tapukurqan: “¿Rikusaqraqchu kay millay pachaq tukupusqanta?”, nispa. Hunt’aq sonqowan Diosta serviq askha iñiqkunan chhaynata tapukunku. Llapanchispas munanchismi “lliw imaymanata mosoqta” ruwananpaq Diospa p’unchaynin chayamunanta, llapa sasachakuyninchiskuna tukuchinantapas (Apo. 21:5). Imaymanan rikuchin kay millay pacha tukukapunanpaqña kashasqanta, ichaqa pacienciawan chayta suyayqa sasan.

2. ¿Ima tapuykunatan kutichisun kay estudiopi?

² Biblian kallpachawanchis suyakuq kanapaq. Diospa promesankuna hunt’akusqanta rikunapaqqa allin iñiyniyoq pacienciayoqmi kananchis, ñawpa tiempopi Diosta serviqkuna hina (leey Hebreos 6:11, 12). Jehová Dios imayna kasqanpi yuyaykusun. Payqa unayñan kay pachata chinkachinman karqan, ichaqa tiempollanpi ruwananpaqmi suyashan (Rom. 9:20-24). ¿Imaraykun pacienciakun? ¿Imaynatan Jesuspas chayta qatikurqan? ¿Imapin allinninchispaq kanqa pacienciayoq kasqanchis? Qhawarinanchispaq hina Diosña promesankunata hunt’ananpaq qheparimushanman chaypas, chay tapuykunaq kutichiyninta yachaymi yanapawasun allin iñiyniyoq pacienciayoq kanapaq.

3, 4. a) ¿Imaraykun Dios pacienciakurqan kay pachapaq munaynin hunt’akunanpaq? b) ¿Imatan ruwarqan Dios Edén huertapi pay contra sayariqtinku?

³ Jehová Dioslla tukuy kamachikuq chaypas, payqa yachanmi imarayku pacienciayoq kasqanta. Edén huertapi pay contra sayariqtinkun imaymana tapuykuna  kutichikunan karqan, chaypaqqa tiempon pasanan karqan. Payqa allintan yachan angelkuna runakunapas imayna kasqankuta, chaymi allinninchispaq imatapas ruwan (Heb. 4:13).

⁴ Jehová Diosqa munarqanmi Adán Evaq miraynin kay pachaman hunt’aykunanta. Evata Saqraq q’otusqan qhepaman Adán mana kasukuqtinpas manan qonqapurqanchu chay munayninta. Manan usqhayllachu runakunata saqepurqan, aswanpas yuyaykurqanmi runakunapaq kay pachapaqpas munaynin hunt’akunanpaq imata ruwananpi (Isa. 55:11). Chay munasqanta hunt’ananpaq, paylla kamachikuq derechoyoq kasqanta sut’ita rikuchinanpaqpas, Diosqa pacienciawanmi waranqa watakuna suyarqan wakin munaynin yuyaykusqanman hina hunt’akunanpaq.

5. ¿Ima bendicionmi kanqa Diospa pacienciakusqanwan?

⁵ ¿Imaraykun Jehová Dios pacienciakullarqantaq? Chhaynapin askha runakuna wiñay kawsayman aypanqaku. Kunanpas imaymanatan ruwashan ‘ancha askha runakuna’ qespikunanpaq (Apo. 7:9, 14; 14:6). Payqa predicasqanchiswanmi runakunata invitashan chanin kamachikuyninta Gobiernon imatachus ruwananta yachanankupaq. Chay Gobiernomanta predicasqanchisqa llapa runakunapaq “allin willakuykunan” (Mat. 24:14). Diospa pusamusqan llapa runakunaqa pachantinpi iñiqmasikuna ukhupin kapunku, paykunan Diospa chanin kamachikuyninta munakunku (Juan 6:44-47). Munakuq Diosninchismi yanapanqa allin qhawarisqan kanankupaq. Chaymantapas Diosqa runakuna ukhumantan akllarqan Gobiernonpi kamachikamunankupaq. Chay Dios sonqo iñiqkuna hanaq pachaman rispankuqa kasukuq runakunatan yanapamunqaku mana huchayoq kapunankupaq wiñay kawsayniyoq kanankupaqpas. Chhaynaqa, Jehová Diosña pacienciawan suyashan chaypas, payqa imaymanatan ruwashan promesankuna hunt’akuqtin bendeciwananchispaq.

6. a) ¿Imaynatan Noepa tiemponpi Jehová Dios rikuchirqan pacienciayoq kasqanta? b) ¿Imaynatan kay tiempopipas rikuchishan?

⁶ Millay runakunaña phiñachirqanku chaypas Jehová Diosqa pacienciakurqanmi, chaytan rikuchirqan manaraq millp’uq para kashaqtin. Chay p’unchaykunapin kay pachapi nishu qhelli kawsay maqanakuy karqan, chaymi “Diosqa khuyayta llakikurqan” runaq kawsayninta chhaynata rikuspa (Gén. 6:2-8). Diosqa manan wiñaypaqchu hinallata qhawarqan, hinan yuyaykurqan Millp’uq parawan millay runakunata tukuchinanpaq. Ichaqa, ‘pacienciawanmi’ Diosqa chay p’unchayta suyarqan, manataqmi hinallachu qhepakurqan Noeta familiantapas qespichinanpaq (1 Ped. 3:20). Tiempo chayamuqtinmi Noeman willarqan decidesqanta, kamachirqantaqmi huk arcata ruwananpaq (Gén. 6:14-22). Chaymantapas Noeqa ‘chanin kawsaymanta willaqmi’ karqan, payqa willarqanmi runamasinkunaman chay millay pacha chinkananmanta (2 Ped. 2:5). Jesusmi nirqan Noepa tiemponpi hina kay tiempopi kawsay kananta. Diosqa yuyaykunñan hayk’aq kay millay pachata chinkachinanta, ichaqa manan mayqen runapas ‘chay p’unchayta chay horatawanqa’ yachanchu (Mat. 24:36). Chaykamaqa Diosmi kamachiwanchis runakunaman willananchispaq, salvakunankupaq imata ruwanankupaqpas.

7. ¿Nishutachu Dios qhepamushan promesanta hunt’ananpaq?

⁷ Chhaynaqa, ¿paciencianraykuchu Jehová Dios nishuta tiempota pasachishan? Manan. Manan kaqllachu hinallata qhawarpariywan pacienciakuq kaywanqa. Ichaqa, yaqapaschá yuyaqña  kapusqanchisrayku otaq ima sasachakuypipas tarikusqanchisrayku sasata chayta entiendesunman. Yaqapaschá pisikallpayasunman otaq yuyaykusunman Diosqa promesanta hunt’ananpaq nishuta qheparimusqanta (Heb. 10:36). Ama qonqasunchu, Diosqa yachanmi imarayku pacienciakusqanta, aswanpas chay tiempota mana usuchispan payqa serviqninkunaq allinninpaq imaymanata ruwashan (2 Ped. 2:3; 3:9). ¿Imaynatan Jesuspas Diospa paciencianta qatikurqan? Yachasunchis chaymanta.

8. ¿Imaynatan Jesús rikuchirqan pacienciayoq kasqanta?

⁸ Jesusqa tukuy sonqowanmi waranqa watakunaña Diospa munayninta ruwashan. Dios contra Saqra sayariqtinmi Diosqa nirqan sapallan Churin kay pachaman hamuspa Mesías kananta. ¿Imatan Jesús ruwanan karqan? Waranqa watakunan pacienciawan chay p’unchay chayamunanta suyanan karqan (leey Gálatas 4:4). Ichaqa manan hinallachu suyarqan. Aswanpas payqa Taytanpa kamachisqantan makilla ruwasharqan. Kay pachaman hamuspaqa yacharqanmi profeciakunaq nisqan hina Saqra wañuchinanta (Gén. 3:15; Mat. 16:21). Pacienciayoq kaspan Diospa munayninta ruwananpaq kasukurqan ñak’arinanña kaqtinpas, chhaynapin rikuchirqan hunt’aq sonqo kasqanta. Manan payllapichu nitaq atiyniyoq kasqanpichu yuyaykurqan. ¡Chayqa qatikunapaq hinapunin! (Heb. 5:8, 9.)

9, 10. a) ¿Imatan Jesús ruwashan Diospa p’unchaynin chayamunankama? b) ¿Imaynatan qhawarinanchis Diospa paciencianta?

⁹ Kawsarimpusqan qhepamanmi Jesusqa tukuy atiyta hanaq pachapipas kay pachapipas chaskirqan (Mat. 28:18). Kunanqa Diospa yuyaykusqanman hinan munayninta hunt’ananpaq chay atiyninwan yanapachikushan. Jesusqa 1914 watakaman pacienciawan Diospa paña ladonpi suyakurqan ‘awqankuna chaki sarunanman churasqa’ kanankama (Sal. 110:1, 2; Heb. 10:12, 13). Pisi tiempomantan Saqraq kamachisqan pachata chinkachinqa, chaykaman ichaqa pacienciawan runakunata ‘kawsay unuman’ pusashan (Apo. 7:17).

¹⁰ Jesusqa ruwasqanwanmi yachachiwanchis Diospa paciencianta allin yuyaywan qhawarinapaq. Payqa Diospa ima kamachisqantapas ruwaytan munarqan, ichaqa chaywanpas Diospa churasqan p’unchaytan suyakurqan. Kay millay pachaq tukupunanta suyashananchiskamaqa, llapanchispas necesitanchismi chhayna pacienciayoq kayta, chhaynapin Diospa niwasqanchista suyakusun, manataq pisipasunchu. Chhaynaqa, ¿imatan ruwasunman pacienciayoq kanapaq?

11. a) ¿Imaynatan iñiyniyoq kay yanapawanchis pacienciayoq kanapaq? b) ¿Imaraykun kunan astawanraq iñiyninchis qaqa kanan?

¹¹ ¿Atinkumanchu huchayoq runakuna Diospa munaynin hunt’akunankama pacienciawan suyakuyta? Atinkumanmi, ñawpa tiempopi Diosta serviqkuna profetakunapas chaytan rikuchirqanku. Paykunaqa karqanku allin iñiyniyoq pacienciayoqmi (leey  Santiago 5:10, 11). Sichus Diospa nisqanpi mana iñinkumanchu karqan chayqa, ¿pacienciawanchu suyakunkuman karqan Diospa promesankunata? Sapa kutillanmi imaymana sasachakuykunapi tarikurqanku, ichaqa confiarqankun Diosqa prometesqanta hunt’ananpipuni (Heb. 11:13, 35-40). Kunanqa astawanraqmi iñiyninchis qaqa kanan, iñiyninchista Jesús “hunt’asqata wiñachiq” kasqanrayku (Heb. 12:2). Profeciankunata hunt’aspa, Diospa munaynintapas  willawaspanchismi Jesusqa yanapawanchis Diospi confianapaq.

12. ¿Imatan ruwasunman iñiyninchis qaqa kananpaq?

¹² ¿Imatan ruwasunman iñiyninchispi allin kanapaq pacienciayoq kanapaqpas? Chaypaqqa Diospa niwasqanchistan kasukunanchis. Chaypaq yuyaymanasun imarayku Diospa Gobiernonta ñawpaqman churananchis kasqanta. ¿Kallpachakusunmanchu astawan Mateo 6:33 textoq nisqanta hunt’anapaq? Yaqapaschá chaypaqqa astawan predicananchis kanqa otaq hukniraymanta kawsananchis kanqa. Ama qonqasunchu astawan servisqanchismanta imaynata Dios bendiciwasqanchista. Yaqapaschá Diospa munayninpi huk estudiota qoshanchis otaq “runakunaq mana aypay atisqan thak-kayta” qowarqanchis (leey Filipenses 4:7). Sichus Diosta kasukusqanchisrayku bendicionkuna chaskisqanchispi yuyaykusunchis chayqa, ancha chaninpaqmi qhawarisun Diospa paciencianta (Sal. 34:8).

13. ¿Imaynatan aswan iñiyniyoq pacienciayoq kasunman?

¹³ Chayqa chakrapi llank’aymanmi rikch’akun. Sapa kutin chakra sumaqta ruruqtinqa, mana iskayaspan llank’aqqa huk kutipipas wakmanta tarpun. Ichaqa, pacienciawanmi cosecha tiempota suyan, chaywanpas manan pisikallpayanchu. Yaqapaschá ñawpaqpi tarpusqanmantaqa aswan askhataraq tarpunman rurunanta yachasqanrayku. Chhaynallataqmi Diospa yuyaychawasqanchiswanpas. Sichus sapa kuti chaykunata yachasun, kasukusun chaykunamanta bendicionta chaskisun chayqa, astawanmi Diospi confiasun, manataqmi sasachu kanqa hamuq tiempopi bendicionkunata suyakuy (leey Santiago 5:7, 8).

14, 15. ¿Imaynatan qhawarinanchis runaq ñak’ariyninta?

¹⁴ Aswan pacienciayoq kanapaqqa,  Dios hinan qhawarinanchis kay pachata, imaynapi tarikusqanchistapas. Jehová Diosqa unay tiempoña runaq ñak’arisqanta rikuspa sonqonta nanachikun chaypas, manan chaywanchu atipachikun. Mana imata ruwaspa qhepakunanmantaqa sapan Churintan kachamurqan ‘Saqraq ruwasqankunata thunispa’ runakunapaq mana allin paqarichisqanta allichananpaq (1 Juan 3:8). Chay qhepataqa lliw ñak’ariymi chinkapunqa thak kaytaq wiñaypaq kanqa. Chhaynaqa, millay kawsay kasqanmanta llakikushanamanta otaq usqhaylla chinkachisqa kananpi yuyaykushanamantaqa, mana rikukuq kaqkunapi iñisun, chaykunan wiñaypaq kanqa. Jehová Diosqa yachanñan hayk’aq kay millay pacha chinkachiyta, tiempollanpitaqmi chaytaqa ruwanqa (Isa. 46:13; Nah. 1:9).

¹⁵ Yaqapaschá kay tukukuy tiempopi atipananchis kanqa iñiyninchispi sasa pruebakunata. Sichus ima mana allinpas sucedewarqanchis otaq munakusqanchis runakunaq ñak’arisqanta rikunchis chayqa, ama phiñakusunchu. Huchayoq kasqanchisraykuña sasa kanqa chaypas, kallpachakusun Diospi confianapaq, Mateo 26:39 (leey) textopi Jesuspa ruwasqanta qatikunapaqpas.

16. ¿Imatan manapuni ruwananchischu kay tiempopi?

¹⁶ Dios hina pacienciayoq kanapaqqa manan iskayananchischu promesankunamanta. Sichus pipas iskayashan kay millay pacha tukupunanpaq pisillaña kasqanta chayqa, yaqapaschá yuyaykunman: “Diospa promesankuna mana nisqanman hina hunt’akuqtinqa kayta ruwasaq”, nispa. Chaymi kay pachapi allin qhawarisqa kayta munanman, Diospa Gobiernonta ñawpaqman churananmantaqa qolqeyoq kayta maskhanman, otaq allin kawsayta munaspa profesional kananpaq kallpachakunman. Chhaynata ruwaqqa iñiyninpin pisipashan. Pablon kallpachawarqanchis “iñiywan pacienciawan” Diospa promesankuna suyakuqkuna hina kananchispaq (Heb. 6:12). Jehová Diosqa munaynin hunt’akunanraykun mana hinallatachu qhawanqa kay millay pacha kashanallanta (Hab. 2:3). Chaykamaqa ama Dios serviyninchistaqa qhawarisunchu sayk’uchikuqta hinaqa. Aswanpas makilla kashasun, tukuy sonqowantaq predicasun. Chay ruwayqa anchatan kusichiwanchis (Luc. 21:36).

17, 18. a) ¿Imatan ruwayta atisunman Diospa paciencianrayku? b) ¿Imapin allinninchispaq kanqa pacienciayoq kay?

¹⁷ Askha watakunaña otaq chayllaraq Diosta reqsirqanchis chaypas wiñaypaqmi serviyta munanchis. Manaña yachanchischu kay millay pacha hayk’a tiemporaq kananta chaypas, pacienciakuymi yanapawasun salvasqa kananchispaq. Diosqa tiempotan qowashanchis sonqomanta promesankunapi confiasqanchista rikuchinapaq, yaqapaschá chaypaqqa sutinrayku ima ñak’ariytapas atipananchis kanqa (1 Ped. 4:13, 14). Chaymantapas, pacienciayoq kanapaqmi yanapawashanchis chhaynapi salvasqa kananchispaq (1 Ped. 5:10).

¹⁸ Jesusqa hanaq pachapipas kay pachapipas tukuy atiytan chaskirqan, chhaynaqa manan pipas paymantaqa t’aqawasunmanchu aswanpas ñoqanchis kikillanchismi (Juan 10:28, 29). Manan imaraykupas hamuq tiempota nitaq wañuytapas manchakunachu. Pacienciawan p’uchukaykama qaqata sayaqmi salvasqa kanqa. Chhaynaqa, ama kay pachawan q’otuchikusunchu nitaq Diospi confiasqanchistapas pisiyachichunchu. Kallpachakusun allin iñiyniyoq kanapaq, Diospa paciencianrayku tiempo kasqantataq ama usuchisunchu (Mat. 24:13; leey 2 Pedro 3:17, 18).