GEORGE NAISH iñiqmi 1923 watapi tarikurqan Saskatoon llaqtapi imaymana tawqasqakunaq ñawpaqenpi, chaymi karqan Saskatchewan provinciapi (Canadá). 18 metroyoq k’aspikunata tawqasqata qhawarispan tapurqan: “¿Imapaqmi chaykuna?” nispa. Hinan nirqanku chay k’aspikunawan primera guerra mundialpi marcakunata hina sayarichisqankuta. Qhepamanmi Naish iñiq nirqan: “Chaykunata qhawarispaymi yuyaykurqani radio wasimanta willakuy tukuyman ch’eqerinanpaq antenata chaykunawan sayarichiyta, chhaynapin paqarirqan Diosmanta willaq radio wasi”, nispa. 1924 watapin rikhurimurqan Diosmanta rimaq radio Canadá nacionpi, sutinmi karqan CHUC.

Canadá nacionqa hatun nacionmi, chaymi allinpuni karqan radiomanta predicanapaq. Saskatoon llaqtapi tarikuq radiopi rimaq Florence Johnson iñiqmi nirqan: “Chay radio kasqanraykun Diosmanta willakuyta mana hayk’aq uyariqkunaman cheqaqkaqta chayachirqayku. Chay p’unchaykunapiqa chayllaraqmi radioqa rikhurimusharqan, chaymi runaqa uyariqku radiopi tukuy ima willamusqankutapas”, nispa. 1926 watapaqmi Biblia Estudiaqkunaqa (chhaynatan Jehová Diospa testigonkunata ñawpaqpi reqsikuq) tawa llaqtakunapi radio wasiyoq karqanku. *

¿Imakunatan chay radiokunapi runakuna uyariqku? Wakinmi karqan iñiqkunaq takisqanku, chaytan ruwaqku tocaqkunawan otaq orquestaq yanapayninwan. Chaymantapas kallarqantaqmi discursokuna, otaq huñukuspanku Bibliamanta radiopi rimaqku. Chay rimaykunapi kaq Amy Jones iñiqmi yuyarin: “Mayninpiqa predicashaspa runakunaman sutiyta willaqtiyqa niwaqkun: ‘Qanqa radiopi rimaqmá kanki riki’, nispa” nispa.

Halifax (Nueva Escocia) llaqtapiqa Biblia Estudiaqkunaqa hukniraytañataqmi chay tiempopi ruwaqku, uyariqkunaqa telefonomanta waqyaspankun Bibliamanta tapukuqku. Huk iñiqmi qelqarqan: “Chayta ruwayqa allinpunin karqan. Sinchita  waqyamusqankuraykun wakinqa suyakunankuraq karqan waqyamunankupaq”, nispa.

Apóstol Pabloq tiemponpi hinan runakunaqa mana kaqllatachu qhawariqku chay radiopi imatachus nikusqanta (Hech. 17:1-5). Wakinqa uyariytan munaqku. Hector Marshall runan uyarirqan Estudios de las Escrituras nisqa librokunamanta hinan mañakurqan soqta librokunata. Qhepaman willakusqan hina, payqa yuyaykurqanmi domingonkuna religionninpi chay librokunawan yachachinanpaq. Ichaqa ñawpaq kaq librollataraq leespan decidikurqan religionninta saqepunanpaq. Payqa tukuy sonqowan predicaqmi karqan, 1998 watapi wañupunankamataqmi hunt’aq sonqowan Diosta servirqan. Nueva Escocia ladopin ejercitomanta coronel John A. MacDonald sutiyoq uyarirqan: “Diospa Gobiernonmi kay pachapaq suyakuyqa” nisqa discursota. Qhepan p’unchaymi huk iñiqta nirqan: “Cabo Bretón llaqtapi tiyaqkunaqa qaynunchaymi mana hayk’aq uyarikusqan sumaq willakuyta uyarirqanku”, nispa.

Ichaqa manan llapankuchu kusikurqanku. Curakunan sinchistapuni phiñakurqanku. Halifax llaqtapin catolicokuna nirqanku Biblia Estudiaqkunaq radio wasinkuta thuninankupaq, chaymi gobiernota mat’ipayarqanku chayta ruwananpaq, hinan 1928 watapi qonqayllamanta nirqan Biblia Estudiaqkunaq radio wasinku amaña kananpaq. Chhayna mana chaninta ruwasqankuraykun iñiqkuna rakirqanku “¿Pin Wayraq Dueñon?” nisqa qelqakunata (Who Owns the Air?). Chaywanpas gobiernoqa manan cambiarqanchu.

Canadá nacionpi Biblia Estudiaqkunan ichaqa mana pisiparqankuchu. Isabel Wainwright iñiqmi nirqan: “Qhawarinaykupaq hinaqa enemigoykupas atipawashankuman hinan karqan. Ichaqa, sichus Jehová Dios munanman karqan radionta predicakunanta chayqa hark’anmanmi karqan chinkachinankuta. Chaykuna kasqanwanmi yacharqayku Diospa Gobiernonmanta willakuyta hukniraymantañataq aparinayku kasqanta”, nispa. Canadá nacionmanta Biblia Estudiaqkunaqa manañan radiontachu predicananku karqan, aswanpas runakunatan wasinkupi maskhamunanku karqan. Imaynaña kaqtinpas radionta predicayqa allinpunin karqan chay p’unchaykunapi ‘mana hayk’aq uyarikusqan sumaq willakuyta’ uyarinankupaq. (Canadá nacionpi waqaychasqanchiskunamanta.)