¿Hayk’aqtaq chaykunaqa kanqa?
“Kutimunaykiña kashaqtinqa kay tiempopas p’uchukapunanpaqña kashaqtinqa, ¿imakunatan rikusaqku?” (MAT. 24:3)
1. ¿Imakunamantan yachayta munanchis apostolkuna hina?
JESUSQA ñan kay Hallp’api predicación aparisqanta tukusharqanña, qatikuqninkunataqmi yachayta munasharqanku hamuq p’unchaykunapi imakuna kananmanta. Chaymi Jesuspa wañupunanpaq pisillaña kashaqtin tawa apostolninkuna tapurqanku: “Niwayku, ¿hayk’aqtaq chaykunaqa kanqa? Kutimunaykiña kashaqtinqa kay tiempopas p’uchukapunanpaqña kashaqtinqa, ¿imakunatan rikusaqku?”, nispa (Mat. 24:3; Mar. 13:3). Jesusqa Mateo 24, 25 capitulokunapi tarikuq profeciatan willarqan. Chaypin hamuq tiempopi imakunachus sucedenanmanta willarqan, chaykunatan ñoqanchispas yachayta munanchis.
2. a) ¿Imatan ñawpaq watakunamantaraq Diosta serviqkuna t’aqwirirqanku? b) ¿Ima kinsa tapuykunamantan kay estudiopi yachasun?
2 Diosta serviqkunaqa Jehová Diospa yanapayninta mañakuspan tukukuy tiempomanta Jesuspa willasqan profeciakunata ñawpaq watakunamantaraq t’aqwirirqanku. Chaytaqa ruwakurqan chaykuna hayk’aq hunt’akunanta yachanapaqmi. Chaymi kunan kinsa tapuykunata kutichisun: ¿Hayk’aqmi ‘manchay ñak’ariy’ qallarinan karqan? ¿Hayk’aqmi Jesús ‘ovejakunata cabrakunatapas’ juzganan karqan? ¿Hayk’aqmi Jesús hamunan karqan? (Mat. 24:21; 25:31-33).
¿HAYK’AQMI ‘MANCHAY ÑAK’ARIY’ QALLARINAN KARQAN?
3. ¿Imatan ñawpaqpi yuyaykurqanchis ‘manchay ñak’ariymanta’?
3 Ñawpaqqa yuyaykurqanchismi 1914 watapi Primera Guerra Mundial nisqapi ‘manchay ñak’ariy’ qallarisqanta. Hinaspapas yuyaykurqanchismi Jehová Dios 1918 watapi guerraq kasqan ‘p’unchaykunata pisiyachisqanta’, chay hinapi hanaq pachapaq akllasqakuna allin willakuykunata willanankupaq (Mat. 24:21, 22). Chay qhepaman llapa llaqtakunaman predicakuqtin Satanaspa kamachisqan pacha thunichisqa kananta. Kaytan yuyaykurqanchis manchay ñak’ariymanta: qallarisqan (1914-1918), pisiyachisqa p’unchaykuna (1918 ñawpaqman), tukupuynin (Armagedonpi).
4. ¿Imatan entiendekurqan Jesuspa willasqan profeciata allinta t’aqwirispa?
4 Chay profeciata allinta t’aqwispan entiendekurqan iskayllapi hunt’akunan kasqanta (Mat. 24:4-22). Ñawpaqtan apostolkunaq tiemponpi hunt’akurqan, qhepatataq kay tiemponchispi hunt’akunqa teqsimuyuntinpi. Chayta entiendesqanchismi astawan sut’inchan huk profeciakuna imaynapi otaq hayk’aq hunt’akunanta. *[1]
5. a) ¿Iman qallarirqan 1914 watapi? b) ¿Hayk’aqmi ñawpaqta hunt’akurqan ‘nanay qallariymanta’ Bibliaq willasqan?
5 Hinaspapas entienderqanchismi ‘manchay ñak’ariyqa’ mana 1914 watapichu qallarisqanta. ¿Imarayku chayta ninchis? Bibliaq nisqan hina, manchay ñak’ariyqa qallarinqa pantasqa religión chinkachisqa kananpaq qallarishaqtinmi, manan nacionkuna guerrakunapi kashaqtinchu. 1914 watamantapacha imaymana sucedesqanwanqa ‘nanayllaraqmi qallarirqan’ manan manchay ñak’ariychu (Mat. 24:8). Chay ‘nanayqa’ 33, 66 watakunapin ñawpaqtaqa hunt’akurqan, Jerusalén, Judea llaqtakunapi.
6. ¿Imaynapin qallarinqa manchay ñak’ariy?
6 ¿Imaynapin qallarinqa manchay ñak’ariy? Jesusmi nirqan: “Profeta Danielmi willarqan ch’usaqyachiq millakunapaq kaqmanta, chayta huk ch’uya cheqaspi kashaqta rikuqtiykichisqa (kayta leeqqa allin reparaqmi kanan entiendenanpaq) Judea hap’iypi kaqkuna orqokunaman ayqechunku”, nispa (Mat. 24:15, 16, NM). Chay profeciaqa 66 watapin ñawpaqta hunt’akurqan, Jerusalén llaqtata yupaychana wasitawan (judiokunapaq ch’uya cheqas) chinkachinankupaq Roma soldadokuna (millakunapaq kaq) ‘ch’uya cheqaspi kashaqtinku’. Qhepamantaq hunt’akunqa Organización de las Naciones Unidas nisqa (kay tiempopi ‘millakunapaq kaq’), cristianon kayku niq religionta (cristianon kayku niqkunapaq ch’uya cheqas) Hatun Babiloniatawan chinkachinanpaq ‘ch’uya cheqaspi kashaqtin’. Chaytan Apocalipsis 17:16-18 texto willan, chaypin manchay ñak’ariy qallarinqa.
7. a) ¿Imaynapin apostolkunaq tiemponpi cristianokuna qespichisqa karqanku? b) ¿Imaynatan chay pofecía qhepaman hunt’akunqa?
7 Jesusmi willallarqantaq: ‘Chay p’unchaykunan pisiyachisqa [kanqa]’, nispa. Chay nisqanqa 66 watapin ñawpaqtaqa hunt’akurqan; Roma soldadokunan Jerusalenta atipananku tiempota ‘pisiyachispa’ kutiripurqanku. Chayta qhawarispan Jerusalenpi, Judeapi tiyaq cristianokuna ayqekurqanku, chay hinapitaqmi qespichisqa karqanku (leey Mateo 24:22; Mal. 3:17). ¿Imaynatan chay profecía qhepaman hunt’akunqa? Manchay ñak’ariy tiempopin Naciones Unidas nisqa pantasqa religionkunata chinkachinanpaq tiempota Jehová Dios “pisiyachinqa”, cheqaq religión pantasqa religionwan kuska mana chinkachisqa kananpaq. Chay hinapin Diospa llaqtan qespichisqa kanqa.
8. a) ¿Imakunan kanqa manchay ñak’ariy qallarisqan qhepaman? b) ¿Hayk’aqta hinan 144.000 akllasqakunamanta ultimollataña qhepaq cristiano saminchayta chaskinqa? (Kay estudio tukuypi 2 willakuyta qhaway.)
8 ¿Imakunan kanqa manchay ñak’ariy qallarisqan qhepaman? Jesuspa willasqanpin reparanchis Armagedón chayamunankama huk tiempo pasanan kasqanta. ¿Imakunan chay tiempopi sucedenqa? Ezequiel 38:14-16, Mateo 24:29-31 (leey) textokunan chayta willashan. *[2] Chay qhepamanmi Armagedón chayamunqa, chaytaqmi tupan 70 watapi Jerusalén llaqta chinkachisqa kasqanwan (Mal. 4:1). Armagedonpin manchay ñak’ariy tukupunqa; chaypi sucedenanqa “manan hayk’aqpas kay pacha qallariymantapacha kunankama karqanchu” (Mat. 24:21). Chay qhepatan Cristoq Waranqa Wata Kamachikuynin qallarinqa.
9. ¿Imaynan sientekunchis manchay ñak’ariymanta willakuywan?
9 Manchay ñak’ariymanta willakuyqa anchatapunin kallpachawanchis. Chay profeciaq nisqan hina, manchay ñak’ariypi ima sasachakuykunaña kaqtinpas Diospa llaqtanqa pakaykusqan kanqa (Apo. 7:9, 14). Ichaqa Armagedonpin Jehová Dios rikuchinqa paylla allin kamachikuq kasqanta, sutintapas ch’uyanchanqan (Sal. 83:18, NM; Ezeq. 38:23).
¿HAYK’AQMI JESÚS ‘OVEJAKUNATA CABRAKUNATAPAS’ JUZGANAN KARQAN?
10. ¿Imaynatan ñawpaqpi yuyaykurqanchis ovejakunapas cabrakunapas juzgasqa kanankumanta?
10 Kunanqa ovejakunapas cabrakunapas juzgasqa kananmanta rikch’anachiyta yachasun (Mat. 25:31-46). Ñawpaqpin yuyaykurqanchis 1914 watapi tukukuy tiempo qallarisqanmantapacha ovejakunapas cabrakunapas juzgasqa kasqanta. Chaymi Diospa Gobiernonmanta willakuyta llapa mana uyarikuqkunata cabrata hina qhawarirqanchis, manaraq manchay ñak’ariy qallarinankama llapa wañupuqkuna manaña kawsarimpunankutapas.
11. ¿Imaynapin yachanchis ovejakunapas cabrakunapas juzgasqa kananku mana 1914 watapichu qallarisqanta?
11 1995 watapin La Atalaya revista willarqan Mateo 25:31 textopi profecía astawan sut’inchakusqanmanta, chay texton nin: “Runaq Churinqa llapa angelninkunapiwan lliphlli-kayninpi hamuspanmi ancha hatun qhapaq tiyananpi tiyaykunqa”, nispa. Chay revistapi willasqan hina, Jesusqa 1914 watapiña kamachikuyta qallarirqan chaypas, manan ‘llapa runakunata’ juzgananpaq ‘hatun qhapaq tiyananpichu tiyaykurqan’ (Mat. 25:32, tupachiy Daniel 7:13). Ovejakunamanta cabrakunamantawan rikch’anachiypin ichaqa willan juzgananpaq qhapaq tiyananpi Jesuspa tiyaykusqanta (leey Mateo 25:31-34, 41, 46). Manataq 1914 watapichu llapa runakunata juzgananpaq tiyaykurqan chayqa, manan chay watapichu juzgarqan pikunan ovejakunapas cabrakunapas kasqanta. *[3] Chhaynaqa, ¿hayk’aqmi juzgayta qallarinan karqan?
12. a) ¿Hayk’aqmi Jesús llapa runakunata juzgayta qallarinqa? b) ¿Imakunamantan willan Mateo 24:30, 31 hinallataq Mateo 25:31-33, 46 textokuna? (Kay estudio tukuypi 4 willakuyta qhaway.)
12 Tukukuy p’unchaykunamanta Jesuspa willasqan profecian sut’inchan, pantasqa religión chinkachisqa kasqan qhepata Jesús llapa runakunata juzgay qallarinanta. 8 parrafopi yachasqanchis hina, Mateo 24:30, 31 texton willashan chay tiempopi imakunachus sucedenanmanta. Chay textoq willasqanta hinan ovejakunamanta cabrakunamantawan Jesuspa willasqan rikch’anachiypi willashan. Chay textokunan willashan Runaq Churin llapa angelninkunapiwan lliphlli-kayninpi hamunanta; ñawpaqenman llapa runa huñukamunanta; oveja hina juzgasqa kaqkuna ‘wiñay kawsayta’ suyakusqankurayku ‘umanku hoqarinankuta’; *[4] cabra hina juzgasqa kaqkunataq “wiñay ñak’ariyman [wañuyman]” rinankuta yachaspa ‘khuyay waqanankuta’ (Mat. 25:31-33, 46).
13. a) ¿Hayk’aqmi Jesús runakunata juzgaspa ovejakunata cabrakunamanta t’aqanqa? b) ¿Imaynatan chayta yachasqanchis yanapawanchis predicayninchispi?
13 ¿Imatan chaywan yachanchis? Jesusqa manchay ñak’ariy tiempopi hamuspan llapa runakunata juzganqa, hinaspa ovejakunata cabrakunamanta t’aqanqa. Chay qhepaman Armagedón qallariqtintaq cabrakunaman rikch’akuq runakuna “wiñay ñak’ariyman ripunqaku”, chayqa wiñaypaq wañuymi. Chayta yachasqanchis, ¿imaynatan yanapawanchis predicayninchispi? Kashanraqtaq tiempo chay p’unchay chayamunanpaq chayqa, astawanmi runakunaman Mat. 7:13, 14). Yaqapaschá kay tiempopi reparashanchisña pikunan cabra otaq oveja kankuman chayta, ichaqa manchay ñak’ariypin chayqa sut’ita yachakunqa chayman hinataqmi juzgasqa kanqaku. Chayrayku kallpachakushallasun llapa runakunaman Diospa Gobiernonmanta willamunapaq, chay hinapi munaqqa uyarikuspa chaskikunanpaq.
predicananchis, chay hinapi “ñañu ñanninta kawsayman” rinankupaq (¿HAYK’AQMI JESÚS HAMUNAN KARQAN?
14, 15. Willay Jesuspa hamunanmanta tawa kutipi Bibliaq willasqanta.
14 Jesuspa willasqan profeciakunata t’aqwisqanchispi, ¿imakunapiwanmi astawan sut’inchakun? Chayta yachanapaq astawan t’aqwirisun chay textokunata.
15 Mateo 24:29-25:46 textokunan willan tukukuy tiempopi hinallataq manchay ñak’ariypi imakunachus sucedenanmanta Jesuspa willasqanta. Chaypin hamunanmanta otaq chayamunanmanta pusaq kutita willarqan. *[5] Manchay ñak’ariymanta willaspan nirqan: “Runaq Churinta hanaq pachamanta hamushaqta rikunqaku”, nispa. Huk kutipin nillarqantaq: “Manan yachankichischu ima horatachus Señorniykichispa kutimunanta”, nispa. Chaypin nillarqantaq: “Runaq Churinqa hamunqa mana yachasqaykichis horatan”, nispa. Ovejakunamanta cabrakunamanta rikch’anachiypin nillarqantaq: ‘Runaq Churinqa [...] lliphlli-kayninpin hamunqa’, nispa (Mat. 24:30, 42, 44; 25:31). Chay tawantin kutipin Jesús rimarqan Juez hina hamunanmanta. ¿Mayqen textokunapin willallantaq hamunanmanta?
16. ¿Ima textokunan willashallantaq Jesuspa hamunanmanta?
16 Allin yuyayniyoq hunt’aq kamachimanta rimaspan Jesús nirqan: “Chay kamachiqa kusisamiyoqmi patronnin kutimuspa chay hina ruwashaqta payta tariqtinqa”, nispa. Sipaskunamanta rikch’anachiypin nirqan: “Paykuna rantikuq rishanankukamataq novioqa chayamurqan”, nispa. Bolsa qolqemanta rikch’anachiypin Jesús nillarqantaq: “Unaymantataq chay kamachikunaq patronninqa kutimurqan”, nispa. Chaypin nillarqantaq: “Ñoqataq hamuspa interesnintawan ñoqaq kaqtaqa chaskikapuyman karqan”, nispa (Mat. 24:46; 25:10, 19, 27). ¿Jesuspa hayk’aq hamunanmantan chay textokuna willashan?
17. ¿Imaynatan ñawpaqpi entienderqanchis Mateo 24:46 textopi Jesuspa hamunanmanta willasqanta?
17 Chay tawa textokunata t’aqwispan ñawpaqqa entienderqanchis 1918 watapi Jesús hamusqanta, chaytan qelqanchiskunapipas willarqanchis. Chaypaq yuyarisun ‘allin yuyayniyoq hunt’aq kamachimanta’ ñawpaqpi imayna entiendesqanchista (leey Mateo 24:45-47 *). 46 versiculopi nisqantan khaynata entienderqanchis: 1918 watapin Jesús hamurqan hanaq pachapaq akllasqa cristianokuna iñiyninkupi imayna kashasqanta yachananpaq, 1919 watapitaq Patronninku tukuy kaqninkunata qhawananpaq churarqan (Mal. 3:1). Ichaqa chay profeciata aswan allinta t’aqwispan yachakun mana chay hinachu kasqanta. ¿Imarayku chayta ninchis?
18. ¿Imatan yachanchis Jesuspa willasqan profeciamanta textokunata t’aqwispa?
18 Mateo 24:46 textomanta ñawpaq textokunapi rikhuriq hamuy, kutimuy nisqa simikunan rimashan manchay ñak’ariypi runakunata juzgananpaq Jesuspa hamunanmanta (Mat. 24:30, 42, 44). 12 parrafopi yachasqanchis hina, Mateo 25:31 textopi Jesuspa hamunanmanta willasqanpas chay tiempomantan rimashan. Chaypin yachanchis Mateo 24:46, 47 textopi, hunt’aq kamachita churananpaq Jesuspa kutimunanmanta willasqan, manchay ñak’ariypi hunt’akunanta. Arí, Jesuspa willasqan profeciamanta willaq textokunan sut’inchan, paypa hamunanmanta pusaq kutita willaq textokuna hamuq tiempomanta rimashasqanta, manchay ñak’ariy chayamuqtin.
19. ¿Ima yachachikuykuna sut’inchakusqanmantan kunan yacharunchis? ¿Ima tapuykunamantan qatimuq estudiokunapi yachasun?
19 Yuyarisun yachasqanchismanta. Kay estudiota qallarishaspan kinsa tapuykunata ruwarqanchis, chaykuna hayk’aqchus sucedenanta yachanapaq. Ñawpaqtan yachanchis manchay ñak’ariyqa mana 1914 watapichu qallarisqanta, aswanpas Naciones Unidas nisqa Hatun Babiloniata chinkachiyta qallariqtin kananta. Yacharunchismi imarayku ovejakunapas cabrakunapas juzgasqa kanan mana 1914 watapichu qallarisqanta, aswanpas manchay ñak’ariy tiempopi kananta. Hinaspapas yacharunchismi Jesusqa mana 1919 watapichu tukuy kaqninkunata qhawananpaq hunt’aq kamachita churasqanta, aswanpas manchay ñak’ariy tiempopi churananta. Kinsantin tapukuyman kutichispa, kinsantinpas manchay ñak’ariypin hunt’akunqa. ¿Imaynatan chay profeciaq sut’inchakusqan afectan allin yuyayniyoq hunt’aq kamachimanta yachasqanchista? ¿Imaynatan afectan tukukuy tiempomanta Jesuspa willasqan huk rikch’anachiykuna entiendesqanchista? Qatimuq estudiokunapin chaykunamanta yachasun.
^ párr. 4 4 párrafo: [1] Astawan yachanaykipaq maskhay 1994 wata 15 febrero La Atalaya revistata, 8-21 paginakunata, hinallataq 1999 wata 1 mayo La Atalaya revistata, 8-20 paginakunata.
^ párr. 8 8 párrafo: [2] Chaypin willashallantaq angelkuna ‘akllasqakunata huñunanta’ (Mat. 24:31). Chaypin kayta yachanchis: Manchay ñak’ariy tiempokama kay pachapi qhepaq akllasqa cristianokunaqa, yaqachus hina manaraq Armagedón qallarishaqtin wañupusqankumanta kawsarichisqa kanqaku hanaq pachapi tiyanankupaq. Chayta entiendesqanchismi sut’inchan 1990 wata 15 agosto La Atalaya revistapi, “Preguntas de los lectores”, 30 paginapi yachachikuyta.
^ párr. 11 11 párrafo: [3] Qhaway 1995 wata 15 octubre La Atalaya revistata, 18-28 paginakunata.
^ párr. 12 12 párrafo: [4] Qhaway Lucas 21:28 (NM) textopi willakuyta.
^ párr. 15 15 párrafo: [5] Diospa Simin Qelqa Bibliapin érkjomai nisqa griego simita t’ikran kinsa simipi: “hamuy”, “chayamuy”, “kutimuy”.
^ párr. 17 Mateo 24:45-47 (NM): “¿Pipunitaq kanman allin yuyayniyoq hunt’aq kamachiri? Paytan Patronninqa churanqa wasinpi kamachinkunata qhawarinanpaq, tiempollanpi mikhunata qonanpaqwan. Chay kamachiqa kusisqan kanqa Patronnin chayamuspa chhayna ruwashaqta tariqtinqa. Cheqaqtan niykichis: Paytan churanqa tukuy kaqninkuna qhawaqta”.