¿Allintachu rimashanki ch’uya rimayta?

“Llaqtakunaq rimasqantan huk ch’uya rimayman tukuchisaq, llapallanku sutiyta hatunchanankupaq.” (SOF. 3:9, NM.)

1. ¿Ima sumaq regalotan Jehová Dios runakunaman qowaranchis?

RUNAKUNAQA manan kikillanchismantachu rimayta yacharanchis, rimay atisqanchisqa Jehová Diospa sumaq regalonmi (Éxo. 4:11, 12). Jehová Diosqa manan rimayta yachanallanpaqchu Adantaqa kamaran, Adanqa atillarantaqmi mosoq palabrakuna rikhurichiytapas (Gén. 2:19, 20, 23). ¡Rimay atisqanchisqa ancha sumaq regalon! Chaymi Jehová Dioswanpas rimayta atinchis sutintapas hatunchanchis.

2. ¿Imaraykun runakuna askha rimaykunapi parlayta qallariranku?

² Waranqa qanchis pachak watata hinan kay pachapi runakunaqa ch’ulla rimayllata rimaranku, ‘kaq simikunallapitaq’ rimarankupas (Gén. 11:1). Nemrodpa tiemponpin ichaqa huk t’aqa runakuna Diospa contranpi hatariranku kamachisqanta mana kasukuspa, llapallankun huk llaqtallapi tiyanankupaq huñukuranku. Chay llaqtatan qhepaman Babel nispa sutichakuran. Chay llaqtapin hatun torreta sayarichinankupaq perqayta qallariranku, ichaqa manan Diosta hatunchanankupaqchu aswanpas paykuna ‘allin mentasqa’ otaq allin reqsisqa runakuna kanankupaqmi. Charaykun Jehová Diosqa chay runakunaq rimayninta cambiaran, hinan paykunaqa hukniray rimaykunapi otaq idiomakunapi rimayta qallariranku, chhaynapin pachantinman ch’eqeriranku (leeychis Génesis 11:4-8).

3. ¿Imaynatan Jehová Dios Babel llaqtapi runakunaq rimayninta cambiaran?

³ Kay pachapiqa soqta waranqa pusaq pachak más rimaykunapin runakunaqa rimanchis.  Sapanka rimaykunapi parlaqkunaqa manan kaqllatachu yuyaykunku rimanankupaqqa. ¿Imarayku? Ñawpaq tiempopi Jehová Dios runakunaq rimayninta cambiaspaqa yuyayninkumantan imaynatachus rimasqankuta qonqachipuran, hinaspa hukniray mosoq simikunata umankuman churaran. Chaymantapas cambiaranmi imayna yuyaykusqankuta, chayraykun sapanka rimaykunapi huknirayta qelqakun rimakunpas. Chayraykuchá chay torre sayarichisqanku llaqtataqa Babel nispa sutichakuran, chayqa pantachiy ninantan nin (Gén. 11:9). Bibliallan sut’ita willawanchis imaynapi runakuna askha rimaykunapi parlayta yacharanku chayta.

Mosoq ch’uya rimay

4. ¿Imatan Jehová Dios Sofoniaswan willachiranña?

⁴ Imaynatachus Dios Babel llaqtapi runakunaq rimasqanta cambiasqanqa admirakunapaqmi, ichaqa kunan tiemponchispi sucedesqanmi aswantaqa admirachiwanchis. Jehová Diosmi profeta Sofoniaswan qelqachiranña: “Llaqtakunaq rimasqantan huk ch’uya rimayman tukuchisaq, llapallanku sutiyta hatunchanankupaq, huk nisqalla serviwanankupaqpas”, nispa (Sof. 3:9, NM). ¿Imataq chay ‘ch’uya rimayri’? ¿Imaynatan chayta allinta rimasunman?

5. ¿Imataq ‘ch’uya rimayri’? ¿Iman sucederan ‘ch’uya rimayta’ yachaqkunawan?

⁵ Chay ch’uya rimayqa Diosmanta, imatachus hamuq tiempopaq yuyaykusqanmantawan cheqaqta yachaymi, chaymantan Biblia willawanchis. ‘Ch’uya rimayta’ yachaqkunaqa, entiendenkun imachus Diospa Reinon kasqanta, imaynata chay Reino Diospa sutinta ch’uyanchananta, Dioslla teqsimuyuntinpi kamachikuq kasqanta sut’inchanantapas, chaymantapas yachallankutaqmi chay Reino kasukuq runakunapaq kusi kawsay apamunanta. ¿Iman sucedenan karan ‘ch’uya rimayta’ yachaqkunawan? Sofoniaspa willasqan hina, runakunaqa ‘llapallankun Diospa sutinta hatunchananku karan huk nisqallataq Diosta servinanku karan’. Babel llaqtapi sucedesqanmantaqa kunan tiempopi runakunaqa ch’uya rimayta yachaspankun Jehová Diosta hatunchashanku, huk nisqallataq llaqtanwan kuska payta servishanku.

¿Imaynatan yachasunman ch’uya rimayta?

6, 7. a) ¿Imatan ruwananchis ch’uya rimayta rimananchispaq? b) ¿Imamantan qatimuq parrafokunapi yachasunchis?

⁶ Mosoq rimayta yachanapaqqa, manan chay rimaypi ima simikunawanchus rimakun chaykunallatachu umanchispi hap’inanchis. Sichus pipas huk rimaypi allinta parlayta munan chayqa, hukniraytan yuyaykunan. Yachanallantaqmi runakunaqa mana kaqllatachu sapanka rimaypi chansakusqankutapas. Chaymantapas yachashasqan rimaypi simikunata t’oqyachinanpaqqa hukniraytan simintapas qalluntapas kuyuchinan. Chhaynallatataqmi ch’uya rimayta yachananchispaqpas ruwananchis. Chay rimayta rimananchispaqqa manan Bibliapi qallariy yachachikuykunallatachu yachananchis, aswanpas hukniraymantan yuyaykunanchis, arí, yuyayninchistan mosoqyachinanchis (leeychis Romanos 12:2; Efesios 4:23).

⁷ Chaymantapas ch’uya rimayta yachaspaqa kallpachakunanchismi mana sasachakuspalla rimananchispaq. ¿Iman chaypaq yanapawasunman? Chaypaq qhawarisun imakunatan ruwanku huk rimayta yachaq runakuna, chaykunan yanapawasun Bibliapi tarikuq ch’uya rimayta allinta rimananchispaq.

Imakunatan ruwasunman ch’uya rimayta allinta rimananchispaq

8, 9. ¿Imatan ruwananchis ch’uya rimayta yachananchispaq? ¿Imaraykun chay ruway ancha allinpuni?

⁸ Tukuy yuyaywan uyariy. Chayllaraq hukniray rimayta uyariqqa manapaschá imatapas entiendenmanchu (Isa. 33:19). Ichaqa tukuy yuyaywan uyarispaqa pisi-pisimantan wakin simikunata entiendenqa. Chaymi Bibliapas yuyaychawanchis: “Ama hayk’aqpas waqllisqa kananchispaq kallpachakusun tukuy yuyaywan uyarinanchispaq”, nispa (Heb. 2:1, NM). Jesuspas nillaqpunin qatikuqninkunata: “Uyarinanpaq ninriyoqqa uyarichun”, nispa (Mat. 11:15; 13:43; Mar. 4:23; Luc. 14:35). Arí, ch’uya rimayta allinta entiendenapaqqa tukuy yuyaywanmi uyarinanchis (Mat. 15:10; Mar. 7:14).

 ⁹ Sasaña tukuy yuyaywan uyariy kanman chaypas kallpachakunanchismi, chay ruwayqa allinninchispaqmi (Luc. 8:18). ¿Tukuy yuyaywanchu huñunakuypi yachachikuykunata uyarishanchis icha wakpichu yuyaykunchis? Sichus mana tukuy yuyaywanchu uyarisunchis chayqa manan allintachu entiendesun (Heb. 5:11).

10, 11. a) Tukuy yuyaywan uyariymantapas, ¿imatawanmi ruwananku huk rimayta yachaqkuna? b) ¿Imatan ruwananchis ch’uya rimayta allinta rimananchispaq?

¹⁰ Qhawariy allin rimaqkunata hinaspa paykuna hina rimay. Hukniray rimayta yachashaqkunaqa tukuy yuyaywanmi uyarinanku, chaymantapas kallpachakunankun chay rimayta allin rimaqkuna hina rimanankupaq. Chhaynapin manaña nishutachu k’aku-k’akuta rimanqaku, rimasqankutapas allintan entiendenqaku. Ñoqanchispas ch’uya rimayta allinta rimanapaqqa Bibliamanta allin ‘yachachiqkunatan’ qhawarinanchis paykunamanta allinta yachananchispaq (2 Tim. 4:2). Chaymantapas paykunatan valekusunman imakunapiraqchus pantashanchis chayta corregiwananchispaq (leeychis Hebreos 12:5, 6, 11).

¹¹ Ch’uya rimayta rimanapaqqa Bibliamanta yachasqanchispin iñinanchis runamasinchismanpas yachachinanchismi. Ichaqa manan chayllatachu ruwananchis, Diospa kamachikuyninkunatapas kasukunallanchistaqmi. ¿Iman chaypaq yanapawasunman? Wayqe pananchiskunaq allin ejemplontan qhawarinanchis: iñiyninkuta, rawrashaq sonqowan Diosta servisqankutapas. Aswan allin ejemploqa Jesusmi (1 Cor. 11:1; Heb. 12:2; 13:7). Sichus chayta ruwasunchis chayqa, mana sasachakuspallan ch’uya rimayta rimasunchis, chhaynapitaq yanapakusun Diospa llaqtanpi huk nisqalla kawsananchispaq (1 Cor. 4:16, 17).

12. ¿Imatan askha runakuna ruwanku huk rimayta yachanankupaq?

¹² Umaykita llank’achiy. Huk rimayta estudiaqkunaqa umankupin hap’inanku mosoq simikunata hukkunatapas. Cristianokunatapas Bibliamanta yachasqankuta umankupi hap’iyqa allintan yanapanqa ch’uya rimayta mana sasachakuspalla rimanankupaq. Chaypaqmi kaykunata umankupi hap’inkuman: Bibliapi tarikuq librokunaq sutinta, Diosta hatunchananchispaq takikunata, santo espirituq rurunkunata, ñawpa Israel llaqtapi ayllukunaq sutinta, chunka iskayniyoq apostolkunaq sutinta, Bibliamanta askha textokunatapas. Huk erqechapas soqta watallanpi kashaspan 80 versiculokunata umanpi hap’iran. Ñawpaq tiempopi wakin Israel runakunapas askha salmo takikunatan umallankumanta takiqku. ¿Qanpas kallpachakuwaqchu chayta ruwanaykipaq?

13. ¿Imanaqtinmi kuti-kutirispa estudiananchis?

¹³ Kuti-kutirispa estudiaspaqa allintan umanchispi hap’inchis. Chayraykun allinpuni Bibliamanta yachasqanchista sapa kutilla yuyarichiwasqanchisqa. Apóstol Pedron niran: “Chaykunataqa yuyarichishallasqaykichispuni, yachashankichisña chaypas, cheqaq-kaypi kunan allintaña sayashankichis chaypas”, nispa (2 Ped. 1:12). Sichus kuti-kutirispa estudiasun chayqa  allin sut’inchasqatan Bibliaq yachachikuyninkunata entiendesun, chay yachasqanchistaq kallpachawasun Diosta servishanallanchispaq (Sal. 119:129). Sichus sapa kutilla Diospa kamachikuyninkunata yachachikuyninkunatapas yuyarisun chayqa, qhawarikusunmi imayna kawsashasqanchista, chhaynapin uyarisqanchistaqa mana qonqasunchu, Bibliaq nisqan hina, ‘mana qonqaspan Diospa kamachikuy siminta hunt’asunchis’ (Sant. 1:22-25). Sichus mana chhaynatachu ruwasunman chayqa, ratullan hukkunapi yuyaykusunman manañataq ch’uya rimaytapas allintachu rimasunman.

14. ¿Iman yanapawasun ch’uya rimayta allinta estudianapaq?

¹⁴ Ama ch’inllachu leey (Neh. 8:8). Mosoq rimayta yachashaspan wakinqa ch’inlla leenku, chhayna estudiayqa mayninpiqa manan allinchu kanman. Ch’uya rimayta estudiaqkunan ichaqa mayninpi ‘mana alto kunkawanchu leenanchis’ kanqa, chhaynapi tukuy yuyayta estudiasqanchisman churananchispaq, chaymi salmista niran: “Payqa Señor Diospa kamachikuy siminwanmi kusikun, chaytan tutapas p’unchaypas yuyaymanan [“mana alto kunkawanchu leen”, NM]”, nispa (Salmo 1: 2). Chhaynata estudiaspaqa aswan allintan umanchispi hap’isunchis. Hebreo rimaypi “mana alto kunkawanchu leen” nisqa simiqa yuyaymanaywanmi tupan. Mikhuna alimentawananchispaqqa allinta khamunanchis, chay hinallataqmi leesqanchispipas yuyaymanananchis sut’ita entiendenanchispaq. Chhaynaqa kallpachakuy unayta yuyaymananaykipaq, astawanqa Bibliata leespayki.

15. ¿Imanaqtinmi ch’uya rimaypa ‘yachachikuyninkunata’ estudiananchis?

¹⁵ Imaynatachus chay rimaypi simikuna tupan chayta estudiay. Sapanka rimaypipas hukniraytan simikunaqa tupan, chaymi huknirayta qelqakun rimakunpas, chayrayku allinta rimanapaqqa chaykunata estudiana. Ch’uya rimaypipas kanmi ‘yachachikuykuna’, chaykunatan ñoqanchispas estudiananchis (2 Tim. 1:13).

16. Pisillataraq yachashaspaqa, ¿imatan mana ruwananchischu? ¿Imatan ruwasunman mana chay sucedewananchispaq?

¹⁶ Ama pisi yachasqallaykiwanchu qhepakuy. Wakin runakunaqa huk rimayta yachasqankupi pisillatapas rimayta yacharuspankuqa manañan astawan estudiankuchu. Chay hinallataqmi sucedenman ch’uya rimayta estudiaqkunawanpas (leeychis Hebreos 5:11-14). ¿Imatan ruwasunman mana chay sucedewananchispaq? Kallpachakunanchismi astawan yachashanallanchispaq. Biblian nin: “Cristomanta qallariy  yachachikuykunata saqespa, astawan kallpachakusun allin wiñasqa-kayman chayananchispaq. Amaña qallariypi yachachikuykunataqa rimasunchu, chaykunaqa kaykunan: mana valeq ruwaykunata saqepuspa Diosman kutirikuy, Diospi iñiy, bautizanapaq yachachikuy, uma pataman maki churaykuy, wañuqkunaq kawsarimpunan, wiñaypaq huchachaymantawan”, nispa (Heb. 6:1, 2).

17. ¿Ima rikch’anachiymi rikuchiwanchis sapa kutilla Bibliata estudiay allin kasqanta?

¹⁷ Sapa kutilla estudianaykipaq tiempoykita t’aqay. Sapa kutilla pisillatapas estudiaymi aswan allin maynillanpi askhata estudiaymantaqa. Ima ratopis allin rikch’asqa kashanki mana imaq distraesqan chay raton estudiawaq. Mosoq rimayta yachayqa montañaman haykushaspa ñanta kichaymanmi rikch’akun. Sichus chayninta sapa kutilla purisunman chayqa, ñantan ruwasunman, hinaspa facilllataña chaynintaqa purisunman. Ichaqa sichus mana nishutachu chay ñanninta purisunman chayqa chaypin qorakuna sach’akuna ima wiñaranpunman hinaspa ñantapas manaña rikupusunmanchu. Chayraykun allinpuni sapa kutilla estudiayqa (Dan. 6:16, 20, NM). Chay hinaqa ‘rikch’asqallapuni’ kashasunchis, ‘Diosmanta sapa p’unchay mañakuspa’, ch’uya rimaytapas hukkunaman willaspallapuni kashasun (Efe. 6:18).

18. ¿Imaraykun ch’uya rimayta rimashanallanchis?

¹⁸ Yachasqaykimanta hukkunawan rimay. Wakin runakunaqa yachashasqanku rimaytan mana hukkunawan rimayta munankuchu, manchali kaspanku otaq rimashaspa pantaruyta manchakuspanku. Chhayna kaspankun ichaqa astawan sasachakunqaku. Sichus pipas allinta rimayta munan chayqa, yachasqanmantan hukkunawan rimanan. Yachashasqan rimayta astawan rimaqtinmi, aswan allinta rimanqa. Chhaynallataqmi ñoqanchispas runakuna uyarikuyta munaqtinkuqa ch’uya rimay yachasqanchismantan paykunawan rimananchis. “Sonqonchiswan iñiqtinchismi Diosqa chaninchawasun, qespichisqa kananchispaqtaq siminchiswan willana.” (Rom. 10:10, NM.) Bautizakuspaqa lliw runamanmi rikuchinchis Diosman qokusqanchista chayqa ‘siminchiswanpas willashasunman’ hinan, ichaqa manan chayllatachu ruwananchis runakunamanpas willananchismi Diosmanta (Mat. 28:19, 20; Heb. 13:15). Chaymantapas huñunakuykunapi tapuykuna kaqtin pisillapi allinta kutichispaqa hukkunamanmi willashanchis ch’uya rimayta (leeychis Hebreos 10:23-25).

Llapallanchis Diosta hatunchasun ch’uya rimayta parlaspa

19, 20. a) ¿Ima ancha allin ruwaytan Jehová Diospa testigonkuna ruwashanku? b) ¿Ima ruwananchispaqmi decidisqaña kashanchis?

¹⁹ 6 p’unchay domingo siván nisqa killapi 33 watapin huk t’aqa runakuna Jerusalén llaqtapi huñukuranku. Manaraq 9 horas tutamantan kashaqtinmi Diospa atiyninwan “wak rimaykunapi rimayta qallarirqanku”. ¡Anchata kusikunapaqchá chayqa karan! (Hech. 2:4.) Kunan tiempopi cristianokunatan ichaqa manaña santo espiritu yanapanchu wak rimaykunapi rimanankupaq (1 Cor. 13:8). Chaywanpas Diospa Reinonmanta allin willakuykunataqa tawa pachak kinsa chunka más rimaykunapiraq predicashanchis.

²⁰ Ima rimaypiña rimanchis chaypas, llapallanchismi ch’uya rimaytaqa rimashanchis. ¡Ancha agradecesqan kashanchis chaymanta! Babelpi sucedesqanmantaqa hukniraymi kunan tiemponchispi sucedeshan ch’ulla rimayllapi hinan llapallanchis Diospa sutinta hatunchashanchis (1 Cor. 1:10). Chhaynaqa pachantinpi wayqe pananchiskunawan kuska llapallanchis “huk nisqalla” ñawpaqman purisun, ch’uya rimayta sapa p’unchay aswan allinta rimaspa, chhaynapin Jehová Diosta hatunchasunchis (leeychis Salmo 150:1-6).

¿Imanispan kutichiwaq?

• ¿Imataq ch’uya rimayri?

• ¿Imatan ruwananchis ch’uya rimayta rimanapaq?

• ¿Imakunan yanapawasun ch’uya rimayta allinta rimananchispaq?

[Tapuykuna]

[27 paginapi recuadro]

Imakunatan ruwasunman ch’uya rimayta aswan allinta rimananchispaq

◆ Tukuy yuyaywan uyariy.

Luc. 8:18; Heb. 2:1, NM.

◆ Bibliamanta allin yachachiqkunata qhawariy.

1 Cor. 11:1; Heb. 13:7.

◆ Umaykita llank’achiy.

Sant. 1:22-25; 2 Ped. 1:12.

◆ Ama ch’inllachu leey.

Sal. 1:1, 2, NM; Neh. 8:8.

◆ Bibliaq yachachikuyninkunata estudiay.

2 Tim. 1:13.

◆ Ama pisi yachasqallaykiwanchu qhepakuy.

Heb. 5:11-14; 6:1, 2.

◆ Sapa kutilla estudianaykipaq tiempoykita t’aqay.

Dan. 6:16, 20, NM; Efe. 6:18.

◆ Yachasqaykimanta hukkunawan rimay.

Rom. 10:10, NM; Heb. 10:23-25.

[28 paginapi fotokuna]

Diosta serviqkunaqa llapallankun ch’uya rimayta rimanku