Lliw runaman allin willakuykunata willasun

“Paymi ñoqaykuta kamachiwarqanku llapa runaman allin willakuykunata willanaykupaq.” (HECH. 10:42.)

1. ¿Ima kamachikuy chaskisqankumantan apóstol Pedro Cornelioq wasinpi rimaran?

ROMA llaqtayoq capitán Cornelion wasinpi familianta munasqa amigonkunatawan huñuran, chaypin sut’ita yachakunan karan mana judío runakunatapas allinpaq Dios qhawarisqanta. Cornelioqa Dios sonqo runan karan. Apóstol Pedropas chaypin kasharan, chaymi paykunata niran: ‘Jesusmi apostolkunata kamachiwaranku llapa runaman allin willakuykunata predicanaykupaq paymantapas willanaykupaqwan’, nispa. Pedroq predicasqanqa rururanmi. Mana judío runakunan Diospa santo espiritunta chaskiranku hinaspa bautizakuranku, chhaynapi paykunapas hamuq tiempopi hanaq pachamanta Jesuswan kamachimunankupaq akllasqa karanku. Chayraykun Pedroq predicasqanqa ¡ancha allinpuni karan! (Hech. 10:22, 34-48.)

2. ¿Imaynapin yachanchis mana chunka iskayniyoq apostolkunallachu predicanankupaq kamachisqa kasqankuta?

 ² Iskay wata ñawpaqta manaraq Cornelioq wasinpi huñukushaqtinkun, 34 watapi cristianokunata qatiykachaq millay runa llamp’u runaman tukupusqa. Tarso llaqtamanta Saulon Damasco llaqtaman risharan, hinan Jesús payman rikhurispa niran: “Llaqtaman haykuy, chaypin ima ruwanaykitapas nisunkiku”, nispa. Chaymantataq Jesús Ananías sutiyoq qatikuqninta niran: “Payqa serviwananpaq akllakusqaymi, chaymi ñoqamanta willanqa wak suyu runakunaman, reykunaman, Israel runakunamanpas”, nispa (leeychis Hechos 9:3-6, 13-20). Ananiastaq Sauloq kasqanman rispa niran: “Taytanchiskunaq Diosninmi qanta ñaupaqmanta ajllarqasunki [...] Paypa testigonmi kanki llapa runakunaman, rikusqaykimanta uyarisqaykimantawan”, nispa (Hech. 22:12-16, Mosoq Rimanakuy). ¿Imaynatan Saulo qhawariran runakunaman predicananpaq kamachisqa kasqanta?

Pabloqa lliwmanmi tukuy sonqo predicaran

3. a) ¿Pabloq ima ruwasqanmantan rimasunchis? b) ¿Imatan Éfeso t’aqamanta umalliqkuna ruwaranku Pabloq waqyachisqanta yachaspanku, imaraykun ñoqanchispaq allin ejemplo kanku?

³ Cristianoman tukupusqanmantapacha Pabloq ima ruwasqanmanta yachayqa may allinmi kanman, ichaqa 56 watapi discurso qosqanmantan rimasunchis, chaymi tarikun Hechos libropi 20 capitulopi. Apóstol Pabloqa kinsakaq kutipi viajasqanmanta kutipunanpaqñan kasharan. Payqa barcopi Mileto llaqtaman rispan Egeo lamar qochaq puertonman chayaran, chaymantan Éfeso t’aqapi kaq umalliqkunata waqyachiran. Maytachá chay umalliqkunaqa kusikuranku Pabloq waqyachisqanta yachaspanku (tupanachiy Proverbios 10:28). Paykunaqa 50 kilometrota hinan sasa purina ñanninta rinanku karan. Karutataq viajananku karan chayqa, yaqapaschá negocionkuta saqeranku otaq llank’anankupipas patronninkumanta permisota mañakuranku. Kunanpas chaytan askha cristianokuna ruwanku kinsantin p’unchay hatun huñunakuyman rinankupaq.

4. Hechos qelqaq nisqan hina, ¿imatan Pablo Éfeso llaqtapi ruwaran?

⁴ Umalliqkunaqa kinsa otaq tawa p’unchaypi hinan Mileto llaqtaman chayaranku, ¿imatan Pablo chaykama ruwaran? ¿Imatan qan ruwawaq karan? (Tupanachiy Hechos 17:16, 17.) Pabloqa imaynan Éfeso llaqtapi tiyashaspa ruwaran chay hinatachá predicaran. Chaytaqa yachanchis umalliqkunawan huñukuspa rimasqanpin. Pabloqa misionero kaspa hinantinman purisqanmantan paykunaman willaran, astawanqa Éfeso llaqtapi predicasqanmanta (leeychis Hechos 20:18-21). Paykuna kikinku rikusqankuta yuyarichispan niran: ‘Asia provinciaman chayamusqay p’unchaymantapachan qankunaqa yachankichis [...] tukuy sonqo willasqayta’, nispa. Arí, Pabloqa Asia provinciaman chayaran tukuy sonqowan allin willakuykunata lliw runaman predicananpaqmi, chhaynapi Jesuspa kamachisqanta allinta hunt’ananpaq. Qhawarisun imaynatan apóstol Pablo Éfeso llaqtapi predicayninta hunt’aran 52-55 watakunapi. Ñawpaqtaqa judío runakunamanraqmi predicaran maypichus paykuna huñukuranku chayman rispa. Lucaspa nisqan hina, ‘sinagogapin’ discursokunata qoran allinta sut’inchaspataq rimaran. Judío runakunaqa ‘manataq iñiyta munarankuchu’ chayqa, wak ladotan riran allin sonqoyoq runakunaman predicananpaq. Chhaynapin judío runakunaman griego runakunamanpas predicaran (Hech. 19:1, 8, 9).

5, 6. Pabloqa runakunaq wasintan visitaran predicananpaq, ¿imaraykun nisunman chay runakunaqa manan cristianochu karanku nispa?

⁵ Chay tiempopi cristianoman tukupuqkunamantan wakinqa umalliq kapuranku, paykunawanmi Pabloqa Mileto llaqtapi huñukuran. Imayna predicasqanmanta yuyarichispan niran: “Yachallankichistaqmi runa qayllapipas wasi-wasipipas [...] yachachinaypaq listollapuni kashasqayta”, nispa. Wakin runakunan ninku: “Chayta rimaspaqa iñiqkunaq wasinman  visitasqanmantan Pabloqa rimasharan”, nispa. Ichaqa “runa qayllapipas wasi-wasipipas” yachachisqanmanta rimaspaqa mana iñiqkunaman predicaymantan rimasharan. Chaytaqa yachanchis kay nisqanpin: “Judío runakunamanpas mana judío runakunamanpas tukuy sonqon willarqani: Huchata saqepuspa Diosman kutirikuychis, Señorninchis Jesucristopipas iñiychis, nispa”. Chay runakunaqa huchankuta saqepuspataq Jesuspi iñinanku kasqa chayqa, manan cristianochu kankuman karan (Hech. 20:20, 21).

⁶ Griego rimaypi qelqakuq Librokunata t’aqwiq runan Hechos 20:20 textomanta nin: “Pabloqa kinsa watan Éfeso llaqtapi predicaran, wasikunata visitaspan llapa runakunata predicasqa (26 versículo). Chay textoq nisqanpin yachanchis wasin-wasin predicanata huñunakuykunapipas yachachinata”, nispa. Chay llaqtapi llapa wasikunataña visitaran otaq manaña chaypas, Pabloqa munaranmi Éfeso llaqtamanta umalliqkuna paypa predicasqanta yuyarinankuta, chayrayku askha runa cristianoman tukupusqankutapas. Lucasmi nin: “Asia provinciapi llapan judío runakunapas mana judío runakunapas Señor Jesusmanta willakuyta uyarirqanku”, nispa (Hech. 19:10). ¿Llapa runakunapunichu Asia provinciapi Diospa siminta uyariranku? ¿Imatan yachasunman chay tiempopi predicakusqanmanta?

7. ¿Imaynapin Pabloq predicasqanta askha runakuna uyarinkuman karan?

⁷ Wasin-wasinpi, askha runakunaq kasqanpipas Pabloq predicasqantaqa askhan uyariranku. Wakin runakunaqa Éfeso llaqtanmantan huk llaqtakunaman rinkuman karan negociowan, familiankuta watukuq otaq chay llaqtapi imaymana ruwayninkumanta samarinankupaq, imaynan kunan tiempopipas askha runakuna ruwanku hinata. Chay tiempopiqa askha runakunan Éfeso llaqtaman rillaqkutaq negociowan otaq ima ruwanankupaqpas. Chaypi kashaspaqa yaqachá Pablota reqsiranku otaq predicasqanta uyariranku. ¿Imatan chay runakuna ruwankuman karan wasinkuman kutipuspa? Pabloq predicasqanpi iñiqkunaqa huk runakunamanchá predicallarankutaq; wakin uyariqkunapas willarankuchá huk runakunaman Éfeso llaqtapi uyarimusqankumanta. Chhaynapin chay runakunaq familianku, vecinonku otaq paykunamanta rantikuqkunapas Pabloq predicasqanmanta uyarispa cristianoman tukupunkuman karan (tupanachiy Marcos 5:14). Chaymi yachachiwanchis kay tiempopi predicasqanchiswanpas askha runakuna Diosmanta yachanankuta.

8. ¿Imaynapin Asia provinciapi runakuna Pabloq predicasqanmanta uyarinkuman karan?

⁸ Éfeso llaqtapi predicananmantan Pablo niran: “Allinta llank’anaypaqmi kusapuni kashan”, nispa (1 Cor. 16:8, 9). ¿Imaraykun chayta niran? Éfeso llaqtapi predicaqtinqa aswan askha runakunamanmi Diospa siminmanta willakuy chayanman, chayraykun llank’ananpaqqa kusapuni kasharan. Colosas, Hierápolis, Laodicea llaqtakunaqa manan karupichu Éfeso llaqtamanta kasharan. Pabloqa manan hayk’aqpas chay llaqtakunataqa riranchu. Chhaynaqa, ¿imaynatataq chay llaqtakunapi allin willakuykunata runakuna uyariranku? Epafras sutiyoq hunt’aq cristianon Colosas llaqtamanta karan, paywanmi apóstol Pabloqa chay lado llaqtakunapi allin willakuykunata willachinman karan (Col. 2:1; 4:12, 13). Manaña Biblia willanchu chaypas, yaqapaschá Epafrasqa Éfeso llaqtapi Pabloq predicasqanta uyarispa cristianoman tukupuran. Qhepaman Epafras nacesqan lado llaqtakunapi allin willakuykunata predicaspaqa Pabloq rantinpin predicanman karan (Col. 1:7). Chaymantapas Éfeso llaqtapi  Pabloq kashasqan watakunapiqa Filadelfia, Sardis, Tiatira llaqtakunamanmi predicasqanmanta willakuy chayanman karan.

9. a) ¿Imatan tukuy sonqowan apóstol Pablo ruwayta munaran? b) ¿Mayqenmi 2009 watapaq akllasqa texto?

⁹ Éfeso llaqtamanta umalliqkunaqa allintan yacharanku Pabloq kay nisqanta: “Manan imaraykupas kawsayniytaqa ñoqa kikiypaq ancha chaniyoqpaqchu qhawarikuni, aswanpas kayllatan munani: Señor Jesusmanta chaskisqay llank’anata tukuyllatapuni. Kay llank’anaqa Diospa khuyapayakuyninmanta lliw runaman allin willakuykunata willanaymi”. 2009 watapaq textoqa chay sumaq simikunamantan horqokun: ‘Lliw runaman allin willakuykunata willasun’ (Hech. 20:24, NM).

Kunanpas lliw runamanmi predicanchis

10. ¿Imaynapin yachanchis ñoqanchispas lliw runaman predicananchispaq kamachisqa kasqanchista?

¹⁰ Jesusqa manan apostolkunallatachu kamachiran lliw runaman predicanankupaqqa. Kawsarimpusqan qhepamanmi Galileapi huñukuq phisqa pachak discipulunkunata niran: “Rispa llapa suyu runakunata yachachimuychis, yachachisqaykuna kanankupaq, hinaspa Yayaq, Churiq, Santo Espirituq sutinpi paykunata bautizamuychis. Qankunaman lliw kamachisqaykunata paykunaman yachachimuychis kasukunankupaq”, nispa. Chay kamachikuyqa kunan tiempopi llapa cristianokunapaqwanmi, chaytan yachanchis Jesuspa kay nisqanpi: “Ñoqaqa qankunawanmi sapa p’unchay kashani kay pachaq p’uchukanankama” (Mat. 28:19, 20).

11. ¿Ima ancha allin ruwasqankumantan Jehová Diospa testigonkuna reqsisqa kanku?

¹¹ Cristianokunaqa tukuy sonqowanmi chay kamachikuyta kasukushallanchis, chaymi kallpachakunchis ‘lliw runaman allin willakuykunata willanapaq’. Éfeso llaqtamanta umalliqkunaman Pabloq nisqanman hinan chaytaqa hunt’anchis, wasin-wasinta predicaspa. 2007 watapin David Stewart runaq churin libronpi misionerokunaq ruwasqanmanta niran: “Jehová Diospa testigonkuna iñisqankumanta runakunaman imayna yachachisqankuqa aswan allinmi huk religionkunaq yachachisqankumantaqa, [chay religionkunaqa huñunakunanku wasillapin plataformamanta yachachinku]. Jehová Diospa testigonkunaqa hukkunaman yachachiytan astawanqa munanku”, nispa. Paymi nillantaq: 1999 watapi Europa ladopi iskay nacionkunapi tapusqayman hina, pachak runamanta 2 otaq 4 hinallan willawaranku ‘Mormon’ religionmanta misionerokunawan rimasqankuta. Ichaqa pachakmanta 70 masraqmi willawaranku Jehová Diospa testigonkunawan rimasqankumanta, wakinqa askha kutipiraqmi rimasqaku”, nispa.

12. a) ¿Imaraykun llaqtanchispi runakunaman sapa kutilla visitanchis? b) ¿Reqsinkichu pillatapas ñawpaqpi mana uyarikuyta munaspa qhepaman cambiapusqanta?

¹² Yaqapaschá kaqllatataq llaqtanchispi runakunapas ninkuman. Chaytaqa predicasqanchista rikuspan ninkuman. Wasin-wasinta predicaspaqa imaymana clase runawanmi rimanchis. Wakinqa manan uyariwaranchischu askha kutitaña visitaranchis chaypas. Wakinwanqa pisillatan parlariranchis otaq huk textollatapas paykunaman leeranchis. Wakin runakunan ichaqa predicasqanchista allinta uyarikuranku hinaspa cristianoman tukupuranku. Chhaynatan runakunaqa kutichinku paykunaman ‘allin willakuykunata willaqtinchis’.  Yachasqanchis hina, askha iñiqmasinchiskunan qallariypi paykunaman visitaqtinchisqa mana imatapas yachayta munarankuchu. Ichaqa yaqapaschá paykuna otaq familianku ima sasachaypipas tarikuranku, hinaspa yachayta munaranku. Chayrayku, unayña allin sonqoyoq runakunata mana tarinkichu chaypas ama pisipaychu. Yuyariy: manan llapa runakunachu Bibliamantaqa yachayta munanqaku. Diosqa ñoqanchismanta munan tukuy sonqowan allin willakuykunata predicashanallanchistan.

Manan yachanchischu maypichus muhu wiñananta

13. ¿Imaynatan mana predicasqanchis runakunapas mana yachasqallanchis cristianoman tukupunkuman?

¹³ Apóstol Pabloqa askha runakunataña cristianoman tukupunankupaq yanaparan chaypas, qhepamanqa aswan askha runakunaraqmi predicasqanmanta uyarispa cristianoman tukupuranku. Chhaynallataqmi kay tiempopipas. Llapallanchismi kallpachakunchis wasin-wasinta predicananchispaqqa, askha runakunaman chayananchispaqpas. Allin willakuykunamantaqa rimanchis familianchiskunawan, vecinonchiskunawan, llank’asqanchispi otaq estudiasqanchispi runakunawanpas. Ichaqa, ¿usqhayllachu chay runakuna cristianoman tukupunku? Arí, mayninpiqa usqhayllan tukupunku, mayninpin ichaqa unaypiraq Diospa simin sonqonkupi saphichakuspa wiñan. Manaña chhaynachu kanman chaypas, predicasqanchis runakunaqa huk runakunamanmi willankuman imapi creesqanchismanta otaq imayna runa kasqanchismanta. Paykunaqa mana reparakuspallan chay muhuta allin sonqoyoq runapi wiñachinkuman.

14, 15. ¿Ima allinmi karan huk iñiqmasinchis llank’aqmasinta predicasqanmanta?

¹⁴ Yachasunchis Aureliomanta esposan Isabelmantawan, paykunaqa Florida (Estados Unidos) llaqtapin tiyanku. * Llank’ananpin Aurelioqa rimapayallaqpuni huk llank’aqmasinman Bibliamanta. Payqa hindú runan karan, ancha admirasqataq kasharan Aurelioq imayna p’achakusqanwan rimasqanwanpas. Paykunaqa kawsarimpuymanta, wañusqakuna imaynapi tarikusqanmantawan parlaranku. Huk p’unchaymi enero killapi chay runa Cristina sutiyoq esposanta tapusqa: “¿Yachankichu imallatapas Jehová Diospa testigonkunamanta?” nispa, esposanqa católica religionmantan karan. Payqa wasin-wasinta predicasqallankumantan yachasqa, chaymi Cristinaqa Internetpi maskhasqa Testigokunamanta astawan yachananpaq. Chaypin Jehová Diospa testigonkunaq www.watchtower.org nisqa correonta tariran, kinsa killata hinan chaypi Bibliata  leesqa, huk temakunamantapas estudiasqa.

¹⁵ Cristinaqa Aurelioq esposan Isabeltan reqsisqa, iskayninkun enfermera karanku, Isabelqa llapan tapukuyninkunatan kutichisqa. Cristinaqa Isabelwanmi Bibliamanta askhata rimasqaku, chaymi payqa Biblia estudiayta munasqa. Chaymantapas huñunakuykunamanmi riyta qallariran. Octubre killapin predicayta qallariran Febreropitaq bautizakapuran. Paymi nin: “Kunanqa yachaniñataq Bibliamanta cheqaqta chayqa, ancha kusisqan kashani Diosta servispay”, nispa.

16. ¿Imatan lliw runaman Aurelioq predicasqanmanta yachanchis?

¹⁶ Aurelioqa manan yuyaykullaranpaschu llank’aqmasinta predicasqanwan huk runa Jehová Diosta reqsinanta. Qhepamanmi payqa yacharan ‘lliw runaman’ predicananpaq kallpachakusqanrayku huk runa cristianoman tukupusqanta, ichaqa manapaschá ñoqanchisqa Aurelio hinachu chayta yachasun. Yaqapaschá wasin-wasinta, llank’ananchispi, escuelapi, otaq maypipas runakunaman predicasunman, hinaspa chay predicasqanchis runakuna hukkunamanñataq yachasqankumanta willankuman, chhaynapin tarpusqanchis ruruqa mana yachasqallanchis huk runakunamanpas chayanman. Imaynan apóstol Pablopas mana yacharanchu “Asia provinciapi” predicasqanwan mana paypa yachachisqan runakunapas cristianoman tukupusqankuta, chhaynatapaschá ñoqanchispas mana hayk’aqpas yachasunchu predicasqanchiswan huk runakuna cristianoman tukupusqankuta (leeychis Hechos 23:11; 28:23). Chayraykun kallpachakushanallanchis lliw runaman allin willakuykunata predicananchispaq.

17. ¿Ima ruwanaykipaqmi kallpachakunki 2009 watapi?

¹⁷ Chayrayku, 2009 watapiqa tukuy sonqowan ‘allin willakuykunata lliw runaman’ predicashallasun wasin-wasinta otaq maypiña tarikuspapas. Chayta ruwaspaqa Pablo hinan nisunchis: “Manan imaraykupas kawsayniytaqa ñoqa kikiypaq ancha chaniyoqpaqchu qhawarikuni, aswanpas kayllatan munani: Señor Jesusmanta chaskisqay llank’anata tukuyllatapuni. Kay llank’anaqa Diospa khuyapayakuyninmanta lliw runaman allin willakuykunata willanaymi”, nispa.

[Uranpi willakuy]

¿Imaynatan kutichiwaq?

• ¿Imaynatan apóstol Pedro, Pablopas allin willakuykunata lliw runaman willaranku, chay tiempopi wakin cristianokunapas?

• ¿Imaynatan predicasqanchiswan mana yachachisqanchis runakunapas cristianoman tukupunkuman?

• ¿Ima textotan akllakun 2009 watapaq, imaraykun ancha allin chay textoq akllakusqan?

[Tapuykuna]

[29 paginapi willakuy]

2009 watapaq textoqa kaymi: ‘Lliw runaman allin willakuykunata willasun’ (Hech. 20:24, NM).

[31 paginapi dibujo]

Éfeso llaqtamanta umalliqkunaqa yacharankun wasin-wasinta predicaspallapuni Pabloq purisqanta

[32 paginapi foto]

Predicasqanchiswanqa mana yachasqallanchismi huk runakunapas cristianoman tukupunkuman