1-3. a) Sprema Psalm 5:4-6, sar dikhela o Jehova ko lošnipe? b) Soske šaj te vakerel pe kaj o zloupotrebibe čhaven tano sprotivno taro e Hristoseskoro zakoni?

O JEHOVA mrzinela o lošnipe. (Čitin Psalm 5:4-6.) Adaleske mrzinela hem o seksualno zloupotrebibe čhaven, adava tano odvratno anglo leskere jakhja! Isto sar o Jehova, amen da sar leskere Svedokija mrzinaja o zloupotrebibe čhaven. Adaleske, ako slučinela pe nešto asavko ko sobranie, odma keraja nešto protiv adava (Rim. 12:9; Evr. 12:15, 16).

² O zloupotrebibe čhaven tano sprotivno taro e Hristoseskoro zakoni! (Gal. 6:2). Soske šaj te vakera adava? Sar so dikhlem ki angluni statija, ko e Hristoseskoro zakoni tano vklučimo sa adava so sikavgja o Isus ple lafencar hem ple primerea. Adava zakoni temelinela pe ko mangipe hem sekogaš tano pravedno. Adaleske so o čačutne hristijanja šunena akava zakoni ola ple postapkencar sikavena e čhavenge kaj čače mangena len hem pomožinena lenge te osetinen pe bezbedno. Sprotivno taro adava, o seksualno zloupotrebibe čhaven tani sebično hem nepravedno postapka. Jekh čhavo soj zloupotrebimo osetinela pe kaj nane zaštitimo hem mislinela kaj nikoj na mangela le.

³ Žalno tano adava so ko sveto isi sa poviše čhave soj seksualno zloupotrebime. Adava tano seriozno problemi so čak pogodinela e čačutne hristijanen. Soske? Isi sa poviše manuša soj tane lošna hem so hovavena, a nesave lendar probinena te khuven ko sobranie (2. Tim. 3:13). Osven adava, nesave so služinena sine e Jehovaske postapingje sprema ple rumime telesna želbe hem seksualno zloupotrebingje  čhaven. Ki akaja statija ka dikha soske tano doborom seriozno grevo te zloupotrebinen pe čhave. Isto agjaar, ka dikha so kerena o starešine keda nekoj ko sobranie ka kerel nesavo seriozno grevo, kote soj vklučimo o zloupotrebibe čhaven. Ka dikha isto agjaar sar šaj o roditelija te zaštitinen pumare čhaven. *

4-5. Soske o zloupotrebibe čhaven tano grevo protiv i žrtva?

⁴ O zloupotrebibe čhaven isi le posledice kola so trajnena but vreme. Adava na anela dukh samo e žrtvenge, nego okolenge da so mangena len — e familijake hem e phralenge hem e phenjenge taro sobranie. O zloupotrebibe čhaven tano seriozno grevo.

⁵ Posledice e žrtvake. * Grevo tano te povredinel pe e javeren hem te anel pe lenge dukh. Sar so ka dikha ki naredno statija, okova so zloupotrebinela čhave kerela baš adava — povredinela e čhave hem anela leske bari dukh. Ov iskoristinela e čhaveskiri doverba hem adalea kerela te na osetinel pe bezbedno. Amen mora te zaštitina e čhaven taro asavke lošna postapke, a e čhavenge so sine žrtve valjani te da uteha hem pomoš (1. Sol. 5:14).

6-7. a) Soske o zloupotrebibe čhaven anela ladž e sobranieske? b) Soske adava tano grevo so anela zakonska posledice?

⁶ Ladž e sobranieske. Ako nekoj taro sobranie zloupotrebinela čhave, ka anel ladž e sobranieske (Mat. 5:16; 1. Pet. 2:12). Kobor tano nepravedno adava sprema o milionija verna Svedokija kola so dena pestar sa te šaj ple postapkencar te falinen e Jehova! (Juda 3). Amen na dozvolinaja ko sobranie te ačhol nekoj so bizo te kainel pe kerela lošna bukja hem adalea kaljarela o šukar anav e sobranieskoro.

⁷ Phagela pe o zakoni e državakoro. O hristijanja mora te poštujnen e vlasten (Rim. 13:1). Adava sikavaja le agjaar so šunaja o zakonija e državakere. Ako nekoj taro sobranie phagela nesavo zakoni, na primer, adalea so ka zloupotrebinel čhave, ov sikavela kaj na šunela e vlasten. (Sporedin Dela 25:8.) E starešinenge nane dendi vlast te kazninen e manušen so phagena o zakoni e državakoro. Ama, ako nekoj zloupotrebinela čhave, ola nane te garaven le taro vlastija hem taro zakonska posledice (Rim. 13:4). Ov ka trpinel o posledice taro ple postapke (Gal. 6:7).

8. Sar dikhela o Jehova ko grevo soj kerdo protiv nesavo manuš?

⁸ Soj najlošno, adava tano grevo protiv o Devel (Ps. 51:4). Keda jekh manuš kerela grevo protiv javer manuš, adalea grešinela e Jehovaske da. Te dikha jekh primer taro Zakoni so dengja o Devel e Izraelconge. Sprema adava Zakoni, okova so ka hovavel sine ili ka iskoristinel ple pašutne postapinela sine „neverno sprema o Jehova“ (3. Moj. 6:2-4). Akava jasno sikavela kaj ako nekoj taro sobranie zloupotrebinela čhave, tegani postapinela neverno sprema o Devel adaleske so hovavgja hem iskoristingja adale čhave. O čhavo nane više te osetinel pe bezbedno soske sine zloupotrebimi leskiri doverba. Okova so zloupotrebinela čhave anela bari ladž e Jehovaske. Adaleske, seksualno te zloupotrebinel pe čhave tano baro grevo protiv o Devel hem amen osudinaja adava.

9. Save upatstvija so temelinena pe ki Biblija objavingja e Jehovaskiri organizacija dži akana, hem soske?

⁹ Dži akana, e Jehovaskiri organizacija objavingja but informacie bašo zloupotrebibe  čhaven so temelinena pe ki Biblija. Na primer, ko statie tari Stražarsko kula hem Razbudete se! sine objasnimo so šaj te keren o žrtve te šaj te izdržinen i emocionalno dukh koja so trajnela but vreme, sar šaj o javera te pomožinen lenge hem te ohrabrinen len hem sar šaj o roditelija te zaštitinen pumare čhaven. E Jehovaskiri organizacija dengja e starešinenge detalna upatstvija kola so temelinena pe ki Biblija bašo adava so te keren ako nekoj zloupotrebingja čhave. I organizacija redovno proverinela o upatstvija so dela len e starešinenge bašo adava sar te rešinen asavke slučaija. Akava kerela pe te šaj o starešine sekogaš te ikeren pe ko e Hristoseskoro zakoni hem te postapinen pravedno hem mangipaja ko slučaija keda tano zloupotrebimo nesavo čhavo.

10-12. a) So na valjani te bistren o starešine keda šunena kaj nekoj kergja seriozno grevo, hem kola važna bukja kerena? b) Sprema Jakov 5:14, 15, so probinena te keren o starešine?

¹⁰ Keda o starešine rešinena nesavo slučaj kote so sine kerdo seriozno grevo, ola na bistrena kaj e Hristoseskoro zakoni rodela lendar te postapinen e stadoja mangipaja hem te keren adava soj ispravno hem pravedno anglo e Devleskere jakhja. Adaleske, keda šunena kaj nekoj kergja seriozno grevo, ola kerena nekobor bukja. I najvažno cel e starešinengiri tani te poštujnen e Jehova hem te zaštitinen leskoro šukar anav (3. Moj. 22:31, 32; Mat. 6:9). O starešine isto agjaar pomožinena e phralenge hem e phenjenge ko sobranie te ačhoven paše e Jehovaja, hem utešinena hem pomožinena okolenge so najviše tane pogodime taro nekaskoro seriozno grevo.

¹¹ Osven adava, ako nekoj taro sobranie kergja seriozno grevo hem kainela pe, o starešine probinena te pomožinen leske te popravinel plo odnos e Jehovaja. (Čitin Jakov 5:14, 15.) Adava sluga e Devleskoro so kergja seriozno grevo te šaj te zadovolinel ple pogrešna želbe tano nasvalo ko duhovno pogled. Akava značinela kaj nane više paše e Jehovaja. * E starešinen šaj te sporedina len doktorencar. Ola probinena te pomožinen e „nasvaleske“, ili okoleske so grešingja, te sasljol. O sovetija so ka den le tari Biblija šaj te pomožinen leske palem te ovel paše e Devlea, ama samo ako ov čače kainela pe (Dela 3:19; 2. Kor. 2:5-10).

¹² Jasno tano kaj e starešinen isi len bari odgovornost. Ola but grižinena pe bašo e Devleskoro stado soj lenge doverimo (1. Pet. 5:1-3). Ola mangena lengere phralja hem phenja te osetinen pe bezbedna ko sobranie. Adaleske, odma reagirinena keda ka šunen kaj nekoj kergja seriozno grevo, kote soj tano vklučimo hem o zloupotrebibe čhaven. So kerena ko asavke situacie? Te dikha trin pučiba soj tane povrzime e starešinengere ulogaja.

13-14. Dali o starešine valjani te poštujnen o zakonija e državakere te prijavinen ko vlastija sekova obvinenie bašo zloupotrebibe čhave? Objasnin.

¹³ Ako šunena obvinenie kaj nekoj zloupotrebingja čhave, dali o starešine valjani te poštujnen o zakonija e državakere bašo prijavibe asavko slučaj ko vlastija? Oja. Ko nesave države isi zakonija kola so rodena taro manuša te prijavinen ko vlastija sekova obvinenie baši zloupotreba čhaven, hem o starešine poštujnena akala zakonija (Rim. 13:1). Adala zakonija nane sprotivna taro e Devleskere zakonija (Dela 5:28, 29). Adaleske, ako šunena obvinenie kaj nekoj zloupotrebingja čhave, o starešine odma kontaktirinena e podružnicaja te šaj te dobinen upatstvija bašo adava sar te postapinen sprema o zakonija.

¹⁴ Keda o starešine kerena lafi e žrtvencar hem lengere roditelencar, ili javerencar so džanena kaj nesavo čhavo sine zloupotrebimo, ola ljubezno vakerena lenge kaj isi len pravo te prijavinen o slučaj ko vlastija. Ama, so ako o obvinimo tano nekoj taro sobranie hem ako  bašo adava slučaj šunena javera da taro adava than? Dali o objaviteli so prijavingja adava slučaj valjani te mislinel kaj ov tano krivo adaleske so e Jehovaskoro anav sine ladžakerdo? Na. Okova so zloupotrebingja čhave tano adava so ladžakergja e Jehovaskoro anav.

15-16. a) Sprema 1. Timotej 5:19, soske valjani najhari duj svedokija te šaj o starešine te keren pravno odbor? b) So kerena o starešine keda ka šunen obvinenie kaj nekoj taro sobranie zloupotrebingja čhave?

¹⁵ Soske valjani najhari duj svedokija te šaj o starešine te keren pravno odbor ko sobranie? Adaleske so o bibliska merilija baši pravda rodena adava. Ako o obvinimo na priznajnela kaj kergja grevo, valjani duj svedokija te potvrdinel pe o obvinenie hem o starešine te keren pravno odbor (5. Moj. 19:15; Mat. 18:16; čitin 1. Timotej 5:19). Ama dali akava značinela kaj valjani duj svedokija angleder te prijavinel pe o obvinenie ko vlastija? Na. E starešinenge hem e javerenge na valjani duj svedokija te šaj te prijavinen o obvinenie ko vlastija.

¹⁶ Keda ka šunen kaj nekoj taro sobranie tano obvinimo kaj zloupotrebingja čhave, o starešine postapinena sprema o zakoni e državakoro bašo prijavibe asavke slučaija, a palo adava probinena te doznajnen o faktija. Otkeda ka keren adava, ko sklad e Biblijaja odlučinena dali ka keren pravno odbor. Ako o obvinimo na priznajnela o obvinenie, o starešine ka keren lafi e svedokoncar. Ako isi najhari duj svedokija — okova so dengja o obvinenie hem panda jekh dženo so vakerela kaj o obvinimo zloupotrebingja čhave ko akava slučaj ili javere čhave ki javer situacija — tegani e starešinen isi len dovolno dokazija te keren pravno odbor. * Ako nane dujto svedoko, adava na značinela kaj okova so dela o obvinenie na vakerela o čačipe. Čak ako nane duj svedokija so ka potvrdinen kaj nekoj zloupotrebingja čhave, o starešine lena ko predvid kaj o obvinimo šaj čače kergja seriozno grevo kolea so but povredingja e javeren. O starešine ponadari da ka utešinen hem ka pomožinen okolen soj tane povredime. Osven adava, o starešine šukar ka pazinen te zaštitinen o sobranie tari opasnost kaj o obvinimo šaj te zloupotrebinel nesave čhave (Dela 20:28).

17-18. Objasnin so kerela o pravno odbor.

¹⁷ So kerela o pravno odbor? O lafi „pravno“ na značinela kaj o starešine tane sudie kola so odlučinena dali o vlastija valjani te kazninen bašo phagibe o zakoni okole so zloupotrebingja čhave. O starešine na mešinena pe ko adava sar ka sprovedinel pe o zakoni, ola mukhena adava e vlastenge (Rim. 13:2-4; Tit 3:1). Namesto adava, o starešine sudinena, ili odlučinena dali nekoj šaj te ačhovel ko sobranie.

¹⁸ Keda o starešine služinena ko pravno odbor, ola odlučinena samo bašo duhovna bukja soj povrzime okolea so zloupotrebingja čhave, javere lafencar bašo leskoro odnos e Jehovaja, e phralencar hem e phenjencar. Ola koristinena i Biblija te šaj te dikhen dali ov kainela pe ili na. Ako na kainela pe, ov ka ovel isklučimo tari organizacija hem anglo sobranie ka čitinel pe izvestuvanje kaj nane više e Jehovaskoro svedoko (1. Kor. 5:11-13). Ako kainela pe, šaj te ačhovel ko sobranie. Ama, o starešine ka izvestinen le kaj šaj nikogaš nane te ovel leske dozvolimo te oven le nesave zadače ko sobranie, hem kaj ka našti te služinel sar starešina ili sluga-pomošniko. Adaleske so grižinena pe baši e čhavengiri bezbednost, o starešine keda ka oven korkori e roditelencar kola so isi len maloletna čhave šaj te predupredinen len kaj valjani te pazinen keda lengere čhave tane paše uzo adava manuš. Džikote o starešine predupredinena e roditelen, valjani te pazinen te na otkrinen koj tani i žrtva hem lakiri familija.

19-22. Sar šaj o roditelija te zaštitinen pumare čhaven? (Dikh i slika tari naslovno strana.)

¹⁹ Tumen e roditelen isi tumen najbari odgovornost te zaštitinen tumare čhaven. * O čhave tane skapoceno poklon taro Devel, „nasledstvo taro Jehova“ (Ps. 127:3). O Jehova dengja tumenge i odgovornost te zaštitinen tumare čhaven. So šaj te keren te šaj te zaštitinen tumare čhaven?

²⁰ Prvo, istražinen poviše bašo zloupotrebibe čhaven. Sikljoven te pendžaren sar ponašinena pe hem save taktike koristinena adala manuša te šaj te hovaven e čhaven. Posebno pazinen ko situacie ili ko manuša kola so šaj te oven opasna e čhavenge (Izr. 22:3; 24:3). Ma bistren kaj ko poviše slučaija okova so zloupotrebinela tano nekoj so o čhavo džanela le hem isi le doverba ki leste.

²¹ Dujto, keren slobodno lafi tumare čhavencar hem pottikninen len ola da slobodno te keren tumencar lafi (5. Moj. 6:6, 7). Akava značinela šukar te šunen džikote o čhave kerena lafi (Jak. 1:19). Ma bistren kaj o čhave so sine zloupotrebime but puti darana te vakeren nekaske bašo adava. Šaj darana kaj nikoj nane te verujnel lenge, ili šaj okova so zloupotrebingja len zakaningja pe kaj ka kerel lenge nešto lošno ako vakergje nekaske. Ako sumninena tumen kaj nešto lošno slučingja pe tumare čhaveske, ljubezno pučen le nesave pučiba hem palo adava šunen le šukar so vakerela.

²² Trito, sikaven tumare čhaven. Sikaven tumare čhaven sa so valjani te džanen bašo seksualna odnosija sprema lengiri vozrast. Sikaven len so te vakeren hem so te keren ako nekoj probinela te pipinel len ko nepristojno način. Koristinen o informacie so dela len e Devleskiri organizacija bašo adava sar te zaštitinen tumare čhaven. (Dikh i ramka „ Sikljov tu hem sikav tle čhaven“.)

23. Sar dikhaja ko seksualno zloupotrebibe čhaven, hem kova pučibe ka dikha ki naredno statija?

²³ Amenge sar Jehovaskere svedokija, o seksualno zloupotrebibe čhaven tano seriozno grevo hem strašno postapka. Adaleske so poštujnaja e Hristoseskoro zakoni, amen na zaštitinaja okolen so zloupotrebingje čhaven taro posledice so avena taro lengere grevija. Ama, ako nesavo phral ili phen sine zloupotrebimo, sar šaj te pomožina lenge? O odgovor ka dikha ki naredno statija.