1. Loko hi pimisa hi mhunu lweyi a nga ni timpswalu, xana hi pimisa hi yini?

LOKO hi khanela hi mhunu lweyi a nga ni timpswalu, hi yanakanya hi mhunu lweyi a nga ni wunene, a nga ni lizrandzru ni lweyi a hananaka. Mhunu wa ku tsrhamisisa xileswo a hi dzrimuxa hi musamariya lweyi a kombisiwiki ka xifananiso xa Yesu. Wanuna lwiyani a a nga li muyuda. Kambe a ‘yentxeli lilondzro’ muyuda lweyi a a yiveliwile a tlhela a biwa hi swigevengu. A musamariya a mu ‘twele wuzrombe’ muyuda lwiyani a a vavisiwile, nakone a mu hlayise hi lizrandzru. (Lk 10:29-37) Xifananiso lexi, xi kombisa leswaku Xikwembu Nkulukumba a ni tsrhamela dzra ku xonga ngopfu swinene, ku nga timpswalu. Siku ni siku Yehovha a hi komba timpswalu hi tindlela tinyingi nakone a yentxa leswo hikusa awa hi zrandzra.

2. Xana i yini swimbeni leswi patsrekaka ka ku va mhunu a kombisa timpswalu?

² Zritu ledzri liki timpswalu dzri nga hi yentxa hi pimisa hi ntxhumu wumbeni. Dzri patsra ku va hi nga khatisi mhunu nambi loko a faneliwa hi ku khatisiwa. Hi ndlela leyo, hi nga hlaya leswaku Yehovha a ni timpswalu tinyingi. A Bibele dzri li: ‘A yi londzrisi hi swidoho swezru.’ (Ps 103:10, Bibele dra Kuxwenga) Kambe ka swiyimu swa kukazri swi nga yentxeka Yehovha a laya mhunu lweyi a yentxiki xihoxo hi ndlela ya ku kongoma.

3. Xana he swine swivutiso leswi hi taka swi hlamula ka xidondzro lexi?

³ Ka xidondzro lexi, hi ta hlamula swivutiso leswi swizrazru: 1) Ha yini Yehovha a ni timpswalu? 2) He kwini ku yelana loko nga kone a xikazri ka ku laya hi ndlela ya ku kongoma ni ku kombisa timpswalu? Nakone 3) i yini lexi nga hi pfunaka akuva hi kombisa timpswalu?

4. Ha yini Yehovha a kombisa timpswalu?

⁴ Yehovha awa swi zrandzra ku kombisa timpswalu. Mupostola Pawulo a huhuteliwe ku hlaya leswaku Xikwembu Nkulukumba hi  lweyi a ‘taliki lizrezre’. Pawulo a a tlhamuxele leswaku Xikwembu Nkulukumba a nyike vhanu va ku kala ku hetiseka dumbo dzra ku hanya a tilweni. (Ef 2:4-7) Kambe Yehovha a ngo kombisa timpswalu ntsena ka vatotiwa. Mupsalma Davhida a tsrale leswi: ‘Yehovha i wa hombe ku hinkwavu; a timpswalu takwe ti le henhla ka mintizro yakwe hinkwayu.’ (Ps 145:9) Yehovha awa va zrandzra vhanu. Xileswo, loko a kuma mukhandlu wa ku kombisa timpswalu ka mhunu wa kukazri, awa ti kombisa.

5. Xana Yesu a dondzre hi ndlela yini leswaku Yehovha a ni timpswalu?

⁵ A ku na mhunu lwa tivaka ndlela leyi Yehovha a zrandzraka ku kombisa timpswalu ha yone, ku fana na Yesu. Na a nga si ta lani misaveni, a hanye na Yehovha a matilweni hi nkama wa ku leha swinene. (Pr 8:30, 31) Hi minkama yinyingi, Yesu a ve ni mukhandlu wa ku vona Papayi wake na a kombisa timpswalu ka vhanu va ku kala ku hetisisa. (Ps 78:37-42) Loko a dondzrisa vambeni, Yesu a a swi beka a livaleni leswaku Yehovha a ni timpswalu.

6. Xana Yesu a hi pfune hi ndlela leyi akuva hi twisisa leswaku Yehovha a ni timpswalu?

⁶ Hi lani hi swi voniki ha kone ka xidondzro lexi khalutiki, Yesu a khanele hi xifananiso xa n’wana lweyi a sukiki kaya akuva a hi dondzrisa ndlela leyi Yehovha a nga timpswalu ha yone. N’wana lweyo a hume kaya, a ‘hangalasa . . . wukosi byakwe hi ku hanyisa xixifi’. (Lk 15:13) Ntsrhaku ka nkamanyana a tisolile ka swidoho swake, a titsrongahata a va a tlhelela kaya. Xana papayi wake a yangulise kuyini? A n’wana a tekele ku swi gungula. Yesu a te: ‘A ku ne he kule, a tatana wake a ku mu vona, a ku va ni lizrezre, a ku tsrutsruma a ya wela nan’wini yakwe, a mu n’quta.’ Papayi lwiyani a nga yentxaka leswaku n’wana a nga titwe a nga pfuni ntxhumu. A matsrhan’wini ya leswo, a mu kombe timpswalu, a mu dzrivalela a tlhela a mu yamukela hi mavoko mabidzri. Leswi n’wana lwiyani a a swi yentxile a swi bihe ngopfu swinene, kambe hi ku va a tisolile, papayi wake a mu dzrivalelile. Hi nga fananisa Yehovha ni papayi lweyo a nga ni timpswalu. Hi ku tizrisa xifananiso lexi, lexi khumbaka mbilu, Yesu a kombise leswaku Yehovha a swi djula ngopfu ku dzrivalela lava tisolaka hakakunene.—Lk 15:17-24.

7. He kwini ku yelana loko nga kone a xikazri ka wutlhazri ni timpswalu ta Yehovha?

⁷ Yehovha a kombisa timpswalu hi leswi a nga ni wutlhazri ngopfu swinene. Minkama hinkwayu, Yehovha a teka swiboho leswi taka va swinene ka swivumbiwa swake. A Bibele dzri hlaya leswaku ‘a wutlhazri lebyi pfaka hehla’ byi ‘tele lizrezre kumbe timpswalu ni mihandzru leya hombe’. (Yk 3:17) Swanga papayi lweyi a nga ni lizrandzru, Yehovha awa swi tiva leswaku loko a  kombisa timpswalu, ku ta pfuneka vanake. (Ps 103:13; Eza 49:15) Yehovha a ni timpswalu. Xileswo, nambi leswi malandzra yake ma kalaka ma nga hetisekanga, ma ni dumbo mayelanu ni wumundzruku. Kutani a wutlhazri lebyikulu bya Yehovha byi mu susumetela ku va a kombisa timpswalu minkama hinkwayu loko a ni xivangelo xa ku yentxa leswo. Kambe awa wu tiva nkama lowunene wa ku kombisa timpswalu. Yehovha a ni wutlhazri. Nakone awa ku tiva hambana ka ku kombisa timpswalu ni ku pfumelela swidoho.

8. Xana i yini leswi djulekaka minkama yimbeni nakone ha yini?

⁸ Yanakanya hi leswi: Mukriste wa kukazri a boha ku hanya xidoho. Xana hi fanela ku yentxa yini ka xiyimu lexo? Pawulo a leletiwe hi Yehovha akuva a byela bandla leswaku dzri “nga tlhangani” na yene. (1Ko 5:11) Vhanu lava dohaka kambe va nga tisoli, va fanela ku susiwa a bandleni. Leswo swi fanelile akuva ku sizreleliwa vamakwezru va ku dumbeka ni leswaku hi xwenga ku fana na Yehovha. Kambe vambeni va yanakanya leswaku loko mhunu a susiwa a bandleni, Yehovha a nga mu kombisanga timpswalu mhunu yelweyo. Xana leswo i ntiyiso? A hi swi voni.

9-10. Hi ku ya hi Ba-Heberu 12:5, 6, ha yini hi nga hlayaka leswaku ku susiwa a bandleni i xikombiso xa lizrandzru? Tlhamuxela.

⁹ Swi vavisa ngopfu ku twa xitiviso xa leswaku mhunu wa kukazri lweyi hi mu tivaka hi tlhela hi mu zrandzra “a nga ha li Mboni ya Yehovha”. Kambe swi nga yentxeka hi tivutisa kumbe a swi vilela kuva a susiwa. Xana ku susiwa a bandleni i xikombiso xa timpswalu? Ina. Ku va mhunu a nga layiwi na swi fanela a swi kombisi timpswalu, wutlhazri nambi lizrandzru. (Pr 13:24) Xana ku susiwa a bandleni swi nga pfuna mhunu lweyi a dohiki akuva a tisola a tlhela a txintxa? Ina, swi nga pfuna. Vanyingi lava a va yentxa swidoho leswikulu va hlaye leswaku ku va va susiwe a bandleni hi swone leswi a va swi vilela akuva va twisisa leswaku a va dohile, va tisola, va txintxa mahanyela yavu ni ku tlhelela ka Yehovha.—Dondzra Ba-Heberu 12:5, 6.

¹⁰ Yanakanya hi xifananiso lexi: Mubyisi wa kukazri a xiya leswaku yin’we ya tihamba takwe ya vabya. Awa swi tiva leswaku akuva a hlayisa hamba leyi vabyaka a fanela ku yi hambanisa ni letin’wana. A tihamba ti zrandzra ku tsrhama xikan’we. Kutani ta xukuvala loko ti hambanisiwa ni tin’wana. Xana leswo swi tlhamuxela leswaku lweyi a hambanisaka hamba leyi vabyaka ni letin’wana a ni mona? Im-him, a swi hlayi swone. Xivangelo hi leswaku awa swi tiva leswaku loko a patsra hamba leyi vabyaka ni letin’wana, a hamba leyi vabyaka yi ta tluleta letin’wana. Hi ku va a hambanisa leyi vabyaka ni letin’wana, a sizrelela ntlhambi hinkwawu.—Tlhela u vona Levitika 13:3, 4.

11. a) Xana mhunu lweyi a susiwiki a bandleni a nga fanisiwa hi ndlela yini ni hamba leyi vabyaka? b) Xana i yini leswi lava susiwiki a bandleni va nga swi yentxaka nakone va nga pfuniwa hi ndlela yini?

¹¹ Loko mukriste a susiwa a bandleni, hi fanela ku mu vona swanga xihambana lexi vabyaka. O va ku yene a vabya hi tlhelo dzra moya. (Yk 5:14) Nakone ku fana ni mavabyi mambeni lawa hi ma tivaka, mhunu lweyi a vabyaka hi tlhelo dzra moya a nga ha tluleta vambeni. Xileswo, minkama yimbeni swi djula kuva a hamba leyi vabyaka yi hambanisiwa ni bandla. Xilayu lexo i xikombiso xa lizrandzru dzra Yehovha ka tihamba take ta ku dumbeka nakone xi nga khumba mbilu ya mhunu lweyi a dohiki swi tlhela swi mu yentxa a tisola. Kambe ku ni mintxhumu leyi mhunu lweyi a susiwiki a bandleni a nga yi yentxaka. A nga ya a mintlhanganwini, lani a taka tidisa hi tlhelo dzra moya a tlhela a tiyisa lipfumelo dzrake. A nga tlhela a yamukela mabuku akuva a dondzra ni ku tlhela a hlalela Wuhaxi bya JW. Hi ku famba ka nkama, vakulu va nga ha vona ku txintxa loku mhunu lweyi a susiwiki a  bandleni a ku yentxaka, va nga mu nyika swidzrimuxo ni minkongomiso akuva a pfuxeta wuxaka byake na Yehovha. Leswi swi nga ha mu pfuna kuva a tlhela a va Mboni ya Yehovha. *

12. Xana he yini ndlela ya lizrandzru ni ya timpswalu ya ku va vakulu va pfuna mudohi lweyi a kalaka a ng tisoli?

¹² Hi fanela ku va minkama hinkwayu hi dzrimuka leswaku lava susiwaka a bandleni, hi lava ntsena va dohaka va tlhela va nga tisoli. A vakulu va swi tiva leswaku va fanela ku pimisa ha hombe na va nge si na teka xiboho xa ku susa mhunu a bandleni. Va swi tiva leswaku Yehovha a laya hi ‘ndlela ya ku lulama’. (Yr 30:11) A vakulu va va zrandzra vamakwavu nakone a va djuli ku yentxa ntxhumu lowu nga honaka wuxaka byavu na Yehovha. Kambe minkama yimbeni, a ndlela leyinene ya ku kombisa lizrandzru ka mudohi i ku va a susiwa a bandleni ku dzringana nkama wa kukazri.

13. Ha yini mukriste wa kukazri a Korinte a susiwe a bandleni?

¹³ Xiya leswi mupostola Pawulo a swi yentxiki loko a tive leswaku ku ni mudohi wa kukazri lweyi a kalaka a nga tisolanga. Mukriste wa kukazri a Korinte a a hamba wumbuye ni nsati wa papayi wake. Leswo swa nyenyentsa! Yehovha a a byele vaisrayele a ku: ‘Mhunu lweyi a yentlelaka ni nkata tatana wakwe, a fukumula wusweti bya tatana wakwe, hi vubidzri byavu a va dlawe kunene.’ (Lv 20:11) Handle ka ku ganaganeka, Pawulo a a nga leleti leswaku wanuna lwiyani a dlayiwa, kambe a a leleta Vakorinte leswaku wanuna a a fanela ku susiwa a bandleni. Mahanyela ya ku biha ya wanuna lwiyani a ma sungula ku tlulela bandla, nakone vambeni a va yanakanya leswaku leswi wanuna lweyani a a swi yentxa a swi nga li swa ntxhumu!—1Ko 5:1, 2, 13.

14. Xana Pawulo a kombise timpswalu ka mhunu lweyi a a susiwe a bandleni dzra le Korinte hi ndlela yini, nakone ha yini a yentxe leswo? (2 Ba-le-Korinte 2:5-8, 11)

¹⁴ Ntsrhaku ka nkamanyana, Pawulo a twe leswaku wanuna lwiyani a a yentxe ku txintxa, a a tisolile hakakunene. Wanuna lwiyani a a ntxhimise bandla. Kambe Pawulo a byele vakulu leswaku a a nga djuli ku “tlula mpimu”. A nyikele xidzrimuxo lexi liki: ‘Swi fanela swoswi mu n’wi yentxela wuzrombe ni ku mu miyeta.’ Pawulo a tlhele a hlaya xivangelo xa ku va va yentxa leswo, a te: ‘A nga ti va ni gome ledzri hundzrisaka.’ Pawulo a mu twele wusiwana wanuna lwiyani lweyi a a tisolile. A a nga swi djuli kuva wanuna lweyi a khunguvanyeka ngopfu hi leswi a a swi yentxile lakakuva a nga ha swi djuli ku dzrivaleliwa hi Xikwembu Nkulukumba.—Dondzra 2 Ba-le-Korinte 2:5-8, 11.

15. Xana vakulu va nga laya ni ku kombisa timpswalu hi nkama wun’we? Tlhamuxela.

 ¹⁵ Vakulu va swi zrandzra ku kombisa timpswalu ku fana na Yehovha. Loko swi vileleka a va djikadjiki kambe minkama hinkwayu va kombisa timpswalu loko swi koteka. Loko vakulu va nga mu layi mhunu lweyi a dohiki, a va mu kombisi timpswalu, a matsrhan’wini ya leswo, va pfumelela swidoho. Kambe xana o va vakulu ntsena va fanelaka ku kombisa timpswalu?

16. Hi ku ya hi Amaproverbia 21:13, xana i yini leswi Yehovha a swi yentxaka loko mhunu a nge na timpswalu?

¹⁶ Hinkwezru hi djula ku va ni timpswalu ku fana na Yehovha. Hi mhaka muni? Xin’we xa swivangelo hi leswaku Yehovha a nga yingeli swikhongoto swa lava kalaka va nge na timpswalu. (Dondzra Amaproverbia 21:13.) A ku na mhunu lweyi a djulaka kuva leswo swi yentxeka. Xileswo, a hi swi djuli ku va ni mbilu ya ku biha. Loko makwezru a xaniseka hi ndlela ya kukazri, a hi yali ku mu pfuna. A matsrhan’wini ya leswo, hi ‘yingiseta minkosi ya swisiwana’. Handle ka leswo, ha xi landzra xilayu lexi nga ka Yakob 2:13, lexi liki: ‘A ku tsrema ku nga vi na lizrezre, ku lwa nga yentxangakiki lizrezre.’ Loko hi ndlela ya ku titsrongahata hi dzrimuka leswaku ha swi vilela ku kombiwa timpswalu, na hine hi ta tikazratela ku kombisa timpswalu ka van’wana. Xin’we xa swiyimu leswi hi fanelaka ku kombisa timpswalu hi loko mhunu lweyi a dohiki a tisola a va a tlhelela a bandleni.

17. Xana Hosi Davhida a swi kombise hi ndlela yini leswaku a a ni timpswalu?

¹⁷ A Bibele dzri ni swikombiso swinyingi leswi nga hi pfunaka kuva hi kombisa timpswalu hi tlhela hi nga vi ni mona. Hi xikombiso, yanakanya hi Hosi Davhida. Minkama yinyingi a kombise timpswalu. Hosi Sawulo a a djula ku mu dlaya, kambe Davhida a mu kombise timpswalu hi leswi Sawulo a a li hosi leyi totiwiki ya Xikwembu Nkulukumba. Nakone a nga zanga a dzringisa ku tidzrihisela kumbe ku mu yentxela swa ku biha.—1Sa 24:9-12, 18, 19.

18-19. Xana he wani makhambi mabidzri lawa Davhida a hlulekiki ku kombisa timpswalu?

¹⁸ Kambe a hi minkama hinkwayu leyi Davhida a kombisiki timpswalu. Hi xikombiso, Nabali, lweyi a a bihe ngopfu mbilu, a nga mu hloniphanga Davhida kun’we ni vavanuna vake nakone a yale ku va nyika swakuda. Davhida a kwate ngopfu swinene nakone a bohe ku dlaya Nabali ni vhanu hinkwavu va kaya kwake. Lexi yentxiki leswaku Davhida a nga kumi nandzru wa ngati hi leswi Abigayili, nsati wa Nabali, a kombisiki wunene ni ku lehisa mbilu, ni hi leswi a yentxiki xa kukazri hi ku kahlula.—1Sa 25:9-22, 32-35.

¹⁹ Hi khambi dzrimbeni, muprofeta Nathani a byele Davhida leswaku wanuna wa kukazri lweyi a a ganyile a a yive hamba ya vhizinyu wake lweyi a a li xisiwana. Loko a twe leswo, Davhida a kwate swinene kutani a hlamula a ku: ‘Yehovha awa hanya. Mhunu lweyi a tizriki leswo a faneliwa hi ku fa kunene.’ (2Sa 12:1-6) Davhida a a wu tiva ha hombe Nawu wa Moxe. Hi ku ya hi nawu, loko mhunu a yiva hamba yin’we, a a fanela ku hakela hi mune wa tone. (Eks 22:1) Kambe ha yini Davhida a hlaye leswaku wanuna a a faneliwa hi ku fa? A swi nga fanelanga ku hlaya leswaku mhunu lwiyani a a faneliwa hi ku fa. Nathani  a byele Davhida xifananiso lexo, akuva a mu pfuna kuva a twisisa leswaku a yentxe swidoho leswikulu ngopfu. Nakone Yehovha a kombe Davhida timpswalu ku tlula ndlela leyi Davhida a a ta komba timpswalu ha yone wanuna lwiyani wa xifananiso xa Nathani!—2Sa 12:7-13.

20. Xana hi dondzra yini ka xikombiso xa Davhida?

²⁰ Xiya leswaku mahlundzru ma yentxe Davhida a djula ku dlaya Nabali ni vavanuna va muti wake. Nakone ntsrhakunyana ka leswo, Davhida a a tiyiseka leswaku wanuna lwiyani wa xifananiso xa Nathani a a faneliwa hi ku fa. Ha yini Davhida, wanuna lweyi a a ni wunene, a yavanyise hi ndlela leyi? Yanakanyisisa hi ndlela leyi Davhida a a titwa ha yone. A nkameni luwani, Davhida a a biwa hi lipfalu. Mhunu lweyi a nga ni wumoya a nga yavanyisi vhanu vambeni hi ndlela ya ku biha. A matsrhan’wini ya leswo, Yesu a va byele leswi vadondzrisiwa vake: “Tsrhikani ku yavanyisa van’wana akuva na n’wine mi nga yavanyisiwi; hikusa ndlela leyi mi yavanyisaka van’wana ha yone na n’wine mi ta yavanyisiwa ha yone.” (Mt 7:1, 2) Kutani hi fanela ku tivonela akuva hi nga khomi vambeni hi ndlela ya ku biha, kambe hi fanela ku va lava ‘taliki lizrezre kumbe timpswalu’, ku fana ni Xikwembu Nkulukumba.

21-22. He tini tindlela leti hi nga kombisaka timpswalu ka vambeni ha tone?

²¹ Mhunu lweyi a nga timpswalu a nga va tweli vhanu vambeni wusiwana ntsena kambe a yentxa xa kukazri akuva a va pfuna. Kutani hi fanela kuva minkama hinkwayu, hi xiyisisa akuva hi vona kumbe ku ni mhunu a ndangwini wezru, a bandleni kumbe a mbangwini lowu hi tsrhamaka ka wone lweyi a vilelaka mpfunu. Hi ndlela leyo, hi ta kuma mikhandlu yinyingi ya ku kombisa timpswalu. Xana ku ni mhunu wa kukazri lweyi u mu tivaka lweyi a vilelaka ku txhaveleliwa? Xana u nga mu pfuna hi ku mu swekela kumbe ku mu yentxela mintizro yimbeni? Xana ku ni makwezru wa kukazri lweyi a tlheleliki a bandleni lweyi a vilelaka ku txhaveleliwa kumbe a tiyisiwa hi munghanu wa kukazri? Kumbe xana hi nga txhavelela vhanu vambeni ka teritoriyu dzrezru hi ku va byela madzrungula lamanene? Leti i tin’we ta tindlela letinene ta ku kombisa timpswalu.—Yb 29:12, 13; Ro 10:14, 15; Yk 1:27.

²² Loko hi xiyisisa swivileleko swa vambeni hi ta vona mikhandlu yinyingi ya ku kombisa timpswalu. Loko hi kombisa timpswalu, hi ta nyonxisa Papayi wezru wa le matilweni, Xikwembu Nkulukumba lweyi a taliki lizrezre.