ANTHU NDI AKUPAMBULIKA MUNJIRA ZIZINJI—TISALEMBA, TISAPINTARI, TISACITA PINTHU, PONTHO TISASAKA MATAWIRO A MIBVUNZO YAKUFUNIKA MU UMASO: Thangwi yanji dziko iripo? Ife tabulukira kupi? Ndi cipi cifuniro ca umaso? Ninji pinafuna kucitika ntsogolo?

Anthu anango asacalira kucita mibvundzo ineyi thangwi asanyerezera kuti matawiro ace nkhabe gumanika. Anango asalonga kuti mibvundzo ineyi nkhabe basa thangwi umaso wathu wabulukira mu kusanduka kwa pinthu. Mpfundzisi wa História na Biologia alonga: “Nkhabepo alungu, nkhabepo cifuniro . . . nkhabepo mitemo inaphedza toera kudziwa cadidi na cakuipa, pontho umaso nkhabe cifuniro.”

Mbwenye anango nee asatawira maonero anewa. Iwo asaona kuti dziko yacitwa mwadidi, pyonsene pyacitwa munjira yakudzumisa, pontho pyonsene pisafamba mwakubverana na mitemo yace. Iwo asadzumatirwa na pinthu pyacibaliro, pontho anango asacita pinthu pyawo mbasangizira makhaliro a pinthu pyenepi. Anthu anewa angaona pinthu pyenepi pyakudzumisa asadzindikira kuti alipo munthu wandzeru kakamwe adapicita.

Maonero anewa acinja manyerezero a anthu anango akuti akhakhulupira kusanduka kwa pinthu. Onani pitsandzo piwiri.

DOTORO ALEXEI MARNOV, NEUROCIRURGIÃO. Iye alonga: “Maxikola akhapfundza ine akhapfundzisa kukhonda kukhulupira Mulungu na kusanduka kwa pinthu. Munthu akakhulupira Mulungu akhaoniwa ninga wakukhonda dziwa pinthu.” Mbwenye mu caka 1990, Alexei atoma kucinja manyerezero ace.

Alexei alonga: “Ndzidzi onsene ndikhasaka kudziwa kuti pinthu pisaphata tani basa, kuphatanizambo ongo wa munthu. Ongo ndi cinthu cakunentsa kakamwe toera kucibvesesa. Kodi ongo wacitwa basi ene toera kukhala na cidziwiso na maluso buluka penepo mbufa? Pyenepi nee pikhabveka mwadidi kuna ine. Natenepa ndatoma kubvundzika: ‘Thangwi yanji tiri pano? Ndi cipi cifuniro ca umaso?’ Pidamala ine kunyerezera pyenepi ndadzindikira kuti alipo adacita pyenepi.”

Alexei akulumizika toera kupfundza Bhibhlya thangwi yakufuna kudziwa cifuniro ca umaso. Mukupita kwa ndzidzi, nkazace wakuti akhali dotoro, pontho wakuti nee akhakhulupira Mulungu atomambo kupfundza Bhibhlya. Mbwenye cifuno ca nkazace cikhali kupangiza Alexei kuti kupfundza Bhibhlya ndi kubvunga ndzidzi! Cincino, uwiri wawo asakhulupira Mulungu, pontho asadziwa cifuniro ca Mulungu kuna anthu ninga pinalonga Bhibhlya.

DOTORO WANKAZI HUABI YIN, SIYENTISTA. Huabi Yin apfundza Física, pontho mu pyaka pizinji iye akhafufudza makhaliro a dzuwa.

Huabi alonga: “Ndzidzi onsene unapfundza ife thangwi ya pinthu pyacibaliro, tisaona kuti pyonsene pisaphata basa mwadidi mwakubverana na mitemo yace. Ine ndikhabvundzika: ‘Mitemo ineyi yabulukira kupi?’ Khala moto unaphika na ife usafunika kuonerwa mwadidi, mphapo mbani anaonera mitemo inatsogolera dzuwa? Mukupita kwa ndzidzi ndadzindikira kuti ntawiro wadidi usagumanika m’mafala akutoma a Bhibhlya: ‘Pakutoma Mulungu acita kudzulu na pantsi.’”—Genesi 1:1.

Mwakukhonda penula, siyensiya isatiphedza kudziwa kuti pinthu pinango pisacitika tani. Mwacitsandzo: Ongo usaphata tani basa? Dzuwa isabulusa tani ceza na kupisa? Mbwenye Alexei adzindikira kuti Bhibhlya isalonga kuti thangwi yanji pinthu pisacitika. Mwacitsandzo: Thangwi yanji dziko iripo? Thangwi yanji isatsogolerwa na mitemo? Pontho thangwi yanji ife tiripo?

Thangwi ya dziko, Bhibhlya isalonga: ‘Mulungu nee aicita ninga mbuto yapezi, mbwenye toera ikhale nyumba ya anthu.’ (Izaiya 45:18) Mulungu acita dziko na cifuniro. Mu nsolo unatowera tinadzaona kuti cifuniro ceneci cisabverana na cidikhiro cathu ca ntsogolo.