A yeke fadeso na “ngbonga omene,” wala na midi. Mbeni vukongo ndo atï “na ndo ti kodro ni kue juska nduru na ngbonga gumbaya”, wala na ngbonga ota ti peko ti midi (Marc 15:33). A yeke nze la aga aluti na popo ti sese na lâ ape. Ye tongaso ayeke si ka na ngoi so nze asigi fini fini, me ngoi ti Pâque la a yeke dä so, ngoi so nze aga kota awe. Nga, vukongo ndo ti so ni so aninga ahon ti so nze akanga lê ti lâ. Nzapa la atokua vukongo ndo ni so!

Tara ti bâ ye so asara na ndo ti azo ti hengo Jésus. Na ngoi ti vukongo ndo ni so, ambeni wali osio aga nduru na keke ti pasi ni. A yeke mama ti Jésus, Salomé, Marie ti Magdala nga na Marie mama ti bazengele Jacques Kete.

Bazengele Jean na mama ti Jésus, so vundu ahon ndo ti lo, “ayeke luti nduru na keke ti pasi” ni. Marie abâ so molenge so lo dü lo nga lo bata lo so la ayeke bâ pasi ge so. Ti lo, a yeke tongana ti so ‘mbeni yongoro épée la akpo’ lo (Jean 19:25; Luc 2:35). Me, atâa so Jésus angbâ ti bâ pasi, nzoni duti ti mama ti lo la agbu bê ti lo. Lo sara effort lo sara li ti lo na mbage ti Jean, na lo tene na mama ti lo, lo tene: “Wali, bâ molenge ti mo la!” Na pekoni, lo sara li ti lo na mbage ti Marie, na lo tene na Jean: “Bâ, mama ti mo la!”—Jean 19:26, 27.

Jésus azia mama ti lo, so peut-être fadeso lo yeke mbeni wali-mua, na tïtî bazengele so lo ye lo mingi, ti tene lo bâ lege ti mama ti lo ni. Jésus ahinga so aita ti lo, so Marie adü, ade ti mä na bê na lo ape. Ni la, lo gi ti leke aye ndali ti nzoni duti ti mama ti lo na lege ti yingo nga na ti mitele kue biani. Pendere tapande la Jésus azia na e so.

Na ngoi so vukongo ndo ni ahunzi, Jésus atene: “Nzara ti ngu asara mbi.” A yeke mbeni prophétie la aga tâ tënë so (Jean 19:28; Psaume 22:15). Jésus ahinga so Babâ ti lo azi ngangu ti lo na ndo ti lo awe, tongaso si a tara dutingo be-ta-zo ti lo nzoni. Jésus adekongo, peut-être na yanga ti Araméen ti Galilée, lo tene: “Eli, Eli, lama sabachthani?”, so nda ni aye ti tene: “Nzapa ti mbi, Nzapa ti mbi, mo zia mbi ngbanga ti nyen?” Me tongana ambeni na popo ti ala so aluti nduru na ndo ni so, amä tënë so, ala tene: “Bâ, lo yeke iri Élie.” Mbeni zo akpe loro, lo ndûru ndokoro na yâ ti kpingo vin, lo zia ni na li ti keke ti sosongo, lo mû ni na lo ti tene lo nyon, lo tene: “Ala zia lo. Zia e bâ wala Élie ayeke ga ti mû lo ti zia lo na sese.”—Marc 15:34-36.

Na pekoni, Jésus adekongo atene: “Ye kue ahunzi awe!” (Jean 19:30). Biani, Jésus asara ye kue so Babâ ti lo atokua lo na sese ge ti sara ni. Na nda ni, Jésus atene: “Babâ, mbi zia yingo ti mbi na maboko ti mo.” (Luc 23:46). Jésus azia fini ti lo na tïtî Jéhovah, ngbanga ti so lo hinga lo tene Nzapa la ayeke kiri ande na lo na fini. Lo yeke tâ na confiance na Nzapa, na pekoni, lo ba li ti lo na lo kui.

Mo ye ti bâ, sese ayengi ngangu, na yâ ti akota tênë asuru. Teti so sese ni ayengi ngangu mingi, yanga ti adû ti kuâ azi na gigi ti Jérusalem, na a bi akuâ ti azo na gigi. Azo so ayeke hon na lege abâ akuâ ti azo na gigi na ala lï na yâ ti “gbata ti nzoni-kue” na ala fa peko ti aye so ala bâ.—Matthieu 12:11; 27:51-53.

Na ngoi so Jésus akui, yâ ti ngangu yongoro rideau ti temple, so akangbi yâ ti Ndo ti nzoni-kue nga na Ndo so ayeke nzoni-kue kue kue, asuru use, a londo na nduzu juska na gbe ni. Ye ni asi tongaso ti fa ngonzo ti Nzapa na tere ti azo so afâ Molenge ti lo, nga a ye ti fa so lege so ague na Ndo so ayeke nzoni-kue kue kue, wala na yayu, azi fadeso awe.—aHébreu 9:2, 3; 10:19, 20.

Mbeto ahon tâ ndo ti azo ni! Turugu ti kota kamba so ayeke na tere ti Jésus atene: “Ti tâ tënë ni, koli so ayeke fade Molenge ti Nzapa.” (Marc 15:39). Peut-être lo yeke lani dä na ngoi so a gue na Jésus na gbele Pilate si tënë so alondo na ndo ti Jésus ti hinga wala lo yeke Molenge ti Nzapa wala pëpe. Fadeso, lo hinga awe so Jésus ayeke zo ti mbilimbili, na so lo yeke Molenge ti Nzapa.

Ti ambeni zo ni, aye ni so asi fade so asara ala nzoni ape si ala kiri na yanga-da ti ala, “ala yeke pika ndo ti kate ti ala” ti fa kota vundu so ala yeke na ni nga na kamene so asara ala (Luc 23:48). Na popo ti azo so aluti ayo si ayeke bâ na aye ni so, mo yeke wara gbâ ti awali, so ayeke adisciple so na ambeni ngoi atambela legeoko na Jésus. Aye ni so ayengi nga ala ngangu mingi.