Babâ na mama ti mbi amanda tâ tënë na yâ ti angu 1920, kozo si ala sara mariage. A dü mbi na ngu 1939. Na ngoi so mbi ngbâ maseka, e lango na Angleterre, mbi na babâ na mama ti mbi e yeke gue na abungbi, na pekoni mbi komanse ti sara Ekole ti kusala ti aChrétien. Juska laso, mbi ngbâ ti rappelé na kozo devoir ti mbi. Mbi doit lani ti monté na ndö ti mbeni ye si mbi bâ ndo nzoni na ndö ti pupitre. Mbi yeke lani na ngu omene, na mbeto asara mbi lani mingi ti bâ akota zo kue so ayeke na Da ti bungbi.

Ti tene mbi fa tënë, babâ ti mbi ayeke sû na mbi na lê ti mbeni carte mbeni tënë so akpengba ape, tongaso si mbi sara kua na ni na fango tënë. Mbi yeke lani na ngu miombe na ngoi so mbi fa tënë da na da ti kozoni mbi oko. Terê ti mbi anzere lani mingi na ngoi so zo so mbi fa tënë na lo adiko carte ti mbi nga lo yeda na lê ni lê ni ti mû buku “Que Dieu soit reconnu pour vrai !” Mbi mû loro mbi gue mbi sara tënë ni na babâ ti mbi. Fango tënë nga na abungbi anzere na mbi mingi nga azia na yâ ti mbi nzara ti sara na Jéhovah na ngoi kue.

Tâ tënë akomanse ti ndu bê ti mbi mingi na peko ti so babâ ti mbi asara na mbi abonema ti Tour ti Ba Ndo. Mbi ye lani mingi ti diko numéro oko oko kue so aga. Mbi sara confiance mingi na Jéhovah asara si mbi mû terê ti mbi na lo.

Na ngu 1950, sewa ti e ague na Kota bungbi “Bungbi ti Jéhovah ague na li ni” na New York. Mama-tene ti jeudi, lango 3 ti août, ayeke lani “Lango ti amissionnaire.” Na lango ni so, Ita Carey Barber, so na pekoni aga membre ti Bebungbi, la amû lani diskur ti batême. Na hunzingo ti diskur ti lo, lo hunda atënë use na azo so aga ti wara batême, mbi londo na mbi tene:  “En!” Mbi yeke lani na ngu 11, me mbi hinga so mbeni kota ye la mbi sara so. Ye oko, mbi sara lani mbeto ti descend na yâ ti ngu, ndali ti so ade mbi manda ti tï ngu ape. Babâ kete ti mbi la ague na mbi na yâ ti piscine ni, na lo tene na mbi so ye kue ayeke tambela nzoni. Ti tâ tënë ni, a batize mbi hio mingi asara si gere ti mbi andu gbe ti piscine ni ape. Mbi yeke lani gï na yâ ti maboko ti aita; mbeni abatize mbi, mbeni asigi na mbi na yâ ti piscine ni. Depuis na kota lango so ti ga na ni, Jéhovah angbâ ti sara si alege ti mbi aga nzoni.

Na peko ti so mbi hunzi ekole na lycée, mbi ye lani ti ga pionnier, me azo so afa mbeti na mbi awa mbi ti gue na université. Mbi mä ala na mbi gue na université; me hio mbi ga ti bâ so mbi lingbi pëpe ti ngbâ ti gbu tâ tënë ngangu nga na oko ngoi ni ti zia li ti mbi na ndö ti mandango mbeti, tongaso mbi mû desizion ti quitté université. Mbi sambela Jéhovah ndali ni nga mbi sû mbeni lettre so na yâ ni, na nengo zo, mbi fa so tongana mbi hunzi kozo ngu ti mbi na université awe, mbi yeke quitté. So mbi zia bê ti mbi kue na Jéhovah, hio mbi komanse kua ti pionnier.

Mbi komanse kua ti pionnier na juillet ngu 1957 na gbata ti Wellingborough. Mbi hunda na aita ti Béthel ti Londres ti fa na mbi mbeni pionnier so akpengba so mbi na lo e peut ti sara kua. Ita-koli Bert Vaisey afa lani ye na mbi mingi. Lo yapu lani mingi na fango tënë nga lo mû maboko na mbi ti leke nzoni kapa ti fango tënë. Na yâ ti congrégation so e yeke dä, mo yeke wara aita-wali mbakoro omene nga na mbi na Ita Vaisey. Lekengo abungbi kue nga mungo mbage dä amû lege na mbi ti sara confiance na Jéhovah nga ti fa so mbi yeke na mabe.

Na peko ti so mbi sara kanga kete ndali ti so mbi ke ti sara kua ti turugu, mbi wara terê na Ita Barbara, so ayeke mbeni pionnier spécial. E sara mariage na ngu 1959, na e yeke lani nduru ti gue na ndo kue so a tokua e dä. Kozo ndo so a tokua e dä ayeke Lacanshire, na nord-ouest ti Angleterre. Na pekoni, na janvier ngu 1961, a tisa mbi ti gue na Ekole ti kusala ti Royaume so aninga nze oko na Béthel ti Londres. Mo ye ti bâ, na hunzingo ti ekole ni, a tisa mbi ti sara kua ti guengo na ando nde nde. Mbeni surveillant ti circonscription so ahinga kua ni nzoni na gbata ti Birmingham aformé mbi yenga use, a mû nga lege na Barbara ti duti dä. Na pekoni, e kiri na ndo so a tokua e dä na Lacanshire nga na Cheshire ti komanse fini kua ti e.

Na ngoi so e yeke na congé na août ngu 1962, e wara mbeni lettre so filiale atokua. Na yâ ni, e wara demande ti Ekole ti Galaad. Na peko ti so mbi na Barbara e sambela ndali ni, e remplir ni na hio e kiri na ni na filiale, tongana ti so a hunda. Nze oku na pekoni, e gue na Brooklyn, na New York, ti sara klase 38 ti Ekole ti Galaad, so bungbi ti Jéhovah aleke ni, so aninga nze bale-oko.

Na Ekole ti Galaad, e manda ye mingi na ndö ti Bible, bungbi ti Jéhovah nga na ndö ti aita ti e na yâ ti dunia kue. So ade e wara ngu 25 ape, e manda aye mingi na mbage ti amba ti e ti klase.  Lâ oko oko, mbi yeke lani na pasa ti sara mbeni kua ti Béthel na terê ti Ita Fred Rusk, so ayeke mbeni oko ti aita so ayeke fa ye na e. Mbeni kpengba ye so mbi manda lani na mbage ti lo ayeke ti mû lakue wango na lege ni, so ti tene, ti sara kue ti tene wango so mbi mû na zo alondo na Bible. Na popo ti azo so afa ye na e, mo yeke wara aita so ahinga ye mingi tongana Nathan Knorr, Frederick Franz nga na Karl Klein. E a-élève e manda nga aye mingi na lege ti tapande ti Ita Macmillan so asara terê ti lo kete, nga so afa na e tongana nyen la Jéhovah amû maboko na awakua ti lo na yâ ti angu so aita awara akpale mingi ti londo na ngu 1914 ti si na ngu 1919.

Na ngoi so ekole ni ague ti hunzi, Ita Knorr atene na mbi na Barbara so a yeke tokua e na Burundi, na Afrika. E gue hio na bibliothèque ti Béthel ti gi na yâ ti Annuaire ti hinga wungo ti awafango tënë so ayeke na Burundi na ngoi ni so. A étonné e so e wara ye oko ape. E yeke gue na mbeni ndo so ade a fa tënë dä ape, so ayeke na Afrika, so e hinga ye mingi na ndö ni ape. E gi bê ti e lani mingi. Na peko ti so e sambela na bê ti e kue, bê ti e adë.

Na fini ndo ti e, aye kue ayeke nde na ti so e hinga kozo: ngoi ti ndowa, angobo nga na yanga ti kodro. Fadeso, e doit ti manda Français. E bezoin nga mbeni ndo ti lango dä. Lango use na peko ti so e si, Harry Arnott, mbeni mba ti e ti Ekole ti Galaad, aga abâ e na ngoi so lo yeke kiri na Zambie, ndo so a tokua lo dä. Lo mû maboko na e ti wara mbeni da, so aga lani kozo da ti e ti missionnaire. Me kete na pekoni, akota zo ti gouvernement, so ahinga ye oko na ndö ti aTémoin ti Jéhovah ape, akomanse ti kanga lege na e. Gï so e komanse ti hinga nzerengo ti kua ti e, akota zo ti kodro atene na e so, so e yeke pëpe na mbeni mbeti so amû lege na e ti sara kua, e lingbi pëpe ti ngbâ na yâ ti kodro ni. Mawa ni ayeke so e doit ti quitté kodro ni ti gue na mbeni fini kodro; ti so ni so, na Ouganda.

E gi lani bê ti e so e yeke gue na Ouganda sân visa, me e sara confiance na Jéhovah. Mbeni ita-koli so ayeke zo ti Canada, so ague na Ouganda ti fa tënë na ndo so a bezoin awafango tënë dä mingi, afa dutingo ti e na mbeni kota zo so ayeke bâ lege ti azo so aga gango. Kota zo ni atene na e so e peut ti ngbâ na yâ ti kodro ni teti ambeni nze juska e wara mbeti so amû lege na e ti ngbâ  na yâ ti kodro ni. Ye so afa so Jéhovah ayeke mû lani maboko na e.

Aye so ayeke passé na Ouganda ayeke nde mingi na ti Burundi. A komanse ti fa tënë na Ouganda awe, me gï aTémoin 28 la ayeke na yâ ti kodro ni kue. Na territoire, e wara gbâ ti azo so atene Anglais. Ye oko, hio e bâ so, ti mû maboko na azo so aye tâ tënë ti gue na li ni, a lingbi e manda mbeni yanga ti kodro so azo ti ndo ni mingi atene ni. E komanse lani ti fa tënë na Kampala, ndo so a tene Luganda mingi dä, tongaso e mû desizion ti manda ni. A sara lani angu mingi la e ga ti tene ni nzoni, me so e hinga ti tene ni asara si e fa tënë nzoni mingi. E komanse lani ti comprendre nzoni mingi aye so azo so e yeke manda Bible na ala abezoin ti hinga ni. Ala nga ala zi bê ti ala na e, na ala fa na e atënë ti bê ti ala na ndö ti aye so ala yeke manda.

E yeke lani na ngia mingi na ngoi so e yeke mû maboko na azo ti hinga tâ tënë. E yeke na ngia encore mingi na ngoi so a hunda na e ti sara kua ti guengo na ando nde nde na yâ ti kodro ni. Filiale ti Kenya ahunda na e ti voyagé na yâ ti kodro ni ti gi ti hinga ando so a bezoin apionnier spécial mingi dä. Fani mingi, azo so ahinga aTémoin lâ oko ape ayamba e nzoni mingi. Ala sara si e duti nzoni, ala tö même kobe na e.

E sara ambeni voyage nde. Na Kampala, mbi voyagé lango use na train mbi si na port ti Mombasa na Kenya, mbi mû bateau mbi gue na Seychelles, mbeni groupe ti azoa so ayeke na lê ti Kota ngu-ingo ti Inde. Ambeni ngoi na pekoni, na ngu 1965 ti si na ngu 1972, mbi na Barbara e voyagé lakue ti sara avizite na Seychelles. Na tongo nda ni, gï awafango tënë use la alango kâ, na pekoni mbeni groupe abâ gigi, nga a ga mbeni kpengba congrégation. Na ngoi ti ambeni voyage ni, mbi gue mbi sara vizite na aita na Érythrée, Éthiopie nga na Soudan.

Na peko ti so aturugu amû kodro na ngangu na Ouganda, aye ti poroso ti kodro ni achangé. Na yâ ti angu so aga na pekoni, aye ayeke lani ngangu mingi, na mbi manda so a yeke nzoni mingi ti sara ye alingbi na commandement ti Bible so ahunda ti “kiri na César aye so ayeke ti César”. (Marc 12:17). Na mbeni ngoi, a hunda na azo kue so aga gango ti gue ti zia iri ti ala na mbeti na mbeni bureau ti lapolice so ayeke nduru na ndo ti ala. Hio e sara ni. Ambeni lango na pekoni, na ngoi so mbi na mbeni missionnaire e yeke na yâ ti oto na Kampala, azo ti lapolice aga na terê ti e. Bê ti e afâ! Ala bi tënë na li ti e ala tene e yeke azo ti bembengo ndo; ala gue na e na commissariat. Kâ, e fa na ala so e yeke amissionnaire so aye siriri. E tene na ala so e zia iri ti e na mbeti awe, me ala mä e ape. Ala gbu e ala gue na e na bureau ti lapolice so ayeke nduru na da ti amissionnaire. Bê ti e adë na ngoi so kota zo ti bureau ni, so ahinga so e zia iri ti e na mbeti awe, ahinga e na amû yanga ti tene aturugu ni azi e.

Na yâ ti alango ni so, fani mingi e yeke gi bê ti e mingi na ngoi so e si na barrière ti aturugu, mbilimbili tongana aturugu so anyon sämba ahon ndö ni la ahunda na e ti luti. Me lakue e yeke sambela nga bê ti e ayeke dë na ngoi so a zi lege na e ti hon. Mawa ni ayeke so na ngu 1973 a hunda na amissionnaire kue ti quitté Ouganda.

A kiri a tokua e na mbeni ndo nde; ti so ni so, na Côte d’Ivoire, na Afrique de l’ouest. So ayeke lani mbeni kota changement na e. E doit lani ti sara ye alingbi na afini ngobo, e doit ti kiri ti tene lakue Français nga ti vivre ndo oko na  amissionnaire so alondo na ando nde nde. Me e kiri e bâ maboko ti Jéhovah na ngoi so azo so asara terê ti ala kete na so aye ti hinga tâ tënë ayeda hio na nzoni tënë. E use kue e bâ tongana nyen la so e sara confiance na Jéhovah asara si alege ti e aga nzoni.

Na pekoni, gï hio tongaso a wara cancer na terê ti Barbara. Fani mingi, e kiri na kodro ti e na Europe ti tene a soigné lo, me na ngu 1983, e bâ so e peut ti ngbâ ti sara kua na Afrique ape. A sara lani e vundu mingi.

Terê ti Barbara ason mingi na ngoi so e yeke sara kua na Béthel ti Londres, na nda ni lo kui. Sewa ti Béthel amû maboko na mbi mingi. Mbeni couple amû maboko na mbi mingi ti sara ye alingbi na fini dutingo ti mbi nga ti ngbâ ti sara confiance na Jéhovah. Ambeni ngoi na pekoni, mbi wara terê na Ann, mbeni volontaire ti Béthel so ayeke lani pionnier spécial, so aye Jéhovah mingi. E sara mariage na ngu 1989, na e ngbâ ti sara kua na Béthel ti Londres juska laso.

Ti londo na ngu 1995 ti si na ngu 2018, mbi yeke lani na pasa ti sara kua tongana ita so aga na iri ti kota ndokua ti e (so a iri lo lani surveillant ti zone). Mbi sara vizite na akodro nduru na 60. Na ngoi ti vizite oko oko, mbi bâ tongana nyen la Jéhovah asara tufa na ndö ti awakua ti lo na yâ ti aye nde nde.

Na ngu 2017, mbi kiri mbi gue na Afrika ti sara avizite. Mbi yeke lani na ngia ti gue na Ann ti kozoni na Burundi; li ti e use kue akpe ti bâ gbâ ti azo so aga na yâ ti tâ tënë. A leke pendere Béthel na ndö ti lege so mbi fa tënë lani dä da na da na ngu 1964, nga wungo ti awafango tënë ti Burundi ahon fadeso 15 500.

Terê ti mbi anzere lani mingi na ngoi so a fa na mbi ando so mbi yeke sara avizite dä na ngu 2018. Côte d’Ivoire ayeke na popo ti akodro so mbi doit ti sara vizite dä. Na ngoi so e si na Abidjan, mbeni kota gbata ti kodro ni, na mbi, a yeke lani mo bâ mo tene mbi kiri na kodro. Na ngoi so mbi yeke bâ liste ti anuméro ti téléphone ti aita so ayeke sara kua na Béthel, mbi bâ so ita so ayeke lango nduru na terê ti chambre ti avisiteur so e yeke lango dä ayeke Ita Sossou. Mbi dabe ti mbi so lo yeke lani surveillant ti gbata na ngoi so mbi yeke lani na Abidjan. Me mbi handa terê ti mbi. A yeke mbeni Sossou nde, molenge ti lo.

Jéhovah asara ye lakue alingbi na tënë ti yanga ti lo. Akpale so mbi wara afa na mbi so tongana e zia bê ti e na Jéhovah, lo yeke sara biani si alege ti e aga nzoni. Fadeso, mbi ye ti ngbâ ti tambela na ndö ti lege so lumière asu dä so ague na fini dunia, lumière ni ayeke su ande mingi na yâ ti fini dunia.​—aProv. 4:18.