1, 2. (a) Kota tënë wa la abâ azo kue? (b) Ngbanga ti nyen la tënë ni ayeke kota mingi na lê ti e?

TI AZO mingi laso, nginza ayeke kota ye mingi na lê ti ala. Ala zia li ti ala gï na ndö ti warango nginza wala ala hule na terê ti ye so ala yeke na ni. Ti ambeni, ye so ayeke kota na lê ti ala ayeke sewa ti ala, seni ti ala wala aye so ala ye ti sara na yâ ti fini ti ala.

² Mbeni ye ayeke dä so ayeke kota mingi ahon aye so kue. A yeke droit ti Jéhovah ti komande dunia kue. A yeke kota mingi, ni la e ye ti zia lê ti e lakue na ndö ni. Tongana e sara hange ape, akua so e yeke sara lâ oko oko wala gingo bê na ndö ti akpale ti e wani alingbi ti sara si e girisa so tënë ti droit ti Nzapa ti komande dunia kue ayeke kota mingi. Tongana e mû mbage ti droit ti Nzapa ti komande dunia kue, a yeke mû maboko na e ti hon ndö ti akpale ti e ti lâ na lâ nzoni mingi ahon ti kozo nga e yeke ga nduru mingi na Jéhovah.

3. Satan atene nyen na ndö ti komandema ti Nzapa?

³ Sarango ye ti Satan Zabolo asara si tënë ti droit ti Jéhovah  ti komande dunia kue alondo. Lo tene so Nzapa ayeke komande na lege ni ape nga lo ye nzoni ti e ape. Ti Satan, azo ayeke duti na ngia mingi nga ala yeke duti nzoni mingi tongana ala wani la akomande terê ti ala (Gen. 3:1-5). Lo tene nga so zo ayeke be-ta-zo na Nzapa na bê ti lo ape, na tongana gigi akpengba na mbeni zo mingi, lo yeke ke komandema ti Jéhovah (Job 2:4, 5). Tongaso, Jéhovah azia ngoi ahon ti fa polele na azo kue so sân komandema ti Nzapa azo ayeke duti nzoni oko ape.

4. Ngbanga ti nyen la a lingbi a leke tënë ti droit ti Nzapa ti komande so alondo?

⁴ Biani, Jéhovah ahinga so tënë ti Satan so ayeke mvene. Ka ngbanga ti nyen la lo zia ngoi na Satan ti gi ti fa wala tënë ti lo ni ayeke tâ tënë? Kiringo tënë ni abâ azo nga na a-ange. (Diko Psaume 83:18.) Adam na Ève ake komandema ti Jéhovah, nga ngbene ye na ngoi ni so ti ga na ni, azo mingi asara nga tongaso. Ye so alingbi ti sara si ambeni zo apensé so Zabolo ayeke na raison. Tongana na yâ ti li ti azo na a-ange ade a leke tënë ni ape, mango terê ayeke duti pëpe na popo ti amara, asewa nga na azo. Me tongana a yeke polele so Jéhovah la ayeke na droit ti komande dunia kue, azo kue ayeke woko terê na gbe ti komandema ti lo so ayeke mbilimbili. Siriri ayeke duti ande na yâ ti dunia kue.—aÉph. 1:9, 10.

5. Tënë ti droit ti Jéhovah ti komande dunia abâ e tongana nyen?

⁵ A yeke ga ande polele so Nzapa la ayeke na droit ti komande dunia kue, nga komandema ti Satan na ti azo ayeke tï ande na ngu biani na a yeke zi ni. Komandema ti Nzapa na lege ti Royaume ti lo so Christ ayeke Gbia ni ayeke sara si aye kue aga nzoni, nga azo so ayeke be-ta-zo ayeke fa ande so azo alingbi ti ngbâ be-ta-zo na Nzapa na ti mû mbage ti komandema ti lo (És. 45:23, 24). E ye ti duti ande na popo ti abe-ta-zo so? En. Ti duti ande na popo ti ala, a lingbi e zia lê ti e gï na ndö ti kota tënë ni na a lingbi e hinga so a yeke kota tënë mingi.

6. Tongana nyen la tënë ti droit ti Jéhovah ti komande dunia kue ayeke kota mingi?

⁶ Tënë ti droit ti Jéhovah ti komande dunia kue ayeke kota mingi ahon ngia ti e. Me so aye ti tene pëpe so salut ti e ayeke ye oko ape na lê ti Jéhovah wala lo yeke bi bê ti lo na ndö ti e ape. E hinga ni tongana nyen?

7, 8. Ngbanga ti nyen la droit ti Nzapa ti komande dunia kue andu nga sarango si azendo ti lo aga tâ tënë?

⁷ Jéhovah aye azo mingi, na lo bâ ala na nene ni. Lo yeda na bê ti lo wani ti sara kua na mênë ti Molenge ti lo si lege azi na e ti wara fini ti lakue lakue (Jean 3:16; 1 Jean 4:9). Tongana Jéhovah asara ye alingbi na azendo ti lo ape, Zabolo ayeke wara mbeni raison ti iri Nzapa zo ti mvene so ake ti mû anzoni ye na azo nga so komandema ti lo ayeke na lege ni ape. Azo so ake e ahe azendo ti Jéhovah na ala tene: “Ngoi so a mû zendo ni a tene lo yeke duti dä so ayeke na ndö wa? Ndali ti so a londo na ngoi so akotara ti e akui, aye kue angbâ tâ gï tongana ti so ayeke na tongo nda ti sarango dunia.” (2 Pi. 3:3, 4). Me Jéhovah ayeke sara ye alingbi na azendo ti lo. Lo yeke fa ande so lo la lo yeke na droit ti komande, nga lo yeke sö ande azo so amä yanga. (Diko Ésaïe 55:10, 11.) Jéhovah ayeke komande dunia na ndoye. Tongaso, e hinga na bê ti e kue so lo yeke ndoye ande lakue awakua ti lo so ayeke be-ta-zo nga lo yeke ne ala.—Ex. 34:6.

⁸ Atâa so tënë ti droit ti Jéhovah ti komande dunia kue ayeke kota tënë mingi, a  ye ti tene pëpe so salut ti e ayeke kota ye ape na lê ti lo. Jéhovah abi bê ti lo na ndö ti e mingi. A lingbi e girisa ape ye so ayeke kota mingi nga e ngbâ ti mû mbage ti komandema ti Jéhovah lakue.

9. Satan atene nyen na ndö ti Job? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article so.)

⁹ A yeke kota ye ti tene e duti na nzoni bango ndo na ndö ti droit ti Jéhovah ti komande dunia kue. E lingbi ti bâ ni tongana e diko mbeti ti Job. A sû mbeti so na popo ti akozo mbeti ti Bible. Na yâ ti mbeti so, Satan atene so tongana Job abâ pasi mingi, lo yeke ke Nzapa. Satan ahunda même na Nzapa ti sara si Job abâ pasi. Jéhovah asara ni ape, me lo zia lege na Satan ti tara Job, na lo tene: “Aye ti lo kue ayeke na yâ ti maboko ti mo.” (Diko Job 1:7-12.) Kete na pekoni, Job agirisa awakua ti lo nga na aye ti lo kue. Na pekoni, lo mä so amolenge ti lo bale-oko akui. Satan asara si lo bâ so Nzapa la asara si aye so kue asi (Job 1:13-19). Na pekoni, Satan asara si Job awara mbeni sioni kobela so ason lo mingi (Job 2:7). Job akiri awara vundu mingi tongana wali ti lo nga na azo ota so mo bâ mo tene ala yeke akamarade ti lo atene ambeni tënë so ason bê ti lo na so asara si bê ti lo anze.—Job 2:9; 3:11; 16:2.

10. (a) Nyen la Job asara so afa so lo ngbâ be-ta-zo na Nzapa? (b) Ngbanga ti nyen la Job abezoin ti tene a kiri na lo na nzoni lege?

¹⁰ Eskê Satan ayeke na raison? Ên-ën. Atâa so Job awara aye ti vundu mingi, lo ke Jéhovah lâ oko ape (Job 27:5). Ye oko, teti mbeni ngoi, Job agirisa ye so ayeke kota mingi, na lo pensé gï na lo wani mingi. Lo ngbâ lani ti tene so lo sara mbeni ye ti sioni ape. Job apensé nga so lo yeke na droit ti hinga ndani so lo yeke bâ pasi (Job 7:20; 13:24). Peut-être a yeke ngangu na e pëpe ti comprendre Job. Ye oko, Jéhovah ahinga so bango ndo ti Job ayeke na lege ni ape, na lo kiri na Job na nzoni lege. Lo sara ni tongana nyen?

11, 12. Nyen la Jéhovah amû maboko na Job ti bâ ni na nene ni? Job asara nyen?

¹¹ E lingbi ti diko atënë so Jéhovah atene na Job na chapitre 38 ti si na chapitre 41 ti mbeti ti Job. Jéhovah afa na Job pëpe ndani so lo yeke bâ pasi. Me Jéhovah aye ti mû maboko na Job ti hinga so lo yeke kete mingi tongana a haka lo na Nzapa. Lo fa na Job so ambeni tënë ayeke dä so ayeke kota mingi ahon akpale so lo wara. (Diko Job 38:18-21.) Ye so amû maboko lani na Job ti leke bango ndo ti lo.

¹² So Jéhovah asara tënë na Job tongaso, a fa so lo sara ye na nzoni bê ape na Job so abâ pasi mingi so? Ên-ën, Job apensé  nga tongaso ape. Job amä yâ ti wango ti Jéhovah nga lo bâ ni na nene ni. Lo tene même, lo tene: “Mbi zia tënë so mbi tene kozo so awe, na mbi changé bê ti mbi na dutingo na yâ ti fuku ti sese nga na mburu ti wâ.” (Job 42:1-6). Kozoni lani, Élihu, mbeni maseka-koli, amû mbeni wango na Job ti kiri na lo na nzoni lege (Job 32:5-10). Job amä wango ti ndara so na lo changé bango ndo ti lo. Jéhovah abâ tongana nyen la Job achangé, na lo tene na ambeni zo so a nzere na lo so Job aduti be-ta-zo.—Job 42:7, 8.

13. Tongana nyen la wango ti Jéhovah alingbi lani ti mû maboko na Job na peko ti atara so lo wara?

¹³ Wango so Jéhovah amû na Job angbâ lani ti mû maboko na lo même na peko ti so atara ti lo ahunzi. Na lege wa? “Jéhovah airi tënë nzoni na ndö ti atanga ti ngu ti Job ahon même ati kozoni”. Job akiri awara aye so lo girisa nga lo kiri lo duti nzoni. Na pekoni, lo “kiri lo dü nga amolenge-koli mbasambala na amolenge-wali ota” atâa so a mû ngoi (Job 42:12-14). E hinga biani so vundu asara lani Job ndali ti amolenge ti lo so Satan asara si ala kui. Kite ayeke dä ape so Job agirisa hio pëpe apasi so lo bâ. Même tongana na pekoni Job ahinga nzoni ndani so lo wara atara so, peut-être ngoi na ngoi lo hunda terê ti lo ti hinga ndani so a lingbi lo bâ pasi mingi tongaso. Atâa apensé wa la lo wara ni, lo lingbi ti gbu li ti lo na ndö ti wango ti Nzapa. Ti sara tongaso ayeke mû maboko na lo ti duti lakue na nzoni bango ndo, nga na pekoni lo lingbi ti dë bê ti amba ti lo.—Ps. 94:19, kete tënë na gbe ni.

14. Nyen la e lingbi ti manda na lege ti aye so asi na Job?

¹⁴ E nga kue mbaï ti Job alingbi ti mû maboko na e ti leke bango ndo ti e nga ti wara dengo bê. Jéhovah asara si a bata mbaï so “ti tene a fa ye na e, si na lege ti gbungo ngangu ti e nga na lege ti dengo bê so alondo na yâ ti Mbeti ti Nzapa e duti na beku.” (aRom. 15:4). Nyen la e lingbi ti manda dä? A lingbi e pensé mingi ape na ndö ti akpale ti e si e girisa kota tënë so ayeke droit ti Jéhovah ti komande dunia kue. Tongana ti Job, zia e fa so e yeke mû mbage ti droit ti Jéhovah ti komande dunia kue na lege so e ngbâ be-ta-zo na lo même tongana gigi akpengba na e.

15. Tongana e duti be-ta-zo na yâ ti atara, a yeke sara nyen?

¹⁵ Tongana e gbu li ti e ti bâ so a yeke kota ye ti tene e duti be-ta-zo, a yeke dë bê ti e. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so tongana e duti be-ta-zo, a ye ti fa so nda ti atara ni ayeke dä. A ye pëpe ti fa so ye so e yeke sara anzere na Jéhovah ape, me a mû lege  na e ti fa so e mû mbage ti komandema ti Nzapa (aProv. 27:11). Tongana e gbu ngangu, e yeke ‘duti zo so anzere na lê ti Nzapa’ na e yeke duti na kpengba beku. (Diko aRomain 5:3-5.) Mbaï ti Job afa so “Jéhovah ayeke tâ na ndoye mingi nga lo yeke sara nzoni bê na zo.” (Jacq. 5:11). Tongaso, e lingbi ti duti na confiance so lo yeke futa ande e nga na azo kue so amû mbage ti droit ti lo ti komande dunia kue. So e hinga ni, a mû maboko na e ti “gbu ngangu biani nga [ti] duti na ngia ti kanga bê ti ku.”—aCol. 1:11.

16. Ngbanga ti nyen la a lingbi e dabe ti e so droit ti Jéhovah ti komande dunia kue ayeke kota tënë mingi?

¹⁶ Tâ tënë, ti ngbâ ti zia lê ti e na ndö ti droit ti Jéhovah ti komande dunia kue alingbi ti duti ngangu. Na ambeni ngoi, e lingbi ti bâ so akpale ti e ahon ndö ti e. E lingbi ti bâ même akete kpale tongana akota kpale tongana e gbu li ti e na ndö ni mingi. Ni la, a yeke nzoni e dabe ti e lakue so a yeke kota ye ti mû mbage ti komandema ti Nzapa tongana e yeke na yâ ti aye ti ngangu.

17. Tongana nyen la ti sara lakue kua ti Jéhovah alingbi ti mû maboko na e ti ngbâ ti zia lê ti e na ndö ti kota tënë ni?

¹⁷ Tongana e sara lakue kua ti Jéhovah, e lingbi ti ngbâ ti zia lê ti e na ndö ti kota tënë ni. Na tapande, tension abi mbeni ita-wali so iri ti lo ayeke Renee, yâ ti terê ti lo ayeke son mingi nga lo yeke na kobela ti cancer. Na ngoi so a gbanzi lo na hôpital, lo fa tënë na azo so asara kua dä, na azo ti kobela nga na azo so aga ti bâ lo. Na mbeni hôpital, lo fa tënë ngbonga 80 gï na yâ ti yenga use na ndambo. Même na ngoi so lo ga nduru ti kui, Renee agirisa lâ oko ape tënë ti komandema ti Jéhovah. Sarango tongaso ayapu vundu ti lo kete.

18. Nyen la ye so asi na Jennifer afa na e na ndö ti mungo mbage ti komandema ti Jéhovah?

¹⁸ Biani, e ye nga ti ngbâ ti zia lê ti e na ndö ti komandema ti Jéhovah na ngoi so e yeke gi ti hon ndö ti akpale ti lâ na lâ. Mbeni ita-wali so iri ti lo ayeke Jennifer asara lango ota na yâ ti mbeni aéroport ti ku avion ti kiri na kodro ti lo. A changé lango ti hongo ti avion ni na peko ti terê. So lo bâ so lo yeke gï lo oko nga lo fatigué mingi, mawa alingbi ti sara lo mingi. Me lo sambela Jéhovah ti mû maboko na lo ti fa tënë na amba ti lo so ayeke ku nga ti hon. Ye ti peko ni ayeke nyen? Lo fa tënë na azo mingi, na lo zia ambeti mingi na azo. Lo tene: “Mbi bâ so Jéhovah asara tufa na ndö ti mbi atâa ngangu tara so mbi yeke na yâ ni, na lo mû na mbi ngangu so mbi bezoin ni ti mû gonda na iri ti lo so ayeke na ndö ti mbi.” Biani, lê ti lo angbâ na ndö ti ye so Jéhovah aleke na bê ti lo ti sara.

19. Nyen la a hinga na azo so ayeke voro Nzapa na lege ni?

¹⁹ Gï awakua ti Jéhovah la ahinga biani so droit ti Jéhovah ti komande dunia kue ayeke kota tënë mingi. Ye so afa so e yeke azo so e yeke voro Nzapa na lege ni. Tongaso, a yeke na e oko oko ti sara kue ti ngbâ ti mû mbage ti droit ti Jéhovah ti komande dunia kue.

20. Jéhovah ayeke bâ angangu so mo yeke sara ti mû mbage ti komandema ti lo tongana nyen?

²⁰ Duti na confiance so Jéhovah ayeke bâ na nene ni angangu kue so mo yeke sara ti mû mbage ti komandema ti lo na ngoi so mo yeke sara na lo be-ta-zo nga mo yeke gbu ngangu na yâ ti atara (Ps. 18:25). Article ti peko ayeke fa ngbanga ti nyen la a lingbi e mû mbage ti komandema ti Jéhovah nga tongana nyen la e lingbi ti sara ni mingi ahon ti kozo.