1, 2. (a) Nyen la amû lege na mo ti hinga biani so Jéhovah aye awakua ti lo? (b) A leke e azo kue na bezoin ti nyen?

NYEN la amû lege na mo ti hinga biani so Jéhovah aye awakua ti lo? Kozo ti tene mo kiri tënë na hundango ndo so, bâ atapande so: Teti angu mingi, aita awa mbeni ita-wali so iri ti lo ayeke Taylene ti sara gi aye so lo lingbi ti sara. Taylene atene: “Tongana fade Jéhovah aye mbi ape, ka lo yeke mû na mbi wango na peko ti tere ape.” Brigitte, so gi lo oko la lo yeke bata amolenge ti lo na peko ti so koli ti lo akui, atene: “Batango amolenge na yâ ti dunia ti Satan so ayeke ngangu mingi, mbilimbili tongana a yeke gi babâ ni wala mama ni lo oko la lo yeke bata amolenge ti lo. Me, mbi hinga biani so Jéhovah aye mbi ndali ti so lo fa lege na mbi na ngoi so mbi yeke na yâ ti aye ti vundu nga na ngoi so akpale ti mbi asara si mbi yeke toto, me lo zia si akpale ahon ndo ti mbi lâ oko ape.” (1 aCor. 10:13). Sandra ayeke na mbeni ngangu kobela so apeut ti soigné ni ape. Na ngoi ti mbeni kota bungbi, wali ti mbeni ita so azo ahinga lo mingi asara ye na nzoni bê na mbage ti lo. Koli ti Sandra atene: “Atâa so e hinga lani wali ni ape, so lo bi bê ti lo na e mingi azia ngia na bê ti e  mingi. Même akete kete ye so aita ti e ayeke sara na e ti fa so ala ye e afa na mbi so Jéhovah aye e mingi.”

² Jéhovah aleke e azo na bezoin ti tene e ye amba ti e nga ti tene amba ti e aye e. Ye oko, tongana tere ti e ason, wala e yeke na kpale ti nginza, wala e bâ aye ti nzoni pëpe na peko ti kua ti e ti fango tënë, bê ti e alingbi ti nze. Tongana e to nda ti pensé so Jéhovah aye e encore ape, a yeke nzoni e girisa ape so lo bâ e na nene ni, lo yeke “gbu maboko ti [e] ti koti” nga lo yeke mû maboko na e. Tongana e ngbâ be-ta-zo na lo, lo yeke girisa e lâ oko ape.—És. 41:13; 49:15.

3. Aye wa la alingbi ti mû maboko na e ti hinga biani so Jéhovah angbâ ti ye e lakue?

³ Aita so e sara tënë ti ala fade ahinga lani na bê ti ala kue so Nzapa amû maboko na ala na angoi ti kpale. E nga kue e lingbi ti hinga biani so lo yeke na tere ti e (Ps. 118:6, 7). Na yâ ti article so, e yeke sara tënë na ndo ti aye osio so afa na e so Jéhovah aye e: (1) aye so lo créé, (2) Bible, (3) sambela, nga na (4) ngere so a futa ti zi na azo. Tongana e gbu li ti e na ndo ti anzoni ye so Jéhovah asara, e yeke kiri merci mingi na lo ndali ti ndoye ti lo so angbâ lakue.—Diko Psaume 77:12, 13. *

4. Tongana e gbu li ti e na ndo ti aye so Jéhovah acréé, a fa na e nyen na ndo ti lo?

⁴ Tongana e bâ aye so Jéhovah acréé, e bâ so lo ye e mingi (aRom. 1:20). Na tapande, Jéhovah aleke sese ti tene e ngbâ na fini na ndo ni nga e sara ambeni ye nde. Lo mû na e aye kue so e bezoin ni ti duti na ngia. E bezoin ti te ye ti ngbâ na fini. Jéhovah asara si sese alë mara ti akobe nde nde so a lingbi ti tö ni aga pendere kobe. Lo sara nga si tengo kobe ayeke mbeni pendere ye (Zo-ti. 9:7). Mbeni ita-wali so iri ti lo ayeke Catherine aye mingi ti bâ aye so Nzapa acréé, mbilimbili na ngoi ti ndowa na Canada. Lo tene: “A yeke ye ti dongo bê ti bâ tongana nyen la Nzapa asara aye na yâ ti dunia. Afleur ayeke sigigi na ngoi ni nga ambeni ndeke so ayeke gue ka na mbeni kodoro nde na pekoni ala kiri na ndo ti ala. Akete ndeke so a iri ala colibri so ayeke ga lakue ti te kobe na yâ ti mbeni ye so mbi leke ni ndali ti ala na mbage ti fenêtre ti cuisine ti mbi. Biani, Jéhovah aye e mingi la lo mû na e aye so kue ti zia ngia na bê ti e.” Babâ ti e ti yayu so aye e mingi aye aye so lo créé, lo ye ti tene e nga kue e ye aye ni.—Kus. 14:16, 17.

5. Tongana nyen la fason so Jéhovah acréé e na ni afa polele so lo ye e mingi?

⁵ Jéhovah acréé e nga lo mû na e kode ti sara apendere kua na ti wara ngia dä (Zo-ti. 2:24). Lo leke lani ti tene azo adü ala si ndo ti sese, ala sara si ye kue aga na gbe gere ti ala, ala komande asusu, andeke, nga na aye kue so ayeke na fini (Gen. 1:26-28). So Jéhovah acréé e na apendere sarango ye so amû lege na e ti sara ye tongana lo, a fa nga so lo ye e mingi.—aÉph. 5:1.

6. Ngbanga ti nyen a lingbi e mû merci na Nzapa ndali ti so lo mû na e Bible?

⁶ Nzapa afa so lo ye e mingi, ni la lo mû na e Bible. Bible afa na e aye so e yeke na bezoin ti hinga ni na ndo ti lo nga afa na e tongana nyen la lo yeke sara ye na azo. Na tapande, Bible afa na e tongana nyen la lo sara ye lani na azo ti Israël, so ake yanga ti lo fani mingi. Psaume 78:38 atene: “Lo  yeke na be-nzoni, Lo pardone sioye ti ala, na Lo fâ ala pëpe; biani, lege mingi ngonzo ti Lo adë na tere ti ala, na Lo sara si ngonzo ti Lo alondo kue pëpe.” Tongana mo gbu li ti mo na ndo ti versê so, a lingbi ti mû maboko na mo ti bâ so Jéhovah aye mo mingi nga lo yeke bâ lege ti mo. Hinga so Jéhovah ayeke bi bê ti lo na mo mingi.—Diko 1 Pierre 5:6, 7.

7. Ngbanga ti nyen a lingbi e bâ Bible na nene ni mingi?

⁷ A lingbi e bâ Bible na nene ni mingi ndali ti so a yeke na lege ni la Nzapa ayeke sara lisoro na e. Tongana ababâ na amama asara lisoro nzoni na amolenge ti ala, ala na amolenge ti ala ayeke ye tere mingi nga ala yeke zia bê ti ala kue na mba. Ka ti Jéhovah ayeke tongana nyen? Atâa so e bâ Jéhovah wala e mä go ti lo lâ oko ape, lo yeke “sara tënë” na e na lege ti Bible, nga a lingbi e mä lo (És. 30:20, 21). Jéhovah aye mingi ti fa lege na e so e yeke awakua ti lo so e mû tere ti e na lo nga lo ye ti bata e si sioni asi na e ape. Lo ye nga ti tene e hinga lo nga e zia bê ti e kue na lo.—Diko Psaume 19:8-12; aProverbe 1:33.

8, 9. Nyen la Jéhovah aye ti tene e hinga? Mû mbeni tapande ti yâ ti Bible.

⁸ Jéhovah aye ti tene e hinga so lo ye e nga lo yeke bâ gi awokongo ti e pëpe. Lo yeke gi ti bâ gi aye ti nzoni so e yeke sara (2 Chron. 16:9). A yeke ye so lo sara lani na Josaphat, gbia ti Juda. Mbeni lâ, Josaphat amû sioni desizion, lo mû peko ti Achab, gbia ti Israël, ti tene ala gue ala sara bira na azo ti Syrie ti mû gbata ti Ramoth-Galaad. Atâa so aprophète ti wataka 400 atene na  sioni Gbia Achab so lo yeke sö benda, Mika so ayeke tâ prophète ti Jéhovah atene na Josaphat so tongana lo gue na bira ni, lo yeke sö benda ape. A fâ Achab na yâ ti bira ni, me Josaphat asigigi na lê ti kuâ. Na ngoi so lo kiri na Jérusalem, Jéhovah amû na lo wango na lege ti Jéhu ndali ti faute so lo sara so. Ye oko, Jéhu atene nga na lo, a tene: “[Jéhovah a]wara mbeni ye ti nzoni na lege ti mo.”—2 Chron. 18:4, 5, 18-22, 33, 34; 19:1-3.

⁹ Angu mingi kozoni, Josaphat ahunda na amokonzi, aLévite nga na aprêtre ti gue na yâ ti agbata kue ti Juda ti fa na azo Ndia ti Jéhovah. Ala sara kua ni nzoni ndali ti so même amara so ayeke na tere ti agbata ni ato nda ti kpe mbeto ti Jéhovah (2 Chron. 17:3-10). Atâa so lani Josaphat asara ye ti buba, Jéhovah agirisa pëpe aye ti nzoni so lo sara kozo. Mbaï ti Bible so adabe ti e so atâa so siokpari ayeke na tere ti e, tongana e sara kue ti sara ye so bê ti Jéhovah aye, lo yeke ngbâ ti ye e lakue.

10, 11. (a) Ngbanga ti nyen sambela ayeke mbeni pendere matabisi so alondo na Jéhovah? (b) Tongana nyen la Nzapa alingbi ti kiri tënë na asambela ti e? (Bâ foto so ayeke na tongo nda ti article ni.)

¹⁰ Mbeni babâ so aye amolenge ti lo ayeke mû ngoi ti mä ala na ngoi so ala ye ti sara tënë na lo. Lo ye ti hinga agingo bê ti ala ndali ti so lo yeke bi bê ti lo na ala. Jéhovah, Babâ ti e ti yayu, ayeke mä e na ngoi so e yeke ga nduru na lo na lege ti sambela.

¹¹ E lingbi ti sambela Jéhovah na ngoi kue. Lo lu mbeni ndia na ndo ti ngoi ni ape. Lo yeke Kamarade ti e so ayeke lakue nduru ti mä e. Taylene, so e sara tënë ti lo fade, atene: “Mo lingbi ti tene atënë ti bê ti mo kue na lo tongana ti so bê ti mo aye.” Na ngoi so e yeke fa na Jéhovah atënë ti gbe ti bê ti e, lo lingbi ti kiri tënë na e na lege ti mbeni versê ti Bible, mbeni article ti périodique wala lo lingbi ti sara kua na mbeni mba ti e Chrétien ti kpengba e. Jéhovah ayeke mä asambela ti e so e tene na lo na bê ti e kue nga lo yeke comprendre e même tongana zo oko acomprendre e ape. So lo yeke kiri tënë na asambela ti e afa na e polele so lo ngbâ ti ye e lakue.

12. Ngbanga ti nyen a lingbi e gbu li ti e na ndo ti asambela so ayeke na yâ ti Bible? Mû mbeni tapande.

¹² E lingbi ti manda ye mingi na lege ti asambela so ayeke na yâ ti Bible. Ye oko, na ambeni ngoi, e lingbi ti bâ so a yeke nzoni mingi ti sara lisoro na ndo ni na ngoi ti vorongo Nzapa na yâ ti sewa. Tongana e gbu li ti e na ndo ti lege so awakua ti Jéhovah ti ândö ayeke fa lani atënë ti gbe ti bê ti ala na Nzapa, a lingbi ti mû maboko na e ti tene anzoni sambela. Na tapande, gbu li ti mo na ndo ti sambela so Jonas asara na vundu na ngoi so lo yeke na yâ ti mbeni kota susu (Jonas 1:17–2:10). Dabe ti mo na sambela so Salomon asara na bê ti lo kue na ngoi ti mungo temple na Jéhovah (1 aGbia 8:22-53). Gbu li ti mo na ndo ti tapande ti sambela so Jésus afa na e (Mat. 6:9-13). Ngbâ lakue ti “hunda na Nzapa aye so agbu bê ti [mo]” na “fade siriri ti Nzapa so ahon ndo ti bibe kue ayeke bata bê ti [mo] nga na lege ti hingango ndo ti [mo]”. E yeke ngbâ lakue ti mû merci mingi na Jéhovah ndali ti so lo ngbâ ti ye e lakue.—aPhil. 4:6, 7.

13. Pasa wa la e wara ndali ti ngere so a futa ti zi na azo?

¹³ Jéhovah afuta ngere so a hunda ti zi na e tongaso si “e lingbi ti wara fini”. (1 Jean 4:9). Bazengele Paul asara tënë na ndo ti pendere ye so Nzapa asara na e, so afa so lo  ye e mingi so, lo tene: “Christ akui teti azo so akpe Nzapa pëpe, lo kui na ngoi so a diko. Teti a yeke ngangu ti tene mbeni zo akui ndali ti mbeni zo ti mbilimbili. Tongana a yeke mbeni zo so ayeke nzoni, peut-être mbeni zo ayeke yeda ti kui ndali ti lo. Me Nzapa azia ndoye ti lo na gbele e na lege so, tongana e ngbâ lani awasiokpari, Christ akui ndali ti e.” (aRom. 5:6-8). Sandaga ti Jésus ayeke mbeni ye so afa so Nzapa aye e mingi, nga amû lege na e ti duti na kpengba songo na Jéhovah.

14, 15. Ngere so a futa ti zi na azo aga na aye ti nzoni wa na (a) aChrétien so a soro ala ti gue na yayu? (b) azo so ayeke na beku ti wara fini na sese?

¹⁴ Jéhovah afa ndoye ti lo so angbâ lakue na mbeni kete wungo ti azo na mbeni lege nde (Jean 1:12, 13; 3:5-7). Teti so a soro ala na lege ti yingo vulu, ala ga “amolenge ti Nzapa.” (aRom. 8:15, 16). Paul atene so Nzapa ‘azingo ala legeoko na Christ na lo zia ala ti duti legeoko na Christ ni na yayu, teti ala yeke azo so asara beoko na Christ Jésus’. (aÉph. 2:6). Jéhovah amû na ala kota ndo so ndali ti so ‘a kpo mbeni nzoroko na tere ti ala, yingo vulu so a mû zendo ni ândö; a yeke yingo vulu so si afa na ala kozo atene ala yeke wara ande ye ti héritier ni biani,’ so ti tene “beku so ala yeke na ni na ndo ti aye so a bata ni na ala na yayu.”—aÉph. 1:13, 14; aCol. 1:5.

¹⁵ Ti gbâ ti azo so amä na bê na ngere so a futa ti zi na azo, ala lingbi ti ga akamarade ti Jéhovah nga Nzapa alingbi ti bâ ala tongana amolenge ti lo na ala yeke wara fini ti lakue lakue na ndo ti sese so ayeke ga Paradis. Tongaso, na lege ti sandaga ti Jésus, Jéhovah afa so lo ye azo ti dunia kue (Jean 3:16). Tongana e ye ti ngbâ na fini lakue lakue na ndo ti sese nga e ngbâ ti sara na Jéhovah be-ta-zo, e lingbi ti hinga biani so lo yeke sara ande si gigi anzere na e na yâ ti fini dunia. A yeke biani na lege ni ti tene e bâ ngere so a futa ti zi na azo tongana mbeni kota ye so afa polele so Nzapa angbâ ti ye e lakue.

16. Tongana e gbu li ti e na ndo ti gbâ ti aye so Jéhovah asara ti fa so lo ye e, a yeke pusu e ti sara nyen?

¹⁶ E lingbi pëpe ti diko aye kue so Jéhovah asara ti fa so lo ye e. Na yâ ti bia so David ahe, lo tene: “O Nzapa, bibe ti Mo ayeke ye ti nzoni mingi na lê ti mbi! Wungo ti ala ayeke mingi mingi. Tongana mbi diko ala, ka ala yeke mingi ahon mbutu.” (Ps. 139:17, 18). A lingbi e zia si atënë so apusu e nga ti ye Jéhovah mingi ndali ti so lo bi bê ti lo na e na ndoye. Tongaso, zia e sara kue ti sara na lo na ngangu ti e kue.

17, 18. Ambeni ye wa la e lingbi ti sara ti fa so e ye Nzapa?

¹⁷ Aye ayeke mingi so e lingbi ti sara ti fa so e ye Jéhovah. Na tapande, e yeke fa so e ye Nzapa nga na amba ti e tongana e yapu na kua ti fango tënë (Mat. 24:14; 28:19, 20). E yeke fa so e ye Jéhovah biani tongana e gbu ngangu e duti be-ta-zo tongana a tara mabe ti e. (Diko Psaume 84:12; Jacques 1:2-5.) Même tongana e yeke na yâ ti angangu tara, e hinga biani so Nzapa ahinga apasi ti e nga lo yeke mû maboko na e ndali ti so lo bâ e na nene ni mingi.—Ps. 56:9.

¹⁸ Yengo so e ye na Jéhovah apusu e ti gbu li ti e na ndo ti apendere ye kue so lo créé. E yeke fa so e ye Nzapa nga e bâ Bible na nene ni mingi tongana e manda Bible nzoni. Yengo so e ye na Jéhovah apusu e ti ga nduru na lo mingi ahon ti kozo na lege ti sambela. Nga, tongana e gbu li ti e na ndo ti ngere so a futa ti zi e na yâ ti siokpari, e yeke ye Jéhovah mingi (1 Jean 2:1, 2). So ayeke gi ambeni raison so a yeke pusu e ti ye Jéhovah ndali ti so lo ngbâ ti ye e lakue.