“Zo wa si ahinga bibe ti Jéhovah?”
“Zo wa si ahinga bibe ti Jéhovah?”
“‘Zo wa si ahinga bibe ti Jéhovah si lo fa ye na lo?’ Me ti e, e yeke na bibe ti Christ.”—1 ACOR. 2:16.
1, 2. (a) Kpale wa azo mingi atingbi na ni? (b) Ye wa a lingbi e hinga na ndo ti lege so e yeke pensé na ni na ti so Jéhovah ayeke pensé na ni?
ASI na mo awe ti hinga li ti mo pëpe na sarango ye ti mbeni zo? Peut-être mo sara mariage ade ti ninga pëpe na mo bâ so a yeke ngangu na mo ti hinga lege so koli wala wali ti mo ayeke gbu li ti lo na ni. Tâ tënë, fason so akoli ayeke gbu li ti ala nga ayeke sara tënë ayeke nde na ti awali. Même na yâ ti ambeni kodoro, akoli ayeke tene kete yanga ti kodoro so ayeke nde na ti awali! Teti so ngobo ti sarango ye ti azo nga na yanga ti kodoro ti ala ayeke nde nde, ye so alingbi ti sara si bibe ti ala nga na sarango ye ti ala ayeke nde nde. Ye oko, tongana mo gi ti hinga amba ti mo nzoni, mo yeke hinga nga nzoni mingi lege so ala yeke pensé na ni.
2 Ni la, a yeke ye ti dongo bê pëpe ti bâ so bibe ti e ayeke tâ nde mingi na ti Jéhovah. Na lege ti prophète Ésaïe Jéhovah atene na azo ti Israël lo tene: “Bibe ti Mbi ayeke bibe ti i pëpe, na lege ti i ayeke lege ti Mbi pëpe.” Na pekoni Jéhovah afa ni na lege ti mbeni tapande, lo tene: “Legeoko tongana ayayu ayeke na nduzu ahon sese, tongaso lege ti Mbi ayeke na nduzu ahon lege ti i, na bibe ti Mbi ayeke na nduzu ahon bibe ti i.”—És. 55:8, 9.
3. Aye use wa e lingbi ti sara ti lë kpengba songo na Jéhovah?
3 Ye so aye ti tene so a lingbi e gi pëpe ti hinga lege so Jéhovah ayeke bibe ti lo na ni? Ên-ën. Atâa so e lingbi lâ oko pëpe ti gbu nda ti abibe ti Jéhovah kue nzoni, Bible awa e ti gi ti lë kpengba songo na Jéhovah (Ps. 25:14; aProv. 3:32). Mbeni lege ti gi ti lë kpengba songo na Jéhovah ayeke ti bâ na nene ni aye so lo sara so a fa tënë ni na yâ ti Bible nga ti gbu li na ndo ni (Ps. 28:5). Mbeni lege ni ayeke ti gi ti hinga “bibe ti Christ” so ayeke “image ti Nzapa so lê abâ pëpe”. (1 aCor. 2:16; aCol. 1:15). Tongana e mû ngoi ti manda aye so ayeke na yâ ti Bible nga ti gbu li na ndo ni, e yeke hinga asarango ye ti tere ti Jéhovah nga na bibe ti lo.
Sioni bibe so a lingbi e sara hange na ni
4, 5. (a) Sioni bibe wa a lingbi e kpe ni? Fa ndani. (b) Sioni bibe wa azo ti Israël awara lani?
4 Na ngoi so e yeke gbu li na ndo ti aye so Jéhovah asara, a lingbi e kpe ti fâ ngbanga na ndo ti Jéhovah alingbi na bango ndo ti azo. Bible asara tënë ti mara ti bibe tongaso na Psaume 50:21. Versê ni atene: “Mo tene na bê ti mo, Mbi Nzapa, Mbi yeke legeoko tongana mo.” Tënë so ague oko na tënë so mbeni wandara ti Bible atene ahon angu 175 awe, lo tene: “Azo ayeke ka nduru ti fâ ngbanga na ndo ti Nzapa, na ala pensé so a lingbi lo sara ye alingbi na andia so ala ayeke mû peko ni.”
5 A lingbi e sara hange ti tene bango ndo ti e wani nga na anzara ti bê ti e asara ngangu pëpe na ndo ti lege so e yeke bâ na Jéhovah. Ngbanga ti nyen? Na ngoi so e yeke manda Bible, teti so e lingbi kue pëpe na e hinga aye kue pëpe, e lingbi ti bâ so ambeni ye so Jéhovah asara ayeke na lege ni kue pëpe. Azo ti Israël awara mara ti bibe so na ala tene so lege so Jéhovah asara na ye na mbage ti ala ayeke nzoni pëpe. Bâ tënë so Jéhovah atene na ala: “I ngbâ ti tene, Lege ti Seigneur ayeke mbilimbili pëpe. Fadeso i mä, O azo ti da ti Israël, lege ti Mbi ayeke mbilimbili pëpe? a yeke lege ti i mveni si a yeke mbilimbili pëpe.”—Ézéch. 18:25.
6. Ye wa Job amanda lani? Ye so asi na Job afa na e nyen?
6 Mbeni ye so ayeke mû maboko na e ti kpe ti fâ ngbanga na li ti Jéhovah alingbi na bango ndo ti e ayeke ti hinga so e hinga ye kue pëpe nga ngoi na ngoi e yeke girisa lege ngangu mingi. A yeke ye so a lingbi Job ahinga lani. Na ngoi so Job ayeke wu pono lani, bê ti lo anze na lo bi bê ti lo gi na ndo ti lo wani. Lo girisa kota tënë so a lingbi a leke ni. Me na ndoye Jéhovah amû maboko na lo ti bâ ndo ayo. Na lege ti ambeni hundango tënë nde nde so wungo ni ahon 70 so Jéhovah ahunda na Job na so Job ahinga akiringo tënë ni pëpe, Jéhovah afa na lo so lo hinga aye kue pëpe. Job asara tere ti lo kete na lo changé bango ndo ti lo.—Diko Job 42:1-6.
Lege ti wara “bibe ti Christ”
7. Ngbanga ti nyen gbungo li na ndo ti aye so Jésus asara ayeke mû maboko na e ti hinga lege so Jéhovah ayeke pensé na ni?
7 Jésus amû tapande ti Babâ ti lo pendere mingi na yâ ti aye kue so lo tene na lo sara (Jean 14:9). Tongaso, ti gbu li na ndo ti aye so Jésus asara lani ayeke mû maboko na e ti hinga lege so Jéhovah ayeke pensé na ni (aRom. 15:5; aPhil. 2:5). Ni la, zia e gbu li na ndo ti ambeni mbaï use ti aÉvangile.
8, 9. Ti lingbi na tënë so ayeke na Jean 6:1-5, ye wa apusu Jésus ti hunda tënë na Philippe? Lo hunda tënë so ngbanga ti nyen?
8 Tara ti bâ ye so na yâ ti li ti mo. A yeke lani angoi kete kozoni na matanga ti Pâque ti ngu 32. Abazengele ti Jésus akiri ade ti ninga pëpe na peko ti mbeni kota kusala ti fango tënë so ala sara na sese ti Galilée. Teti so ala nze, Jésus ague na ala na mbeni ndo so zo ayeke dä pëpe na mbage ti banga na yanga ti Kota Ngu ti Galilée. Me azo saki na saki amû peko ti ala kâ. Na pekoni so Jésus azi kobela na tere ti gbâ ti azo ni nga lo fa aye mingi na ala, azo ni ayeke na bezoin ti mbeni ye. So azo ni ayo na kodoro, ala yeke wara kobe tongana nyen ti te? Tongana Jésus abâ kpale ni, lo hunda Philippe so ayeke zo ti ndo ni so, lo tene: “E yeke vo ande mapa na ndo wa ti mû na azo so ti te?”—Jean 6:1-5.
9 Ngbanga ti nyen Jésus ahunda tënë so na Philippe? Jésus ahinga lani ye ti sarango ni pëpe? Ên-ën. Lo yeke pensé lani na nyen? Bazengele Jean so ayeke nga lani dä atene: “[Jésus a]tene tënë so ti tara bê ti Philippe, teti lo wani lo hinga ye so lo ye ti sara.” (Jean 6:6). Ge, Jésus atara ti bâ wala adisciple ti lo amaï na lege ti yingo. Na hundango tënë so, Jésus agboto lê ti ala na ndo ti tënë ti mungo kobe na azo ni nga lo mû lege na ala ti tene ala fa so ala mä na bê na ngangu so lo yeke na ni ti sara mbeni ye. Me ala zia si pasa ni so ahon na ye so afa so ala bâ ndo ayo pëpe. (Diko Jean 6:7-9.) Na pekoni Jésus afa so lo lingbi ti sara mbeni ye so ala pensé fade na ni pëpe. Lo sara miracle na lo mû kobe na gbâ ti azo ni.—Jean 6:10-13.
10-12. (a) Jésus ayeda lani hio pëpe ti sara ye so wali so ahunda na lo. Raison ni ayeke peut-être so wa? Fa ndani. (b) Nyen la e yeke bâ fadeso?
10 Mbaï so alingbi ti mû lege na e ti hinga bibe ti Jésus na mbeni ngoi nde. Kete na pekoni so Jésus amû kobe na gbâ ti azo so, lo na abazengele ti lo, ala fâ katikati ti Israël na mbage ti banga, ala si nduru na kodoro ti Tyr na Sidon. Kâ, ala wara mbeni wali so ayeke Grec. Wali ni avoro yanga na Jésus ti sava molenge ti lo ti wali. Kozoni Jésus asara sanka ti wali ni. Me tongana wali ni angbâ ti hunda lo, lo tene na wali ni: “Zia amolenge ate ye yâ ti ala asi awe si, teti a yeke na lege ni pëpe ti mû mapa so ayeke ti amolenge ti bi ni na amolenge ti mbo.”—Marc 7:24-27.
11 Ngbanga ti nyen kozoni Jésus ake ti mû maboko na wali so? Jésus ayeke tara lani bê ti lo, tongana ti so lo sara na Philippe, ti bâ ye so wali ni ayeke sara? Jésus aye lani ti bâ wala wali ni amä na bê na lo? Atâa so a fa totongo ti go ti Jésus na yâ ti versê ni pëpe, bê ti wali ni anze pëpe. Mbupa “mbo” so Jésus asara kusala na ni na yâ ti hakango ye so ayeke mbeni mbupa ti Hébreu so azia kamene na lê ti zo pëpe. Peut-être Jésus ayeke sara ye lani tongana ti so mbeni babâ wala mama so aye ti sara mbeni ye so molenge ti lo ahunda ni na lo, me lo fa na molenge ni so lo ye ti sara ye ni pëpe ti bâ wala molenge ni ahunda ye ni na bê ti lo kue. Atâa ye ni ayeke so wa, na pekoni so wali ni afa so lo mä na bê na Jésus, Jésus ayeda ti sara ye so wali ni ahunda.—Diko Marc 7:28-30.
12 Ambaï use so amû lege na e ti hinga “bibe ti Christ” nzoni. Zia e bâ fadeso tongana nyen ambaï so alingbi ti mû maboko na e ti hinga bibe ti Jéhovah nzoni mingi.
Lege so Jéhovah asara ye na mbage ti Moïse
13. Ti hinga bibe ti Jésus ayeke mû maboko na e tongana nyen?
13 Ti hinga bibe ti Jésus ayeke mû maboko na e ti gbu nda ti ambeni versê so alingbi ti duti ngangu na e ti gbu ndani. Na tapande, bâ atënë so Jéhovah atene na Moïse na peko ti so azo ti Israël aleke molenge ti bagara ti lor ti voro ni. Nzapa atene: “Mbi bâ azo so, na bâ, ala yeke azo ti kpengba-li, tongaso mo zia Mbi, si ngonzo ti Mbi alondo tongana wâ na tere ti ala ti hunzi ala kue, na fade Mbi sara si mo ga kota mara.”—Ex. 32:9, 10.
14. Tongana Moïse amä atënë ti Jéhovah so, lo sara nyen?
14 Tondo ni akiri atene: “Moïse avoro tere ti lo na L’Éternel Nzapa ti lo, lo tene, L’Éternel, teti nyen ngonzo ti Mo alondo tongana wâ na tere ti azo ti Mo? Ala so Mo sara si ala sigigi na sese ti Égypte na lege ti kota ngangu na tïtî ngangu. Teti nyen azo ti Égypte alingbi sara tënë? Ala tene, Lo sara si ala sigigi ti sara sioni na ala, ti fâ ala na ndo ahoto, na ti hunzi ala na lê ti sese. Mo zia ngonzo ti Mo ti wâ adë, na Mo ke sioye so Mo ye ti sara na azo ti Mo. Mo dabe Mo na Abraham, Isaac, na Israël, aboi ti Mo so Mo deba na ala na iri ti Mo mveni, na Mo tene na ala, Fade Mbi sara si ahale ti i awu tongana atongoro ti yayu, na fade Mbi mû na a-hale ti i sese ni kue so Mbi sara tënë ni, si a ga ye ti héritier ti ala teti lakue. Na L’Éternel ake sioye so Lo tene Lo ye ti sara na azo ti Lo.”—Ex. 32:11-14. *
15, 16. (a) Tënë so Jéhovah atene azi lani lege na Moïse ti sara nyen? (b) Na lege wa Jéhovah “ake sioye so Lo tene Lo ye ti sara”?
15 Moïse ayeke tâ lani na bezoin ti pusu Jéhovah ti changé bibe ti lo? Oko pëpe! Atâa so Jéhovah afa ye so lo ye ti sara, a yeke pëpe ye so lo mû desizion ti sara ni. Ti tâ tënë ni, Jéhovah ayeke tara lani gi bê ti Moïse, tongana ti so angu mingi na pekoni Jésus atara bê ti Philippe nga na wali so ayeke Grec. Jéhovah amû lani lege na Moïse ti fa bibe ti lo. * Jéhovah asoro lani Moïse tongana walekengo-songo na popo ti lo na azo ti Israël. Lo bâ na nene ni kusala ti Moïse so. Me, Moïse ayeke zia si ngonzo afa lege na lo? Lo yeke gbu lege so azi na lo ti wa Jéhovah ti girisa na ndo ti Israël na ti sara si mbeni ngangu mara abâ gigi na lege ti ahale ti lo Moïse ni?
16 Kiringo tënë ti Moïse afa so lo hinga so Jéhovah ayeke sara ye ti mbilimbili na lo zia bê ti lo na ni. Ye so Moïse asara afa so lo bi bê ti lo gi na lo wani pëpe, me ye so agbu bê ti lo ayeke iri ti Jéhovah. Lo ye pëpe ti tene iri ti Jéhovah abuba. Tongaso, Moïse ahinga “bibe ti Jéhovah” na ndo ti tënë so (1 aCor. 2:16). Ye ti pekoni ayeke so wa? Teti so Jéhovah aluti nganganga pëpe na ndo ti mbeni ye so lo ye ti sara, Bible atene so Jéhovah “ake sioye so Lo tene Lo ye ti sara”. Na yanga ti Hébreu, tënë so aye ti tene so Jéhovah afuti pëpe azo ti mara ni kue tongana ti so lo tene lo ye ti sara ni.
Lege so Jéhovah asara ye na mbage ti Abraham
17. Tongana nyen Jéhovah afa so lo hinga ti kanga bê ti ku na ngoi so Abraham ayeke fa na lo agingo bê ti lo?
17 Ye so Abraham ahunda so andu kodoro ti Sodome ayeke nga mbeni tapande so afa so Jéhovah amû lege na awakua ti lo ti fa so ala mä na bê na lo nga ala zia bê ti ala na lo. Na yâ ti lisoro ni, Jéhovah afa so lo hinga ti kanga bê ti ku na ziango lege na Abraham ti hunda na lo atënë miombe na peko ti tere. Na peko ti mbeni hundango tënë ni, Abraham aluti mingi na ndo ti mbeni tënë, lo tene: “Ti sara ye tongaso alingbi na Mo kete pëpe, ti fâ azo ti mbilimbili legeoko na azo ti sioni, wala fade azo ti mbilimbili aga tongana azo ti sioni; ye tongaso alingbi na Mo kete pëpe. Fade Juge ti sese kue asara mbilimbili pëpe?”—Gen. 18:22-33.
18. Lege so Jéhovah asara na ye na mbage ti Abraham afa na e nyen?
18 Na lege ti tondo so, e manda nyen na ndo ti bibe ti Jéhovah? Jéhovah ayeke lani na bezoin ti tene Abraham apika patara na lo ti ga na lo ti mû nzoni desizion? Ên-ën. Biani, gi na tongo nda ni, Jéhovah alingbi fade ti fa na lo ndani so lo mû desizion so. Me na lege ti ahundango tënë so, Jéhovah amû ngoi na Abraham ti hinga ndani so lo mû desizion ni so, ti yeda na ni nga ti hinga bibe ti lo. A mû nga lege na Abraham ti hinga juska na ndo wa la Jéhovah ayeke bâ mawa ti zo nga lo yeke sara ye na lege ti mbilimbili. Tâ tënë, Jéhovah asara ye na mbage ti Abraham tongana mbeni kamarade.—És. 41:8; Jacq. 2:23.
Aye so e manda dä
19. E lingbi ti mû tapande ti Job tongana nyen?
19 Nyen la e manda na ndo ti “bibe ti Jéhovah”? A lingbi e zia si Mbeti ti Nzapa aleke gbungo nda ti ye ti e na ndo ti bibe ti Jéhovah. Teti so e lingbi kue pëpe, a lingbi e fâ ngbanga lâ oko pëpe na ndo ti Jéhovah alingbi na bango ndo ti e wala aye so e bâ ti e e tene ayeke nzoni lege ti sarango ye. Job atene: “Nzapa ayeke zo tongana mbi pëpe, si mbi lingbi kiri tënë na Lo, si e lingbi gue na ngbanga legeoko.” (Job 9:32). Legeoko tongana Job, na ngoi so e to nda ti hinga bibe ti Jéhovah, a yeke pusu e ti tene: “Bâ, so ayeke gi kete yanga ti kusala ti Lo; na e mä gi kete tënë ti Lo. Me zo wa alingbi hinga nda ti ngangu ti Lo so atoto tongana bekpa?”—Job 26:14.
20. Tongana e tingbi na mbeni versê so a yeke ngangu na e ti gbu ndani, a lingbi e sara nyen?
20 Na ngoi so e yeke diko Bible, tongana e tingbi na mbeni versê so e gbu ndani pëpe, mingi ni tongana andu bibe ti Jéhovah, a lingbi e sara nyen? Tongana e gi ndani, me e bâ so e gbu ndani pëpe, a yeke nzoni e bâ ni tongana mbeni ye so atara ziango bê ti e na Jéhovah. Hinga so, na ambeni ngoi ambeni versê amû lege na e ti fa so e zia bê ti e kue na alege so Jéhovah ayeke sara na ye. Zia si na tâ be-ti-molenge e yeda so e lingbi pëpe ti gbu nda ti aye kue so lo yeke sara (Zo-ti. 11:5). Tongaso, e yeke duti ande nduru ti yeda na tënë ti bazengele Paul so atene: “Bâ, tongana nyen mosoro ti Nzapa, ndara ti lo na hingango ye ti lo ayeke kota! Biani, zo alingbi ti gi nda ti afango ngbanga ti lo pëpe, zo alingbi nga ti hinga alege ti lo kue pëpe. Teti ‘zo wa si ahinga bibe ti Jéhovah, wala zo wa si aga zo ti mungo wango na lo?’ Wala ‘zo wa si amû li ni kozo ti mû ye na lo, tongaso si lo kiri lo futa ni na zo ni?’ Aye kue alondo na lo, ayeke na lege ti lo na ayeke ti lo. Zia a mû na lo gloire lakue lakue. Amen.”—aRom. 11:33-36.
[Akete tënë na gbe ni]
^ par. 14 A yeke wara mara ti tondo so na Nombre 14:11-20.
^ par. 15 Ti ambeni wandara ti Bible, tënë ti Hébreu so a kiri pekoni na tënë “mo zia Mbi” na Exode 32:10, a lingbi ti bâ ni tongana mbeni tisango ndo so ahunda na Moïse ti gbu koko na popo ti Jéhovah na azo ti mara ni (Ps. 106:23; Ézéch. 22:30). Atâa ye ni ayeke so wa, Moïse abâ so ye oko akanga lege na lo pëpe ti fa bibe ti lo na Jéhovah.
Mo dabe ti mo na ni?
• Nyen la ayeke mû maboko na e ti kpe ti fâ ngbanga na ndo ti Jéhovah alingbi na bango ndo ti e?
• Na lege wa ti gbu nda ti aye so Jésus asara ayeke mû maboko na e ti lë kpengba songo na Jéhovah?
• Nyen la e manda na ndo ti lisoro so Jéhovah asara na Moïse nga na ti so lo sara na Abraham?
[Ahundango tënë ti manda na ye]
[Foto na lembeti 13]
Lege so Jéhovah asara na ye na mbage ti Moïse nga na Abraham afa na e nyen na ndo ti bibe ti Jéhovah?