Ababâ alingbi ti sara nyen ti kpengba songo ti ala na amolenge ti ala ti koli?

“PAPA, mo sara tongana nyen la mo hinga ye mingi tongaso?” Lâ oko molenge ti mo ahunda mo na mara ti tënë so awe? Peut-être, na ngoi ni so, tere ti mo anzere ti duti babâ. Me tongana molenge ti mo akiri asara ye ahon ti so, so ti tene lo sara ye alingbi na awango ti ndara so mo mû na lo na lo wara ye ti nzoni dä, kite ayeke pëpe so bê ti mo ayeke duti na kota ngia mingi. *​—aProverbe 23:15, 24.

Me so angu ayeke hon, molenge ti mo angbâ lakue ti gonda mo tongana ti kozo? Wala tongana lo yeke kono, gondango so lo yeke gonda na mo akiri na peko? Nyen la mo lingbi ti sara ti kpengba songo ti mo na lo na ngoi so lo yeke kono ti ga koli? Zia e bâ kozoni ambeni kpale so ababâ ayeke wara.

Akpale ota so ababâ ayeke wara ka

1. KPALE TI WARANGO NGOI: Na yâ ti akodoro mingi, ababâ la ayeke ga ka na nginza na yâ ti sewa ni. Mingi ni, kua ti nginza ti ala amû ngoi ti ala kue. Na ambeni ndo, ababâ ayeke duti mingi pëpe na tere ti amolenge ti ala. Na tapande, mbeni gingo nda ti ye so a sara na France ade ti ninga pëpe afa so ababâ kâ ayeke mû gi penze-ngbonga nduru na 12 ti duti na tere ti amolenge ti ala.

TI GBU LI DÄ: Ngoi oke la mo yeke mû ti duti na tere ti molenge ti mo? Na yenga ti peko wala na yâ ti yenga use so ayeke ga, mo lingbi ti sû wungo ti ngoi so mo na lo asara lisoro lâ na lâ? Ye ti pekoni alingbi ti dö bê ti mo.

2. BABÂ TI ALA WANI AZIA NZONI TAPANDE NI PËPE: Ambeni zo so ayeke ababâ laso ayeke lani na kpengba songo na ababâ ti ala wani pëpe. Jean-Marie, so ayeke na France, atene: “Lani mbi na babâ ti mbi e yeke duti ka place oko pëpe.” Tongana nyen ye so asara ngangu na ndo ti Jean-Marie? Lo tene: “A sara si mbi wara akpale so mbi pensé lâ oko na ni pëpe. Na tapande, a yeke ngangu na mbi ti sara nzoni lisoro na amolenge ti mbi ti koli.” Na ti ambeni, ala hinga ababâ ti ala wani nzoni mingi, me ala yeke na nzoni songo na ala pëpe. Philippe, so ayeke na ngu 43, atene: “A yeke ngangu na babâ ti mbi lani ti fa ndoye ti lo na mbage ti mbi. Na mbi nga kue, a lingbi mbi sara ngangu ti fa ndoye ti mbi na mbage ti molenge ti mbi ti koli.”

TI GBU LI DÄ: Mo pensé so songo so ayeke na popo ti mo na babâ ti mo asara ye na ndo ti lege so mo yeke sara ye na mbage ti molenge ti mo? Mo wani mo bâ so mo yeke mû gi peko ti anzoni wala asioni sarango ye ti tere ti babâ ti mo? Nyen la afa ni?

3. ALA WARA NZONI WANGO PËPE: Na ambeni kodoro, azo abâ so kua ti batango amolenge ayeke ti ababâ pëpe. Luca, so akono na Poto ti do,  atene: “Na ndo so mbi kono dä, azo abâ so batango molenge ayeke kua ti awali.” Na ambeni ndo, a wa ababâ ti duti gi azo ti sengo amolenge awe. Na tapande, George, so akono na Afrika, atene: “Na kodoro ti mbi, ababâ ayeke sara ngia na amolenge ti ala pëpe ndali ti so ala sara mbeto ti tene amolenge ni akpe ala pëpe. Ye so asara si lakue a yeke ngangu na mbi ti bâ molenge ti mbi tongana kamarade ti mbi.”

TI GBU LI DÄ: Na kodoro ti mo, nyen la a ku na mbage ti ababâ? A fa na ala ti bâ kua ti batango molenge tongana kua ti awali? A wa ala ti fa ndoye na mbage ti amolenge ti ala ti koli? Wala a yeke mbeni ye so azo abâ ni na nzoni lê pëpe?

Tongana mo yeke mbeni babâ so awara oko wala mingi ti akpale so, mo lingbi ti hon ndo ni tongana nyen? Bâ awango so ge.

To nda ni na ngoi so molenge ni ade kete

Mo bâ mo tene a dü amolenge-koli dungo na nzara ti sara ye gi tongana ababâ ti ala. Ni la, tongana molenge ti mo ade kete, kanga lege ni na lo pëpe. Tongaso, nyen la mo lingbi ti sara ndali ni? Mo yeke wara ngoi tongana nyen ti duti na tere ti lo?

Tongana lege ayeke dä, zia molenge ti mo na tere ti mo na yâ ti akua so mo yeke sara lâ oko oko. Na tapande, tongana mo yeke sara mbeni kua ti yanga-da, zia lo mû maboko na mo. Mû na lo mbeni kete balëe wala mbeni kete ye ti fungo na saleté. Lo yeke duti ande na ngia mingi ti sara kua na tere ti zo so lo bâ lo na nene ni mingi nga so ayeke tapande teti lo, babâ ti lo! Ye so alingbi ti sara si kua ti mo ni amû ngoi mingi, me mo yeke kpengba songo ti mo na lo, nga mo yeke fa na lo nzoni lege ti sarango kua. Giriri, Bible awa ababâ ti zia amolenge ti ala na tere ti ala na yâ ti akua so ala yeke sara lâ oko oko na ti mû angoi ni so ti sara lisoro na ala na ti fa ye na ala (Deutéronome 6:6-9). Wango so abâ nga e laso.

Nde na so mo na lo ayeke sara kua, mû ngoi ti tene mo na lo asara ngia. Ti sara ngia na lo ayeke zi lege na aye mingi. Agingo nda ti ye afa so tongana ababâ asara ngia na amolenge ti ala, ala yeke fa nga na ala ti sara pëpe mbeto ti sarango ambeni ye.

Tongana babâ na molenge ti lo ti koli asara ngia, a yeke sara nga mbeni kpengba ye. Michel Fize, so ayeke mbeni wagingo nda ti ye, atene: “Na lege ti sarango ngia la mbeni molenge alingbi ti sara lisoro nzoni mingi na babâ ti lo.” Na ngoi ni so, babâ alingbi ti fa ndoye ti lo na mbage ti molenge ni na lege ti atënë ti lo nga na sarango ye ti lo. Na sarango tongaso, lo yeke fa nga na molenge ni ti fa ndoye ti lo nga. André, so ayeke na Zamani, atene: “Na ngoi so molenge ti mbi ade kete, mbi na lo e yeke sara ka ngia mingi. Mbi gbu lo na yâ ti maboko ti mbi, na lo kue lo sara tongaso na mbi.”

Ngoi ti lango ayeke mbeni ngoi so babâ alingbi ti kpengba songo ti lo na molenge ti lo. Diko lakue mbeni mbaï na lo, na mä lo na ngoi so lo yeke fa ngia ti bê ti lo wala agingo bê ti lo ti yâ ti lango ni. Tongana mo sara ni, a yeke ngangu ande na lo pëpe ti sara lisoro na mo na ngoi so lo yeke kono.

Ngbâ ti sara ye so anzere na ala use kue

Ambeni maseka-koli ayeke sara sanka ti ngangu so babâ ti ala ayeke sara ti sara lisoro na ala. Tongana mo bâ so molenge ti mo ayeke kpe ti kiri tënë na ahundango ndo ti mo, tene pëpe so lo ye ti sara lisoro pëpe. Peut-être lo yeke duti nduru ti zi bê ti lo na mo tongana mo gbian lege so mo yeke sara lisoro na lo.

Jacques, so ayeke na France, abâ so a yeke lani ngangu na lo ti sara lisoro na molenge ti lo Jérôme. A hon ti gbu molenge ti lo ni na ngangu ti sara tënë na lo, lo gi mbeni kode nde: lo na molenge ni apika ballon. Jacques atene: “Na peko ti pikango ballon ni, e yeke duti ka na ndo ti pere na e wu tere kete. A yeke na ngoi ni so la molenge ti mbi ayeke zi ka bê ti lo na mbi. Gi senge dutingo place oko, na so lo hinga so mbi na lo e lingbi ti duti na tere ti mba teti mbeni ngoi, alë mbeni songo so ayeke nde mingi na popo ti mbi na lo.”

Ka tongana molenge ti mo aye ti sara sport pëpe, nyen la mo yeke sara? André adabe ti lo na  angoi so lo na molenge ti lo amû lani ti bâ atongoro. Lo tene: “E duti na ndo ti ayongoro chaise na gigi na ngoi so dê ayeke sara na bï. Na pekoni, e bi bongo ti dê na tere ti e, na kopo ti thé na maboko, e yeke bâ lê ti nduzu. E sara tënë na ndo ti Zo so aleke atongoro. E sara tënë na ndo ti aye so abâ e wani. E sara tënë na ndo ti aye kue.”​—Ésaïe 40:25, 26.

Ka nyen la mo yeke sara tongana mo ye pëpe ti sara ambeni ye so anzere na molenge ti mo? Tongana ayeke tongaso, peut-être mo lingbi ti mû ngoi ti sara aye so mo ye ka ti sara ni pëpe (aPhilippien 2:4). Ian, so ayeke na Afrika ti Mbongo, atene: “Mbi ye sport mingi, me molenge ti mbi Vaughan aye ni pëpe. Lo ye ti lo gi a-avion nga na ordinateur. Tongaso, mbi sara si aye so agbu bê ti mbi nga, mbi gue na lo na ando so a lingbi ti bâ a-avion dä, nga mbi na lo e sara ajeux vidéo ti kpengo na avion. Teti so mbi na lo e sara mbeni ye so lo ye mingi, a sara si Vaughan ayeke honde atënë ti bê ti lo na mbi pëpe.”

Gonda lo ndali ti aye so lo sara

“Papa, bâ ye so mbi sara!” A yeke tongaso si kete molenge ti mo ayeke tene tënë na mo tongana lo sara mbeni fini ye? So fadeso lo kono awe so, lo ngbâ lakue ti gi ti nzere na mo? Peut-être lo yeke sara ni mbeni pëpe. Me lakue lo yeke na bezoin ti mo tongana lo ye ti ga nzoni zo.

Bâ tongana nyen Jéhovah Nzapa asara ye na mbage ti mbeni oko ti amolenge ti lo. Tâ gi kozo ti tene Jésus ato nda ti fa tënë na ndo ti sese ge, Nzapa afa na lê ti azo kue so lo ye lo, lo tene: “So ayeke Molenge ti mbi so mbi ndoye lo mingi, lo so bê ti mbi anzere na lo mingi.” (Matthieu 3:17; 5:48). Biani, a yeke ti mo ti fa ye na molenge ti mo ti koli nga ti se lo (aÉphésien 6:4). Me mo yeke gi ka alege ti gonda lo ndali ti anzoni ye so lo tene na so lo sara?

A yeke ka ngangu na ambeni koli ti gonda amolenge ti ala wala ti fa na ala so ala ye ala. Peut-être ala kono na yâ ti asewa so ababâ ni afa gi sioni ti amolenge ti ala ahon ti gonda anzoni ye so ala sara. Tongana tënë so abâ mo, sara kue ti fa na molenge ti mo so aye so lo sara anzere na mo, na ngbâ dä. Mo yeke sara ni tongana nyen? Luca, so e sara tënë ti lo fade, ayeke na molenge ti koli ti ngu 15. Iri ti lo ayeke Manuel, na lakue ala yeke sara kua na tere ti mba. Luca atene: “Mbi yeke tene ka na Manuel ti komanse kua ni, na tongana lo bezoin mbi, lo iri mbi senge. Mingi ni lo yeke hunzi kua ni sân mbi, na ye so anzere na lo mingi nga asara si lo bâ so lo lingbi ti sara mbeni nzoni ye. Lakue tongana lo sara kua ni nzoni, mbi gonda lo. Même tongana kua ni ague tongana ti so lo ye pëpe, mbi yeke gonda ngangu so lo sara.”

Ye so mo lingbi nga ti sara ti tene molenge ti mo abâ so lo lingbi ti sara mbeni nzoni ye ayeke ti mû maboko na lo ti gi ti sara ambeni ye na yâ ti gigi ti lo. Ka tongana aye ni akara molenge ti mo ni? Wala tongana aye so lo zia na gbele lo, atâa a yeke sioni pëpe, ayeke tâ nde na ti so mo ye fade ti tene lo sara? Tongana a yeke ni, tara ti kiri ti bâ bango ndo ti mo. Jacques, so e sara tënë ti lo awe, atene: “Mbi yeke mû ka maboko na molenge ti mbi ti sara aye so alingbi na ngangu ti lo. Me mbi yeke sara nga kue ti tene a duti aye so lo wani aye ti sara, me pëpe aye so mbi ye. Mbi zia na li ti mbi nga so a yeke na lo ti gi ti sara aye ni so lo leke na li ti lo ti sara so.” Tongana mo mä molenge ti mo na ngoi so lo yeke fa tënë ti bê ti lo na mo, na mo gonda lo ndali ti anzoni ye so lo sara so, nga tongana mo mû maboko na lo ti hon ndo ti akpale so lo wara, lo yeke si ande na aye so lo zia na gbele lo ti sara.

Nyen na nyen, akpale ayeke manke pëpe na yâ ti songo ti mo na molenge ti mo ni. Me tongana ngoi ayeke hon, molenge ti mo ni aye ande peut-être ti tene songo ti mo na lo akpengba. Biani, e kue e ye ka ti lë kpengba songo na zo so amû maboko na e.

[Kete tënë na gbe ni]