Mo dabe ti mo na lango ti dungo molenge ti mo? Kite ayeke pëpe so mo ku lani kungo ti yô lo. Me, ti ababâ na amama tongana Carlo na Mia, tongana ala mä a tene so molenge ti ala ni ayeke na mbeni kobela na tere ti lo, ngia ti ala amélangé na gingo bê.

Mo yeke na molenge so mbage ti tere ti lo abuba? Peut-être mo hunda tere ti mo, mo tene mo yeke gbu lê ni la? Gi bê ti mo ape. Ambeni babâ na mama so mara ti ye tongaso asi na ala asigigi na yâ ni. Zia e bâ akpale ota so ala kue ayeke wara ka ni nga wango ti ndara so Bible amû so alingbi ti mû maboko na mo.

Mingi ti ababâ na amama, tongana ala mä a tene molenge ti ala ayeke na mbeni kobela na tere ti lo, a yengi ala ngangu. Juliana, mbeni mama ti sewa na Mexique, atene: “Tongana adocteur atene na mbi  so gere na maboko ti molenge ti mbi, Santiago, akui kue, mbi yeda na ni ape. A yeke lani ngangu na mbi mingi ti kanga bê dä.” Ti ambeni, mara ti ye so asi na Villana, mbeni mama na Italie, asi na ala nga. Lo tene: “Mbi mû desizion ti dü molenge, atâa so a lingbi ti ga na kpale na awali ti ngu ti mbi. Fadeso, akpale so molenge ti mbi, so ayeke na kobela ti Trisomie, ayeke wara asara si mbi tene a yeke faute ti mbi.”

Tongana mo tene ye ahunzi awe wala mo pensé so a yeke faute ti mo, hinga so a yeke na lege ni ti duti na mara ti pensé tongaso. Nzapa aleke lani zo ti tï kobela pëpe (Genèse 1:27, 28). Lo leke nga lani pëpe ababâ na amama ti yeda hio na mara ti aye tongaso. Ni la, a yeke na lege ni ti tene zo asara vundu ndali ti nzoni santé so molenge ti lo ayeke na ni pëpe. A yeke hunda ngoi ti hon ndo ni na ti habitué na kobela ni.

Ka tongana mo tene a yeke faute ti mo la? Girisa pëpe so, mbeni zo ti hinga ndani so a yeke dü zo na mbeni kobela wala ti hinga tongana nyen la si molenge ayeke wara ambeni kobela na mbeni lege nde ayeke dä pëpe. Hange si mo bi tënë ni na li ti koli ti mo wala wali ti mo pëpe. A yeke nzoni mo na lo amû maboko na mba, nga ala gi ti bâ lege ti molenge ti ala nzoni.​—Zo-ti-fa-tene 4:9, 10.

YE SO MO LINGBI TI SARA: Gi ti hinga ye na ndo ti kobela ti molenge ti mo. Bible atene: “Zo asara da [wala sewa] na lege ti ndara, na a ga nzoni na lege ti hingango nda ti ye.”​—aProverbe 24:3.

Mo lingbi ti pusu nduru na adocteur wala ti diko ambeni mbeti so asara tënë na ndo ti kobela ni ti hinga ye dä. A yeke tongana mandango mbeni fini yanga ti kodoro. Na tongo nda ni, a yeke ngangu, me mo lingbi ti manda ni.

Carlo na Mia, so a sara tënë ti ala na tongo nda ni fade, apusu nduru na tere ti docteur ti ala nga na tere ti ambeni zo so ahinga ye na ndo ti kobela ti molenge ti ala ni. Ala tene: “Sarango tongaso amû maboko na e ti hinga akpale so e lingbi ti wara nga ti hinga ambeni ye ti nzoni so zo so ayeke na kobela ti Trisomie ni alingbi ti sara. E bâ so molenge ti e alingbi ti sara ambeni ye tongana ti tanga ti azo. Ye so adë bê ti e mingi.”

Peut-être bango lege ti molenge ti mo so ayeke na kobela amû ngangu ti mo kue. Jenney, mbeni mama na kodoro ti Nouvelle-Zélande, atene: “Na peko ti so a bâ so molenge ti mbi ayeke na kobela so asara si gere ti lo abuba, teti ambeni ngu, tongana mbi ye ti sara ambeni kusala nde na kua ti yanga-da, mbi woko kue na mbi yeke tï na toto.”

Mbeni kpale ni ayeke so mo lingbi ti bâ so mo yeke gi mo oko. Ben ayeke na molenge so ayeke na mbeni kobela so asara si lo peut ti gboto yâ ti maboko ti lo wala yâ ti gere ti lo pëpe nga mbeni kobela so a sara si lo lingbi ti sara lisoro nzoni na zo pëpe. Lo tene: “Mingi ti azo ayeke hinga mbilimbili pëpe tâ ye so ayeke si na e.” Nzara ti tene mo fa kpale ti mo ni na mbeni zo alingbi ti sara mo. Me, mingi ti akamarade ti mo ayeke na amolenge so ayeke na nzoni santé. A sara si mo ye ti sara tënë ni na ala ape.

YE SO MO LINGBI TI SARA: Hunda na azo ti mû maboko na mo. Nga, tongana ambeni aye ti mû maboko, ke ape. Juliana, so a sara tënë ti lo fade, atene: “A si ka so kamene asara mbi na koli ti mbi ti hunda mungo maboko. Me e manda so e bezoin ambeni zo. Tongana ala mû maboko, e bâ so e yeke gi e oko ape.” Tongana mbeni kamarade wala mbeni sewa aye ti duti na tere ti molenge ti mo na bungbi wala na mbeni ngoi nde, yeda na ni. Bible atene: “Tâ ndeko andoye lakue; na lâ ti ye ti vundu, lo yeke tongana tâ ita.”​—aProverbe 17:17.

Bâ lege ti santé ti mo nzoni. Tongana ti so mbeni ambulance abezoin essence lakue si lo lingbi ti yô azo ti kobela ti gue na ni na hôpital, mo nga kue a lingbi mo te ye nzoni, mo sara sport na mo wu tere ti mo si mo lingbi ti bâ lege ti molenge ti mo nzoni. Javier, so gere ti molenge ti lo abuba, atene: “So molenge ti mbi alingbi ti tambela ape so, mbi bâ so alingbi mbi gi ti te ye nzoni. Mbi la si mbi yeke yô ka lo. Gere ti mbi ayeke gere ti lo!”

Na ngoi wa la si mo lingbi ti bâ lege ti santé ti mo? Ambeni babâ na mama ayeke sara ye tour na tour, si mbeni oko ti ala awara ngoi ti wu tere wala ti sara mbeni ye nde. A hunda nga ti tene mo zia ti sara ambeni ye so sewa ni ayeke nga na bezoin ni ape, me sarango tongaso ayeke kete ye ape. Mayuri, mbeni mama na Inde, atene: “Na nda ni, a yeke ga ye ti tere ti mo.”

 Fa akpale ti mo na mbeni kamarade ti mo so ayeke mä mo. Même ala so ayeke na amolenge so ayeke na nzoni santé alingbi ti dë bê ti mo. Mo lingbi ti sambela nga Jéhovah Nzapa. Sambela ayeke mû maboko biani la? Yazmin ayeke na amolenge use so kobela ti kate asara ala, lo tene: “Na ambeni ngoi, ye ni ahon tâ ndo ti mbi, mo bâ mo tene mbi ye ti kui kuingo. Me mbi sambela Jéhovah ti mû na mbi ngangu. Na pekoni, mbi bâ so mbi lingbi ti gbu ngangu.”—Psaume 145:18.

Kobela ti mbeni molenge alingbi ti sara ye mingi na ndo ti kobe so sewa ni ayeke te, ndo so ala yeke gue dä, nga ngoi so babâ na mama ayeke mû ti duti na molenge oko oko. Ye so asara si tanga ti amolenge ni alingbi ti pensé so a girisa na ndo ti ala awe. Mbeni ye nga ayeke so, teti so ala mû ngoi mingi ti bâ lege ti molenge ti ala ni, mariage ti ala abâ pasi. Lionel, mbeni babâ na Libéria, atene: “A si ka so wali ti mbi atene so lo la lo yeke bâ lege ti molenge ti e mingi na so mbi ni mbi sara ye oko ape. Tënë ni ason mbi, nga, na ambeni ngoi, mbi kiri tënë ti mbana na lo.”

YE SO MO LINGBI TI SARA: Ti fa na amolenge ti mo kue so mo yeke pensé na ala, sara ambeni ye so ala ye ni, mo na ala. Jenney, so a sara tënë ti lo awe, atene: “Ngoi na ngoi, e yeke sara ambeni ye nde ndali ti kozo molenge ti e ni, même si a yeke gi ti gue ti te ye na restaurant so lo ye ni mingi.”

Ti sara si mariage ti ala abuba ape, ala sara lisoro na popo ti mba nga ala sambela ala use. Aseem, mbeni babâ na Inde so molenge ti lo ayeke na kobela so asara si lo yeke gboto gbotongo, atene: “Atâa so na ambeni ngoi mbi na wali ti mbi e woko kue, e yeke na mbeni ngoi so e mä tere ti duti, ti sara lisoro nga ti sambela, li ti e use. Lakue na ndapre, kozo si amolenge ti e azingo, mbi na lo e mû ngoi ti sara lisoro na ndo ti mbeni versê ti Bible.” Ti ambeni, ala yeke sara lisoro, li ti ala use, kozo si ala gue alango. Lisoro so ala sara, nga ngangu sambela ti ala, ayeke sara si na ngoi ti angangu kpale mariage ti ala aluti (aProverbe 15:22). Mbeni babâ na mama atene: “Ambeni nzoni ngoi so e yeke girisa ni lâ oko ape ayeke ti so e hon na yâ ti akota kpale.”

Bible amû zendo so Nzapa aga nduru ti zi akobela nde nde kue na tere ti azo kue, atâa amaseka wala ambakoro (Apocalypse 21:3, 4). Na ngoi ni ande, “fade wakodoro atene pëpe, Mbi yeke na kobela.” *—Ésaïe 33:24.

Ti ku na ngoi ni so, mo lingbi ti hon ndo ti akpale ti mo ni. Carlo na Mia, so a sara tënë ti ala awe, atene: “Tongana aye ni aye ti ga kirikiri, kiri na peko ape. Zia lê ti mo mingi na ndo ti apendere ye so molenge ti mo ayeke sara, teti so a yeke mingi.”