Mbi kono na Rmaysh, mbeni kete kodoro ti Liban, nduru na Israël. A yeke lani na ngoi ti bira. Mbi bâ lani tongana nyen la amine ayeke sungba si ayeke fâ gere wala maboko ti azo. Gigi akpengba lani ngangu, nga sarango sioni amû ndo.

Sewa ti mbi, so li ti e kue ayeke 12, asara lani Eglize Maronite, so ayeke nga mbeni mbage ti Eglize Catholique la. Babâ asara lani kua ngangu ti bâ na lege ti sewa ti lo ni. Me Mama la ayeke bâ si e amolenge ni e gue na eglize. Me na mbeni ngoi, mbi bâ so azo so ye ti ala ayeke dä ape so, zo oko abi bê ti ala na ala ape, même Eglize kue.

Tongana mbi kono kete awe, mbi ye ti sara kung fu. Mbi bi tere ti mbi dä ngangu, na mbi hinga ti pika zo na gere nga na maboko. Mbi hinga nga tongana nyen ti tiri na a-épée wala amoutchakou nga na ambeni ye nde nzoni. Na mbi, mbi tene, ‘Mbi peut ti kanga lege na bira ape, me mbi peut kamême ti kanga lege na azo ti sara sioni na amba ti ala.’ Tongana mbi bâ azo use ayeke tiri, hio mbi bi tere ti mbi dä. Mbi yeke lani zo ti ngonzo mingi, nga kete ye mbi sara ngonzo awe. Azo kue ti mbongo ti Liban akpe ka mbi sioni, teti so mbi gi ka lani ti kanga lege na aye ti sioni na fason ti mbi wani.

Na ngu 1980, mbi zia iri ti mbi na mbeni ndo so a yeke manda kung fu dä na gbata ti Beyrouth. Atâa so lâ na lâ abombe, a-obus nga na aroquette ayeke sungba kirikiri, mbi zia lege ti guengo na entrainement ape. Gigi ti mbi lani angoro gi na ndo ti tengo ye, lango, nga na sarango ye tongana ti Bruce Lee, so ajoué lani gbâ ti afilm nga so ayeke lani maître ti kung fu. Mbi sara coiffe tongana ti lo, mbi tambela tongana lo, na nga mbi haka fason ti dekongo ti lo tongana lo yeke pika kung fu. Mbi he ka ngia lani ape.

Mbi ye lani ti ga mbeni zo ti fango kung fu na Chine. Me na mbeni lakui, andâ mbi ngbâ ti sara entrainement ngangu ti leke tere ti mbi ndali ti Chine ni, mbi ye ti mä! a pika yanga-da. A-Témoin ti Jéhovah use la  aga, na mbeni kamarade ti mbi la aga na ala so. Mbi ngbâ na vuko bongo ti mbi ti kung fu ni nga gbiki ayuru mbi mingi, na mbi tene na ala, “Mbi hinga ye oko na ndo ti Bible ape.” Mbi hinga lani ape so gigi ti mbi ayeke komanse ti changé tâ gi na ngoi ni so.

A-Témoin ni afa na mbi na yâ ti Bible ndani so azo apeut lâ oko ape ti zi biaku biaku asioni ye kue so ayeke si so. Ala fa so Satan la ayeke tâ zo so ayeke na peko ti asoni ye so (Apocalypse 12:12). Na bango lê ti aTémoin ni, a yeke azo so agi bê ti ala kirikiri ape, na ye so apika bê ti mbi. A nzere nga na mbi so ala fa na mbi so Nzapa ayeke na iri (Psaume 83:18, FD). Ala diko nga na mbi 1 Timothée 4:8, so atene: “Tarango tere na lege ti ngia ti awanguru ayeke sara nzoni na zo gi kete; me gbungo tënë ti Nzapa ngangu ayeke sara nzoni na zo na yâ ti aye kue, teti a yeke na zendo ti fini ti laso nga ti so ayeke ga.” Atënë so asara ye mingi na yâ ti gigi ti mbi.

Mawa ni ayeke so mbi kiri mbi bâ tere na aTémoin ni ape, ngbanga ti so sewa ti mbi atene na ala ti kiri ti ga ape. Atâa so kue, na yâ ti bê ti mbi mbi ye ti zia lege ti sarango kung fu ni na ti manda Bible. Tënë ni so anzere na aita ti mbi ti koli ape, me mbi ye gi ti wara aTémoin ti Jéhovah ti tene ala ga amanda Bible na mbi.

Mbi gi aTémoin gbä. A si na mbeni ngoi, babâ ti mbi akui gi hio tongaso, nga ambeni ye ti ngangu asi na ambeni zo ti sewa ti mbi ni. Ye so asara mbi vundu mingi. Na angoi ni so, mbi wara kua na mbeni ndo ti lekengo ada. Mbeni lâ, mbeni mba ti mbi zo ti kua ni, mbeni koli so iri ti lo ayeke Adel, ahunda mbi atene ngbanga ti nyen la si lê ti mbi ayeke gi na vundu so? Tongana mbi fa na lo ndani awe, lo fa na mbi ambeni versê ti Bible so afa tënë ti zingongo ti akuâ. Teti anze gumbaya, nzoni Témoin ti Jéhovah so amû ngoi ti lo ti mû maboko na mbi ti hinga Bible.

Na mandango Bible ni, mbi ga ti bâ so a lingbi mbi changé aye mingi na yâ ti sarango ye ti tere ti mbi, me a yeke lani kete ye ape. Bê ti mbi ayeke gi wâ wâ wâ. Me Bible amû maboko na mbi ti pete ndo ti ngonzo ti mbi na ti kanga bê. Na tapande, na Matthieu 5:44 Jésus atene: “Ala ngbâ ti ndoye awato ti ala na ti sambela ndali ti azo so ayeke sara ye ti ngangu na ala.” A-Romain 12:19 atene nga: “Ala wani ala futa kula pëpe . . . Teti a sû na Mbeti ti Nzapa, a tene: ‘Jéhovah atene: Futango kula ayeke ti mbi, fade mbi si mbi yeke kiri na futa na zo.’” Aversê so nga na ambeni nde amû maboko na mbi yeke yeke ti zia lege ti ngonzo.

Atâa so lani sewa ti mbi ake ti tene mbi manda Bible na aTémoin ti Jéhovah, ala yeke ne aTémoin ni fadeso. Biani, mbeni ita ti mbi ti koli aga nga Témoin ti Jéhovah, na Mama ayeke gbu koko ti tënë ti mabe ti e na lê ti azo dandara juska na kuâ ti lo.

Mbeni ye ni nga ayeke so mbi mû mbeni nzoni wali. Iri ti lo ayeke Anita, na mbi na lo e yeke mû ka ngoi ti e mingi ti fa tënë na azo. Depuis na ngu 2000 la e yeke lango na Eskilstuna, mbeni gbata ti kodoro ti Suède. Kâ, e yeke fa tënë ti Nzapa na azo so ayeke tene yanga ti Arabu.

Bê ti mbi angbâ lakue ti son tongana mbi bâ ambeni zo asara sioni na amba ti ala. Me so mbi hinga tâ ndani so azo ayeke bâ pasi, nga so mbi hinga mbi tene Nzapa aga nduru ti zi apasi ni so, a sara si mbi yeke na ngia mingi nga bê ti mbi agi mbi kirikiri ape.—Psaume 37:29.