Azo kutu mingi, na yâ ti dunia mobimba, ayeke sara ka matanga ti Noël teti araison nde nde. Ti ambeni, a yeke ngoi ti tene ala na akamarade nga na afami ti ala asara matanga la. Ambeni zo ni amû ngoi ni so ti gbu li na ndo ti Nzapa wala ti mû ngoi ti mû maboko na awayere wala na azo ti mawa. Ti ala, aye so ala sara so ayeke anzoni kua la. Ye oko, ala bâ ti ala sioni ye so ayeke na peko ti matanga ti Noël ni so ape.

Kozo ni, gbâ ti azo so ayeke sara ka matanga ti Noël apensé so Noël ayeke matanga ti dungo Jésus. Ye oko, awandara atene so a hinga lango ti dungo Jésus ape. Mbeni buku (The Christian Book of Why) atene, “aChrétien ti ândö ake ti soro mbeni lango ndali ti dungo ti Jésus” ngbanga ti so ala ye “ti zi tere ti ala na asarango ye kue ti apaïen.” Na mbeni mbage, Bible afa pëpe so lani Jésus lo wani lo sara matanga ti dungo lo wala ti mbeni zo nde. Me, lo hunda lani na adisciple ti lo ti sara gi matanga ti dabe na kuâ ti lo.—Luc 22:19.

Use ni, gbâ ti awandara atene so mingi ti aye so a yeke sara ka na ngoi ti matanga ti Noël alondo na azo so ayeke aChrétien pëpe nga na apaïen. Na popo ti aye ni so, e yeke wara tënë ti Papa Noël, keke ti Noël, mungo acadeau na mba, zongo abougie, kangango aguirlande na nduzu, hengo abia ti Noël nga na ambeni ye ni nde. Na ndo ti tënë ti ambeni sarango ye ni so, mbeni buku (The Externals of the Catholic Church) atene: “Tongana e mû acadeau ti Noël na azo wala azo ni la amû na e ni, e kanga aguirlande na yâ ti da ti e wala na eglize, azo oke la na popo ti e ayeke hinga peut-être so e yeke sara matanga ti apaïen la?”

Peut-être mo hunda tere ti mo, mo tene, ‘Sioni ti nyen la ayeke dä tongana zo asara asenge ye ni so?’ Zia e bâ aye ota so akiri tënë na ni. Nzapa aye pëpe ti tene a bungbi asarango ye ti apaïen na tâ vorongo. Na lege ti prophète ti Lo Amos, Jéhovah Nzapa atene na awakua ti Lo so azia ti voro lo ândö na Israël, lo tene: ‘Mbi ke, biani, Mbi ke fête ti i kue! . . . I zia ti sara bia ti i na gbele Mbi.’—Amos 5:21, 23.

Jéhovah atene mara ti kpengba tënë ni so ngbanga ti nyen? Bâ ye so azo ni asara ândö na royaume ti banga ti Israël. Jéroboam, so ayeke kozo gbia ti ala, azia lani ambeni molenge ti bagara ti lor na gbata ti Dan nga na Béthel. Lo pusu azo ni ti voro gi abagara ni so ahon ti gue ti voro Jéhovah Nzapa na temple, na Jérusalem. Nga, gbia ni azia na sese amatanga nga lo zia ambeni prêtre ti mû maboko na azo ti sarango amatanga ni so.—1 aGbia 12:26-33.

Ye so azo ti Israël ni asara lani so, na lê ti ala, a yeke ndali ti mbeni nzoni ye. Na ndo ni kue, ala tene ala sara lani aye ni so ti voro na Nzapa nga ti zia ngia na bê ti lo. Me, kpengba tënë so Nzapa atene, na lege ti Amos nga na ambeni prophète nde, afa polele tongana nyen la Nzapa abâ asioni sarango ye ni so. Na lege ti prophète Malachie, Nzapa atene: “Mbi, L’Éternel, Mbi changé pëpe.” (Malachie 3:6). Aye so afa na e bango ndo ti Nzapa na ndo ti amatanga ti Noël so azo ayeke sara laso.

Na peko ti so azo kutu mingi abâ aye so a fa na nduzu ge, ala mû desizion ti ke ti sara matanga ti Noël. Ala yeke na ngia ti soro mbeni ngoi so bê ti ala aye, na yâ ti ngu oko oko, ti duti ndo oko na akamarade nga na afami ti ala, nga ti mû maboko na awayere nga na azo ti mawa.