කැමරූන් රටේ ආදිවාසීන් වුණේ බාකා කියන පිග්මි ගෝත්‍රිකයන්. මේ රටට පෘතුගීසීන් ආවේ 1500 ගණන්වලදී. සියවස් කිහිපයකට පස්සේ ෆුලානි කියන මුස්ලිම් ගෝත්‍රිකයෝ එහි උතුරු ප්‍රදේශය අල්ලාගත්තා. අද වෙද්දී ඒ රටේ ක්‍රිස්තියානීන් සියයට 40කුත් ඉස්ලාම් භක්තිකයන් සියයට 20කුත් ඉන්නවා. ඉතුරු සියයට 40 අප්‍රිකාවේ පාරම්පරික ඇදහිලි ක්‍රමවල යෙදෙනවා.

කැමරූන් රටේ ආගන්තුක සත්කාරයට විශේෂයෙන්ම ළැදි ගැමියන්. ඔයාලත් දවසක එහේ ගියොත් ගෙදරට සාදරෙන් පිළි අරං වතුර වීදුරුවක් දීලා කෑමට ඉන්න කියයි. අමුත්තෙක් සංග්‍රහය ප්‍රතික්ෂේප කළොත් එයාලට දැනෙන්නේ හරියට මූණට දමලා ගහනවා වගෙයි. හැබැයි ගෙදරින් කෑම ටිකක් කාලා යනවා කියන්නේ ඊට වඩා දෙයක් නැහැ. ඒක එයාලට කරන ලොකු ගෞරවයක්.

සාමාන්‍යයෙන් ගෙදරට එන කෙනෙක් කතාව පටන්ගන්නේ පවුලේ අයගේ සැප දුක් අහලයි. ගෙදර ඉන්න බල්ලා පූසාගෙ පවා වගතුග අහන එක එයාලගේ පුරුද්දක්! “අමුත්තා ගෙදරින්  පිට වෙලා යද්දි ‘ගිහිං එන්න’ කියලා විතරක් කියනවා වෙනුවට ගෙදර කෙනා එයාව ඇරලවන්න කතා කර කර ටික දුරක් යනවා. ඊටපස්සේ අමුත්තාට සමු දීලා ආපහු හැරිලා එනවා. මේ විදිහට සැලකුවේ නැත්නම් අමුත්තාට දැනෙන්නේ එයාව ගණන් ගත්තේ නැහැ කියලයි.” එහෙම කිව්වේ කැමරූන් රටේ ජෝසෆ්.

කෑම කන වෙලාවට සමහර අවස්ථාවලදී යාළුවෝ දෙතුන්දෙනෙක් එකම පිඟානෙ කනවා. එයාලා කන්නෙත් අපි වගේම අතින්. එකම පිඟානට බෙදාගෙන කන එක එයාලගේ එකමුතුකම පෙන්වන ප්‍රබල ලකුණක්. හිත් අමනාපයක් තිබුණු දෙන්නෙක් එහෙම කරනවා කියන්නේ ‘දැන් අපේ හිතේ කහටක් නෑ’ කියනවා වගෙයි.