1, 2. (a) Muli yannara adhantinori maa hexxitanno? (b) Tenne fooliishshora hiittenne xaꞌmuwa laꞌneemmo?

 HANNI sargensa barra lowo geeshsha hagiidhino mushurroota hedi. Insa albillittete heeshshonsa hedanno woyite tashshi yaannonsa; qoleno lowore hexxanno. Lamunku adhamansa geedonnitanna hagiirru noota ikkitarano halchanno.

² Ikkollana, batinyu manni adhami gedensaanni umi qara hagiirraamma ikkirono, hagiirrinsa digeedanno. Adhanna adhama geedonnitanna hagiirru noota ikkitanno gede, minaanninna minaama Yihowa biddishsha harunsa hasiissannonsa. Konni daafira hanni Qullaawu Maxaafi aante noo xaꞌmuwara qolanno dawaro laꞌno: Adhanna adhama mayi horo afidhino? Mine kalaqiꞌra hasiꞌrattoha ikkiro, dancha galte doodha dandaattohu hiittoonniiti? Mittu manchi dancha minaanna (woy meyata ikkituro dancha minaama) ikka dandaannohu ma garinniiti? Adhanna adhama geeddanno gede kaaꞌlannori maati?—Lawishsha 3:5, 6 nabbawi.

3. Mittu manchi hagiirraamo ikkannohu adhamiro callaati? Xawisi.

³ Mitu manni seenne adha woy mine assiꞌra hoongiro hagiirraamma ikka didandiinanni yee hedanno. Ikkollana hatto yee heda soꞌrote. Yesuusi adhammikkinni heeꞌra  ‘aamamooshshe’ ikkitinota coyiꞌrino. (Maatewoosi 19:11, 12) Soqqamaasinchu Phaawuloosino adhammikkinni heeꞌra horo afidhinota coyiꞌrino. (1 Qorontoosi 7:32-38) Adhamano ikko adhama hooga doodhattohu ateeti. Jaallakki, maatekki woy budikki xixxiiwinohe daafira calla adhama dihasiissannohe.

4. Dancha adhama mayi horo afidhino?

⁴ Qullaawu Maxaafi, adhanna adhamano Maganu elto ikkitinotanna horo afidhinota kulanno. Maganu umi manchi Addaami daafira togo yiino: “Mannu callisi heeꞌra dancha diꞌꞌikkitino; kunnira, labbannosita kaaꞌlaancho [kalaqeemmosi].” (Kalaqama 2:18) Yihowa Addaamira minaama ikkitanno gede Heewani kalaqino; hakkiinni insa umi maate ikkino. Minaanninna minaama ooso iliro, mininsa qaaqquullinsa teese lophanno bayicho ikkanno. Ikkollana adhinannihunna adhammannihu ooso ille lossiꞌrate yine calla diꞌꞌikkino.—Faarso 127:3; Efesooni Sokka 6:1-4.

5, 6. Adhanna adhama sasu ganaasinchinni ‘gannoonni siiwo’ gede ikkitannohu hiittoonniiti?

⁵ Moote Selemooni togo yee borreessino: “Loosiꞌre dancha guma afiꞌrate mitto ikkantenni lame ikka woyyitanno. Mittu uwiro mittu kayisanno. Uweenna kayisannosihu nookkihura aanneꞌe! . . . Sase qiqqishonni gannoonni siiwo rakke ditaꞌanno.”—Rosiisaancho 4:9-12.

⁶ Minaanninna minaama mimmito kaaꞌlannoha, jawaachishannohanna towaatannoha ikkiro, mereeronsa muli jaaloomi kalaqamanno. Baxillu adhanna adhama kaajjitanno gede assanno; ikkollana adhamansa roore kaajjitannohu minaanninna minaama Yihowa magansiꞌrannore ikkirooti. Hatto ikkiro galtensa sasu ganaasinchinni ‘gannoonni siiwo’ gede ikkitanno. Togoo siiwo  lamu ganaasinchinni gannoonni siiwonni roore kaajjadote. Hatteente gede, adhanna adhamate mereero Yihowa heeꞌriro, galte kaajjitanno.

7, 8. Phaawuloosi adhanna adhamate daafira mayyee amaalino?

⁷ Minaanninna minaama adhami gedensaanni, mimmitunnita siimu xaadooshshi hasatto wonshanno. (Lawishsha 5:18) Ikkollana mittu manchi adhamannohu tenne hasattosi wonshiꞌrate yee calla ikkiro, galte qorophe doodha hoogara dandaanno. Qullaawu Maxaafi, mittu manchi adhama hasiissannosihu “anje gudihu” gedensaanni, yaano siimu xaadooshshi hasatto roore lexxitanno yanna saꞌeenna ikkinota kulannohu iseraati. (1 Qorontoosi 7:36, NW) Togoo hasatto qiidda geeshsha adhammikkinni keeshsha woyyitanno. Hatti yanna saꞌu gedensaanni, gikki yaanna seekkine hende dancha doorsha doodha dandiinanni.—1 Qorontoosi 7:9; Yaiqoobi 1:15.

⁸ Mine kalaqiꞌrate heddanni noottoha ikkiro, baalante maate mereero qarru kalaqamara dandaannota huwatakki danchate. Phaawuloosi “adhantannore lowo qarri amadannonsa” yee borreessino. (1 Qorontoosi 7:28) Hagiirraammu minaanniranna minaamara nafa fonqolo ikkannori iillannonsa. Konni daafira, adhamate hedoottoha ikkiro galte hayyotenni doodhi. a

9, 10. Yihowa magansiꞌrannokkihu ledo adhama mayi qarra kalaqqanno?

⁹ Minaanna woy minaama doodhineemmo woyite, “Ammantinokkiri ledo maxxagantinoonte” yaannoha Qullaawu Maxaafiha xintu seera qaaga hasiissannonke.  (2 Qorontoosi 6:14) Phaawuloosi hatto yee borreessinohu baatto hawuurranni woyite assinannire hedanniiti. Mittu gawartichi, geeshshano ikko wolqa lowo geeshsha babbaxxitinota lame saada mitteenni diwaaxanno. Hatto assiro lamenti saada gawajjantanno. Hatteente gede, Yihowa magansiꞌrannohunna magansiꞌrannokkihu adhamiro lowo qarri kalaqamanno. Konni daafira Qullaawu Maxaafi, Mooticha ‘ammaninohu’ ledo calla adhammeemmo gede amaalannonke.—1 Qorontoosi 7:39.

¹⁰ Mitu Kiristaanira, callatantenni Yihowa magansiꞌrannokkihu ledo adhamiro woyyannoha lawannonsa. Ikkollana Qullaawu Maxaafi amaale lashshi assinummoro, dadillunna qarru iillannonke. Yihowa magansiꞌneemmore ikkinoommo daafira, heeshshonke giddo baalunku coyinni roortannoti isira soqqamate. Lowo geeshsha naadattoha konne coye galtekki ledo hasaawa dandaattokkiha ikkiro mayi macciishshamannohe? Mitu roduuwi Yihowa baxxannokkitanna isira soqqantannokki galte adhantenni adhantukki heeꞌra doodhitino.—Faarso 32:8 nabbawi.

11. Galte doodha dandaattohu hiittoonniiti?

¹¹ Hatto yaa kayinni Yihowa magansiꞌrannohu baalu dancha galte ikkanno yaa diꞌꞌikkitino. Mine kalaqiꞌrate heddanni noottoha ikkiro, addinta baxattotanna mitteenni sumuu yite heeꞌra dandaatto galte afiꞌrate woꞌnaali. Atera noohete gedee mixo noosetanna ayyaanaamittete coye balaxisiissannota afiꞌratto geeshsha agadhi. Ammanaminohunna wodanaamu borojjichi adhanna adhamate daafira borronke giddo uyinota kaaꞌlitanno amaale nabbawatenna hiincate yanna gaaꞌmi.—Faarso 119:105 nabbawi.

12. Wolootu doortannonke galte lainohunni Qullaawu Maxaafinni maa ronseemmo?

 ¹² Mitu budira, oosonsara galte doortannori annahonna amate. Togoo budi giddo, oosonsara maltino galte doora dandiitannori annahonna amate yine hendanni. Togoo adhama biꞌree warono noote. Maatekki konne bude harunsitannoha ikkiro, insa hiikkuri akatta aana illachisha hasiissannonsaro afate Qullaawu Maxaafi kaaꞌlannonsa. Lawishshaho, Abirihaami beettisi Yisihaaqira galte doori woyite, jirote woy dagoomu giddo noose ayirrinyi aana diꞌꞌillachishino; hatteentenni isi beettisi adhanno galte Yihowa baxxannota ikkitara hasiꞌrino.—Kalaqama 24:3, 67; Jeefote Hedo 25 lai.

13-15. (a) Labbaahu seenne adhate qixxaawa dandaannohu hiittoonniiti? (b) Meyati mine assiꞌrate qixxaawa dandiitannohu hiittoonniiti?

¹³ Adhamate heddanni noottoha ikkiro, tennera qixxaawoottoronna teꞌee buuxi. Atera qixxaawoottoha lawahera dandaanno; ikkirono konninni aanchine ‘Adhamate qixxaawate yaa mayyaate?’ yitanno xaꞌmora dawaro afiꞌneemmo. Tenne xaꞌmo dawaro dhagge ikkitahera dandiitanno.

¹⁴ Qullaawu Maxaafi minaanninna minaamara mini giddo babbaxxino qeechi noonsata kulanno. Konni daafira labbaahunna meyati adhamate qixxaawanno gari addi addiiti yaa dandiinanni. Labbaahu seenne adhate hedannoha ikkiro, ‘Maatete umo ikkate qixxaawoommo?’ yee isonooto xaꞌma hasiissannosi. Yihowa, minaanni minaamasiranna oososira maalaamittete hasiisannore wonsharanna baxillunni towaatara hasiꞌranno. Roorenkanni, minaanni albisa ikke maatesita ayyaanaamittete hasatto wonsha hasiissannosi. Qullaawu Maxaafi, maatesi towaatannokki manchi “ammaninokki manninni roore bushaho” yaanno. (1 Ximootewoosi 5:8) Konni daafira, seenne adhate heddanni noottoha ikkiro, “Gobbayidire balaxxe biddi assiꞌri; gatikki loosono guxxi; hakkunni gedensaanni mine miꞌni” yaannoha Qullaawu Maxaafiha xintu seera hiinci. Wole yaattonni, seenne adhattora albaanni Yihowa yiino gedee minaanna ikka dandaattoronna teꞌee buuxi.—Lawishsha 24:27.

¹⁵ Mitte meyati mine assiꞌrate heddannoha ikkiro, minaamanna oosote ama ikkate qixxaabbinoronna teꞌee heda hasiissannose. Qullaawu Maxaafi minaama minaannasenna oosose towaaxxa dandiitannota batinye  doogga kulanno. (Lawishsha 31:10-31) Xaa yannara batinyu minaanninna minaama galtensa insara assitannore calla hedanno. Yihowa kayinni ninke galtenkera maa assa dandiineemmoro hendammora hasiꞌranno.

16, 17. Mine kalaqiꞌrate heddanni noottoha ikkiro, maa hiinca hasiissannohe?

¹⁶ Seenne adhattora albaanni, Yihowa minaanninna minaama daafira mayinoro hiinci. Minaanni maatete umoho yaa, maatesi miilla gadadisanno yaa diꞌꞌikkino. Danchu maatete umi Yesuusi lawishsha harunsanno; Yesuusi woꞌmanka woyite baxillaanchohonna shaqqadoho. (Efesooni Sokka 5:23) Minaamano minaannise ledo kaaꞌlamanna isira maahoyye yite gala dandiitanno gara heda hasiissannose. (Roomu Sokka 7:2) Ise mine assidhara albaanni, ‘Guuta ikkinokki manchira maahoyye yee gale hagiirraame ikka dandeemma?’ yite iseneeto xaꞌma hasiissannose. Dandiitannokkiha lawisero, mine assidhukki keeshsha doodhitara dandiitanno.

¹⁷ Minaanninna minaama uminsa hasattonni roore galtensa hasatto balaxisiisa hasiissannonsa. (Filiphisiyusi Sokka 2:4 nabbawi.) Phaawuloosi togo yee borreessino: “Mittu mittunku galtesi umisi gede asse baxo. Galteno minaannase ayirrisso.” (Efesooni Sokka 5:21-33) Labbaahuno meyatino baxillenna ayirrinye hasiꞌrannoti egennantinote. Ikkollana minaanni roorenka ayirrinsasira hasiꞌranno, minaama kayinni roorenka baxille hasidhanno; konni daafira maate hagiirru noota ikkitanno gede minaanni minaamasi baxannoseta affanno gede assa, minaama kayinni minaannise ayirrissannosita afanno gede assa hasiissannose.

18. Labbaahunna meyati adhamate hede mitteenni yanna sayisanno woyite qoropha hasiissannonsahu mayiraati?

¹⁸ Labbaahunna meyati adhamate hede mitteenni sayisanno  yanna, mimmito albinni roore afate woꞌnaalannote hagiirsiissanno yannaati. Qoleno insa adhame mitteenni heeꞌra dandaannoronna teꞌee buuxa dandaanno gede, halaale coyiꞌranna noore ammane adha hasiissannonsa. Tenne yannara lamunku mimmitoho hedonsa xawisa dandaanno gara rosanno; hattono kuꞌu koꞌiita giddiidi ayimma afate woꞌnaalanno. Jaaloominsa lexxanni haꞌranno woyite, mimmito albinni roore baxansa nooreentilla. Ikkirono mimmitoho baxille leellishanno woyite umonsa qeeꞌla hasiissannonsa; hatto ikkiro, adhamikkinni amanyoote bainore assatewiinni  xeertiꞌranno. Addu baxilli, umonsa qeeꞌlanno gedenna mimmitu ledono ikko Yihowa ledo noonsa jaalooma daafannore assannokki gede kaaꞌlannonsa.—1 Teselonqe 4:6.

19, 20. Kiristaanu adhanna adhama ma garinni laꞌꞌanno?

¹⁹ Batinye maxaaffanna filmera noo xagge gumulantannohu hagiirsiissanno sargenniiti. Ikkollana sarge galtete hanafote ikkinnina gumulo diꞌꞌikkitino. Yihowa adhanna adhama xintinohu geeddanno gedeeti.—Kalaqama 2:24.

²⁰ Yannankera batinyu manni adhanna adhama yannate geeshsha calla keeshshannori gede asse hedanno. Duuchu manni baxisinsa gede adhame baxisinsa woyite galtensa diiganno. Mitootu, qarru kalaqamiro adhama diiga woyyitanno yite heddanno. Ikkollana sasu ganaasinchinni gannoonnita kaajjado siiwo lawishsha qaagi. Hattoo siiwo lowo geeshsha goshoonsheenna nafa rakke ditaꞌanno. Kaaꞌlo afiꞌrate Yihowa addaxxineemmoha ikkiro, adhanna adhamanke geedonnita ikkitanno. Yesuusi, “Maganu mitto assinore mannu badoonke” yiino.—Maatewoosi 19:6.

21. Minaanninna minaama mimmito baxanno gede mayi kaaꞌlannonsa?

²¹ Ninke baalunkura danchu akatino laanfeno noonke. Wolu manni laanfe hakko iso galtenketa laꞌꞌa rakkankera dandiitanno. Ikkollana hatto assinummoro, hagiirrinke baꞌꞌanno. Galtenkete dancha akatta aana illachinsheemmoha ikkiro kayinni, hagiirraamma ikka dandiineemmo. Qoleno hatto assanke garankolla! Yihowa guuntete xeꞌne noonketa afinoha ikkirono, isi dancha  akattanke aana illachishanno. Yihowa soꞌronke xinqisiisannoha ikkoommero, hiikkineemmoro hanni hedi! Faarsaasinchu togo yiino: “Cubbonke kiirattoha ikkoommero, gatara dandaannohu ayeti?” (Faarso 130:3) Minaanninna minaama mimmitunnita dancha akatta laꞌenna mimmito rakke gatona yite Yihowa lawishsha harunsa dandiitanno.—Efesooni Sokka 4:32 nabbawi.

22, 23. Abirihaaminna Saara adhantinorira dancha lawishsha ikkitannohu hiittoonniiti?

 ²² Yanna saꞌu kiiro, adhanna adhama roore kaajjitara dandiitanno. Abirihaaminna Saara adhama hagiirru nootanna geedonnita ikkitino. Yihowa Abirihaamira Uuri noo qaesi agure haꞌranno gede kulisi woyite, Saarara 60 diro saisekki digatino. Ise injiitino qaera heedhanno heeshsho agurte dunkaanaho heeꞌra shota ikkitinosekkita heda dandiineemmo. Ikkollana Saara minaannisera dancha ayiddaamanna jaala ikkitinosi; hattono lowo geeshsha ayirrissannosi. Konnira ise Abirihaami yaanno coyira maahoyye yitanno, hattono assannori qinaanno gede kaaꞌlitinosi.—Kalaqama 18:12; 1 Pheexiroosi 3:6.

²³ Ikkollana minaanninna minaama woꞌmante yannara sumuu yaanno yaa diꞌꞌikkino. Mitte hige Abirihaami Saara ledo sumuu yaa hoogi yannara Yihowa iso, “Saara yitannohere assi” yiinosi. Hakkiinni Abirihaami ise yitinore assino; hatto assasi coyi seyanno gede assitino. (Kalaqama 21:9-13) Minaamakki ledo sumuu yitinannikki yanna heedhuro, hexxo mudhitooti. Sumuu yaa hoogginanni woyite nafa, mimmitoho baxillenna ayirrinye leellishshe.

24. Adhamanke Yihowa ayirranno gede assitannohu hiittoonniiti?

²⁴ Kiristaanu songo giddo, hagiirru noo maate afiꞌrinohu batinyu minaanninna minaama no. Mine kalaqiꞌra hasiꞌrattoha ikkiro, galte doodha mulluri gede assine laꞌnannire ikkitinokkita qaagi. Doodhatto doorshi, heeshshokki hagiirru noota woy qarru woꞌminota assara dandaanno; konni daafira galte doodhatto woyite Yihowa biddishsha harunsi. Hatto assittoro, galte hayyotenni doodha, adhamate dancha gede qixxaawanna Yihowa ayirranno gede assitannota kaajjadonna baxillu noo galte xintiꞌra dandaatto.