1-2. Faarso 40:5 kultanno garinni Yihowa hiikkuri elto uyinonke? Kuri elto daafira rosa hasiissannonkehu mayiraati?

 YIHOWA shaqqado Maganooti. Hanni isi uyinonke elto giddo boode hendo: isi biifadonna kaajja qae yaano uulla, maalaꞌlissanno surrenna Qaalesi Qullaawa Maxaafa uyinonke. Tenne sasente elto giddo mitte qaenkeeti, mitte hedatenna hasaawate kaaꞌlitannonke dandooti, wole kayinni huluullitannonke xaꞌmuwara dawaro afiꞌrate kaaꞌlitannonke eltooti.—Faarso 40:5 nabbawi.

² Konni birxichira, kuri elto daafira boodere ronseemmo. Tenne elto daafira hiincineemmoha ikkiro, albinni roore naandeemmo, hattono baxannonke Kalaqaanchonke Yihowa hagiirsiisate noonke hasatto lexxitanno. (Aju. 4:11) Qoleno kalaqamu dayinohu suutu soorronniiti yaannohu kaphu rosinni dogamino manna danchu garinni hasaawisa dandiineemmo.

3. Uulla baxxitino pilaaneete ikkitanno gede assinori maati?

³ Maganu qaenke ikkitinota uulla kalaqino gari hayyosi leellishanno. (Rom. 1:20; Ibi. 3:4) Arrishshote qooxeessira doyitannoti wole pilaaneetta nooha ikkirono, uulla mannu ooso heeshshora injiitinota ikkitino daafira baxxitinote.

4. Uulla mannu seekkinota aye geeshshi markaawe koꞌo hunte roortanno yineemmohu mayiraati?

⁴ Uulla mite doogonni baaru aana noo markaawe gedeeti. Ikkollana mannu seekkinote lowo manna hogobbino markaawenna qaenke ikkitino uulla mereero lowo badooshshi no. Lawishshaho, markaawe giddino manni ayyare, sagalenna waa uminsanni qixxeessiꞌranninna ishine hunanno gari noonsakkiha mageeshshi yanna heeꞌrannoha lawannohe? Kuni manni mulenni reyannoti egennantinote. Uulla kayinni, lowo biliyoone  ikkannoha heeshsho afiꞌrino kalaqama xaphi assite amadde no. Qoleno heeshshote hasiissannonke ayyare baala, sagalenna waa qixxeessitanno; hattono uulla kuri coyibba qixxeessa agurtanno yine diyaandeemmo. Uulla ishine iimira qolte dituffanno; ikkirono, ise woꞌmanka woyite biifadotenna heeꞌrate injiitannote. Kuni ikkinohu hiittoonniiti? Yihowa uulla kalaqinohu, ishine ikkinore wirro horoonsiꞌnanni coyira qolte soorra dandiitanno gede asseeti. Hanni kuri giddo oksijiinenna wayi daafira laꞌno.

5. Oksijiinete doyicho hiittoote? Tini doyicho maa leellishshanno?

⁵ Oksijiine, mannu oosono ikko mitu heeshsho afiꞌrino kalaqami heeshshotenni heeꞌranno gede assitanno ayyareeti. Diru giddo kuni heeshsho afiꞌrino kalaqami lowo oksijiine (xibbe biliyoone toone ikkitannota) giddo qole foolanno. Kuri kalaqami karbondayiokisayidi yinannita giirantino ayyare gobba qole foolanno. Ikkollana insa uullate noo oksijiine diguddanno, hattono gordoho giirantino ayyare calla diwoꞌmitanno. Mayira? Korkaatuno Yihowa shiimmaadda sarphaphonni kayise jajjabba haqqe geeshsha noota karbondayiokisayide adhite oksijiine fushshitanno muro kalaqinohuraati. Oksijiinete doyicho Soqqamaasinete Looso 17:24, 25 nooti, ‘Maganu heeshshonna foole manna baalaho aanno’ yitanno hedo gara ikkitinota leellishshanno.

6. Wayi doyicho hiittoote? Tini doyicho maa leellishshanno? (“ Wayi Yihowa Uyinonke Eltooti” yitanno saaxine lai.)

⁶ Uullate aana waa afiꞌnoommohu, baattotenna arrishshote mereero noo xeertinyi batiꞌrinokkinna ajinokki daafiraati. Uulla xa noowiinni shiima geeshsha nafa arrishshonniwa shiqqi yitinoha ikkoommero, wayi baalu foorare goofanno daafira uulla ruqaꞌnitanno, hattono heeshsho afiꞌrinori diheeꞌranno. Qoleno uulla xa noowiinni shiima geeshsha nafa arrishshotewiinni xeertidhoommero, wayi baalu kaadete soorramanno daafira uulla kaade calla ikkitanno. Ikkollana Yihowa uulla gara ikkino bayicho worino daafira, heeshsho afiꞌrinori waa hoogikkinni heeꞌranno. Arrishshote iibbilli wuqiyaanosetenna uullate noo wayi fooraranno gede assanno; hakkiinni gomichu kalaqamanno. Arrishsho diru kiiro lowo miliyoone litire ikkanno wayi fooraranno gede assitanno. Kuni wayi xeena woy kaade ikke dirrara albaanni gordoho mito tonne barra keeshshanno. Gedensoonni kuni wayi wuqiyaanosenna wole wayi bissa eanno; konni garinni wayi doyicho uurritukkinni heedhanno. Tini dhagge ikkitannotinna uurritannokkiti wayi doyicho Yihowa hayyichanna wolqaataamo ikkinota leellishshanno.—Iyo. 36:27, 28; Ros. 1:7.

7. Faarso 115:16 kulloonnite Yihowa uyinonke eltora galatu noonketa leellisha dandiineemmohu hiittoonniiti?

⁷ Qaenke ikkitinota maalaꞌlissanno uullanna giddose noore naandeemmota leellisha dandiineemmohu hiittoonniiti? (Faarso 115:16 nabbawi.) Hatto assa dandiineemmo doogga giddo mitte, Yihowa assinonkere hiincate. Tini, Yihowa uyinonkerira barru baala iso galaxxineemmo gede assitannonke. Qoleno, qooxeessinke ishinannokki gede assine Yihowa qae asse uyinonke uulla naandeemmota leellisha dandiineemmo.

8. Surrenke kalaqantinohu maalaꞌlisanno garinniiti yineemmohu mayiraati?

⁸ Mannu ooso surre kalaqantinohu dhagge ikkanno garinniiti. Surrenke qinaawino garinni lophitinohu amanke godowira heeꞌneennaati; qoleno daqiiqu kiiro kumunni kiirranniti surrete seele kalaqantino! Xiinxallaano yitanno gara ikkiro, mittu gikki yiino manchi surre, 100 biliyoone meddi yitannota niyurooni yinannita baxxitino seele afidhino. Tini seella 1.5kg meddi yitanno surrenke giddo kiꞌriꞌmi  yite ofoltino. Hanni surrenketa mite maalaꞌlissanno dandoo laꞌno.

9. Coyiꞌrate dandoonke Maganu uyinonke elto ikkitinota ammanatto gede assinoheri maati?

⁹ Coyiꞌrate dandoonkeno maalaꞌlissannote. Hanni coyiꞌneemmo woyite ikkannore hendo. Surrenke mitto mittonka qaale coyiꞌneemmo woyite, arrawoho, kokkete, baqqaallahonna gagasoho nooti 100 meddi yitanno hirre milli yitanno gede assitanno. Coyiꞌneemmo qaalla garunni macciishshantannohu, kuri hirre aantensa agadhite milli yitannoha ikkirooti. Qaale coyiꞌrate dandoo daafira 2019 xiinxallinoonni xiinxallo, marqu qaaqqi mitto mittonka qaale badannota leellishshanno. Tini xiinxallono ikko wolu batinyu egennaammi yitanno garinni, ilammeemmo woyite qaale badatenna rosate dandoo noonke. Konnira, coyiꞌrate dandoonke Maganu uyinonke elto ikkitinota dihuluullammeemmo.—Ful. 4:11.

10. Maganu uyinonkete coyiꞌrate dandoora galatu noonketa leellisha dandiineemmohu hiittoonniiti?

¹⁰ Maganu uyinonkete coyiꞌrate dandoora galatu noonketa leellinsheemmo doogga giddo mitte, suutu soorro ammananno mannira baalanka coye kalaqinohu Magano ikkinota xawisatenniiti. (Far. 9:1; 1 Phe. 3:15) Suutu soorro rosiissannori, uullanna uullate aana noori hedeweelcho dayino yite ammansiissankera woꞌnaaltanno. Qullaawa Maxaafanna konni birxichira kulloonnita mite hedo horoonsiꞌne, iimi Anninkera halama dandiineemmo; kulleemmonsare macciishshate maahoyye yaanno mannira kayinni iimanna uulla kalaqinohu Yihowa ikkinota ammanneemmo gede assinonkere kulleemmonsa.—Far. 102:25; Isa. 40:25, 26.

11. Surrenke maalaꞌlissannote yineemmo gede assannonkeri giddo mittu maati?

¹¹ Qaagate dandoonke maalalete. Konni albaanni mittu borreessaanchi, mannu ooso surre 20 miliyoone ikkitanno maxaaffara noo mashalaqqe geeshshita qaaga dandiitanno yee xawisino. Xa kayinni qaagate dandoonke hakkiinni nafa lowo geeshsha saꞌanno yine hendanni. Mannu ooso surre hiittenne baxxitino dandoo afidhino?

12. Mitto coye rosate dandoonke saadatewiinni baxxinoommore ikkineemmo gede assitannonkehu hiittoonniiti?

¹² Uullate aana noo kalaqami giddo, konni albaanni ikkinore qaagge hakko coyinni rosa dandiitannoti mannu ooso callate. Gara ikkino coye doodha, hattono hedonkenna heeshshonke biddi assiꞌra dandiineemmohu iseraati. (1 Qor. 6:9-11; Qol. 3:9, 10) Qoleno, danchanna busha badanno gede tiianke qajeelsiꞌra dandiineemmo. (Ibi. 5:14) Hattono baxille, mararronna maaro leellinsheemmo gara rosa dandiineemmo. Qoleno Yihowawiinni taashshote daafira rosa dandiineemmo.

13. Faarso 77:11, 12 kultanno garinni qaagate dandoonke ma garinni horoonsiꞌra hasiissannonke?

¹³ Yihowa uyinonkete qaagate dandoora galatu noonketa leellinsheemmo doogga giddo mitte, isi ninke kaaꞌlinonkenna sheshifachishinonke gara qaagatenniiti. Hatto assanke Yihowa konni kaꞌano kaaꞌlannonketa addaxxineemmo  gede assitannonke. (Faarso 77:11, 12 nabbawi; 78:4, 7) Galatanke leellisha dandiineemmoti wole doogo, mannu assinonkeha dancha coye qaange insa galatate. Mite xiinxallaano, galatanno manni galatiweelu manninni roore hagiirraamma ikkinota buuxxino. Wole widoonni kayinni, Yihowa lawishsha harunsine mito coye hawa hasiissannonke. Lawishshaho, Yihowara guuta qaagate dandoo noosiha ikkirono, cubbinkera maaro eꞌnummoro ninke gatona yaanno, hattono cubbonke hawa doodhanno. (Far. 25:7; 130:3, 4) Ninkeno, baddalinonke manchi maaro xaꞌmiꞌriro, Maganu lawishsha harunsine hakko coye hawa hasiissannonke.—Mat. 6:14; Luq. 17:3, 4.

14. Yihowa dhagge ikkitanno surre uyinonkehura galanteemmosita leellisha dandiineemmohu hiittoonniiti?

¹⁴ Dhagge ikkitanno surrenkera Magano galatate, tenne elto horoonsiꞌne iso ayirrisa hasiissannonke. Mitu manni surrensa horoonsiꞌrannohu, danchunna bushu coyi daafira uminsara biddishsha fushshiꞌrateeti. Ikkollana, kalaqinonkehu Yihowa ikkino daafira, isi fushshanno biddishshi ninke fushshiꞌneemmo biddishshi baalunkunni roorannoti egennantinote. (Rom. 12:1, 2) Isi biddishshi garinni heeꞌneemmoha ikkiro, heeshshonke salaame noota ikkitanno. (Isa. 48:17, 18) Qoleno Kalaqaanchinke biddishsha harunsineemmoha ikkiro, isi ayirrannonna hagiidhanno gede assanno garinni heeꞌneemmo daafira heeshshonke hagiirru noota ikkitanno.—Law. 27:11.

15. Yihowa Qullaawa Maxaafa aasi mannu ooso baxannota leellishshanno yineemmohu mayiraati?

¹⁵ Qullaawu Maxaafi Maganu baxillunni uyinonke eltooti. Iimi Anninke, qullaawu ayyaaninni mannu konne maxaafa borreessanno gede assinohu, uullate aana noo oososi lowo geeshsha baxanno daafiraati. Yihowa Qullaawu Maxaafi widoonni huluullitannonke xaꞌmuwara dawaro qolinonke; insano: Kalaqammoommohu hiittoonniiti? Heeshshonke hagiirru noota ikka dandiitannohu ma garinniiti? Albillitte mayi ikkanno? Yihowa baalanti oososi kuri xaꞌmuwara dawaro afidhara  hasiꞌranno; hakko daafira Qullaawa Maxaafa lowo afiira qolle tirranni gede assino. Yannankera Qullaawa Maxaafa woꞌma woy gama 3,000 saꞌꞌanno afiinni tirroonni! Qullaawu Maxaafi geeshsha lowo afiinni tirre tuqinsoonnihu wolu maxaafi dino! Alamete aana heeꞌrannohu rooru manni, heeꞌrannowi ikkiwano ikkiro woy coyiꞌranno qaali baxihano ikkiro, Qullaawa Maxaafa afoo dadhino qaalinni nabbawa dandaanno.—“ Qullaawa Maxaafa Afiriku Afiinni Tira” yitanno saaxine lai.

16. Maganu Qaalesi uyinonkehura galanteemmosita leellisha dandiineemmohu hiittoonniiti?

¹⁶ Qullaawa Maxaafa barru baala nabbambeemmohanna hiincineemmoha, hattono ronsoommore loosu aana hosiisate sharrammeemmoha ikkiro, tenne eltora Maganoho galatu noonketa leellinsheemmo. Qoleno, dandaaminke deerrinni Qullaawu Maxaafi halaale mannaho kulate sharramanke Maganoho galatu noonketa leellishshanno.—Far. 1:1-3; Mat. 24:14; Maatewoosi 28:19, 20 nabbawi.

17. Konni birxichira hiikkuri elto daafira ronsoommo? Aananno birxichira maa ronseemmo?

¹⁷ Konni birxichira Maganu uyinonketa sase elto yaano qaenke ikkitino uulla, dhagge ikkitanno surrenkenna qullaawu ayyaaninni borreessinoonnihu Maganu Qaali daafira ronsoommo. Ikkollana Yihowa wole illete leeltannokki jirono uyinonke. Aananno birxichira tenne jirore ronseemmo.