ATUNUU MA TAGATA
Se Asiasiga i Cameroon
O TAGATA Baka po o Pygmy, o uluaʻi tagata ia na aināina Cameroon. Ae i tausaga e amata mai i le 1500, na taunuu ai tagata Potukali. Ina ua mavae le faitau selau o tausaga, ona nofoia lea o le itu i mātū o Cameroon e tagata Fulani po o Isalama. O le 40 pasene o tagata o loo nofoia Cameroon i aso nei e faapea mai o Kerisiano, e 20 pasene o Musalimi, a o le isi 40 pasene o loo auai i lotu faaleaganuu a Aferika.
E mataʻina le talimālō o tagata e nonofo i nuu maotua i Cameroon. E latou te faafeiloaʻia tagata asiasi ma talia i totonu o fale, ma avatu i ai vaiinu ma meaʻai. O se luma i se aiga ae lē faaalia le talimālō, ae afai e talia e se mālō se valaaulia, o se faailoga lea o lona faaaloalo.
E amata talanoaga i le faafeiloaʻi o sui o le aiga ma fesili atu po o ā mai i latou. O se tū masani foʻi le fesili atu po o ā mai a latou lafumanu! Ua taʻua e Joseph, o sē e aumau i Cameroon: “Pe a tuua e le
mālō le fale, e lē lava le tau ina fai atu ʻTofā Soifua.’ E masani ona savavali faatasi lē na talimālō e momoli le mālō i le auala, ma faaauau a la talanoaga. Pe a uma, ona faamavae loa lea i lana mālō ma toe foʻi i le fale. Afai e lē faia faapea i se mālō, e ono manatu e lē o talisapaia o ia.”Pe a fai faatasi se taumafataga, o nisi taimi e aai faatasi se tagata ma ana uō i se ipu e tasi, ma o isi taimi e faaaogā o latou lima e aai ai. O lenei tū masani i Cameroon, o se faailoga malosi lea o le autasi. O nisi taimi, e faaaogā lenei faiga ina ia toe faaleleia ai ni faauōga ua amata ona lē māfana. O se taumafataga e aai faatasi, o se auala e taʻutino atu ai e faapea, “Ua tatou maua le filemu.”